“Πεύσεις και αποκρίσεις”, τόμος 14Α, εκδόσεις Μερετάκη, Ερώτησις 104, Απόκρισις:
«Η ψυχή, νους υπάρχουσα κατά την δύναμιν αυτής, έχει ως αγέννητον εαυτήν, εαυτώ γεννώντα γεννητώς, ως είναι τον λόγον τον εν τω νω και εκ του νου γεννώμενον άλλον αυτώ εκείνο τον γεννώντα νουν μετά της κατά την γέννησιν ιδιότητος της μηδαμώς δεχομένης αντιστροφήν.
Διότι άφετον και απλούν κατά την ουσίαν η μόνον το Θείον, τα δε άλλα πάντα, όσα μετά Θεόν και εκ Θεού το είναι έχει, εξ ουσίας και ποιότητος ήτουν δυνάμεως είναι, τουτέστιν εξ ουσίας και συμβεβηκότος.
Αυτός ουν ο λόγος ο ούτω και ων και γεννώμενος, της υπουργού φύσεως την φωνήν λαμβάνων, προφέρεται και γεννά λόγον εν άλλω νοί, διά της του δεχομένου ακοής τω νω παραπεμπόμενος.»
Αμέθυστος
«Η ψυχή, νους υπάρχουσα κατά την δύναμιν αυτής, έχει ως αγέννητον εαυτήν, εαυτώ γεννώντα γεννητώς, ως είναι τον λόγον τον εν τω νω και εκ του νου γεννώμενον άλλον αυτώ εκείνο τον γεννώντα νουν μετά της κατά την γέννησιν ιδιότητος της μηδαμώς δεχομένης αντιστροφήν.
Διότι άφετον και απλούν κατά την ουσίαν η μόνον το Θείον, τα δε άλλα πάντα, όσα μετά Θεόν και εκ Θεού το είναι έχει, εξ ουσίας και ποιότητος ήτουν δυνάμεως είναι, τουτέστιν εξ ουσίας και συμβεβηκότος.
Αυτός ουν ο λόγος ο ούτω και ων και γεννώμενος, της υπουργού φύσεως την φωνήν λαμβάνων, προφέρεται και γεννά λόγον εν άλλω νοί, διά της του δεχομένου ακοής τω νω παραπεμπόμενος.»
Αμέθυστος
Θα ήταν ενδιαφέρον να μας δώσεις, αμέθυστε, τα συμπεράσματά σου. Για να δούμε " τι λόγον γεννά εν άλλω νοί, διά της του δεχομένου ακοής τω νω παραπεμπόμενος.»
ΑπάντησηΔιαγραφήΔιαισθάνομαι ότι υπάρχει κάποια αναλογία με την Αγία Τριάδα αλλά στη περίπτωση του ανθρώπου δεν καταλαβαίνω τίποτα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΔιονύσης
Αγαπητέ Κυπριανέ, αντί συμπεράσματος άς συμπληρώσουμε τίς δύο σειρές πού αφήσαμε:
ΑπάντησηΔιαγραφή"Γεννά δέ λόγον εν άλλω νοΐ" ού δημιουργών λόγον έν άλλω, αλλά διδούς είδους, ίν'ούτως είπω καί μορφής δύναμιν πρός τό σχηματίσαι νόημα τώ ακούοντι.
Πώς έλεγαν στήν έρημο : γέροντα πές μας λογο νά σωθούμε. Τό θέμα τής ψυχής λοιπόν είναι πολύπλοκο καί εμπλέκει κάί τόν νού καί τόν λόγο. Εδώ περιγράφεται τό κατ'εικόνα καί τό καθ'ομοίωσιν. Καί τό πρόβλημα τής ψυχής συναρτάται άμμεσα μέ τήν πτώση η οποία αμαυρώνει τό κατ'εικόνα, δηλ. τόν Νού.
Μήπως μπορείτε να μας δώσετε το κείμενο με πολυτονικό σύστημα και ορθογραφία;
ΑπάντησηΔιαγραφήΑμέθυστε,
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίδες καμιά φορά πόσο απαραίτητα είναι όσα κρίνουμε περιττά; Αυτό που παρέλειψες ήταν το σημαντικότερο :
"Γεννά δέ λόγον εν άλλω νοΐ, ού δημιουργών λόγον έν άλλω, αλλά διδούς είδος, ίν'ούτως είπω καί μορφής δύναμιν πρός τό σχηματίσαι νόημα τώ ακούοντι". Νόημα βεβαίως μορφοπλαστικό, που φανερώνεται, με υπόσταση, και δεν είναι απλώς σταχαστική ή φανταστική περιπλάνηση. Τα νόημα ένας άλλος πατήρ το ονομάζει "διήγηση". Έχει σημασία.
Με τον δικό μου τον νουν αυτό ισοδυναμεί με την κατά χάριν θέωση : αλλά διδούς (η ψυχή) είδος καί μορφής δύναμιν πρός τό σχηματίσαι νόημα τώ ακούοντι.
Υιός ανθρώπου είναι μόνον ο Κύριος και δυνητικά (εν ελευθερία) όλοι :
"ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι".
Οι σκεπτικιστές θεωρούν ελευθερία να μην ελπίζεις τίποτα
(δεν τόλμησαν να γράψουν "να μην πιστεύεις τίποτα", αλλά η πίστις είναι η των ελπιζομένων υπόστασις, δεν υπάρχει ελπίς δεν υπάρχει πίστις)
και να μη φοβάσαι τίποτα (αρχή σοφίας φόβος Κυρίου και αυτοί "μας το παίζουν" σοφοί)
Το θέμα της ψυχής δεν είναι πολύπλοκο, όταν σε ενδιαφέρει η ψυχή που σου δόθηκε. Δόθηκε φυσικά και σε άλλους, σε πολλούς, αλλά δόθηκε και στους ερημίτες. Εκείνοι βρήκαν την ψυχή που τους δόθηκε και εκείνοι μας βοηθούν, όποιος θέλει, να βρούμε κι εμείς τη δική μας. Υπάρχουν φυσικά και οι κανόνες τους οπόίους οι σοφοί τύπου Καζαντζάκη απορρίπτουν μετά βδελυγμίας. Διότι, λέει, είναι ελεύθεροι. Με την ανάγκη όμως της γραπτής διατύπωσης των στοχασμών τους. Το χαρτί και το μολύβι δεν το θεωρούν δέσμευση της ελευθερίας.
Χρόνια πολλά για την ημέρα που ξημερώνει!
ΑπάντησηΔιαγραφήΠιστέυω πως ο Μάξιμος όταν γράφει "αγέννητον" δεν εννοεί άκτιστο-θείο. Αν εννοούσε αυτό θα έγραφε "αγένητον" με ένα "ν" όπως κάνει αλλού.
Είστε σίγουρος πως, συντακτικά, το επίθετο "αγέννητον" συνοδευει το ουσιαστικό ψυχή?
Νομίζω πως σωστά διαισθάνεται ο Διονύσης μια αναλογία με την Αγία Τριάδα. Οπως ο αγέννητος Πατήρ γεννά τον Λόγο έτσι και στην ψυχή του ανθρώπου (που είναι κτιστή) ο νους γεννά τον ενδιάθετο λόγο (ως συμβεβηκός όμως αφού, όπως διευκρινίζει μόνο το θείο είναι απλούν κατά την ουσία).
Η αναλογία αγεννήτου και γεννητού χρησιμοποιείται για να δείξει τη συμφυία του νου της ψυχής (που είναι η δύναμή της)και ενδιάθετου λόγου όπως στην Αγία Τριάδα ο γεννητός Λόγος και ο αγέννητος Πατήρ είναι ομοούσιοι.
Αν αγέννητη σήμαινε άκτιστη τότε αφ' ενός ο άνθρωπος δε θα είχε ανάγκη θεώσεως και αφ' ετερου θα ήταν άκτιστη και η δύναμη και η ενέργειά της.
Ο Αυγουστίνος έγινε αιτία μεγάλων αιρέσεων επειδή ΔΕΝ ήξερε καλά ελληνικά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕὐχομαι να μην πάθουν και κάποιοι από εδώ μέσα, το ίδιο.
Αγαπητέ φίλε Ιωάννη καλό φωτισμό νάχουμε καί χρόνια πολλά γιά αύριο. Τό συλλαμβάνεις πολύ καλά τό θέμα εκτός τής αναλογίας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠρόκειται γιά ΄το καθ'ομοίωσιν. Όχι γιά τό ομοούσιο, ούτε γιά τό ομοιούσιο, αλλά γιά τήν κοινή ανθρώπινη φύση, η οποία είναι νοερή, ο νούς τό κέντρο της καί η δύναμή της είναι τό κατ'εικόνα καί ο γεννητός λόγος το καθ'ομοίωσιν.
Η οικονομία τής σωτηρίας αρχίζει από εδώ. Αυτό τό κα'εικόνα καί καθόμοίωση μεταμορφώνει ο Κύριος, διότι ο λόγος πρέπει νά είναι, νά γίνει πράξη, νά πραγματοποιηθεί καί αυτή ακριβώς η διαφορά εξαρτάται από τήν προαίρεσή μας.
Εις το :
ΑπάντησηΔιαγραφή"Και έπλασεν ο Θεός τον άνθρωπον, χουν από της γης, και ενεφύσησεν εις το πρόσωπον αυτού πνοήν ζωής, και εγένετο ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν"
Ρωτούν πολλοί τι είναι η ψυχή. Άλλοι την ονομάζουν δύναμη και έτεροι ενέργεια (από κάποια δύναμη), άλλοι είναι φιλόσοφοι και άλλοι θεολόγοι. Θέλουν μέσα από την ενέργεια να πιστοποιήσουν, να αισθανθούν τη δύναμη, που οι μεν την ονομάζουν "συμπαντική" και οι δε θεό. Οι φιλόσοφοι έρχονται να μας αποδείξουν τη δύναμη της ψυχής δείχνοντάς μας τις απίστευτες σωματικές ικανοτήτες που αποκτούν. Οι θεολόγοι τα ερωτικά τους κατορθώματα με την αγαπητική (sic) δύναμη της ψυχής, που θα κάνει τον κόσμο όλο ένα.
Ιδού λοιπόν τι γράφει περί ψυχής ο Θεόφιλος Αντιοχείας, Βιλίο Ι, ένας από τους πρώτους χριστιανούς Απολογητές :
=======================
5. Καθάπερ γὰρ ψυχὴ ἐν ἀνθρώπῳ οὐ βλέπεται, ἀόρατος οὖσα ἀνθρώποις, διὰ δὲ τῆς κινήσεως τοῦ σώματος νοεῖται ἡ ψυχή, οὕτως ἔχοι ἂν καὶ τὸν θεὸν μὴ δύνασθαι ὁραθῆναι ὑπὸ ὀφθαλμῶν ἀνθρωπίνων
3. Ἐρεῖς οὖν μοι· “Σὺ ὁ βλέπων διήγησαί μοι τὸ εἶδος τοῦ θεοῦ.” ἄκουε, ὦ ἄνθρωπε· τὸ μὲν εἶδος τοῦ θεοῦ ἄρρητον καὶ ἀνέκφραστόν ἐστιν, μὴ δυνάμενον ὀφθαλμοῖς σαρκίνοις ὁραθῆναι. δόξῃ γάρ ἐστιν ἀχώρητος, μεγέθει ἀκατάληπτος, ὕψει ἀπερινόητος, ἰσχύϊ ἀσύγκριτος, σοφίᾳ ἀσυμβίβαστος, ἀγαθωσύνῃ ἀμίμητος, καλοποιΐᾳ ἀνεκδιήγητος. εἰ γὰρ φῶς αὐτὸν εἴπω, ποίημα αὐτοῦ λέγω· εἰ λόγον εἴπω, ἀρχὴν αὐτοῦ λέγω· νοῦν ἐὰν εἴπω, φρόνησιν αὐτοῦ λέγω· πνεῦμα ἐὰν εἴπω, ἀναπνοὴν αὐτοῦ λέγω· σοφίαν ἐὰν εἴπω, γέννημα αὐτοῦ λέγω· ἴσχυν ἐὰν εἴπω, κράτος αὐτοῦ λέγω· δύναμιν ἐὰν εἴπω, ἐνέργειαν αὐτοῦ λέγω· πρόνοιαν ἐὰν εἴπω, ἀγαθωσύνην αὐτοῦ λέγω· βασιλείαν ἐὰν εἴπω, δόξαν αὐτοῦ λέγω· κύριον ἐὰν εἴπω, κριτὴν αὐτὸν λέγω· κριτὴν ἐὰν εἴπω, δίκαιον αὐτὸν λέγω· πατέρα ἐὰν εἴπω, τὰ πάντα αὐτὸν λέγω· πὺρ ἐὰν εἴπω, τὴν ὀργὴν αὐτοῦ λέγω. Ἐρεῖς οὖν μοι· “Ὀργίζεται θεός;” μάλιστα· ὀργίζεται τοῖς τὰ φαῦλα πράσσουσιν, ἀγαθὸς δὲ καὶ χρηστὸς καὶ οἰκτίρμων ἐστὶν ἐπὶ τοὺς ἀγαπῶντας καὶ φοβουμένους αὐτόν· παιδευτὴς γάρ ἐστιν τῶν θεοσεβῶν καὶ πατὴρ τῶν δικαίων, κριτὴς δὲ καὶ κολαστὴς τῶν ἀσεβῶν.
8. Ἀλλὰ ἀπιστεῖς νεκροὺς ἐγείρεσθαι. ὅταν ἔσται, τότε πιστεύσεις θέλων καὶ μὴ θέλων· καὶ ἡ πίστις σου εἰς ἀπιστίαν λογισθήσεται, ἐὰν μὴ νῦν πιστεύσῃς. πρὸς τί δὲ καὶ ἀπιστεῖς; ἢ οὐκ οἶδας ὅτι ἁπάντων πραγμάτων ἡ πίστις προηγεῖται; τίς γὰρ δύναται θερίσαι γεωργός, ἐὰν μὴ πρῶτον πιστεύσῃ τὸ σπέρμα τῇ γῇ; ἢ τίς δύναται διαπερᾶσαι τὴν θάλασσαν, ἐὰν μὴ πρῶτον ἑαυτὸν πιστεύσῃ τῷ πλοίῳ καὶ τῷ κυβερνήτῃ; τίς δὲ κάμνων δύναται θεραπευθῆναι, ἐὰν μὴ πρῶτον ἑαυτὸν πιστεύσῃ τῷ ἰατρῷ;
======================
Οι σημερινοί φιλόσοφοι και οι σύγχρονοι θεολόγοι, την πίστη την απλούστευσαν με την εμπιστοσύνη. Ακόμη, οι σημερινοί φιλόσοφοι και οι σύγχρονοι θεολόγοι, τη δύναμη της ψυχής ή καλύτερα την ενέργεια, τη θέλουν να έχει σχέση με το πρόσωπο. Μερικοί προχωρούν ακόμη περισσότερο. Φτιάχνουν "πρόσωπα" με απίστευτες σωματικές ικανότητες.
Έτσι, έχουμε τις λεγόμενες "διαπροσωπικές σχέσεις εμπιστοσύνης", φιλοσοφικού ή θεολογικού τύπου.
Αλλά ο άνθρωπος πλέον δεν εμπιστεύεται κανένα, ούτε και τον θεό. Διότι συνάνθρωπο δεν έχει, αφού δεν έχει και θεό (πίστη=εμπιστοσύνη). Με την εμπιστοσύνη κατάλαβε τη αξιακή ηδονική χρήση των σχέσεων εμπιστοσύνης με το πρόσωπο, τα πρόσωπα, τη μυική του μάζα ή και τα πράγματα. Οι απολογητές πίστεως ήταν μιάς άλλης απόμακρης εποχής.