Διάλογος Άγιου Κυρίλλου με Μωαμεθανούς

πηγή: Ι.Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

Άγιου Κυρίλλου του Θεσσαλονικέως

Διάλογος με τους Μωαμεθανούς Άραβες

Το κείμενο του διαλόγου

Τον καιρό εκείνο οι Aγαρηνοί [15], οι οποίοι ονομάζονται και Σαρακηνοί, εξέφεραν βλασφημία εναντίον της μιας θεότητας της Αγίας Τριάδας· είπαν δηλαδή: «Πως είναι δυνατό να πιστεύετε εσείς οι Χριστιανοί σε ένα Θεό, και κατόπιν να τον διαχωρίζετε σε τρεις, λέγοντας πως είναι ένας Πατήρ, ένας Υιός και ένα Άγιο Πνεύμα; Αν μπορείτε να το εξηγήσετε αυτό, τότε στείλτε μας κάποιον ο οποίος να μπορεί να μιλήσει για το θέμα αυτό, και να πείσει και εμάς».

Ο Φιλόσοφος τότε ήταν είκοσι τεσσάρων ετών. Ο αυτοκράτορας συνεκάλεσε τη σύγκλητο, τον κάλεσε και τού είπε: «Φιλόσοφε, ακούς τι λένε οι άθεοι Αγαρηνοί εναντίον της πίστης μας; Επειδή εσύ είσαι υπηρέτης και μαθητής της Αγίας Τριάδος[16] ,πήγαινε και δώσε τους απάντηση· και ο Θεός, ο οποίος φέρνει τα πάντα σε τελειότητα, ο οποίος υμνείται εν Τριάδι, ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα, είθε να χαρίσει δύναμη και χάρη και σ' εσένα και στα λόγια σου. Είθε να σε στέφει σαν δεύτερο  Δαβίδ εναντίον του Γολιάθ[17] τον οποίο νίκησε με τρεις λίθους, και να σε φέρει πί­σω κοντά μας, άξιο της βασιλείας των ουρανών».

Όταν τα άκουσε αυτά ο Φι­λόσοφος, είπε: «Ευχαρίστως θα πάω εκεί για χάρη της Χριστιανικής πίστης· άλλωστε τι πολυ­τιμότερο υπάρχει για μένα στον κόσμο αυτόν, από το να πεθαίνω και να ζω για χάρη της Αγίας Τριάδας;». Αφού λοιπόν διόρι­σαν γραμματέα του τον Γεώργιο, τους απέστειλαν. Όταν έφθασαν εκεί, είδαν ότι στην εξωτερική πλευρά της πόρτας των σπιτιών στα οποία κατοικούσαν Χριστια­νοί είχαν ζωγραφιστεί εικόνες δαι­μόνων, οι οποίοι έκαναν μαγείες και μορφασμούς. Ρώτησαν τότε τον Φιλόσοφο: ˙

«Φιλόσοφε, τι ση­μαίνουν τα σχέδια αυτά;» Και εκείνος τους είπε: «Βλέπω πρό­σωπα δαιμόνων και γι αυτό υπο­θέτω ότι μέσα στα σπίτια κατοι­κούν Χριστιανοί· δηλαδή οι δαί­μονες δεν μπορούν να ζήσουν με αυτούς, αλλά βγαίνουν έξω, μακριά τους. Εκεί όμως που δεν υπάρχουν απ' έξω από τα σπίτια τα σχέδια αυτά, οι δαίμονες συγκατοικούν με τους ανθρώπους μέσα στα σπίτια».

Όταν oι Αγαρηνοί, άνθρωποι σοφοί και πολύ καλοί γνώστες των επιστημών[18], μορφωμένοι στη γε­ωμετρία, στην αστρονομία και σε όλες τις άλλες επιστήμες, κάθισαν στο δείπνο, τον εξέταζαν και τον ρωτούσαν λέγοντας: «Φιλόσοφε, βλέπεις το εξαίσιο θαύμα, το πως, δηλαδή, ο προφήτης Μωάμεθ, αυτός που μας μετέφερε το χαρ­μόσυνο άγγελμα από τον Θεό, μετέστρεψε πολλούς ανθρώπους, και ότι όλοι εμείς τηρούμε τον νόμο του, χωρίς να τον παραβαίνουμε στο ελάχιστο; Εσείς, αντίθετα, που ακλουθείτε τον νόμο του Προφήτη σας, του Χριστού, άλλοι τον τηρείτε με ένα τρόπο και άλλοι με άλλο, και διάγετε όπως ακριβώς αρέσει στον καθένα σας».

Σε αυτά ο Φιλόσοφος απάντησε τα εξής: «Ο Θεός μας μοιάζει με τα βάθη της θαλάσσης. Ο προ­φήτης λέει γι' αυτόν: "την καταγωγή του ποιος μπορεί να την διηγηθεί; επειδή είναι πάνω από την γη η ζωή των".[19] Πολλοί βυθίζονται στο βάθος αυτό για να Τον αναζητήσουν αυτοί στους οποίους δόθηκε η δύναμη της κατανοήσεως λαμβάνουν με τη βοήθειά Του την πληρότητα της συνέσεως, κολυμβούν και επιστρέφουν. Αντιθέτως, από τους ασθενείς, οι οποίοι προσπαθούν να διαπεράσουν την θάλασσαν πάνω σε σάπια πλοία, άλλοι πνίγονται, ενώ άλλοι, αναπνέοντας μετά δυσκολίας, κινούνται προς τα κει με λιποθυμική αδυναμία. Αντιθέτως η δική σας θάλασσα είναι στενή και χωρίς κύματα και γι' αυτό μπορεί καθένας, μικρός ή μεγάλος, να πηδήξει από πάνω της. Γιατί υπάρχουν μόνο ανθρώπινες συνήθειες και ο, τι μπορεί κάθε άνθρωπος να τηρήσει[20]' αλλοιώς τε ο Μωάμεθ δεν σας απαγόρευσε και τίποτε· δεν περιόρισε την οργή και το πάθος[21], αλλά τα επέτρεψε. Σε τι άβυσσο επιθυμεί να σας ρίξει! Ένας λογικός άνθρωπος μπορεί να το κατανοήσει αυτό. Ο Χριστός αντιθέτως ανυψώνει το βαρύ από κάτω προς τα ύψη και διδάσκει τους ανθρώπους μέσω της πίστης και των θείων ενεργειών. Είναι άλλως τε ο δημιουργός όλων των όντων. Δημιούργησε τον άνθρωπο μεταξύ των αγγέλων και των ζώων[22] διαχωρίζοντάς τον από μεν τα ζώα με τη γλώσσα και τη σκέψη, από δε τους Αγγέλους με την οργή και την επιθυμία· ανάλογα με την πε­ριοχή την οποία ο άνθρωπος προ­σεγγίζει, γίνεται μέτοχος της φύ­σεως των αγγέλων η των ζώων».

Τότε τον ρώτησαν και πάλι: «Πως συμβαίνει ο Θεός σας να τιμάται σε τρία πρόσωπα, αν και είναι μόνο ένας Θεός; Αν το γνω­ρίζεις, εξήγησέ το. Ομιλείτε για Πατέρα, Υιό και Άγιο Πνεύμα. Εφ' όσον λοιπόν έτσι έχει, τότε δώστε Του και μία γυναίκα, για να γεννηθούν απ' αυτόν πολλοί θεοί». Για αυτά απάντησε ο Φι­λόσοφος τα εξής: «Μη λέτε απερίσκεπτα τέτοιες βλασφημίες ενα­ντίον του Θεού, επειδή εμείς καλώς διδαχθήκαμε από τους Πατέρες, τους Προφήτες και τους διδα­σκάλους[23] να δοξάζουμε την Τριά­δα, τον Πατέρα, τον Λόγο και το Πνεύμα, τρεις υποστάσεις σε μία ουσία. Ο Λόγος προσέλαβε μέσα στην Παρθένο σάρκα[24] και γεν­νήθηκε για τη σωτηρία μας, όπως επιβεβαιώνει και ο δικός σας προ­φήτης, ο Μωάμεθ, ο οποίος έγρα­ψε τα εξής: "Στείλαμε το Πνεύμα μας στην Παρθένο και ευδοκή­σαμε να γεννήσει αυτή"[25]. Λοιπόν, σας φέρνω και από αυτά μαρτυρία για την Αγία Τριάδα».

Επειδή πληγώθηκαν πολύ από τα λόγια αυτά, γύρισαν τον λόγο σε άλλα θέματα, λέγοντας: «Τότε τα πράγματα έχουν όπως μας τα λες, ξένε. Αν όμως ο Χριστός είναι ο Θεός σας, γιατί δεν κάνετε αυτό που Εκείνος ορίζει; Στα βιβλία των Ευαγγελίων είναι γραμμένο "Προσεύχεσθε για τους εχθρούς σας˙ ευεργετείτε όσους σας μισούν και σας διώκουν, και προσφέρετε το σαγόνι σας σε όσους σας χτυπούν[26]. Όμως εσείς δεν κάνετε έτσι, αλλά ακονίζεται τα όπλα σας εναντίον εκείνων οι οποίοι πράττουν σε βάρος σας αυτά που προαναφέραμε». Τότε τους είπε ο Φιλόσοφος: «Όταν στον νόμο περιέχονται δύο εντολές, ποιος εκπληρώνει πραγματικά το νόμο; Αυτός που τηρεί την μια εντολή ή αυτός που σέβεται και τις δύο;» Εκείνοι απάντησαν˙ «Αυτός που σέβεται και τις δύο». Τότε τους είπε ο Φιλόσοφος « Ο Θεός είπε: "Προσεύχεσθε για όσους σας αδικούν[27]. Ωστόσο είπε και τα εξής: "Κανείς δεν μπορεί στην παρούσα ζωή να δείξει μεγαλύτερη αγάπη από εκείνον ο οποίος δίνει την ζωή του για χάρη των φίλων του"[28]. Αυτό κάνουμε και μείς χάριν των φίλων, για να μην βλαβεί, μαζί με την σωματική αιχμαλωσία, και η ψυχή τους».

Του είπαν πάλι εκείνοι: «Ο Χριστός πλήρωσε φόρους[29] για τον Εαυτό Του και για τους άλλους. Γιατί, λοιπόν, δεν τον ακολουθείτε και σεις στο θέμα αυτό; Αλλά και όταν εσείς αμύνεσθε, γιατί δεν δίνετε φόρους στον ισχυρό ισμαηλιτικό λαό, χάριν των αδελφών και των φίλων σας; Από σας ζητούμε λίγα, μόνο ένα χρυσό σόλδιον[30] και έτσι, για όσο χρόνο υπάρχει κόσμος, θα υπάρχει μεταξύ μας φιλία ανώτερη από οπουδήποτε αλλού». Ο Φιλόσοφος απάντησε˙ «Όταν κάποιος περπατά πάνω στα χνάρια των ποδών του διδασκάλου του και επιθυμεί να προχωρεί ακόμη περισσότερο πάνω στα ίδια χνάρια, όπως εκείνος, αλλά κάποιος άλλος τον συναντά και προσπαθεί να τον απομακρύνει από την πορεία του αυτή, είναι φίλος του ή εχθρός του;» Εκείνοι απάντησαν˙ «είναι εχθρός του». Τότε προσέθεσε ο Φιλόσοφος: «Ποια κυριαρχία υπήρχε όταν ο Χριστός πλήρωσε τους φόρους, η ισμαηλιτική ή η ρωμαϊκή;» «Η ρωμαϊκή», απάντησαν εκείνοι. « Τότε δεν πρέπει να μας περιφρο­νείτε, επειδή τους φόρους μας στους Ρωμαίους τους πληρώνουμε όλοι», είπε εκείνος.

Κατόπιν έθεσαν πολλές άλλες ερωτήσεις, δοκιμάζοντάς τον σε όλα τα πεδία της γνώσεως την οποία και οι ίδιοι κατείχαν. Εκεί­νος τους εξήγησε τα πάντα˙ όταν τους είχε πείσει για όλα τα θέμα­τα, του είπαν: «Πως είναι δυνατόν να τα γνωρίζεις όλα;» Και εκεί­νος τους απάντησε: «Ένας άνθρωπος πήρε νερό από τη θάλασσα και, μεταφέροντάς το μέσα σ' ένα ασκό, υπερηφανευόταν και έλεγε στους ξένους "Βλέπετε το νερό; Κανείς άλλος δεν έχει εκτός από μένα. Τότε τον πλησίασε ένας άνθρωπος που ζούσε κοντά στη θά­λασσα και του είπε: " Δεν είσαι ματαιόφρονας να υπερηφανεύεσαι για ένα βρωμερό ασκό; Υπάρχει ολόκληρη θάλασσα από νερό" Έτσι ακριβώς κάνετε και εσείς· από σας προήλθαν όλες οι επιστήμες».

Τότε θέλησαν να τον καταπλή­ξουν και του έδειξαν ένα αμπέλι που μόλις φυτεύτηκε, αναπτύχθηκε με μιας και υψώθηκε από το έδαφος. Όταν εκείνος τους εξήγη­σε πως συνέβη αυτό, του έδειξαν όλο τον πλούτο και τα ανάκτορα, τα οποία ήταν διακοσμημένα με χρυσό και ασήμι, με πολυτελείς λίθους και μαργαριτάρια, και του είπαν: «Φιλόσοφε, δες λοιπόν το μεγάλο αυτό θαύμα! Μεγάλη είναι η δύναμη και ο πλούτος του Άμερουμνή, του ηγεμόνος των Σαρα­κηνών». Τότε τους είπε ο Φιλό­σοφος: «Αυτό δεν είναι καθ' όλο αξιοθαύμαστο. Δόξα και ύμνος ανήκει μόνο στον Θεό, ο οποίος δημιούργησε όλα αυτά και τα εδώ σε στους ανθρώπους για παρη­γοριά, επειδή σ' αυτόν ανήκουν και σε κανένα άλλον».

Τότε έστρεψαν πάλι εναντίον του την κακία τους, δίνοντάς του να πιει δηλητήριο. Αλλά ο οικτίρμων Θεός, ο οποίος είπε «Και εάν πιείτε κάτι θανατηφόρο δεν θα σας βλάψει»[31] τον απάλλαξε και από αυτό και τον οδήγησε πίσω στην χώρα τον υγιή.

Μετά από λίγο καιρό απαρνήθηκε τη ζωή αυτή, εγκαταστάθηκε σε κάποιο τόπο και, ελεύθερος από άλλες ασχολίες, πρόσεχε μό­νο τον εαυτό του. Δεν κρατούσε τίποτα για την επόμενη ημέρα, αλλά τα μοίραζε όλα στους πτωχούς, αφήνοντας τη μέριμνα του εαυ­τού του στον Θεό[32], ο οποίος προνοεί για όλους και για κάθε ημέρα.

Ανήμερα κάποιας εορτής, ο υπηρέτης του[33] γεμάτος αγωνία του είπε: «Δεν έχουμε τα απαραίτητα τρόφιμα για την εορτή». Τό­τε του απάντησε «Αυτός πού χόρ­τασε τους Ισραηλίτες στην έρημο[34], θα δώσει και σε μας τροφή. Πήγαινε και κάλεσε τουλάχιστο πέντε πτωχούς ανθρώπους και πε­ρίμενε τη βοήθεια του Θεού»[35]. Πράγματι, όταν ήλθε η ώρα του γεύματος, κάποιος του έφερε με­γάλη ποσότητα εδεσμάτων κάθε είδους και δέκα χρυσά σολδία˙ για, όλα αυτά εδόξασε τον Θεό.

Μετά από αυτά μετέβη στον Ολυμπο[36], στον αδελφό του Μεθό­διο και, αρχίζοντας την εκεί ζωή του, προσευχόταν αδιαλείπτως στον Θεό, ασχολούμενος μόνο με τα βιβλία.

Επιμέλεια - Παρουσίαση: Νικόλαος Ζήσης

Θεοδρομία, Τριμηνιαία Έκδοση Ορθοδόξου Διαδαχής, Τεύχος 3, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 1999.
 
ΠΗΓΗ : ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ
 
Αμέθυστος