Η νέα τάξη υπηρετών και η λυκίσια ειρήνη

του H. J. Krysmanski
Der kleine, der große und der wölfische Frieden
Postmoderne Friedenspolitik zwischen Lokalität und Globalität
(1999)

Μέρος 2ο

Πώς είναι όμως τα πράγματα με τις “κατώτερες υψηλές τάξεις”, δηλ. τους τοπ-μάνατζερ, τους τοπ-πολιτικούς, κτλ.;

Οι “great business personalities” και οι “star politicians” σε πολλές περιπτώσεις ανέβηκαν από τις παραδοσιακές μεσαίες τάξεις της βιομηχανοποιημένης δυτικής κοινωνίας. Σήμερα όμως, το κυριότερο χαρακτηριστικό τους είναι ότι έγιναν “διεθνείς” και “κοσμοπολίτες”. Πραγματοποιούν τις ευκαιρίες που τους προσφέρει η ζωή και το επάγγελμά τους εντός μιας συναρπαστικής και περιπετειώδους διαδικασίας παγκοσμιοποίησης. Οι συνήθειες τους στις συναλλαγές, την πολιτική και την κουλτούρα είναι διαποτισμένες από σχήματα συμπεριφοράς της υψηλής αμερικάνικης μαζικής κουλτούρας καθώς και της κουλτούρας των συναλλαγών (business). Πολλοί από αυτούς, όπως ο νέος υπουργός εξωτερικών της ευρωπαϊκής ένωσης Javier Solana ή ο νέος υπουργός εξωτερικών της Γερμανίας Joschka Fischer, ίσως κάποτε να είδαν τον κόσμο με μάτια αριστερά και ιδεαλιστικά, σήμερα όμως, απλώς αρπάζουν.

Εδώ συντελείται, αυτή είναι η θέση μου, ένα πραγματικό ρήγμα μεταξύ μοντερνισμού και μεταμοντερνισμού. Και όλα ξέσπασαν στις συμπλοκές στην Γιουγκοσλαβία.

Οι ΗΠΑ και η δυτική Ευρώπη, για διαφορετικούς λόγους και χρησιμοποιώντας μεταμοντέρνα στρατιωτικά μέσα, βομβάρδισαν τον μοντερνισμό, σε μια περιοχή γεωπολιτικά ενδιαφέρουσα και πολιτικά σημαντική. Ήδη από τα μέσα Μαΐου οι δυτικοί εκπρόσωποι προσφέρουν κλειδιά στο χέρι: στους χαρτοφύλακες τους έχουν μοντέρνες βιομηχανίες αυτοκινήτων και τσιγάρων, μοντέρνα διυλιστήρια, μοντέρνα υποδομή. Μέχρι τέτοιου σημείου έφτασε ο μεταμοντέρνος Κυβερνοπόλεμος (cyber-warfare).

Μεταμοντερνισμός: ο Clinton απαιτεί από τους μαθητές της χώρας του, μετά τους πυροβολισμούς σε ένα σχολείο, να αντιπαραθέσουν στον πολιτισμό της βίας ένα πολιτισμό των ειρηνικών λύσεων των διαφορών. Ταυτόχρονα στέλνει, σε ένα ανεξήγητο πόλεμο, κύματα βομβαρδιστικών Β52 για να καταστρέψουν στην Γιουγκοσλαβία γέφυρες, ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς και κτήρια της τηλεόρασης. Μια υπερδύναμη, που με τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ κατέχει το 62% της παγκόσμιας παραγωγής όπλων, εναντίον μιας χώρας που μόλις φτάνει το 0,2%. Αυτή η σύνδεση των ασυνδέτων: ο μεταμοντερνισμός στην καθαρότερη μορφή του.

Η πολιτική αριστερά, που την ίδια ώρα ανέλαβε σε πολλές χώρες την κυβέρνηση κάτω από το λάβαρο του εκμοντερνισμού, προφανώς δεν ήταν προετοιμασμένη για το νέο αυτό στιλ πολιτικής. Γι' αυτό σύντομα υπέπεσε σε μια αντίφαση, σε μια φιλάνθρωπη ηθική του πολέμου (Human Bellizismus) που παραμορφώνει την μορφή και τις μορφές της (αν σκεφτεί κανείς τον Blair και τον Scharping).

Και οι συντηρητικοί της Ευρώπης είχαν και έχουν δυσκολία να διατυπώσουν την θέση τους. Σε σοβαρές εφημερίδες όπως η Le Figaro και η Le Monde, γράφονταν οι πιο παράξενες θεωρίες συνωμοσίας για τον πόλεμο στην Γιουγκοσλαβία. Για παράδειγμα: α) οι ΗΠΑ θέλουν να επιβάλουν παντού την απολύτως ελεύθερη αγορά και την αποσταθεροποίηση, με το να καταστρέψουν την κυριαρχία κρατών όπως η Γιουγκοσλαβία και Ρωσία, χώρες που αντιστέκονται στον εκμοντερνισμό. β) Η εκστρατεία του ΝΑΤΟ υποστηρίζεται από μερικούς Ευρωπαίους που επιθυμούν μια ολοκληρωτική ένταξη της Ευρώπης στο ΝΑΤΟ, και οι οποίοι ελπίζουν πως θα εξασκηθεί μεγαλύτερη πίεση προς την κατεύθυνση αυτή, εις βάρος της Γαλλίας για παράδειγμα. γ) Η Washington οξύνει την κρίση στα Βαλκάνια, γιατί αυτός είναι ο μόνος δρόμος να αποτραπεί η άνοδος μιας ισχυρής Ευρώπης, αντιπάλου των ΗΠΑ. Τελοσπάντων.

Ένα όμως είναι ξεκάθαρο. Η οικονομική διαδικασία ένταξης, μεταξύ των G7 χωρών καθώς επίσης και μεταξύ ανεπτυγμένου και μη-ανεπτυγμένου κόσμου, δημιούργησε μια νέα, πλατιά υπερεθνική ελίτ, μια “κοσμοπολίτικη αριστοκρατία”. Στην ομάδα αυτή δεν ανήκουν μόνο αυτοί που είναι υπεύθυνοι για τις υπερεθνικές επιχειρήσεις και διεθνείς οργανισμούς κάθε είδους, καθώς και αυτοί που δραστηριοποιούνται στην τέχνη και την επιστήμη. Σε αυτούς ανήκει και μια νέα κατηγορία πολιτικών.

Αυτό το υπερεθνικό ανώτερο στρώμα -στο οποίο προσέκρουσαν και οι κορυφαίοι κόκκινοι και πράσινοι πολιτικοί μας- απεχθάνεται (κερδίζοντας έτσι την συμπάθεια) τον εθνικισμό και τον επαρχιωτισμό. Είναι δηλαδή κατανοητό γιατί δεν τους αρέσει ο Μιλόσεβιτς. Κάποιοι όμως από αυτούς έχουν χάσει και την πίστη στις υποσχέσεις προόδου που έδινε ο μοντερνισμός - και που ήταν πολύ στενά συνδεδεμένη με την ιδέα και την πράξη του εθνικού κράτους. Στην νέα ελίτ ανήκουν και αυτοί, των οποίων οι ιδέες για τον κόσμο και την κυριαρχία πάνω σ' αυτόν πηγάζουν από αντιλήψεις, όπου οι λέξεις κλειδιά είναι χάος και αδιαφάνεια. Και αυτοί είναι έτοιμοι να αποδεχθούν μια λυκίσια ειρήνη (στην μαζική κουλτούρα, εικόνες μιας τέτοιας αντίληψης του κόσμου, προσέφεραν οι ταινίες «Blade Runner» του Ridley Scott, «New romancer» του William Gibson, και «Snow Crush» του Neal Stephenson).

Σήμερα υπάρχουν ακόμα στην παγκόσμια πολιτική οι γνωστές “σκληρές”, μοντέρνες μορφές διαρρύθμισης (Regulierung) του κόσμου - που συγκεντρώνονται γύρω από τις ΗΠΑ, ως το “διεθνές κράτος ασφαλείας”, το οποίο δίνει την κατεύθυνση πορείας.

Υπάρχουν όμως και οι εντελώς νέες, “μαλακές”, μεταμοντέρνες μορφές αποσταθεροποίησης (Deregulierung) του κόσμου (οι οποίες παριστάνουν και μια μορφή κυριαρχίας). Και αυτή η εξέλιξη προέρχεται από τις ΗΠΑ, αυτή την φορά με την ιδιότητα τους ως κύριου παραγωγού ονείρων και εφιαλτών της μαζικής κουλτούρας, καθώς και ως διασκορπιστή του Internet, του καθαυτό μέσου αποσταθεροποίησης.

Η αποσταθεροποίηση ως μορφή κυριαρχίας, διαφαίνεται ξεκάθαρα, όταν κοιτάξουμε την τρομακτική ειρήνη στο Κόσοβο. Όλα τα ίχνη τοπικότητας καταστράφηκαν από την δράση των “παγκόσμιων” μέσων. Οι ανταποκριτές του CNN δεν καταλαβαίνουν τίποτα από μικρή ειρήνη και ιδιωτικές σχέσεις, που κάποτε έκαναν την ζωή εκεί, τουλάχιστον υποφερτή. Αυτοί οι ανταποκριτές ξέρουν μόνο τον νόμο της ζούγκλας. Και αντικατοπτρισμούς της ζούγκλας κατασκευάζουν από σκόρπιες εντυπώσεις και από υλικό του αρχείου τους - με την συμπερίληψη και του τοπικού παράγοντα αποσταθεροποίησης: του UCK. Και έτσι εισβάλλει η μαζική κουλτούρα του κατώτερου είδους, στην περιοχή αυτή, με αλληγορίες μιας παγκοσμιοποίησης, στην οποία ο άνθρωπος παραμένει για τον άνθρωπο λύκος.

«Αυτή είναι η υλική κατάσταση: κρίσεις λόγω υπερβολικών χρεών οδηγούν σε εμπορικούς πολέμους και σε κάτι εντελώς νέο: στον παν-καπιταλισμό και στην αναπόφευκτη δολοφονική παραλλαγή του, τον φασισμό. Και αυτός ο καπιταλισμός πρέπει να αμυνθεί από τον φασισμό χωρίς την βοήθεια του σοσιαλισμού - γιατί αυτός είναι από κάθε άποψη νεκρός. Αυτή είναι η πολιτικο-οικονομική σύγκρουση της εποχής μας, μια σύγκρουση σε κάθε της γωνιά διαποτισμένη από τις διαδικασίες φαντασιακής αναπαράστασης της πραγματικότητας. Υπάρχει φαντασιακός φασισμός; Φυσικά: ο παν-καπιταλισμός, ο οποίος σπρώχνει την φαντασιακή αναπαράσταση στα άκρα, και γεννά με τον φαντασιακό φασισμό τον δολοφονικό του δίδυμο.» (Arthur Kroker/Michael Weinstein)

(Συνεχίζεται)

Μετάφραση : Πέτρος Χαραλάμπους

Αμέθυστος