MURAT YETKİN
Μετάφραση: Παναγιώτης Μπαλακτάρης
Πόσες φορές οι Κούρδοι θα επαναστατήσουν για την ανεξαρτησία, πιστεύοντας ότι είτε η Βρετανία, η Γαλλία, είτε ειδικά οι Ηνωμένες Πολιτείες θα τους υποστηρίξουν; Πόσες περισσότερες φορές θα αποτύχουν να πάρουν το μάθημα ότι τελικά αναπόφευκτα θα τους εγκαταλείψουν;
Η ανάκτηση του Κιρκούκ από τον ιρακινό στρατό στις 16 Οκτωβρίου αποτελεί άμεσο αποτέλεσμα της προσπάθειας του Προέδρου της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν (KRG) Μασούντ Μπαρζανί να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία του από το Ιράκ, μέσω μονομερούς δημοψηφίσματος στις 25 Σεπτεμβρίου.
Αφού ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε την ίδια ημέρα ότι η Ουάσινγκτον "δεν πρόκειται να επιλέξει" μεταξύ της κεντρικής ιρακινής κυβέρνησης υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Χαϊντάρ αλ-Αμπάντι και των ιρακινών κουρδικών δυνάμεων, αυτό ήταν. Η δήλωσή του υπονοούσε ότι ο Μπαρζάνι είχε πάει πολύ μακριά και ότι η διατήρηση του Ιράκ ενιαίου ήταν στρατηγικά πιο σημαντική για τις ΗΠΑ από το να βυθιστεί σε μια άλλη περιπέτεια «οικοδόμησης έθνους», μετά το Αφγανιστάν. Κάθε προσπάθεια να γίνει αυτό θα σήμαινε ότι θα αντιμετώπιζε όχι μόνο την Τουρκία και το Ιράν αλλά και όλα τα αραβικά κράτη, τα οποία θα υπέθεταν, ότι η κίνηση ήταν απλώς άλλη μια αμερικανική συνωμοσία για να τα χωρίσει εξ ονόματος του Ισραήλ.
Το Κιρκούκ δεν θεωρείται μέρος της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν, σύμφωνα με το Σύνταγμα του Ιράκ του 2005. Με την εθνοτική και θρησκευτική ποικιλομορφία της, η επαρχία Κιρκούκ είναι από καιρό ένα είδος «μικρογραφίας» του Ιράκ - και ακόμη και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής - παρά το σύνθημα του Μπαρζανί ότι «το Κιρκούκ είναι η Ιερουσαλήμ του Κουρδιστάν».
Το 2009, όταν ο Τούρκος πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ επισκέφθηκε τη Βαγδάτη και συναντήθηκε με τον αποβιώσαντα ιρακινό πρόεδρο Τζαλάλ Ταλαμπανί, ο τελευταίος πρότεινε μια λύση "32-32-32" ως ειδική κατάσταση για το Kirkuk. Κατά συνέπεια, καθένα από τα τρία βασικά εθνικά συστατικά της πόλης - Άραβες, Κούρδοι και Τουρκομάνοι - θα είχαν μερίδιο 32% στο δημοτικό συμβούλιο, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό θα προοριζόταν για τις μη μουσουλμανικές θρησκευτικές μειονότητες.
Ο Ταλαμπανί γνώριζε πάντοτε ότι μια "εξασφαλισμένη αυτονομία" ήταν το περισσότερο που οι Κούρδοι του Ιράκ θα μπορούσαν να πάρουν από τις ΗΠΑ ως αντάλλαγμα για τη συνεργασία τους. Ο Γκιουλ συμπάθησε τον τύπο "32-32-32", αλλά μετά την αραβική άνοιξη και τον εμφύλιο πόλεμο στη συνέχεια που ξέσπασε στη Συρία το σχέδιο του Ταλαμπανί ξεχάστηκε.
Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν Μπαρζανί κινήθηκε για να καταλάβει το Κιρκούκ στις 12 Ιουνίου 2014, την ημέρα που το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και το Λεβάντε (ISIL) κατέλαβαν τη Μοσούλη, καθώς ο ιρακινός στρατός εγκατέλειψε την πόλη και την περιοχή. Ο Μπαρζανί σκέφτηκε ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να στέκονται δίπλα του, επειδή μαζί με την πολιτοφυλακή του Κουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (KDP) τους πεσμεργκά - καθώς επίσης και τους πεσμεργκά της Πατριωτικής Ένωσης του Κουρδιστάν (PUK) του Τζαλάλ Ταλαμπανί (ο οποίος απεβίωσε στις 3 Οκτωβρίου , 2017) - συνεργάστηκε με τις αμερικανικές κατοχικές δυνάμεις το 2003 για να κατεβάσει τον Σαντάμ Χουσεΐν. Ο Μπαρζανί επίσης πίστευε ότι η εκστρατεία του εναντίον του ISIL στο Ιράκ από το 2013 θα τον καθιστούσε απαραίτητο σε σχέση με την κυβέρνηση της Βαγδάτης στα μάτια της Ουάσινγκτον. Εν τω μεταξύ, πολλοί Αμερικανοί πολιτικοί και αναλυτές ενθάρρυναν τον κουρδικό εθνικισμό, λέγοντας ότι οι Η.Π.Α. "δεν θα τους απογοητεύσουν αυτή τη φορά", σε μια κρυφή συγγνώμη για προηγούμενες αποτυχίες.
Επιπλέον, "αυτή τη φορά" οι Η.Π.Α. χρησιμοποιούσαν επίσης μια άλλη κουρδική εθνικιστική ομάδα για την καταπολέμηση του ISIL στη Συρία. Το Δημοκρατικό Κόμμα (PYD) και η δύναμη των πολιτοφυλακών του, οι Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG), είναι παρακλάδια του εκτός νόμου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και αγωνίζονται αποτελεσματικά ως στρατιωτικές δυνάμεις των Η.Π.Α. Ο Λευκός Οίκος δεν θέλει πλέον τους Αμερικανούς στρατιώτες να εμπλέκονται στη Μέση Ανατολή.
Το PKK, το οποίο εδρεύει στα βουνά Καντίλ που γειτνιάζουν με την Τουρκία και το Ιράν, υποθετικά υπό τον έλεγχο του Μπαρζανί, αγωνίζεται για πάνω από τρεις δεκαετίες κατά της Τουρκίας και του Ιράν και χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική ομάδα από τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Το PKK είναι πολιτικός αντίπαλος του KDP, αλλά ο Μπαρζανί υπολόγισε ότι, όταν επρόκειτο για το ζήτημα ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν, το PKK θα συντασσόταν με αυτόν. Είχε δίκιο και το ΡΚΚ ήταν έτοιμο να κινητοποιήσει τις δυνάμεις του για το Κιρκούκ και για ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος.
Ωστόσο, μετά από τα αρνητικά σήματα από τις ΗΠΑ, οι δυνάμεις των πεσμεργκά άρχισαν να αποσυντίθενται, αφήνοντας το Κιρκούκ στους μαχητές του ΡΚΚ. Η Βαγδάτη έσπευσε τότε να καταγγείλει την παρουσία του ΡΚΚ στο Κιρκούκ ως πράξη πολέμου από τις δυνάμεις του Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν και παρενέβη για να ανακαταλάβει την πόλη σε μια ημέρα.
Θα αποτελέσει αυτό μάθημα για το PKK, το οποίο έχει μια στρατηγική για να εξασφαλίσει την αυτονομία στη Συρία με την υποστήριξη των Η.Π.Α., ως ανταμοιβή για τις μάχες του κατά του ISIL;
Ναι και ΟΧΙ.
Όχι, επειδή επενδύει βαθιά σε αυτή την πίστη. Έχει αποκτήσει πολλά σύγχρονα όπλα από τις ΗΠΑ, παρά τις κραυγές από την τουρκική κυβέρνηση, με δικαιολογημένες ανησυχίες ότι τα όπλα αυτά θα μπορούσαν τελικά να χρησιμοποιηθούν εναντίον των πολιτών της. Αν είναι το ίδιο PKK που έχουμε γνωρίσει τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, σίγουρα δεν θα παραδώσει απλώς αυτά τα όπλα εθελοντικά. Και οι Αμερικανοί δεν είναι πιθανό να ασχοληθούν, όταν θα έχουν επιτύχει το στόχο της σύνθλιψης του ISIL.
Αλλά από την άλλη πλευρά, το PKK έχει τη δική του στρατηγική και είναι περισσότερο αφοσιωμένο σε αυτή τη στρατηγική από ό, τι οι Αμερικανοί είναι μόνοι τους. Το ΡΚΚ είναι αρκετά έξυπνο για να γνωρίζει ότι χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας και του Ιράν δεν είναι δυνατόν να γίνει τίποτα σε συριακό έδαφος. Εξάλλου, το ΡΚΚ είχε την έδρα του στη Συρία μέχρι το 1998, όταν ο ηγέτης του Αμπντουλάχ Οτσαλάν εκδιώχθηκε από τη Δαμασκό υπό την τουρκική πίεση, με τη βοήθεια του Ιράν και της Αιγύπτου. Στη συνέχεια συνελήφθη, ενώ εγκατέλειπε την ελληνική πρεσβεία στην Κένυα το επόμενο έτος. Η ιστορία δείχνει ότι το PKK μπορεί εύκολα να αλλάξει πλευρά από την Ουάσινγκτον, στη Μόσχα, στη Δαμασκό στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει αυτονομία.
Αλλά προς το παρόν όλα αυτά είναι μόνο υποθέσεις. Η πραγματικότητα είναι ότι μετά τη δήλωση του Τραμπ, ένα ακόμα όνειρο για την ανεξαρτησία του Κουρδιστάν στο Ιράκ πιθανόν να έχει τελειώσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου