Τετάρτη 20 Ιανουαρίου 2010

III) Martin Heidegger und die Weltgeschichte des Nichts

Του Gotthard Günther

από την συλλογή: Guzzolini (εκδότης): 'Nachdenken über Heidegger', Hildesheim, 1980

Ο Martin Heidegger και η παγκόσμια ιστορία του τίποτα

Μέρος 3ο

Από την άλλη όμως η κυβερνητική, με την οποία ο Heidegger ασχολήθηκε πολύ επιφανειακά, έθεσε ερωτήσεις για την ουσία της υποκειμενικότητας, οι οποίες είχαν επιστημονική μορφή. Στον ιστορικό χώρο ο οποίος είχε προηγηθεί, όχι μόνο δεν υπήρχε δυνατότητα να απαντηθούν αυτές οι ερωτήσεις, αλλά ρητά και συνειδητά είχαν εμποδισθεί να τεθούν. Εάν στην φιλοσοφία γινόταν λόγος γι' αυτές, απωθούνταν στον περιθωριακό χώρο του μυστικισμού, και τις καθήλωνε στον χώρο του αλόγου, όπου κάθε προσπάθεια να τεθούν επιστημονικά ερωτήματα, ήταν εξ' αρχής καταδικασμένη. Αφού η γνώση είναι πάντα ενθύμηση, μια θέση που και ο Heidegger αποδεχόταν, δεν ήταν δυνατόν να τεθεί το ερώτημα, αν στον ιστορικό χώρο του μέλλοντος θα μπορούσε να ξεδιπλωθεί μια πιο βαθιά και εκτεταμένη μορφή της ιστορικής ψυχικής ύπαρξης. Μια ψυχική ύπαρξη, για την οποία ο χώρος δράσης του αντικειμενικού πνεύματος, εντός ενός μόνο τοπικού ανώτερου πολιτισμού, θα ήταν πολύ στενός. Έτσι, ενώπιον του μέλλοντος, επέρχεται η δήλωση χρεωκοπίας, που στον Heidegger εκφράζεται με την κραυγή: “Μόνο ένας Θεός μπορεί να μας σώσει”, που στον Gehlen (“Einblicke”, Frankfurt a.M. 1975) εκφράζεται με τα λόγια: «Όχι πια μια τρελή μεγαλόπρεπη πίστη, όχι πια ανοικτοί ορίζοντες, όχι Fata Morgana, όχι πια ουτοπίες που φέρνουν αγκομαχητό, αλλά το ξεδίπλωμα, η δουλειά (υποχρέωση). Και ποιος από μας ήθελε να πει, πως δεν το αισθάνεται ήδη; Έτσι θα ήταν αναμενόμενη μια κατάσταση, την οποία εδώ και χρόνια χαρακτηρίζω με την έκφραση “μεταϊστορία” (σελ. 126)». Ο άνθρωπος συνεχίζει να ζει φυσικά (δηλ. ως αντίποδας στο πνευματικό) ως δίποδο μυρμήγκι που μπορεί να μιλά, ιστορία όμως δεν έχει. Ή ακριβέστερα: και η φιλοσοφία του Gehlen δεν προσφέρει δυνατότητες, για να δούμε πιο απομακρυσμένους ιστορικούς ορίζοντες. Γνωρίζουμε ήδη πως για τον Spengler η ιστορία, την οποία κατανοεί ως αντίθεση του ανθρώπου έναντι στη φύση, τελειώνει μαζί με την φαουστική κουλτούρα, αν και θεωρεί πιθανό να εμφανιστεί “ένας θολός επίγονος” (Mensch und Technik, München, 1931).

Είναι χαρακτηριστικό πως και οι τρεις στοχαστές, που ανήκουν στα σημαντικότερα κεφάλια του 20ου αιώνα, επιδεικνύουν στα γραπτά τους μια ανεπαρκή σχέση με την τεχνολογία. Αποδέχονται την λίγο ή πολύ υποβόσκουσα προϋπόθεση, πως η τεχνολογία ανέβηκε στην κορυφή της, και πως στον τομέα αυτόν δεν μπορεί να έρθει τίποτα πιο ισχυρό. Φυσικά και έχει δίκαιο ο Spengler, όταν λέει πως ο άνθρωπος έχει ήδη χάσει τον αγώνα ενάντια στη φύση, αν δεν είναι ικανός να χρησιμοποιήσει άλλα μέσα από εκείνα που είχε στη διάθεση του την δεκαετία του 30. Και ο Spengler έχει πιθανόν δίκαιο και με μια βαθύτερη έννοια, ότι δηλ. ο άνθρωπος θα χάνει πάντα ένα τέτοιο αγώνα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει με τίποτα πως ο αγώνας αυτός, αν και χωρίς ελπίδα, έφτασε σήμερα στο τέλος του. Αυτή η μικρόψυχη πίστη βασίζεται στην προϋπόθεση πως η τεχνολογία δεν είναι σε θέση να προσφέρει όπλα μιας ανώτερης τάξεως. Τεχνικά μέσα απέναντι στα οποία και τα πιο εκλεπτυσμένα φυσικά μέσα του παρόντος, μοιάζουν σαν κάρο που τραβούν βόδια συγκρινόμενο με ένα διαστημόπλοιο. Μπρος σε αυτές τις προοπτικές, μπορεί μόνο να αποτύχει, ένας στοχαστής σαν τον Heidegger, ο οποίος γύρισε υποτιμητικά την πλάτη στην “λογιστική (μαθηματική) σκέψη”. Ο Spengler επίσης μπορεί μόνο να αποτύχει, γιατί -όπως παρουσιάζει τα πράγματα στον δεύτερο τόμο του έργου του “Der Untergang des Abendlandes”- γι' αυτόν, όλη η μέχρι τώρα τεχνολογική σκέψη, υπήρξε το τελικό και ακρότατο απόσταγμα της μεταφυσικής και του Χριστιανισμού. Στις αρχές της δεκαετίας του 20, προφητικά ήχησαν τα λόγια, που βρίσκονται στο τελευταίο κεφάλαιο του τόμου αυτού: “η φύση θα εξαντληθεί, η γήινη σφαίρα θα θυσιαστεί ως ενέργεια, στο βωμό της φαουστικής σκέψης”. Σήμερα αυτό δεν είναι πια προφητεία, είναι απλή περιγραφή του παρόντος μας. Ο Spengler δεν έχει μια άποψη για το μέλλον η οποία πάει πιο μακριά. Και επειδή ερμηνεύει την τεχνολογία αποκλειστικά ως το τελευταίο, απόλυτα γενικό και δεσμευτικό απόσταγμα ενός πνευματικού παρελθόντος, δεν είναι σε θέση, όπως και ο Heidegger, να δει περαιτέρω διαστάσεις της παγκόσμιας ιστορίας.

Εδώ πρέπει να ειπωθεί με κάθε αποφασιστικότητα και σαφήνεια, πως δεν υπάρχει κανένας άλλος δρόμος προς την μελλοντική παγκόσμια ιστορία, εκτός από αυτόν που έχει ως γέφυρα την τεχνολογία. Η τεχνολογία είναι ο μοναδικός φύλακας εκείνης της πνευματικότητας των προηγούμενων εποχών, η οποία είχε αποδειχθεί άξια στον αγώνα κατά της ύλης - δηλαδή των φυσικών δυνάμεων. Αν ήρθε το τέλος της τεχνολογίας, επειδή και η φυσική βρίσκεται στο τέλος της -κάτι που πιστεύει και ο Gehlen- τότε δεν υπάρχει καμιά γέφυρα προς μια παγκόσμια ιστορία του μέλλοντος. Το συμπέρασμα είναι διαφωτιστικό: επειδή η τεχνολογία όπως την ξέρουμε, προσέλαβε την πνευματική της ώθηση από την μεταφυσική του Είναι, και επειδή αυτή η μεταφυσική είναι στα τελευταία της, πάει να πει πως και τεχνολογία τελειώνει; Αυτό το συμπέρασμα δεν είναι χωρίς προβλήματα.

Ο χώρος της τεχνολογίας, στο θεωρητικό υπόβαθρο του οποίου ανήκουν τα μαθηματικά και φυσική, και όπου πρόσφατα προστέθηκε η βιολογία, είναι για την παράδοση κάτι που δεν έχει καμία σχέση με το πνεύμα. Αυτή είναι μια απόφανση, η οποία είναι αδιαμφισβήτητα ορθή, εφόσον το πνεύμα κατάγεται (ριζώνει) από την διαξιακή αριστοτελική μεταφυσική. Αυτό το πνεύμα όμως μπόρεσε να αναπτυχθεί, μόνο και μόνο επειδή απωθούσε βάναυσα στην σκουπιδαποθήκη της ιστορίας, τα θέματα που του ήταν αντίθετα. Παραδείγματα τέτοιων ιστορικών σκουπιδιών είναι μεταξύ άλλων ο μυστικισμός των αριθμών των πυθαγορείων, η διδασκαλία περί αριθμών του Πλάτωνα που εξέθεσε σε γεροντική ηλικία στο μάθημα Περί ταγαθού (που ο Αριστοτέλης υποτιμητικά παραμερίζει), σημαντικά στοιχεία του γνωστικισμού, ο Raimundus Lullus, ο Jacob Böhme και άλλοι. Αυτό που στην τεχνολογία της δύσεως εκφράστηκε ως το τελευταίο και τελειωτικό απόσταγμα, είναι μόνο εκείνα τα υπερβατικά θέματα, τα οποία έτυχαν επεξεργασίας στο παρελθόν, και που βρήκαν εφαρμογή. Για τον λόγο αυτό, τα θέματα αυτά δεν έχουν πουθενά αναφορά στο μέλλον. Και ο φιλόσοφος, ο οποίος ταυτίζει την μεταφυσική και την θεωρία του υπερβατικού, με αυτά τα θέματα, εμποδίζει μόνος του την θέα προς μια παγκόσμια ιστορία, η οποία θα έπρεπε να βρίσκεται κάτω από ένα άλλο, ριζικά νέο άστρο-οδηγό.

Μια γεύση παίρνουμε από το έργο “Holzwege”, όπου ο Heidegger ρωτά: “Βρισκόμαστε στην παραμονή της πιο τρομακτικής αλλαγής ολόκληρης της γης και του χρόνου και του ιστορικού χώρου μέσα στον οποίο αυτή (η γη) υφίσταται; Βρισκόμαστε μπρος στο βράδυ μιας νύχτας που οδηγεί σε ένα άλλο πρωί; Είμαστε στα πρόθυρα να εισέλθουμε στην χώρα της ιστορίας όπου ανήκει αυτή η νύχτα της γης; Ή μήπως τώρα εμφανίζεται η χώρα της νύχτας; Θα γίνει αυτή η χώρα της νύχτας (Abend-Land στο κείμενο, Abendland: σε απευθείας μετάφραση η εσπερία, το όνομα της δύσεως στα γερμανικά), που απλώνεται σε δύση και ανατολή, και σε ολόκληρη την Ευρώπη, ο χώρος της ιστορίας αυτού που από την αρχή ήταν μοιραίο; Είμαστε εμείς οι σημερινοί, άνθρωποι της νύχτας, με μια έννοια η οποία ανατέλλει με την μετάβαση μας στην νύχτα του κόσμου; Τί μας χρειάζονται όλες οι φιλοσοφίες της ιστορίας, οι οποίες έχουν μόνο ιστορική σκέψη, όταν εξηγούν την ιστορία μόνο με ιστορικά δεδομένα που μπορούν να παραβλεφθούν, και χωρίς να παίρνουν τα θεμέλια των ερμηνειών τους από την ουσία της ιστορίας, και αυτήν (ουσία) με την σειρά της από το Είναι; Είμαστε οι αργοπορημένοι; Είμαστε όμως ταυτόχρονα και οι προάγγελοι εκείνου του πρωινού, μιας εντελώς άλλης κοσμικής εποχής, η οποία άφησε πίσω της τις σημερινές ιστορικές αντιλήψεις περί ιστορίας;” (Αναξίμανδρος, 300)

Ο Heidegger θέτει τα ερωτήματα αυτά με μεγάλη έμφαση, δεν τα απαντάει όμως. Το ερώτημα για την αλήθεια του Είναι κάθε υπαρκτού, είναι στη σκέψη του Heidegger το κυρίαρχο θέμα για κάθε ιστορική ύπαρξη. Το ότι αυτό το θέμα μπορεί να ξεπεραστεί, πράγμα το οποίο, είτε η ιστορική σκέψη το απέφυγε, είτε δεν επετράπει να μπει στο οπτικό της πεδίο, ο Heidegger δεν μπορεί να το φανταστεί.

Μεταξύ των ιδεών που η προηγούμενη ιστορία παραμέρισε, θα μπορούσαν να αναφερθούν ακόμα δυο, τις οποίες επίτηδες αγνοήσαμε, για να τις τονίσουμε αργότερα με μεγαλύτερη έμφαση. Κατά πρώτον πρόκειται για το δόγμα του απόλυτου αρνητισμού, όπως αντιπροσωπεύεται στη διδασκαλία γνωστή με το όνομα Sunyava στον ύστερο βουδισμό, και η οποία έχει φωλιάσει και στην αποφατική θεολογία του Αρεοπαγίτη. Κατά δεύτερον πρόκειται για την διδασκαλία περί του πρωτείου της βουλήσεως, η οποία εκδηλώνεται ως αντίθεση στον θωμισμό. Και η διδασκαλία αυτή επίσης απωθήθηκε στα αζήτητα της ιστορίας, ώστε σήμερα δεν διαθέτουμε καμιά θεωρία περί βουλήσεως και ελευθερίας, που να είναι έστω στο περίπου ισάξια με την καλά αναπτυγμένη θεωρία μας περί σκέψης. Εδώ φαίνεται η απουσία του μέλλοντος από την φιλοσοφία του Heidegger. Γιατί ο Schelling, ένας στοχαστής που στην ύστερη εποχή του όλο και πιο πολύ πλησίαζε εσωτερικά τον Duns Scotus, λέει χαρακτηριστικά, πως το Είναι είναι μόνο παρελθούσα ελευθερία. Προκύπτει λοιπόν, πως καμιά διδασκαλία περί του όντος, έτσι όπως τίθεται ως το κεντρικό πρόβλημα στην φιλοσοφία του Heidegger, δεν υποδεικνύει το μέλλον. Το πρόβλημα της βουλήσεως, το οποίο υποδεικνύει το μέλλον και σηματοδοτεί τον ερχομό του, δεν μπορεί να διαπραγματευθεί στο φιλοσοφικό έδαφος μιας διδασκαλίας περί του Είναι. Για τον λόγο αυτό η φιλοσοφία που μέχρι τωρα υπήρξε, δεν αντιλαμβάνεται σωστά τον ρόλο της τεχνολογίας. Γι' αυτήν η ικανότητα της τεχνολογίας βρίσκεται αποκλειστικά στο τέλος μιας ανάπτυξης. Δεν μπορεί να συλλάβει πως σήμερα βρισκόμαστε σε μια μοναδική και πρωτοεμφανιζόμενη ιστορική κατάσταση, όπου η τεχνολογία βρίσκεται στην αρχή μιας ιστορικής εποχής, όπου η σκέψη ακολουθεί κουτσαίνοντας, γιατί πρέπει να περιμένει τις αφορμές που της προσφέρει η τεχνολογική βούληση. Για την βούληση όμως πρέπει να πούμε πως βούλεται, έτσι απλά και χωρίς λόγο. Η θεωρητική υποστήριξη και δικαιολόγηση, έρχεται εκ των υστέρων και εξαρτάται πλήρως από το ερώτημα: Τί μπορεί κανείς να βούλεται; Δηλαδή τί είναι φυσικά δυνατόν; Η απάντηση στο τελευταίο ερώτημα εξαρτάται από την αντίστοιχη κατάσταση(επίπεδο) της τεχνολογίας, και από τις μελλοντικές προοπτικές που προκύπτουν από τις επιδόσεις της τεχνολογίας.

Η μεταφυσική της ιστορίας του Spengler υποστηρίζει -όπως ήδη επισημάνθηκε- πως η ανθρώπινη ιστορία είναι εν τέλει μια επανάσταση κατά της φύσεως. Και πως μεσα στην φαουστική κουλτούρα, ο αγώνας μεταξύ φύσεως και ανθρώπου, ο οποίος ξεκίνησε με την ιστορική ύπαρξη του ανθρώπου, έχει οδηγηθεί στο τέλος του. Με άλλα λόγια δεν υπάρχουν τάχα ισχυρότερα τεχνικά μέσα, με τα οποία ο αγώνας αυτός θα μπορούσε να συνεχιστεί σε άλλα επίπεδα (διαστάσεις). Συνεπώς, ο άνθρωπος πρέπει να ξαναβυθιστεί σε μια χωρίς ιστορία ύπαρξη, αν και αυτή η ύπαρξη μπορεί να φαίνεται διαφορετική από αυτήν των λεγόμενων πρωτόγονων, προϊστορικών με την έννοια του Spengler, φυσικών λαών.

Σήμερα βέβαια μπορούμε να πούμε, πως ο ισχυρισμός ότι ο άνθρωπος δεν διαθέτει άλλα μέσα για τον αγώνα κατά της φύσεως, είναι απλά εσφαλμένος. Δεν μπορεί να υπάρξει άλλη συζήτηση περί του θέματος. Αν και ο Arnold Gehlen, λίγο πριν τον θάνατο του ισχυρίστηκε (Einblicke, Frankfurt a.M, 1975, s. 123) πως πιθανόν δεν μπορεί να προστεθεί τίποτα πια στα θεμέλια της φυσικής, και πως στα μαθηματικά επήλθε μια σταθερότητα, και πως “μια ριζική μεταβολή” της σκέψης μας δεν αναμένεται, τέτοιες υποψίες είναι απλά εσφαλμένες. Όταν ισχυρίζεται “πως η ανθρωπότητα πρέπει να προσαρμοστεί στο δεδομένο περιβάλλον των μεγάλων αντιλήψεων-οδηγών”, ξεχνάει πλήρως εκείνη την ομάδα προβλημάτων, που στην Αμερική συζητήθηκαν εις βάθος, τα τελευταία 10-20 χρόνια, κάτω από τον τίτλο “biological engineering”. Το ερώτημα περί της τεχνολογικής επανάληψης της υποκειμενικότητας λείπει εντελώς από τα θέματα που ασχολούνται με το Είναι. Και αν αντιπαραβάλει κανείς τα θέματα αυτά με τα προβλήματα με τα οποία ασχολείται η σκέψη του Heidegger, θα μπορούσαν στην καλύτερη περίπτωση να καταταχθούν στο θέμα “Μηδενισμός”. Με την αξιοσημείωτη όμως προσθήκη, πως ο “Μηδενισμός” παίρνει τώρα μια “θετική” σημασία, που δεν την έχει στην φιλοσοφία του Heidegger, και η οποία (σημασία) επιτρέπει στην μηδενιστική σκέψη να καταπιαστεί με θέματα πέρα από αυτά που αφορούν το Είναι και την ουσία. Δεν είναι η εμφάνιση του μηδενισμού, έτσι όπως τον κατανοεί ο Heidegger, (ο οποίος μηδενισμός “κινεί την ιστορία με μια θεμελιώδη διαδικασία η οποία δεν έχει συνειδητοποιηθεί”), μια ένδειξη για το γεγονός πως το πρόβλημα τι είναι ζωή, τι είναι υποκειμενικότητα, τι το εγώ, μέσα στην μέχρι τώρα ιστορία,όχι μόνο έχει ξεχαστεί, αλλά και συνειδητά απωθηθεί; Όποιος ενδιαφερόταν έπρεπε να ψάξει στην θρησκεία. Και εκεί όμως η ύπαρξη του ενδιαφερομένου ήταν φορτισμένη με υποψία, γιατί το μεγαλύτερο μέρος αυτού του θέματος υπέπιπτε στην κατηγορία της αιρέσεως. Εφόσον ίσχυε πως ο Θεός ήταν το τελευταίο, πηγαίο ον όλων των όντων, και όσο πιο πολύ η θεολογία προσέγγιζε την θεϊκή ουσία προς τα θέματα του τίποτα, τόσο πιο αβοήθητη και ανέκφραστη ήταν. Ο Θεός ήταν το γεμάτο φως πλήρωμα, και όσο η σκέψη πλησίαζε στον αντίθετο πόλο, στο κένωμα, τόσο σκοτείνιαζε, ώστε έσβηναν και οι τελευταίες αχτίδες φωτός, γιατί η κλασσική σκέψη ενέπλεκε πάντα και χωρίς εξαίρεση μια μεταφυσική του φωτός (Bonaventura).

Μετάφραση : Πέτρος

(Συνεχίζεται)

                     Αμέθυστος

25 σχόλια:

  1. Ανώνυμος21/1/10 12:55 μ.μ.

    Ο Περγάμου παπικός, ο Γουέαρ πλανημένος, ο Χριστόδουλος αμφιλεγόμενος, οι λαικοί θεολόγοι χωρίς χάρη, ο Χαιντεγκερ ενα τίποτα. Δεν μας προτείνετε εσεις κριτές της οικουμένης κάποιον; Την άρνηση την καταλάβαμε την πρότασή σας δεν βλέπουμε. Μήπως πίσω απο την διαρκή άρνηση κρύβεται όχι η απαξίωση των προσώπων αλλά η ακύρωση εν τέλει όλης της παρουσίας της εκκλησίας σήμερα; Αμέθυστε μήπως υπο εκκλησιαστικό πρόσχημα παίζεις το παιχνίδι του πολέμου της εκκλησίας και των (ατελών βεβαίως) όμως πιστών της;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εμείς λοιπόν αγαπητέ προτείνουμε τον Κύριο και την επιστροφή της Εκκλησίας στον Κύριο. Θα σου έχει διαφύγει ότι έχουμε προτείνει κατά καιρούς τον Άγιο Συμεών τον Ν. Θεολόγο, τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, τον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακος. Γενικώς προτείνουμε τους πιστούς της Εκκλησίας του Κυρίου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ανώνυμος21/1/10 11:25 μ.μ.

    Σωστά τα γράφει εδω ο Αμέθυστος, εσύ κάνεις λάθος που δεν ξέρεις τί πλάνες κυκλοφορούν.

    Παμβώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αμέθυστε,δέν είμαι φιλόσοφος κι έτσι δυσκολεύομαι μέ τήν "διάλεκτο".Οταν μιλάς απλά χαίρομαι, γιατί η ορμή σου τότε "συγκροτείται" ,κ η εγγενής μελαγχολία σου δέν διαχέεται.Ετσι λοιπόν γίνεται κ αλλαγή τού στόχου.Ο στόχος μας είναι οι πιστοί της Εκκλησίας του Κυρίου.Αυτοί, οι άγιοι μας, είναι η εστίαση μας..και αυτοί οι αγιοι είναι ο,τι επιθυμεί κ η Δύση, αλλά της λείπει τό "κλειδί"
    '

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. χαίρετε, αμέθυστε κ αναγνωστες του. Τό κείμενο μου΄κανε εντύπωση" ΕΊΜΑΣΤΕ ΕΜΕΊΣ ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ, ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΉς ΝΎΧΤΑΣ...ΝΎΧΤΑ,ΑΠΟΥΣΊΑ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ...Ο ΘΕΟΣ ΗΤΑΝ ΤΟ ΓΕΜΑΤΟ ΦΩΣ ΠΛΗΡΩΜΑ,κι όσο η σκέψη πλησίαζε στόν αντίθετο πόλο,τό κένωμα,τόσο σκοτείνιαζε...κτλ. συγκλονιστικο..Μέσα στό σκοτάδι κινείται από τοιχο σε τοιχο η σκέψη..τό Εγώ..Πού είσαι αγιε Ιωάννη Χρυσόστομε? να μας θυμίσεις τήν αληθινή φιλοσοφία? τήν ζωή της αλήθειας, τήν ζωή τού πραγματικού μέλλοντός μας, πού υπάρχει , άν τό προλάβουμε...kindstep.k6

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αγαπητή Ελένη,
    Αν αρχίσουμε να μιλάμε για τις μελαγχολίες του καθενός μας τελειωμό δε θα 'χουμε! Μίλησες για απλότητα αλλά το τελευταίο σου σχόλιο δε μου φαίνεται και τόσο απλό! :)

    Ευχαριστίες στον Αμέθυστο. "Ξετρυπώνει", ας μου επιτραπεί η έκφραση, πολύ σημαντικά κείμενα.

    Χαίρετε εν Κυρίω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Μου κάνει εντύπωση η ηπιότητα του Αμέθυστου και γενικά το ήθος. Ένα αλλο χαρακτηριστικό που δείχνει το ήθος είναι ότι δεν υπάρχουν αντιφάσεις. Έχει σταθερό σημείο αναφοράς, που πρέπει να έχει κάθε πιστός, τον Ιησού και τους αγίους Πατέρες της Εκκλησίας. Τον ευχαριστώ για τα κείμενά του. Μακάρι να υπήρχαν πολλα ιστολόγια σαν το δικό του!
    Εκείνο που δεν καταλαβαίνω είναι η ανωνυμία. Οι σκέψεις κατά τη γνώμη μου δεν είναι αυτόνομες. Έχει σημασία ποιος λέει κάτι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Με ενδιαφέρει περισσότερο η παρουσία του ανθρώπου από τις σκέψεις του. Ο απλός άνθρωπος όταν ακούσει κάτι αμέσως θα ρωτήσει "ποιος το λέει αυτό". Είναι αυθόρμητη ερώτηση. Αυτό δείχνει ότι πείθει περισσότερο η παρουσία παρά αυτή η ίδια η σκέψη.
    Και η Διδασκαλία του Κυρίου δόθηκε στους ανθρώπους μέσα από έναν άνθρωπο και όχι αφηρημένα.
    Είναι ωραίο άλλωστε να σε κάνει ο άλλος να νιώθεις ότι είσαι ένας άνθρωπος ανάμεσα σε ανθρώπους! Είναι πολύ ωραίο αυτό!
    Στην παρουσία του ανθρώπου μετέχω σαν άνθρωπος. Στις σκέψεις ικανοποιείται το μυαλό μου.
    Είμαστε γεμάτοι από σκέψεις.
    Θέλουμε να νιώθουμε την παρουσία του ανθρώπου.
    Οι παλιοί ρωτούσαν "ποιος είσαι" "από πού είσαι" "ποιοι είναι οι γνωστοί σου" για να επικοινωνήσουν.
    Τι επικοινωνία μπορεί να έχεις με έναν μασκοφόρο, όσο ενδιαφέροντα κι αν σου λέει΄; Δεν ξέρεις ποιος είναι, από που είναι, ποια είναι η πατρίδα του, οι φίλοι του. Πως να επικοινωνήσεις μαζί του.
    Το γ΄ραψιμο του ανώνυμο στοχεύει μόνο στη χρησιμότητα και στο ωφέλιμο. Πλυτίζε το μυαλό σου. Δεν σε αγγίζει σαν άνθρωπο. Έτσι πιστεύω γι΄ αυτό αγαπώ πολύ τις αυτοβιογραφίες και την αυτοβιογραφική γραφή γενικά.

    Και γιατί να μην εκφράσουμε τα συναισθήματά μας; ΟΙ σκέψεις είναι πιο ενδιαφέρουσες από αυτο που νιώθουμε;
    Σκέψεις μπορείς να βρεις και στα ρομπότ. Την παρουσία του ανθρώπου δεν μπορείς να τη νιώσεις, αν δεν γνωρίζεις ποιος είναι αυτός που μιλάει.
    Η ανωνυμία είναι από φόβο; Δεν πιστεύω. Δεν ξέρω από τί είναι;
    Όταν γράφεις για να μάθεις όχι για να διδάξεις το να λες το όνομά σου δεν είναι υπερηφάνεια. Μάλλον το αντίθετο είναι.
    ΔΕν ξέρω. Πάντα με φόβιζαν οι μάσκες και η ανωνυμία. ΜΟιάζουν σαν νεκρικά προσωπεία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Λίγα λόγια γιατί είμαι εναντίον της ανωνυμίας:
    Τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως των ναζί περισσότεροι
    Πέθαιναν από έλλειψη αναγνώρισης και λιγότεροι απ΄
    Τις κακουχίες.
    Σκληροτράχηλοι άντρες δεν άντεχαν την έλλειψη
    Αναγνώρισης.
    Πρέπει να εμβαθύνεις στις έννοιες της αναγνώρισης
    Και της φήμης ή της δημοσιότητας. Είναι εντελώς
    Διαφορετικά πράγματα.
    Στον Ξένο του Καμύ ο μελλοθάνατος προτιμούσε
    Να το υβρίζει και να το καταριέται το πλήθος
    Όταν θα τον εκτελούσαν παρά να μην τον
    Αναγνωρίσουν.
    Η ανάγκη για αναγνώριση λέει ο Άντλερ είναι μεγαλύτερη
    Και από το ένστικτο αυτοσυντηρήσεως και από την
    Αναπαραγωγή.

    Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα εξοντώνουν τους
    Αντιπάλους τους καταργώντας τα ονόματά τους
    Και γενικά στερώντας τους την αναγνώριση.

    Πρέπει να εμβαθύνεις επίσης στις έννοιες
    Πόλις, πολίτης, πολιτισμός.

    Τα ίδια λόγια από διαφορετικούς ανθρώπους
    Σε διαφορετικούς ανθρώπους έχουν
    Διαφορετικό νόημα . Π.χ.
    Δεν έχουν το ίδιο νόημα οι στίχοι του Τσιτσάνη
    «Μην ,απελπίζεσαι και δε θ’ αργήσει.
    Κοντά σου θα ‘ρθει μια χαραυγή,
    Καινούρια αγάπη να σου ζητήσει,
    Κάνε λιγάκι υπομονή στο στόμα το δικό μου
    Και στο στόμα ενός επισκόπου ή στ’ αυτιά
    Τα δικά μου και στα αυτιά ενός επισκόπου.

    Έχει σημασία ποιος λέει κάτι.
    Δεν είχε το ίδιο νόημα το όνομα του Ίβυκου
    Στο στόμα κάποιου αρχαίου θεατή στο θέατρο
    Και το ίδιο στο στόμα των δολοφόνων του Ίβυκου,
    Όταν περνούσαν ο γέρανοι.
    Τον ίδιο λόγο δεν έχουν το ίδιο νόημα τα λόγια
    Του ιερέα στο τέλους της Θείας Λειτουργίας
    «Ευλογία Κυρίου και έλεος έλθοι επί σε» με αντίδωρο
    Και χωρίς αντίδωρο.

    Πολλοί άλλοι λόγοι υπάρχουν, αλλά ήδη έκανα
    Κατάχρηση της φιλοξενίας του αγαπητού
    Αμέθυστου.
    Φοβάμαι ότι θα βάλει φραγή για μένα, αν δεν
    Έβαλε ήδη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ο φίλος αναγνώστης μπορεί αν θέλει να ρίξει μια ματιά στο μικρό δοκίμιο με τον τίτλο "Η δύναμη του ονόματος". Δημοσιεύεται στο ιστολόγιο "ΜΙΚΡΑ ΔΟΚΙΜΙΑ" με τίτλο "Εναντίον της ανωνυμίας".
    moschoblog.blogspot.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Η ίδια μελωδία είναι διαφορετική όταν παίζεται από διαφορετικά όργανα. Αλλιώς την ακούς από το πιάνο, αλλιώς απ΄ το βιολί, αλλιώς απ΄ το βιολοντσέλο κι αλλιώς από τη γκάϊντα.

    Στα ψευδώνυμα και στην ανωνυμία υπάρχει ένας παραλογισμός.

    Μια φορά ο διευθυντής εν΄ς ταχυδρομείου συμβούλευε ένα πολύ γέρο, πολύ φτωχό καλόγερο στην αίθουσα αναμονής του ταχυδρομείου
    μιλώντας του με σιγανή φωνή: "Εσύ να μη δίνεις συμβουλές στους άλλους για το ημερολόγιο". "Α" έκανε ο γέρος. "Εσύ να μη δίνεις συμβουές" φώναξε δυνατά οδιευθυντής. Οι υπάλληλοι πίσω από τους πάγκους άφησαν τη δουλειά τους και κοίταξαν το διευθυντή.

    Με μία λέξη, για μένα η ανωνυμία
    είναι διάψευση.
    "Σωστά αυτά που λες, μόνο που εσύ έχεις και τα δύο πόδια σου, ενώ εγώ είμαι κουτσός", είπε ο άνθρωπος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Έχω σκεφτεί και 'γω το ζήτημα της ανωνυμίας του Αμέθυστου και θεωρώ πως υιοθετείται αποκλειστικά για πρακτικούς σκοπούς. Π.χ. το να κινείται πιο άνετα σε κάποιους «δύσκολους» χώρους δίχως να δίνει στόχο. Εδώ που έχει φτάσει το πράγμα, έχουμε να κάνουμε με πόλεμο! Είμαι βέβαιος πως δεν θα αρνιόταν(-σουν) μια καλοπροαίρετη προσωπική συνάντηση.
    Σημασία έχει το κίνητρο της ανωνυμίας. Εδώ δεν είναι δόλιο. Δεν υπάρχει τέτοια ατμόσφαιρα.

    Κύριε Μόσχο βρίσκω πολύ ενδιαφέροντα τα σχόλιά σας όμως αισθάνομαι ότι το πήγατε πολύ μακρυά!

    Σκεφτείτε ακόμα ότι διαβάζουμε τη «Νηπτική Θεωρία» του «Ανωνύμου Ησυχαστού» - ένα από τα πολλά παραδείγματα - δίχως να λογιζόμαστε την ανωνυμία ως εμπόδιο. Καταλαβαίνω ωστόσο ότι μπορεί να υπάρξει η αντίρρηση για την επικοινωνία σε άμεσο χρόνο.

    Φυσικά αν έχει(ς) να μας πει(ς) και ο ίδιος ο Αμέθυστος δυο λόγια επί του θέματος είναι καλοδεχούμενα! ;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ανώνυμος24/1/10 2:59 μ.μ.

    -Πέθαιναν από έλλειψη αναγνώρισης και λιγότεροι απ΄τις κακουχίες.
    -Σκληροτράχηλοι άντρες δεν άντεχαν την έλλειψη αναγνώρισης.
    -Μου κάνει εντύπωση η ηπιότητα του Αμέθυστου και γενικά το ήθος

    κ.Moschos δέν βρίσκετε πώς υπάρχει μιά αντίφαση στά σχόλιά σας, μήπως είναι δικό σας τό πρόβλημα (και όλων αυτών που ισχυρίζονται τό ίδιο)κι όχι του Αμέθυστου;
    Είδα πρόσφατα το GLADIATOR, όπουο νέος καίσαρ γυιός του Μάρκου Αυρήλιου(και όχι αντάξιός του) δέν αντέχει την σιωπή του gladiator, την άρνηση να δώσει το όνομά του...
    Άλλωστε το Αμέθυστος είναι τόσο όμορφο.
    Καί τό όνομα Παπαδιαμάντης είναι ψευδώνυμο.
    Κι αυτή η επιμονή σας τόσες απανωτές ανακοινώσεις....
    Αμέθυστε με συγχωρείς που πήρα τό λόγο.
    Β.Μ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Αγαπητέ μας κ. Μόσχο, με τα ονόματά μας γνωστά θα είμαστε ακόμη πιο άγνωστοι και ανώνυμοι απ’ ότι είμαστε τώρα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Η επίκληση του Ονόματος του Ιησού συνδέεται άμεσα με την παρουσία Του.
    Ο Οικουμενισμός αρνείται την Επίληση και την παρουσία του Ιησού και την υποκαθιστά με την αφηρημένη "χριστική διάθεση".
    Η ανωνυμία είναι απουσία ψυχής (alma ausente).
    Ο Λ¨ορκα έγραψε ένα υπέροχο ποίημα με τον τίτλο αυτό στο "Θρήνο για το θάνατο του Ιγναθιο Σάντσεθ Μεχίας , του φίλου του ταυρομάχου.

    Ο Λαξ επίσης έγραψε το ποίημα με τον τίτλο "Ο άνθρωπος με τις μεγάλες γενικές ιδέες από τη συλλογή "Μϋθοι".

    Λίγο ή πολύ άγνωστοι; Ποια η διαφορά; Λίγο ή πολύ "απάνθρωποι"
    διαφέρει σε τίποτε;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Τελικά τα πράγματα είναι πιο απλά απ΄ όσο φανταζόμουν! Είναι δύσκολη η απλότητα.
    Κι έτσι για να συνεχίσουμε λίγο το παιχνίδι: Σεφέρης, Ελύτης, Λ.Πόρφυρας, Μυριβήλης, Καραγάτσης, Ιωάννου, κλπ. Όλα ψευδώνυμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Ανώνυμος24/1/10 9:19 μ.μ.

    αμέθυστε! μείνε ανώνυμος! γιατί σας τρώει η περιέργεια; αγαπητέ Κ.Τ. γιατί να χαθεί η μαγεία; ..αυτή μας έχει μείνει...κ' οι αποδείξεις.Για την εφορία εννοώ.Καλό βράδυ επωνύμως,eleni

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Αγαπητέ κ. Μόσχο συνδυάζετε τα πράγματα του ανθρώπου με μεγάλη ακρίβεια! Η αναγνώριση μετέχει του αγαθού. Η δημοσιότης ή η φήμη μετέχει του αντιθέτου! Του πονηρού! Η ανάγκη για αναγνώριση, όπως και το ένστικτο της αυτοσυντηρήσεως και της αναπαραγωγής, γεννιούνται από την ύπαρξη του θανάτου αλλά τον αντιμετωπίζουν με διαφορετικό τρόπο!

    Η ανάγκη για αναγνώριση αντιμετωπίζει τον θάνατο κατά πρόσωπο επειδή η μετοχή στο αγαθό υπόσχεται την νίκη στον θάνατο!

    Μόνο με τον Κύριο αλλάζουν τα δεδομένα της μάχης. Μόνον ο Κύριος νίκησε τον θάνατο! Αυτή η μοναδικότης δίνει αυτή την θεϊκή δύναμη στο όνομά Του.

    Ο Χριστιανός ίσως χρειάζεται μετοχή στο όνομα του Κυρίου και λιγότερο στο αγαθό, ίσως χρειάζεται λιγότερο το όνομά του. Το όνομα του Κυρίου φτάνει. Γι’ αυτόν τον λόγο και πολλοί Χριστιανοί που με την Μετάνοιά τους αξιώθηκαν της θεϊκής υιοθεσίας, δεν έχουν και τόση ανάγκη αναγνωρίσεως! Μετρημένοι είναι οι Άγιοι που γνωρίζουμε σε σχέση με τα νέφη των Αγίων της Βασιλείας!

    Όσον αφορά όμως το τρομερό Μυστήριο του θανάτου και την ανάγκη αναγνωρίσεως και νίκης μέσω της δυνάμεως του ονόματος συμφωνούμε μαζί σας. Νομίζουμε πως η ιδέα σας είναι πολύ σημαντική και πως μπορείτε να την αναπτύξετε πολύ περισσότερο με την λεπτή τέχνη που διαθέτετε!

    Σας ευχαριστούμε όλοι μας, νομίζουμε, για την μεγάλη ευκαιρία που μας δώσατε να ακουμπήσουμε το φρικτό Μυστήριο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Έχετε την ικανότητα να διευθετείτε τα πράγματα σε ένα ανώτερο επίπεδο.
    Συνεπώς περιττεύει η συνέχεια σ΄ αυτό το θέμα.
    Όσο για μένα παραμένει η αγωνία μου.
    Δέν θέλω όμως να κάνω άλλη κατάχρηση του χώρου σας.
    Ο αναγνώστης που θα ενδιαφεροταν για τη γνώμη του Ομήρου στο θέμα της ανωνυμίας και των ψευδωνύμων θα μπορούσε να διαβάσει την ι΄ ραψωδία της Οδύσσειας : "Ούτιν δε με κικλησουσι/ μήτηρ ηδέ πατήρ ήδ' άλλοι πάντες εταίροι" σε συνδυασμό με το στίχο "Ουσσήα πτολιπόρθιο εξαλαώσαι/ υιόν Λαετέω, Ιθάκη ένι οικι' έχοντα" (ο καστροπορθητής Οδυσσέας σ εστράβωσεν/ ο γιος του Λαέρτου, που στην Ιθ΄κην οικίαν έχει) (Μετάφρ.Κώστας Δούκας).
    Ο αναγνώστης που ενδαφέρεται να γνωρίσει τη γνώμη του Ομήρου και των Ελλήνων της Ομηρικής εποχής για την ανωνυμία μπορεί να διαβάσει στο ιστολόγιό μας το μικρό δοκίμιο "Εναντίον της ανωνυμίας και η δύναμη του ονόματος¨"
    (ΜΙΚΡΑ ΔΟΚΙΜΙΑ).

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Ανώνυμος25/1/10 5:41 μ.μ.

    Κύριε Μόσχο, μας έχετε εξαντλητικώς κ απολύτως μπερδέψει.Κάνω αγαθές κ φιλότιμες προσπάθειες να σας παρακολουθήσω.Ερώτημα για σας: πώς θα "αναγνωρίσετε" κάποιον πού γνωρίζετε,ας πούμε τήν μητέρα σας.; Αμέθυστε να ρωτήσω:"ποιός αναγνωρίζει" τον αγαθό; συμπαθάτε με..kindstep.k6

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Για το μέρος που η ερώτησή σας αφορά εμάς έχουμε να πούμε πως η αναγνώριση στην οποία αναφέρεται ο κ. Μόσχος είναι μια δήλωση ότι εγώ είμαι αγαθός και αντιμετωπίζω τον θάνατο με ελπίδα, όπως ο ένας από τους δύο ληστές στο Σταυρό δίπλα στον Κύριο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. "Πώς θα "αναγνωρίσω" κάποιον που γνωρίζω, ας πούμε τη μητέρα μου";

    Η αναγνώριση διαφέρει από τη δημοσιότητα ή τη φήμη. Τη μητέρα μου δεν θα την "αναγνωρίσω" από τη δημοσιότητα ή τη φήμη της.
    Η δημοσιότητα και η φήμη στηρίζεται στην εικόνα που φτιάχνουμε για τους άλλους.
    Από έλλειψη αναγνώρισης έπασχε η ηρωίδα του ΜΠέργκμαν στην ταινία του "Φθινοπωρινή σονάτα". Ακούστε τα λόγια της: " Αν κάποιος μ'αγαπήσει όπως είμαι, ίσως τολμήσω να κοιτάξω επιτέλους τον εαυτό μου".
    Ο μοναχός πρέπει, με την έννοια αυτή, να είναι ολόκληρος οφθαλμός.

    Το ερώτημα δεν είναι πώς θα αναγνωρίσω τη μητέρα μου, αλλά πώς θα με αναγνωρίσει η μητέρα μου.
    Αν με "αναγνωρίσει" όπως "αναγνωρίζουν" οι θαυμαστές και οι θαυμάστριες τους ηθοποιούς από τη δημοσιότητα και τη φήμη τους, αυτή δεν είναι αναγνώριση με την έννοια που έχουν τα λόγια της ηρωίδας του Μπέρκμαν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Ανώνυμος26/1/10 10:19 π.μ.

    Ευχαριστώ κ.Μόσχο,απ'ότι κατα λαβαίνω υπάρχει καί η "αναγνώρηση" του πάθους ,oπως αυτό είναι ακριβώς,δηλ. στίς πραγματικές του διαστάσεις, κ' η "αναγνώρηση" τής αγαθής προαιρέσεως..καί επειδή ο Αμέθυστος προχωρά παρακάτω .."ώ, της καλής απογνώσεως.." ,ίσως εκεί είναι τό κομβικό σημείο της "στροφής" στό "όνομα " τού Κυρίου...έχουμε απόλυτη ανάγκη "μετοχής" στό Αγιο Ποτήριο,στον Αγαθό, "για να μας αγαπήσει όπως είμαστε, αφού έχουμε κυττάξει πρώτα τον εαυτό μας"..προσθέτω "κατάματα"..και να βαστάξουμε μέσα μας "την κραυγή της ελπίδας της απόγνωσης",αν μου επιτραπεί η έκφραση..σας χαιρετώ με αυτές τις σκέψεις..kindstep.k6

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. ό συγκρητικισμός τού γνωστικισμού βλέπει την πνευματικη-ψυχικη εξέλιξη μιάς κοινωνίας ή κοινωνικής ομάδας από έξω πρός τα μέσα.όπως όμως στην ολοκλήρωση ενός προσώπου στό οποίο μπορούν νά τού δοθούν μέσω συμβόλων απο τό καθολικό ασύνειδο συμβολικές παραστάσεις πού είναι τα κλειδιά για τη λύση μιάς εσώτερης σύγκρουσης δηλ.παραστασεις αρχέτυπες πού είναι προδρομικές μιάς ευρύτερης ολοκλήρωσης,έτσι καί στήν πνευματική εξέλιξη μιάς κοινωνίας ή ενός έθνους ή μιάς θρησκείας μπορούν να δοθούν μεσω γεγονότων συγκλονισμού,τά προδρομικά στάδια έκφρασης συμβόλων πού δεν είναι παρά προεικονίσεις τού βασικού Αρχέτυπου πού θέλει να ολοκληρωθεί καί μέσα μας αλλά καί έξω απο εμάς,γι'αυτό κατα τόν C.G.Jung ο Αρχαίος κόσμος ήταν έτοιμος νά δεχθεί την διδασκαλία των Αποστόλων τού Ι.Χριστού.αυτή την πορεία "εκ των ένδον πρός τα έξω" δεν μπορεί νά τήν δεί ή συγκρητικίστικη τάση τού γνωστικισμού πού καταλήγει στείρος,κουτσομπολίστικος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. Εύστοχη καί περιεκτική θέση. Εάν είναι αλήθεια ότι η φιλοσοφία τής Δυσης εκφράζει τό πνεύμα τής εποχής, εκφραστής τού οποίου υπήρξε καί ο Χάιντεγκερ,τό ίδιο κατόρθωσε καί ο Γιούνγκ καθορίζοντας ένα νέο κέντρο συνειδήσεως τού ανθρώπου στήν μάχη του ενάντια στό μηδέν τής ψυχώσεως. Υπάρχουν πολλά κοινά σημεία τής προσπάθειας τής ψυχής νά απελευθερωθεί απότήν φυλακή τού τύπου καί τού φορμαλισμού τής λογικής. Τό θέμα είναι ότι άλλαξαν ήδη οι άξονες τής εποχής μας μέ τήν ψηφιακή επέλαση καί τό νέο είδος ανθρώπου πού απαιτεί η νέα κυβερνητική γιά νά εξασφαλίσει τήν εξουσία της , τήν παντοκρατορία, πού υπόσχεται σέ κάθε εποχή ο πειρασμός τού εωσφόρου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή