Η ΓΚΡΙΖΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ

H αύξηση των ενεργειακών τιμών που καταγράφεται από τα μέσα της Άνοιξης πρέπει να θεωρείτε δεδομένο ότι θα αποτελέσει μέγιστο πρόβλημα για νοικοκυριά και επιχειρήσεις παρά τις κυβερνητικές παρεμβάσεις για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων.

Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την χώρα μας, είναι πανευρωπαϊκό και εν πολλοίς οφείλεται στην πράσινη μετάβαση που προωθεί η ευρωπαϊκή ένωση.

Η αύξηση της ζήτησης του καθαρότερου καυσίμου για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, του φυσικού αερίου, μιας και θεωρείται το καύσιμο-γέφυρα προς την νέα εποχή αλλά και της τιμής των δικαιωμάτων ρύπων CO2 στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών αερίων ρύπων της ΕΕ οδηγεί νομοτελειακά σε ανατιμήσεις.

Εκείνο που προβληματίζει όμως περισσότερο από την αυξητική τάση είναι η καταγραφή ορισμένων ενδείξεων που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν έχει υπάρξει σωστή αξιολόγηση των μακροπρόθεσμων κινδύνων που σχετίζονται με την μετάβαση από τον  λιγνίτη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ).

Τον Αύγουστο για παράδειγμα η χώρας μας είχε την υψηλότερη κατά μέσο όρο χονδρεμπορική τιμή ηλεκτρισμού σε όλη την Ευρώπη με 121,72 € /MWH ενώ είχαν προηγηθεί οι μήνες Ιούνιος, Ιούλιος με τις δεύτερες υψηλότερες τιμές στα επίπεδα των 83,47€/MWH και 101,86 €/MWH αντίστοιχα.

Το ερώτημα είναι γιατί;

Η απάντηση είναι απλή, οι ΑΠΕ είχαν περιορισμένη έως ελάχιστη συμμετοχή στο ενεργειακό μίγμα λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και της άπνοιας, ενώ οι εναλλακτικές πηγές τροφοδότησης είναι ανύπαρκτες.

Το ενεργειακό έλλειμμα ως συνέπεια της υιοθέτησης του πράσινου μοντέλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της απότομης απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων αρχίζει να εμφανίζεται όπως αρχίζει να προβληματίζει και το είδος της ενεργειακής ασφάλειας που δημιουργείται όταν η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος κατά το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της θα επαφίεται στο εισαγόμενο φυσικό αέριο.

Το ενεργειακό μίγμα, δηλαδή η συνεισφορά κάθε ενεργειακής πηγής για την παράγωγη ηλεκτρικού ρεύματος κατά την τρέχουσα περίοδο θέλει το φυσικό αέριο να συμμετέχει κατά 64%, τον λιγνίτη κατά 16% και τις ΑΠΕ κατά 8%.

Από αυτό εύκολα γίνεται αντιληπτή η επιβάρυνση που επέρχεται από την αύξηση των τιμών σε φυσικό αέριο και ρύπους, στο ηλεκτρικό ρεύμα.

Όπως είναι γνωστό η χώρα μας, προς το παρόν, δεν παράγει φυσικό αέριο, οπότε είναι εξαρτημένη πλήρως από εισαγωγές.

Με δεδομένη την προγραμματισμένη απολιγνιτοποίηση, δηλαδή την απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος έως το 2028, γίνεται εμφανέστερη η γκρίζα ενεργειακή περίοδος στην οποία  εισέρχεται η χώρα μας.

Η ουσιαστική συμβολή του λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος παίρνει τέλος το 2023, αφού την τετραετία 2024-27 η συμβολή του θα είναι ελάχιστη.

Επίσης είναι γνωστό ότι ο λιγνίτης βρίσκεται σε αφθονία στο υπέδαφος της χώρας μας, σε ότι αφορά  δε την  παραγωγή του, κατείχαμε  την δεύτερη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την έκτη σε παγκόσμιο επίπεδο.

Με δεδομένο ότι η πράσινη μετάβαση συντελείται σε μια χρονική περίοδο όπου οι τεχνολογίες δεν είναι ώριμες κυρίως αναφορικά με την αποθήκευση ηλεκτρικού ρεύματος που παράγεται από τις ΑΠΕ, και με εξίσου δεδομένο ότι η ανάπτυξη των ΑΠΕ είναι σε χαμηλό επίπεδο, ενώ η παραγωγή τους δεν είναι πάντα διαθέσιμη (άπνοια, νυχτερινές ώρες, κτλ) τότε το ερώτημα που γεννάτε είναι γιατί εγκλωβιστήκαμε στην προοπτική της  άμεσης χρονικά απολιγνιτοποίησης.

Και κυρίως αφού γνωρίζουμε ότι υπάρχουν τεχνικές εκσυγχρονισμού των λιγνιτικών μονάδων μέσω της ξήρανσης του λιγνίτη και υπογειοποίησης των δεξαμενών του εκπεμπόμενου άνθρακα με παράλληλο όφελος την παρασκευή χάλυβα, γιατί αδρανοποιούμε ένα στερεό καύσιμο που επαρκεί με βάση τον σημερινό ρυθμό κατανάλωσης για τα επόμενα 45-50 χρόνια.

Γιατί απαξιώνουμε την μοναδική και φερέγγυα μέχρι σήμερα μέθοδο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος η οποία μπορεί να στηρίξει την ενεργειακή μας ασφάλεια;

Η πράσινη μετάβαση και ο στόχος της για μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα κατά 55% έως το 2030 σε σχέση με το 1990 αυξάνει τις τιμές των ρύπων όμως, ο γενικότερος στόχος της ΕΕ για την επίτευξη ουδέτερου ισοζυγίου διοξειδίου του άνθρακα φθάνει το 2050 κάτι που έπρεπε να εκμεταλλευτούμε χρησιμοποιώντας φυσικά τα κατάλληλα φίλτρα που απομειώνουν την ρύπανση και να κρατήσουμε τις λιγνιτικές μονάδες ή μεγάλο μέρος αυτών πέρα του 2028, όπως κάνει η Γερμανία  έως το 2038 και η Πολωνία έως το 2050.

Το όποιο κόστος ρύπων με τον εκσυγχρονισμό των λιγνιτικών μονάδων θα περιορίζονταν και τα δυνητικά οφέλη τόσο σε οικονομικό όσο και σε επίπεδο ασφάλειας θα ήταν μεγαλύτερα.

Ο λιγνίτης μέχρι να φτάσουμε σε βιώσιμα ενεργειακά επίπεδα παραγωγής από τις ΑΠΕ θα μας έδινε την αίσθηση της ασφάλειας και κυρίως την αίσθηση ότι έχουν αξιολογηθεί πλήρως οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι της άμεσης απολιγνιτοποίησης.

Δίνοντας βάρος στο φυσικό αέριο, ως καύσιμο-γέφυρα στη νέα εποχή, δίνουμε βάρος σε ένα καύσιμο αποκλειστικά εισαγόμενο.

Εάν δε λάβουμε υπόψη ότι οι αγωγοί προμήθειας του φυσικού αερίου ελέγχονται κατά 70% από την Τουρκία τότε γίνεται άμεσα αντιληπτό το πρόβλημα της ενεργειακής ασφάλειας και των μακροπρόθεσμων κινδύνων.

Ο απεμπολισμός της ενεργειακής αυτονομίας που μας έδινε ο λιγνίτης σε συνδυασμό με την ενεργειακή εξάρτηση από εισαγωγές που φθάνουν στην χώρα μας μέσω Τουρκίας δημιουργεί ένα υπόβαθρο άκρως ανησυχητικό για να μην υιοθετήσουμε την λέξη τρομακτικό.

Ακόμη και εάν υποθέσουμε ότι  οι τιμές του φυσικού αερίου θα πέσουν, κάτι που η πράσινη μετάβαση και οι τιμές των ρύπων καθιστούν ιδιαίτερα απόμακρο, η αίσθηση πως η ενεργειακή μας ασφάλεια εναπόκειται στις διαθέσεις των Τούρκων δείχνει πως ο διαχρονικός ενεργειακός προγραμματισμός μας έχει σχεδιαστεί χωρίς ούτε τις βασικές δικλείδες ασφαλείας.

ΛΕΚΚΑΣ   ΣΑΡΑΝΤΟΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ

Η γκρίζα ενεργειακή περίοδος – The Analyst

“Τι πραγματικά συνέβη στη Wuhan”> Δείτε το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ της Sharri Markson για το πως ξεκίνησε η πανδημία του κορωνοϊού

- Το σενάριο της «εργαστηριακής διαρροής» είναι αληθινό «πέρα από κάθε αμφιβολία» [VIDEO]

Η Κίνα πρέπει να ξεκαθαρίσει τη θέση της για την προέλευση της Covid-19 και να δώσει σαφείς απαντήσεις για τα αμφιλεγόμενα πειράματά της σε ιούς, τα οποία μπορεί να πυροδοτήσουν νέα πανδημία, προειδοποίησε σε συνέντευξη της η Αυστραλή δημοσιογράφος Sharri Markson, που πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο της «What really happened in Wuhan» και στο οποίο παραθέτονται στοιχεία της 18μηνης έρευνας της για τον κορωνοϊό.Όπως μάλιστα ανέφερε χαρακτηριστικά στην εφημερίδα Sun, το σενάριο της «εργαστηριακής διαρροής» είναι αληθινό «πέρα από κάθε αμφιβολία», ότι δηλαδή ο ιός ξεχύθηκε από μια βιοϊατρική εγκατάσταση. Η Markson ζήτησε ακόμη να σταματήσουν άμεσα τα αμφιλεγόμενα πειράματα «Gain Of Function» ή να τεθούν υπό έλεγχο περισσότερο τα κινεζικά εργαστήρια για να αποφευχθούν μελλοντικές πανδημίες.Τα συγκεκριμένα επικίνδυνα πειράματα περιλαμβάνουν την τροποποίηση ιών προκειμένου να γίνουν πιο μολυσματικοί ή θανατηφόροι, με την ελπίδα να αναπτυχθούν θεραπείες και εμβόλια προκειμένου στο μέλλον και εφόσον βρεθούν στην πραγματική ζωή να μπορούν να καταπολεμηθούν.

Sharri Markson

Το βιβλίο της Markson περιλαμβάνει μαρτυρίες ανώτερων αξιωματούχων ασφαλείας και υψηλόβαθμων διπλωματών, συμπεριλαμβανομένου ενός πρώην αρχηγού της MI6 και πρώην επικεφαλής των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών των ΗΠΑ. Τα στοιχεία που παρουσιάζονται δείχνουν ότι η εξάπλωση της Covid ξεκίνησε από το εργαστήριο ιολογίας της Wuhan, καθώς ο παθογόνος παράγοντας φαίνεται ότι διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός ιού που έχει «δημιουργηθεί».

Εδώ και ένα χρόνο, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο παίρνουν όλο και πιο σοβαρά υπόψη τη θεωρία της «διαρροής εργαστηρίου» αφού αρχικά απορρίφθηκε ως συνωμοσιολογία, στα πρώτα στάδια της πανδημίας. Πρόσφατες αποκαλύψεις σχετικά με τον τύπο της έρευνας που συνέβη στη Wuhan και την προσπάθεια της Κίνας να λογοκρίνει ζωτικής σημασίας πληροφορίες για την προέλευση του ιού έχουν προκαλέσει υποψίες.

H Markson, προωθώντας το βιβλίο της, είπε στο Sun Online χθες το βράδυ ότι «Είναι εξαιρετικά σημαντικό να μάθουμε την αλήθεια καθώς όχι μόνο έχουν χαθεί 4,7 εκατομμύρια ζωές, αλλά έχει αλλάξει η ζωή μας όπως τη γνωρίζαμε. Οι άνθρωποι έχουν χάσει τη δουλειά τους, οι επιχειρήσεις έχουν κλείσει, τα παιδιά δεν πηγαίνουν σχολείο, όλη μας η ζωή έχει ανατραπεί. Για να αποτρέψουμε μια άλλη πανδημία, πρέπει απολύτως να γνωρίζουμε πώς ξεκίνησε όλο αυτό. Και το γεγονός είναι ότι έχει πραγματοποιηθεί επικίνδυνη βιολογική έρευνα σε εργαστήρια της Κίνας που δεν πληρούν τα ίδια πρότυπα με τα αυστραλιανά, βρετανικά και αμερικανικά εργαστήρια και όπου δεν υπάρχει επίβλεψη» συμπλήρωσε.

Η Markson έχει επίσης γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε για πρώτη φορά στην Αυστραλία την περασμένη εβδομάδα, όπου μιλάει με υψηλόβαθμους αξιωματούχους. Κατά τη διάρκεια του, ο David Asher, πρώην ερευνητής της Covid για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, δήλωσε ότι φοβάται πως ο ιός προήλθε από πειράματα βιολογικών όπλων. «Η ανησυχία μου είναι ότι οι Κινέζοι έκαναν έρευνες και όπως μάθαμε αργότερα, υπό αρκετά ανεξέλεγκτες συνθήκες, αυτό είχε σχεδόν σίγουρα σχέση με φιλοδοξίες βιολογικού πολέμου στο μέλλον. Και αν πράγματι συνέβη ένα ατύχημα για το οποίο δεν ήθελαν ποτέ να μάθει κανείς επειδή ήταν ένα όπλο που απελευθερώθηκε λανθασμένα;».

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ “ΤΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΗ WUHAN”

Σε ένα άλλο απόσπασμα του βίντεο, ο Mile Pompeo, πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ υπό τον Πρόεδρο Trump, ανέφερε ότι οι πληροφορίες σχετικά με την προέλευση της Covid έδειξαν ότι το εργαστήριο της Wuhan είναι το «σημείο μηδέν». Μιλώντας στην Markson, ο Pompeo ανέφερε ότι «υπάρχουν τεράστιες -αν και έμμεσες- αποδείξεις ότι το εργαστήριο της Wuhan ήταν το κεντρικό σημείο της πανδημίας. Θυμηθείτε επίσης ότι υπήρχαν 14 Αμερικανοί διπλωμάτες στη Wuhan εκείνη τη στιγμή [τέλη του 2019], παρακολουθώντας και παρατηρώντας τι συνέβαινε στο έδαφος. Ελπίζω μια μέρα να μπορέσουμε να βγάλουμε αυτές τις πληροφορίες ευρύτερα, αλλά τα στοιχεία δείχνουν την Wuhan».

Ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump είπε στην Markson ότι είναι «95%» σίγουρος ότι η Covid εμφανίστηκε στην κινεζική πόλη και πως πιστεύει ότι πρόκειται για «μεγάλη ανικανότητα» παρά ότι ήταν σκόπιμη ενέργεια.

Επίσης, ο Sir Richard Dearlove, πρώην επικεφαλής της βρετανικής μυστικής υπηρεσίας πληροφοριών, ανέφερε στο ντοκιμαντέρ για τις έρευνές του για την προέλευση της πανδημίας. Είπε, ότι η Covid είχε όλα τα σημάδια «να πάρω έναν φυσικό ιό και να τον αλλάξω».

Από τότε που η Κίνα ειδοποίησε τον κόσμο για έναν μυστηριώδη ιό που κυκλοφορούσε στη Wuhan τον Δεκέμβριο του 2019, έχει ξεκινήσει η παγκόσμια συζήτηση για την πραγματική πηγή της πανδημίας. Η Κίνα έχει επανειλημμένα επιμείνει ότι ο ιός μόλυνε με φυσικό τρόπο τους ανθρώπους μέσω νυχτερίδων, με ορισμένους επιστήμονες να συμφωνούν ότι η Covid πιθανότατα είχε φυσική προέλευση. Αλλά ο John Ratcliffe, πρώην διευθυντής της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών μεταξύ 2020 και 2021, ανέφερε στο ντοκιμαντέρ ότι «αν δεν υπήρχε πραγματικά καμία ευθύνη, αν αυτός ήταν πραγματικά κάποιος φυσικός ιός επειδή κάποιος έτρωγε μία νυχτερίδα την οποία είχε αγοράσει από μία αγορά, τότε η Κίνα δεν θα είχε έκανε αυτό που έπραξε. Το κινεζικό κομουνιστικό κόμμα δεν θα έκλεινε τη Wuhan, δεν θα είχε σιωπήσει δημοσιογράφους και γιατρούς, εξαφανίζοντας κάποιους από αυτούς».

Το βιβλίο και το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνουν επίσης ισχυρισμούς από έναν Κινέζο αποστάτη ότι προσπάθησε να προειδοποιήσει κορυφαίους Αμερικανούς αξιωματούχους για έναν θανατηφόρο νέο ιό στη Wuhan τον Νοέμβριο του 2019, πέντε μήνες πριν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κηρύξει την Covid ως πανδημία. Ο Wei Jingsheng αποκάλυψε ότι εξέφρασε ανησυχίες για την εξέλιξη της κατάστασης σε ανώτερα στελέχη της κυβέρνησης Trump, αλλά πως στη συνέχεια αγνοήθηκε.

Ο για χρόνια ακτιβιστής, ο οποίος έχει εκτίσει ποινή φυλάκισης για «αντεπαναστατικές δραστηριότητες», ανέφερε ότι έκανε αυτή την προσέγγιση τον Νοέμβριο του 2019, καθώς οι ψίθυροι ενός «νέου ιού SARS» άρχισαν να κυκλοφορούν στο WeChat και σε άλλες κινεζικές πλατφόρμες κοινωνικών μέσων. «Ένιωσα ότι δεν ανησυχούσαν όσο εγώ, γι’ αυτό προσπάθησα να δώσω περισσότερες λεπτομέρειες και πληροφορίες», είπε στο ντοκιμαντέρ του Sky News Australia. «Ίσως να μην πιστεύουν ότι μια κυβέρνηση μιας χώρας θα έκανε κάτι τέτοιο (συγκάλυψη ενός ιού), έτσι συνέχισα να επαναλαμβάνομαι σε μια προσπάθεια να τους πείσω».

Το καθεστώς του Xi Jinping προσπάθησε να λογοκρίνει τη συζήτηση για τον ιό στα πρώτα στάδια της επιδημίας της Wuhan, ακόμη και όταν ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων άρχισε να πλημμυρίζει τα νοσοκομεία της πόλης. Επιτόπια ρεπορτάζ ανέφεραν ότι κάθε αναφορά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με νέο ιό SARS ή «ξέσπασμα» λογοκρίθηκε και ιατρικό προσωπικό που προσπάθησε να μιλήσει και να προειδοποιήσει τον κόσμο συνελήφθη και αναγκάστηκε να υπογράψει ψευδείς ομολογίες ότι προσπάθησαν να προκαλέσουν πανικό.

Ο Jingsheng, ο οποίος ήταν εξόριστος στις ΗΠΑ, είπε ότι γνώριζε τι συνέβαινε μέσω πληροφοριοδοτών στο Κομουνιστικό Κόμμα που συμμερίζονταν τους φόβους για την κατάσταση και περιέγραψε την συγκάλυψη της κεντρικής κινεζικής κυβέρνησης. Αλλά παρά την επικείμενη κρίση υγείας που επρόκειτο να καταστρέψει τον κόσμο, το μήνυμά του δεν αντιμετωπίστηκε σοβαρά, υποστηρίζει.

                        

"Τι πραγματικά συνέβη στη Wuhan"> Δείτε το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ της Sharri Markson για το πως ξεκίνησε η πανδημία του κορωνοϊού - Κουρδιστό Πορτοκάλι (kourdistoportocali.com)

ΠΕΡΙ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ (1)

 Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΝΤ

ΤΟΥ Maurizio Ferraris.

        

  Γιατί να επαναστήσουμε!

 

Όταν πέθανε, ογδοντάρης, στις 12 Φεβρουαρίου 1804, ο Κάντ ήταν χωρίς μνήμη, όσο ήταν και στον καιρό μας ο Ρόναλντ Ρήγκαν. Για να επανορθώσει σημείωνε τα πάντα σε ένα μεγάλο τετράδιο, όπου ανακατεύονται μεταφυσικοί στοχασμοί με λογαριασμούς πλυντηρίου. Ήταν η μεταγχολική παρωδία εκείνου που ο Κάντ θεωρούσε σαν την υπέρτατη αρχή της φιλοσοφίας του, ότι δηλαδή το ΕΓΩ ΣΚΕΠΤΟΜΑΙ πρέπει να συνοδεύει όλες τις αναπαραστάσεις, ότι δηλαδή υπάρχει ένας κόσμος μόνον για ένα Εγώ που τον αντιλαμβάνεται, τον σημειώνει, τον θυμάται και τον καθορίζει μέσω των δικών του κατηγοριών.

          Πρόκειται για μια ιδέα η οποία είχε κυκλοφορήσει ποικιλοτρόπως στην φιλοσοφία πρίν απο τον Κάντ, (Υπήρχε ήδη στον Θεαίτητο του Πλάτωνος (191 C) και στο περί ψυχής του Αριστοτέλη (429 b-430 a), οπου η ψυχή συγκρίνεται με έναν πίνακα γραφής, και ξαναεμφανίζεται στην μοντέρνα φιλοσοφία). Την οποία όμως μεταμορφώνει καθοριστικά. Η αναφορά στην υποκειμενικότητα δέν αντιφάσκει την αντικειμενικότητα. Την καθιστά δυνατή, καθώς το Εγώ δέν συνίσταται απο μία άτακτη δέσμη αισθήσεων, αλλά είναι μία αρχή τάξεως, εξοπλισμένο με δύο καθαρές φόρμες διαισθήσεως: τον χώρο και τον χρόνο, και με δώδεκα κατηγορίες, ανάμεσα στις οποίες βρίσκονται η ουσία και η αιτία, οι οποίες συνιστούν στην συνέχεια τις αληθινές πηγές αυτού που ονομάζουμε αντικειμενικότης. Η επανάσταση του Κοπέρνικου λοιπόν στην οποία ο Κάντ συνέδεσε την φιλοσοφική του μοίρα καταλήγει έτσι: αντί να αναρωτώμεθα πώς είναι κατασκευασμένα τα πράγματα καθαυτά, ας αναρωτηθούμε πώς πρέπει να είναι κατασκευασμένα για να γίνουν αντιληπτά και να γνωσθούν απο εμάς!

          Αξίζει όμως να αναρωτηθούμε για ποιόν λόγο ο Κάντ αποφάσισε να περπατήσει έναν δρόμο τόσο ηρωϊκό και δύσκολο, και τέλος πάντων γιατί θα έπρεπε και αυτός να κάνει-ένας ήσυχος υπήκοος ενός φωτισμένου δεσπότη, του Βασιλέως της Πρωσσίας, του οποίου είχε εκθειάσει κάποια στιγμή και ένα του ποίημα-μία επανάσταση. Οι αιτίες δέν μοιάζουν να είναι τόσο φανερές όπως είναι εκείνες οι οποίες έχουν καθορίσει τις μοντέρνες πολιτικές επαναστάσεις! Και όμως απο μία εννοιολογική άποψη, φαίνονται εξίσου δυνατές και δεσμευτικές.

          Απλώς επειδή και ο Κάντ δέν είχε άλλη επιλογή, καθότι η φιλοσοφία της εποχής του φαινόταν να έχει φτάσει σε ένα νεκρό σημείο, μετεωριζόμενη ανάμεσα σε έναν τυφλό εμπειρισμό και μία κενή νοησιαρχία: σε τέτοιο σημείο ώστε ένα απο τα αποφθέγματα του Κάντ, το πιό διάσημο ίσως έλεγε: "Οι διαισθήσεις χωρίς έννοια είναι τυφλές, οι έννοιες χωρίς έμπνευση είναι κενές". Αμφισβητούμενης οπωσδήποτε αξίας  αλλά κάτι που αποδίδει με ακρίβεια την κατάσταση την οποία προσπάθησε να συμμαζέψει ο Κάντ. Ας δούμε λοιπόν κατ'αρχάς τις δυνάμεις που ήταν παρατεταγμένες στην φιλοσοφική σκηνή στα τέλη του επτακόσια!

        

  Οι Ορθολογιστές και η βιβλιοθήκη της Βαβέλ.

       

   Οι ορθολογιστές, ώς επί το πλείστον γερμανοί καθηγητές, ήταν μαθητές τού Λάιμπνιτς (1646-1716), ένα μεγάλο συμφιλιωτικό πνεύμα. Αρκεί να πούμε ότι είχε αφιερωθεί στην συμφιλίωση των καθολικών με τους προτεστάντες, στην ακύρωση των σχεδίων του Λουδοβίκου ΧΙV, για την κατάκτηση της Γερμανίας, προσπαθώντας μάλιστα να τον στείλει στην Αίγυπτο, και μάλιστα στην συμφιλίωση τής μοντέρνας φιλοσοφίας που γεννήθηκε απο τον Καρτέσιο (1596-1650) και της σχολαστικής Αριστοτελικής υφής. Γι'αυτό και ο ορθολογισμός ταυτιζόταν με μία σχολειοφιλοσοφία, μία εκδοχή της μεσαιωνικής σχολαστικής εκσυγχρονισμένης με μεγάλες δόσεις Καρτεσιανισμού.

          Η βασική ιδέα των ορθολογιστών είναι ότι γνωρίζουμε μέσω των εννοιών. Η γνώση ενός αντικειμένου εξισούται με την δυνατότητά μας να απαριθμήσουμε τα χαρακτηριστικά του. Η ψυχή είναι ένα πράγμα χωρίς έκταση, το σώμα είναι ένα πράγμα έκτατό, ο σκύλος είναι ένα τετράποδο κατοικίδιο χωρίς ψυχή. Μ'αυτό το πνεύμα, η συγγραφή ενός βιβλίου μεταφυσικής συνίστατο στην παράθεση ορισμών, με κάποια οργάνωση, έτσι ώστε στην συνέχεια να συνδυαστούν με κάποια λογική, αποφεύγοντας τις αντιφάσεις. Μέσω της συστηματικής σύνδεσης των εννοιών, μπορεί να πραγματοποιηθεί ένα όνειρο το οποίο είχε συλλάβει τον Μεσαίωνα ο Raimondo Lullo (1232-1316), το οποίο επαναπροωθήθηκε, στην Αναγέννηση και στην εποχή τού Καρτέσιου, εκείνο της τέχνης τού συνδυασμού (arte combinatoria), η οποία μέσω μίας απλής συνθέσεως εννοιών-δηλαδή εν τέλει λέξεων-υπόσχονταν μία καθολική γνώση!

          Πώς λειτουργούσε μία παρόμοια τέχνη; Και πρώτα απ' όλα λειτουργούσε; Ας φανταστούμε ότι πρέπει να υπολογίσουμε πόσοι άγγελοι μπορούν να καθίσουν στην μύτη μίας βελόνας. Εξ'ορισμού, εκατομμύρια, διότι οι άγγελοι-όπως διαβάζουμε στα λεξικά-δέν διαθέτουν σώμα, καθώς είναι καθαρά πνεύματα. Και να έτοιμη η απάντηση: Μπορούν να σταθούν κατά βούλησιν, όπως ακριβώς άπειρες είναι οι γραμμές που περνούν απο ένα σημείο. Εάν κάποιος έφερνε την αντίρρηση ότι δέν είχε δεί ποτέ του έναν άγγελο, θά τού είχαν απαντήσει ότι ήταν αυτονόητο, ακριβώς επειδή οι άγγελοι, χωρίς έκταση, δέν ορώνται. Αυτός εδώ δέν είναι ένας τρόπος του λέγειν. Ο Λάιμπνιτς είχε επεξεργαστεί την θεωρία σύμφωνα με την οποία ο πραγματικός κόσμος, εκείνος στον οποίο ο Καίσαρ διέσχισε τον Ρουβίκωνα, και στον οποίο ο Τζόν Λέννον δολοφονήθηκε απο έναν οπαδό του, αντιπροσωπεύει μόνον μία δυνατότητα η οποία επραγματοποιήθη ανάμεσα σε πάμπολλες άλλες. Έτσι μία ολοκληρωμένη μεταφυσική πρέπει να ασχοληθεί με όλες τις δυνατότητες οι οποίες δέν οδηγούν σε αντιφάσεις. [καταργήθηκε το ενεργεία! Έμεινε μόνον το δυνάμει, ένας θάνατος αναποφασιστικότητος].

          Ο Κάντ σιχαινόταν αυτόν τον τρόπο εργασίας στην μεταφυσική. Ήταν ένας ανήσυχος άνθρωπος, με περιέργεια για τις επιστήμες και για τα ταξείδια, παρότι δέν έφυγε ποτέ απο το Konigsberg, την γενέθλια πόλη του. Δέν πίστεψε ποτέ του ότι τα λεξικά μπορούν να αυξήσουν τις γνώσεις μας, και επιπλέον την αντιπάθεια του για τους διανοούμενους, την είχε κληρονομήσει απο τον καθηγητή του της φιλοσοφίας, τον Martin Knutzen(1713-1751), έναν πρώιμο κριτικό του υπέρ-ορθολογισμού. Απο εδώ πηγάζει και η κατηγορία του κατά των Λαϊμπνιτσιανών, ότι αναπτύσσουν και διαπλέκουν ορισμούς καθαρά ονοματολογικούς (ονόματα), με την συνέπεια ακριβώς, οι μεταφυσικές τους να είναι, στην καλύτερη περίπτωση, λεξικά και στην χειρότερη βιβλία φαντασίας που γεννώνται απο τον συνδυασμό ανάμεσα στις λέξεις.

          Σε ένα του διάσημο δοκίμιο, η Βιβλιοθήκη της Βαβέλ, ο Μπόρχες (1899-1986), φανερώνει την διεστραμένη μείξη η οποία μπορεί να προκύψει απο την συμμαχία ανάμεσα στην ιδέα ότι το πραγματικό συνιστά μόνον έναν απο τους τρόπους στους οποίους εκδηλώνεται η δυνατότης και απο το όνειρο μίας τέχνης συνδυασμού, η οποία προορίζεται να κάνει υπολογισμούς και να εκμεταλλευθεί τα υποθετικά γνωσιακά πλεονεκτήματα που υπόσχεται η τοποθέτηση σε μία ενότητα, καθαρά τυπικά, τις άπειρες δεξαμενές, του δυνατού, τής δυνατότητος. Σε εκείνη την απέραντη βιβλιοθήκη  η οποία περιλαμβάνει όλους τους συνδυασμούς της αλφαβήτου, υπάρχει, αναμεμειγμένο σε άπειρα βιβλία χωρίς νόημα, το όλον, τα πάντα, συμπεριλαμβανομένου και εκείνου που αγνοούμε (όπως για παράδειγμα, τί πράγμα σκεφτόταν ακριβώς ο Καίσαρ όταν διέσχιζε τον Ρουβίκωνα, ή πόσοι κάτοικοι υπήρχαν στην Ρώμη εκείνη την ημέρα), κάτι που είναι καλό. Αλλά υπάρχει και το αντίθετο τού όλου. Ο Καίσαρ ο οποίος δέν περνά τον Ρουβίκωνα, η Ρώμη ηττημένη απο την Καρχηδόνα, ο Καίσαρ σαν παππούς του Μεγαλέξανδρου, ο Χίτλερ φιλάνθρωπος. Επειδή λοιπόν δέν διαθέτουμε ένα κάποιο κριτήριο για να διαχωρίσουμε το αληθινο απο το ψεύτικο, η βιβλιοθήκη καταλήγει να είναι άχρηστη. Θα ήταν μάλιστα καλύτερα να μήν υπήρχε, καθότι το μεγαλύτερο μέρος των αναγνωστών δέν κατόρθωσε ποτέ να πετύχει ούτε ένα χωρίο που να περιείχε μία ολοκληρωμένη σημασία, ένα πλήρες νόημα.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος

ΑΓΙΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ, ΠΡΟΣ ΜΑΡΙΝΟΝ ΕΠΙΣΤΟΛΗ. ΠΕΡΙ ΘΕΛΗΣΕΩΣ.......

ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ (1)

 Hans Georg Gadamer. 

Πρόλογος. 

Υπήρξε πολύ μεγάλο γεγονός για μένα, όταν, αμέσως μετά το πτυχίο μου, το 1922 βρήκα την ευκαιρία να διαβάσω το πρώτο άρθρο του Martin Heidegger, και όταν, αργότερα, στο Φράϊμπουργκ άκουσα με μεγάλο ενδιαφέρον τα μαθήματα του στην «Ερμηνευτική της πραγματοποιήσεως», στο χειμερινό εξάμηνο του 1923.Ομως εκείνο που συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη της σκέψης μου, ήταν το εξάμηνο που δίδασκε το VI βιβλίο από τα Ηθικά Νικομάχεια, από όπου πήρα την μεγαλύτερη ώθηση. Δεν επρόκειτο ούτε για μένα, ούτε για τον Χάϊντεγκερ, για την αναζήτηση του Θεού, όσο για την επερώτηση γύρω από την έννοια της επιστήμης η οποία, χωρίς να το γνωρίζει, πραγματοποιεί τις βασικές κοινές προϋποθέσεις στον άνθρωπο. 

Έκτοτε τα Ηθικά Νικομάχεια αποτελούν για μένα το σημείο από το οποίο πιστεύω πώς η δυτική σκέψη εκφράζει απερίφραστα, ας πούμε, την ανάγκη της να ολοκληρωθεί και να συμπληρωθεί. Δεν είναι θέμα τόσο της μεταφυσικής, όσο περισσότερο, των κοινών βάσεων του ανθρωπίνου όντος. Το μαθηματικό μοντέλο δεν είναι απαραίτητο για τον Αριστοτέλη, όπως είναι για τον Πλάτωνα, ο οποίος επίσης επενδύει στα μαθηματικά μία δευτερεύουσα σημασία. 

Αυτό που απασχολεί τον Αριστοτέλη είναι ένα ζωτικό, βασικό θέμα: εάν δηλαδή η γνώση πρέπει να παραμείνει στην επιστημονική της γυμνότητα ή εάν πρέπει να απευθυνθεί, σαν απαίτηση αμοιβαίας κατανοήσεως, σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι ο Αριστοτέλης μας άφησε τρία βιβλία για την φιλία. Το VI βιβλίο των Ηθικών λοιπόν, είναι ακόμη για μας, όπως θα είναι για τους απογόνους μας, ο οδηγός που μας φανερώνει τις αρχές της συνυπάρξεως μας, της κοινής μας ζωής. 

Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ: 

Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΧΑΪΝΤΕΚΕΡ. 

Το θέμα μας έχει μία απέραντη σπουδαιότητα! Ο Αριστοτέλης είναι όπως είπε και ο Δάντης, ο δάσκαλος όσων γνωρίζουν. Κατά μία σημασία, στον Αριστοτέλη προτυπώνεται η μοίρα της Δύσεως, καθώς σ’αυτόν ολοκληρώνονται οι χαρακτήρες μίας παραδόσεως που είχε ξεκινήσει με τους προσωκρατικούς. Το θέμα μας λοιπόν είναι πιο συγκεκριμένα η σχέση ανάμεσα στον Αριστοτέλη σαν μεταφυσικό και τον Αριστοτέλη σαν θεμελιωτή της Φιλοσοφικής ηθικής. Η δήλωση πώς η μεταφυσική και η ηθική είναι εσωτερικά συνδεδεμένες δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά το πρόβλημα είναι να εξηγηθεί αυτή η σχέση. Φαίνεται αυτονόητο από το άλλο μέρος πώς στην μοντέρνα σκέψη θεωρία και πράξη είναι συνδεδεμένες και πώς επομένως και στην αρχαιότητα θα’πρεπε να υπάρχει κατά βάθος, η ίδια σχέση, αλλά ίσως το πράγμα να μην είναι τόσο απλό. Ίσως με την ανακοίνωση ήδη αυτού του θέματος εισερχόμαστε σε μία εννοιολογική ένταση, η οποία διέτρεξε συχνά την ιστορία της Δύσεως και ίσως συνεχίσει και στο μέλλον, δηλαδή την ένταση ανάμεσα στην πλατωνική παράδοση και την αριστοτελική παράδοση. 

Ας αρχίσουμε λοιπόν υπενθυμίζοντας πώς η κριτική του Αριστοτέλη στην θεωρία των ιδεών δεν διέγραψε καθόλου την παρουσία του Πλάτωνος στην κουλτούρα της αρχαίας φιλοσοφίας. Σίγουρα, στον Περίπατο μεταδόθηκε η διδασκαλία του Αριστοτέλη και των μαθητών του, αλλά δεν κατέστη μία τόσο ζωντανή παράδοση όπως το έργο του Πλάτωνος. Είναι γνωστό επίσης πώς τα κείμενα του Αριστοτέλη δεν ήταν διαθέσιμα σε όλους όσους ασχολούντο με την φιλοσοφία. Και πράγματι υπήρξε μία ανακάλυψη κυριολεκτικά, όταν στο τέλος του 1^ου αιώνος, η βιβλιοθήκη των αρχαίων ξαναβρήκε τα γραπτά του Αριστοτέλη, τα οποία επέστρεψαν στην κυκλοφορία πάλι. 

Από το άλλο μέρος η πλατωνική παράδοση ανεπτύχθη με τους νεοπλατωνικούς διότι, με την ευαισθησία μας για τις ιστορικές διαφορές, θέλουμε να διακρίνουμε ανάμεσα στον Πλάτωνα και την ερμηνεία που έδωσε ο Πλωτίνος. Ο Πλωτίνος είναι ένα από τα μεγάλα μυστήρια της ιστορίας της σκέψης. Είναι ένας άνθρωπος που δίδασκε στην Ρώμη στα Ελληνικά, και μάλιστα σε μία μουσική Ελληνική, γεμάτη μεταφορές, σε μία πρόζα η οποία θα πρέπει να είχε μία γοητεία παρόμοια με εκείνη της Καινής Διαθήκης. Είμαστε στους πρώτους αιώνες της μορφώσεως του Χριστιανισμού, στις αρχές ενός μεγάλου συνθετικού έργου. Η πρώτη μεγάλη προσωπικότης αυτής της ιστορίας είναι, όπως γνωρίζουμε ο Αυγουστίνος, ο οποίος συνήθως ορίζεται σαν ένας Χριστιανός Πλατωνιστής, αλλά ο οποίος στην πραγματικότητα είναι και ένας Αριστοτελικός. Στα σίγουρα, στην σκέψη τού Αυγουστίνου ο Αριστοτέλης δεν φαίνεται σε πρώτο ρόλο, αλλά η παρουσία του στο βάθος είναι ξεκάθαρη, διότι χωρίς τον Αριστοτέλη δεν ήταν δυνατόν να βρει τις έννοιες για να μεταφέρει και να εκφράσει τις ιδέες της Ελληνικής μορφώσεως και παιδείας στην μόρφωση της Χριστιανικής Εκκλησίας. 

Έτσι λοιπόν, υπήρξε πάντοτε μία διαρκής ένταση ανάμεσα στους δύο μεγάλους στοχαστές, ανάμεσα στον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Και είναι γνωστό πώς η Θεολογία της Χριστιανικής Εκκλησίας, πήρε μορφή κάτω από την επήρεια και των δύο, παρότι στο τέλος ο Αριστοτέλης, ιδιαιτέρως αφού μεταφράστηκε στα λατινικά από τα Ελληνικά και τα Αραβικά, κατέληξε να βαραίνει με τρόπο αποφασιστικό στην προσπάθεια της συνθέσεως. Γνωρίζουμε όλοι μας πώς ο Θωμάς Ακινάτης υπήρξε αυτός που συστηματοποίησε αυτή την συμπερίληψη του Αριστοτέλη στην Χριστιανική φιλοσοφία και θα ήταν ίσως ενδιαφέρον να συζητήσουμε τι σημαίνει «σύστημα», σ’αυτή την περίπτωση. Η φιλοσοφία του Ακινάτη είναι χωρίς αμφιβολία, μία θαυμαστή σύνθεση που γεννιέται από μία πολιτισμική σύνδεση εντελώς ιδιαίτερη, διότι ο Αριστοτέλης με τον οποίο ασχολήθηκε ο Ακινάτης ήταν ένας Άραβας Αριστοτέλης, Αβερροϊστής. Ίσως γνωρίζετε όλοι σας την πιο διάσημη πραγματεία τού Ακινάτη, την Σούμα εναντίον των Εθνικών (summa contra gentiles) όπου gentiles θέλει να πει άραβες, μουσουλμάνοι, και επιπλέον τις Αριστοτελικές τους ερμηνείες και τον Μοναδικό ΝΟΥ στον οποίο μετέχουν όλοι οι άνθρωποι. 

Έρχεται στον νού μου, σχετικά με αυτό το θέμα, η καταπληκτική εμπειρία που προσφέρεται από την επίσκεψη στο νεκρικό μνημείο του Μαρρακές στο Μαρόκο, όπου είναι θαμμένοι οι πρώτοι σουλτάνοι. Όλοι οι τάφοι είναι χωρίς όνομα, παρόλο το μεγαλείο των προσώπων που είναι θαμμένοι. Φαίνεται να μην είναι τόσο σημαντική η ατομικότης για να παραμείνει στην μνήμη. Αυτή η εμπειρία μπορεί να θεωρηθεί σαν μία αυθεντική εμπειρία του αβερροϊσμού, του δόγματος δηλαδή σύμφωνα με το οποίο υπάρχει μία μοναδική κοσμική ψυχή και σ’αυτή βυθίζονται οι ψυχές των ατόμων μετά τον θάνατο. 

Οπωσδήποτε αυτές οι έννοιες δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν με τον Χριστιανισμό και γι’αυτό ο Ακινάτης τις ανασκεύασε διότι δεν αντιστοιχούσαν ακριβώς στο μήνυμα του Χριστού. 

Φυσικά μπορούμε να συνεχίσουμε σ’αυτή την γραμμή, δείχνοντας πώς αυτά τα ίδια τα προβλήματα επαναλήφθηκαν, με μία νέα μορφή στην Αναγέννηση όταν, οι Ιταλοί ιδιαιτέρως, ξαναανακάλυψαν τον Αριστοτέλη, όχι μόνον μέσω της Αραβικής παραδόσεως, αλλά στα πρωτότυπα κείμενα στην Ελληνική γλώσσα τα οποία δημοσίευσαν και σχολίασαν. Τότε εμφανίστηκε ένας νέος πλατωνισμός και ένας νέος Αριστοτελισμός. 

Συνεχίζεται 

Αμέθυστος.