1. Tο σώμα δηλαδή είναι κατώτερο από την ψυχή, δεν είναι όμως
αντίθετο από την ψυχή. Η ψυχή είναι απλή και εξυπηρετείται με τις
επιθυμίες του σώματος.
2. Εμείς παραδεχόμαστε ότι το σώμα είναι κατώτερο από την ψυχή και υποδεέστερο· αυτό όμως δεν σημαίνει, ότι το σώμα είναι αντίθετο από την ψυχή, ότι δηλαδή την πολεμά και ότι είναι πονηρό· αλλ’ έχει ανάγκη από την ψυχή, όπως ακριβώς η κιθάρα από τον κιθαριστή και το πλοίο από τον κυβερνήτη. Αυτά δηλαδή που δεν είναι αντίθετα με εκείνους που τα οδηγούν και τα μεταχειρίζονται, μπορεί να είναι πάρα πολύ σπουδαία, δεν έχουν όμως την ίδια αξία με τον τεχνίτη.
3. Όταν το σώμα γίνει ασθενικό, αναγκαστικά και η ψυχή συμμετέχει σ’ αυτή τη βλάβη· γιατί ως επί το πλείστον οι ενέργειες της ψυχής συμβαδίζουν με τη διάθεση του σώματος. Γιατί και κατά τη διάρκεια των ασθενειών είμαστε διαφορετικοί εξαιτίας της αδυναμίας του σώματος και διαφορετικοί, όταν είμαστε υγιείς. Όπως ακριβώς δηλαδή στην περίπτωση της χορδής του οργάνου, όταν οι φθόγγοι είναι απαλοί και άτονοι και αδύνατοι, υποβαθμίζεται και η αξία της μουσικής τέχνης, επειδή αναγκάζεται να ακολουθεί την αδυναμία των χορδών· έτσι και στην περίπτωση του σώματος, η ψυχή δέχεται απ’ αυτό πολλές βλάβες, πολλές ανάγκες. Γιατί, όταν το σώμα έχει ανάγκη από πολλή περιποίηση, και η ψυχή υπομένει την σκλαβιά εκείνη.
Αν ήσουνα ασώματος, ο Χριστός θα σου παρέδιδε τα ασώματα δώρα των Μυστηρίων γυμνά· επειδή όμως η άυλη ψυχή είναι στενά συνδεδεμένη με το υλικό σώμα, σου παραδίδει με αισθητά και υλικά σημεία τα αόρατα, τα οποία μόνον με το νου του μπορεί να συλλάβει ο άνθρωπος.
4. Είναι στενός ο σύνδεσμος της ψυχής με το σώμα· και το επινόησε αυτό ο Δημιουργός, ώστε να μη πείθουν μερικοί να μισούμε το σώμα σαν να είναι ξένο και εχθρικό…Ο διάβολος όμως κυριάρχησε τόσο πολύ, ώστε έπεισε μερικούς να μισούν και το ίδιο το σώμα τους…Γιατί, αν το σώμα είναι όργανο του διαβόλου, τότε πού οφείλεται η τόσο μεγάλη συμφωνία που υπάρχει ανάμεσα στο σώμα και στην ψυχή, που είναι τόσο μεγάλη, ώστε το σώμα να είναι κατάλληλο να υπηρετεί την ευσεβή ψυχή από όλες τις πλευρές; Αλλά αν είναι κατάλληλο, ίσως πει κανείς, πώς συμβαίνει να σκοτίζει την ψυχή; Δεν είναι το σώμα που τυφλώνει την ψυχή, μακριά μια τέτοια σκέψη, άνθρωπε, αλλά οι αμαρτωλές απολαύσεις.
5. Και από πού προέρχεται η επιθυμία των αμαρτωλών απολαύσεων; Δεν προέρχεται καθόλου από το σώμα, αλλά από την πονηρή εσωτερική διάθεση…Δεν είναι όργανα του διαβόλου ούτε το σώμα, ούτε οι τροφές, αλλά μόνον οι αμαρτωλές απολαύσεις.
6. Και γιατί σου μιλάω για το θάνατο; Αφού βέβαια και στη ζωή την ίδια σου δείχνω, πως όλα τα καλά είναι δικά της. Γιατί, αν η ψυχή ευφρανθεί, τότε ρόδα σκορπίζει στο πρόσωπο· και αν πονέσει, αφού πάρει πίσω εκείνο το κάλλος, περιβάλλει το παν με μαύρη στολή. Και αν μεν ευφραίνεται συνεχώς η ψυχή, το σώμα γίνεται απαθές· αν όμως πονέσει, το κάνει πιο αδύνατο και πιο ασθενικό από τον ιστό της αράχνης. Αν πάλι θυμώσει η ψυχή, πάλι το κάνει αποκρουστικό και αισχρό· αν δείξει γαλήνιο μάτι, του χαρίζει μεγάλο κάλλος· αν φθονεί, χύνει πολλή ωχρότητα και το μαραζώνει· αν αγαπά, του χαρίζει μεγάλη ομορφιά. Έτσι πολλές γυναίκες, που δεν είναι όμορφες στο πρόσωπο, παίρνουν πολλή χάρη από την ψυχή. Άλλες πάλι που ακτινοβολούν με την ωραιότητά τους, επειδή έχουν ψυχή χωρίς χάρη, καταστρέφουν και την ομορφιά τους. Σκέψου, πως κοκκινίζει ένα πρόσωπο λευκό και πως με την ποικιλία του χρώματος προσφέρει πολλή ευχαρίστηση, όσες φορές βέβαια πρέπει κανείς να νιώθει ντροπή και να κοκκινίζει. Όπως ακριβώς επίσης, όταν η ψυχή είναι αναίσχυντη, κάνει τη μορφή αηδέστερη και αγριότερη από τη μορφή του θηρίου.
7. «Ο στολισμός του ανθρώπου, το γέλιο των δοντιών του και το βάδισμά του φανερώνουν τι άνθρωπος είναι αυτός». Σαφής δηλαδή εικόνα της ψυχικής καταστάσεως θα μπορούσε να γίνει το εξωτερικό παρουσιαστικό του ανθρώπου, και η κίνηση των μελών του σώματος δείχνει ιδιαίτερα την ομορφιά της ψυχής. Η τάξη των εξωτερικών μελών του σώματος απεικονίζει κατά ένα τρόπο την ψυχική κατάσταση του ανθρώπου.
8. «Υπερηφανεύτηκαν οι γυναίκες της Ιερουσαλήμ και βάδισαν με το κεφάλι ψηλά». Εδώ και τις γελοιοποιεί και φανερώνει τη γυναικεία αλαζονεία, που δεν μπορεί να περιοριστεί μέσα στη σκέψη, αλλ’ εκδηλώνεται και επιδεικνύεται και με τις κινήσεις του σώματος… Γιατί με όλα, με τα μάτια, με τα φορέματα, με τα πόδια, με το βάδισμα φανερώνεται και η σωφροσύνη και η ασέλγεια. Γιατί οι κινήσεις των αισθητηρίων οργάνων είναι κατά κάποιο τρόπο οι κήρυκες της ψυχής που κατοικεί μέσα στο σώμα. Και όπως ακριβώς οι ζωγράφοι, αφού αναμείξουν τα χρώματα, ζωγραφίζουν τις εικόνες που θέλουν, έτσι λοιπόν και οι κινήσεις των μελών του σώματος εκφράζουν και θέτουν μπροστά στα μάτια μας τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ψυχής. Γι’ αυτό και κάποιος άλλος σοφός έλεγε: «Η ενδυμασία του ανθρώπου, ο τρόπος με τον οποίον γελάει και το βάδισμά του φανερώνουν το ποιόν του».
(1. ΕΠΕ 8Α, 442, 2. ΕΠΕ 17,136, 3. ΕΠΕ 25, 286, 4. ΕΠΕ 12, 212, 5. ΕΠΕ 18Α, 634-636, 6. ΕΠΕ 10,488, 7. ΕΠΕ 30, 420 8. ΕΠΕ 8, 340)
Πηγή: alopsis.gr
Διακόνημα
2. Εμείς παραδεχόμαστε ότι το σώμα είναι κατώτερο από την ψυχή και υποδεέστερο· αυτό όμως δεν σημαίνει, ότι το σώμα είναι αντίθετο από την ψυχή, ότι δηλαδή την πολεμά και ότι είναι πονηρό· αλλ’ έχει ανάγκη από την ψυχή, όπως ακριβώς η κιθάρα από τον κιθαριστή και το πλοίο από τον κυβερνήτη. Αυτά δηλαδή που δεν είναι αντίθετα με εκείνους που τα οδηγούν και τα μεταχειρίζονται, μπορεί να είναι πάρα πολύ σπουδαία, δεν έχουν όμως την ίδια αξία με τον τεχνίτη.
3. Όταν το σώμα γίνει ασθενικό, αναγκαστικά και η ψυχή συμμετέχει σ’ αυτή τη βλάβη· γιατί ως επί το πλείστον οι ενέργειες της ψυχής συμβαδίζουν με τη διάθεση του σώματος. Γιατί και κατά τη διάρκεια των ασθενειών είμαστε διαφορετικοί εξαιτίας της αδυναμίας του σώματος και διαφορετικοί, όταν είμαστε υγιείς. Όπως ακριβώς δηλαδή στην περίπτωση της χορδής του οργάνου, όταν οι φθόγγοι είναι απαλοί και άτονοι και αδύνατοι, υποβαθμίζεται και η αξία της μουσικής τέχνης, επειδή αναγκάζεται να ακολουθεί την αδυναμία των χορδών· έτσι και στην περίπτωση του σώματος, η ψυχή δέχεται απ’ αυτό πολλές βλάβες, πολλές ανάγκες. Γιατί, όταν το σώμα έχει ανάγκη από πολλή περιποίηση, και η ψυχή υπομένει την σκλαβιά εκείνη.
Αν ήσουνα ασώματος, ο Χριστός θα σου παρέδιδε τα ασώματα δώρα των Μυστηρίων γυμνά· επειδή όμως η άυλη ψυχή είναι στενά συνδεδεμένη με το υλικό σώμα, σου παραδίδει με αισθητά και υλικά σημεία τα αόρατα, τα οποία μόνον με το νου του μπορεί να συλλάβει ο άνθρωπος.
4. Είναι στενός ο σύνδεσμος της ψυχής με το σώμα· και το επινόησε αυτό ο Δημιουργός, ώστε να μη πείθουν μερικοί να μισούμε το σώμα σαν να είναι ξένο και εχθρικό…Ο διάβολος όμως κυριάρχησε τόσο πολύ, ώστε έπεισε μερικούς να μισούν και το ίδιο το σώμα τους…Γιατί, αν το σώμα είναι όργανο του διαβόλου, τότε πού οφείλεται η τόσο μεγάλη συμφωνία που υπάρχει ανάμεσα στο σώμα και στην ψυχή, που είναι τόσο μεγάλη, ώστε το σώμα να είναι κατάλληλο να υπηρετεί την ευσεβή ψυχή από όλες τις πλευρές; Αλλά αν είναι κατάλληλο, ίσως πει κανείς, πώς συμβαίνει να σκοτίζει την ψυχή; Δεν είναι το σώμα που τυφλώνει την ψυχή, μακριά μια τέτοια σκέψη, άνθρωπε, αλλά οι αμαρτωλές απολαύσεις.
5. Και από πού προέρχεται η επιθυμία των αμαρτωλών απολαύσεων; Δεν προέρχεται καθόλου από το σώμα, αλλά από την πονηρή εσωτερική διάθεση…Δεν είναι όργανα του διαβόλου ούτε το σώμα, ούτε οι τροφές, αλλά μόνον οι αμαρτωλές απολαύσεις.
6. Και γιατί σου μιλάω για το θάνατο; Αφού βέβαια και στη ζωή την ίδια σου δείχνω, πως όλα τα καλά είναι δικά της. Γιατί, αν η ψυχή ευφρανθεί, τότε ρόδα σκορπίζει στο πρόσωπο· και αν πονέσει, αφού πάρει πίσω εκείνο το κάλλος, περιβάλλει το παν με μαύρη στολή. Και αν μεν ευφραίνεται συνεχώς η ψυχή, το σώμα γίνεται απαθές· αν όμως πονέσει, το κάνει πιο αδύνατο και πιο ασθενικό από τον ιστό της αράχνης. Αν πάλι θυμώσει η ψυχή, πάλι το κάνει αποκρουστικό και αισχρό· αν δείξει γαλήνιο μάτι, του χαρίζει μεγάλο κάλλος· αν φθονεί, χύνει πολλή ωχρότητα και το μαραζώνει· αν αγαπά, του χαρίζει μεγάλη ομορφιά. Έτσι πολλές γυναίκες, που δεν είναι όμορφες στο πρόσωπο, παίρνουν πολλή χάρη από την ψυχή. Άλλες πάλι που ακτινοβολούν με την ωραιότητά τους, επειδή έχουν ψυχή χωρίς χάρη, καταστρέφουν και την ομορφιά τους. Σκέψου, πως κοκκινίζει ένα πρόσωπο λευκό και πως με την ποικιλία του χρώματος προσφέρει πολλή ευχαρίστηση, όσες φορές βέβαια πρέπει κανείς να νιώθει ντροπή και να κοκκινίζει. Όπως ακριβώς επίσης, όταν η ψυχή είναι αναίσχυντη, κάνει τη μορφή αηδέστερη και αγριότερη από τη μορφή του θηρίου.
7. «Ο στολισμός του ανθρώπου, το γέλιο των δοντιών του και το βάδισμά του φανερώνουν τι άνθρωπος είναι αυτός». Σαφής δηλαδή εικόνα της ψυχικής καταστάσεως θα μπορούσε να γίνει το εξωτερικό παρουσιαστικό του ανθρώπου, και η κίνηση των μελών του σώματος δείχνει ιδιαίτερα την ομορφιά της ψυχής. Η τάξη των εξωτερικών μελών του σώματος απεικονίζει κατά ένα τρόπο την ψυχική κατάσταση του ανθρώπου.
8. «Υπερηφανεύτηκαν οι γυναίκες της Ιερουσαλήμ και βάδισαν με το κεφάλι ψηλά». Εδώ και τις γελοιοποιεί και φανερώνει τη γυναικεία αλαζονεία, που δεν μπορεί να περιοριστεί μέσα στη σκέψη, αλλ’ εκδηλώνεται και επιδεικνύεται και με τις κινήσεις του σώματος… Γιατί με όλα, με τα μάτια, με τα φορέματα, με τα πόδια, με το βάδισμα φανερώνεται και η σωφροσύνη και η ασέλγεια. Γιατί οι κινήσεις των αισθητηρίων οργάνων είναι κατά κάποιο τρόπο οι κήρυκες της ψυχής που κατοικεί μέσα στο σώμα. Και όπως ακριβώς οι ζωγράφοι, αφού αναμείξουν τα χρώματα, ζωγραφίζουν τις εικόνες που θέλουν, έτσι λοιπόν και οι κινήσεις των μελών του σώματος εκφράζουν και θέτουν μπροστά στα μάτια μας τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ψυχής. Γι’ αυτό και κάποιος άλλος σοφός έλεγε: «Η ενδυμασία του ανθρώπου, ο τρόπος με τον οποίον γελάει και το βάδισμά του φανερώνουν το ποιόν του».
(1. ΕΠΕ 8Α, 442, 2. ΕΠΕ 17,136, 3. ΕΠΕ 25, 286, 4. ΕΠΕ 12, 212, 5. ΕΠΕ 18Α, 634-636, 6. ΕΠΕ 10,488, 7. ΕΠΕ 30, 420 8. ΕΠΕ 8, 340)
Πηγή: alopsis.gr
Διακόνημα
4 σχόλια:
Ο Άγιος Νικόδημος μας λέει ότι το σώμα είναι το "ανάκτορο" του Νου (ψυχής), το οποίο έχει σαν πόρτες τις 5 αισθήσεις. Από αυτές μπαίνει μέσα μας ο "κόσμος". Κυρίως από την ακοή και την όραση.Συνειδητοποιούμε λοιπόν πως έγινε αυτή η τρομερή αλλαγή της ανθρωπότητας τα τελευταία 50 χρόνια. Ακατάπαυστα η νέα τεχνολογία τροφοδοτεί το Νου, με ήχους και εικόνες. Συνεχώς ένα απίστευτο υλικό πληροφορίας, συνεχώς επαφή με κάθε είδους ανθρώπινο αυτοπροσδιορισμό. Αυτό δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας. Τι είδους άμυνες πρέπει να αναπτύξει ο σύγχρονος άνθρωπος, και πως μπορεί να γίνει αυτό με ατομικές δυνάμεις; Στο υπέροχο βιβλίο "Το παιχνίδι της ζωής" βλέπουμε ότι η συμπεριφορά του ανθρώπου στα οικονομικά μοντέλα, η οποία χαρακτηρίζεται μόνο από συμφέρον, εγωισμό και μεγιστοποίηση του κέρδους, θεωρήθηκε φυσικός νόμος.. Αυτό έγινε αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Ζούμε στην φοβερότερη εποχή. Ο πνευματικός πόλεμος έχει περάσει σε άλλο επίπεδο. Χρειαζόμαστε περισσότερα και ισχυρότερα όπλα.
Aριστούργημα... Ουδέν κρυφόν υπό τον ήλιον... - Επιτρέψτε μου να αντιγράψω και ένα στιχούργημα που διάβασα κάποτε: "Ροδίζει η αγάπη στα μάγουλα των συζύγων - καθώς εκεί ταπεινά κουβαλάνε - το βάρος της ζωής και χαμογελάνε"...
Σε μια ομιλία με τίτλο "Διαφορά φιλοσοφικής και χριστιανικής άσκησης", ο ομιλητής λέει ότι οι φιλόσοφοι, κυρίως οι Στωικοί αντιμετώπιζαν το σώμα ως μέγιστο κακό, φυλακή της ψυχής και θεωρούσαν τον θάνατο λύτρωση.Αντίθετα, για τον χριστιανισμό το σώμα είναι ισάξιο της ψυχής, ο θάνατος μέγιστο κακό και έσχατος εχθρός, που νικιέται από τον Κύριο.Λέει ακόμα ότι το συγκεκριμένο σώμα είναι αυτό που θα αναστηθεί και θα ζήσει, και ότι η ψυχή δεν είναι τίποτα άλλο παρά "ίχνος του σώματος" δηλ. ένα υπόλειμμα που επιβιώνει μετά τον θάνατο.
Δημιουργούνται όμως κάποιες απορίες. Ο Κύριος αναστήθηκε με άλλη μορφή. Ο Απ. Παύλος έλεγε "επιθυμώ να αναχωρήσω και να είμαι μαζί με Αυτόν, γιατί είναι πολύ πλέον καλύτερα..". Επίσης μας λέει ότι άλλο σώμα σπείρεται και άλλο θα αναστηθεί, ένδοξο και άφθαρτο (θα είμαστε όμοιοι με Αυτόν)..
Ο Άγιος Νικόδημος στο "συμβουλευτικό εγχειρίδιο" βλέπει τις σωματικές αισθήσεις (ούτε καν την σαρκικότητα, δηλ. την εμπάθεια, αλλά μόνο τις απλές αισθήσεις των κοσμικών πραγμάτων), όταν χρησιμοποιούνται από το σώμα για την δική του ευχαρίστηση, ως παγίδα του Νου, ο οποίος φυλακίζεται πλέον στα υλικά-αισθητά, και χάνει (ίσως και οριστικά) την δική του φυσική τροφή και ευχαρίστηση (ηδονή χωρίς οδύνη όπως στα υλικά).. Αν ο άνθρωπος φύγει από την εδώ ζωή σε αυτή την κατάσταση, θα βρεθεί σε μια νέα πραγματικότητα, χωρίς αισθητά, αλλά μόνο νοητά και η ψυχή του δεν θα είναι ικανή να τα προσλάβει γιατί θα τα θεωρεί ξένα παρόλο που είναι συγγενικά προς αυτήν. Αυτό είναι το χώμα που καταδικάστηκε να τρώει ο όφις μετά την πτώση. Διαβάζοντας τους Πατέρες αναρωτιόμαστε αν εμείς οι σύγχρονοι άνθρωποι που ζούμε μέσα στο κόσμο με πλήρη την λειτουργία όλων των αισθήσεων, έστω και με αγώνα να μένουν πνευματικά καθαρές, και ταυτόχρονα όσοι πιστεύουν στον Θεό νιώθουν την πνευματική χαρά του Νου από τα θεία νοήματα.. αν αυτά έρχονται σε αντίθεση (όπως λέει ο Άγιος Νικόδημος) και αν κάτι μπορεί να μην είναι αληθινό. Δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός να πλησιάζεις τον Κύριο και να διαβάζεις τον Λόγο Του, για να νιώθεις πνευματική ηδονή, γιατί ένας είναι ο σκοπός, να είσαι κοντά Του και ενωμένος μαζί Του, και στα καλά και στα άσχημα (και στην ακηδία που μπορεί να επιτρέψει). Όμως ο Άγιος Νικόδημος μας τονίζει συνέχεια ότι αυτή η πνευματική ηδονή του Νου είναι η πλέον επιθυμητή κατάσταση, για να τραβήξει και το σώμα προς τα πάνω και να ξεκολλήσει από την εμπάθεια στα πρόσκαιρα. Γι΄αυτό ακόμα και με την αίσθηση και τον θαυμασμό του φυσικού κόσμου, μας προτρέπει να οδηγούμε αμέσως την σκέψη μας προς τον Δημιουργό.
Η κατανυκτική μοναστηριακή ψαλμωδία προσφέρει αυτό τό δώρο στό οποίο αναφέρεται ο Αγιος Νικόδημος. Η διαφορά φιλοσοφικής καί χριστιανικής ασκήσεως οφείλεται στόν διαφορετικό θεό πού είναι ο στόχος τους. Ο θεός τών φιλοσόφων ήταν κτιστός, τό υπέρτατο είναι καί η ένωση μαζί του, η θεωρία, απαιτούσε τήν έκσταση. Ο χριστιανικός θεός έρχεται,η ένωσή μας μαζί Του είναι η "ένσταση". Γενικώς ειπείν.
Δημοσίευση σχολίου