ΣΥΝΈΧΕΙΑ ΑΠΌ : ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2011
Αιώνιος έφηβος και δημιουργικός - Genius Ewiger Jüngling und kreativer Genius
Μέρος πρώτο: “Ο μικρός πρίγκηπας”(Saint-Exupery)
3. Ο αποχαιρετισμός 3
Οι διαισθητικοί πολύ συχνά δεν έχουν καμιά σχέση με το σώμα τους, και τείνουν να ντύνονται απρόσεκτα ή να είναι ακάθαρτοι, επειδή όμως αυτό δεν είναι εντάξει, μαθαίνουν να πλένονται και να φοράνε ωραία ρούχα. Αλλά, ακόμα και αν είναι πολύ σωστά ντυμένοι, δεν έχουν προσωπικό στιλ. Αν ξέθαβαν την αληθινή τους αίσθηση, το γούστο τους θα ήταν καλλιτεχνικό, αλλά περίεργο και εκτός νόρμας. Διαισθητικοί που βρίσκουν την αίσθηση τους, δεν μπορούν να αγοράσουν ρούχα από το ράφι. Όλα πρέπει να ετοιμάζονται ιδιαιτέρως γι' αυτούς. Δεν μπορούν επίσης να φάνε φαγητό στο εστιατόριο. Είτε πρέπει να έχουν μάγειρα, είτε να μαγειρεύουν μόνοι τους, και το φαγητό πρέπει να είναι πολύ ιδιαίτερο. Τους κοστίζει μεγάλο κόπο να το ανακαλύψουν (το αίσθημα), και το χειρότερο, είναι ενοχλητικό και απαιτεί πολύ χρήμα και χρόνο. Μπορεί να έχουν ένα μάγειρα και ένα ράφτη, αλλά αυτό δεν είναι ακόμα εντελώς αληθινό. Μπορείτε όμως να πάτε στην υποβαθμισμένη σας λειτουργία, αλλά ο δρόμος αυτός είναι ο πιο χρονοβόρος απ' όλους, γιατί η υποβαθμισμένη λειτουργία είναι τόσο πρωτόγονη και αργή.
Είναι γνωστό πως στους πρωτόγονους πολιτισμούς είναι αδύνατο να αναγκαστούν σε κάτι οι άνθρωποι. Αν βρίσκεστε στην Αίγυπτο, δεν μπορείτε να περιμένετε πως στις δέκα θα είσθε στους βασιλικούς τάφους, αν παραγγείλετε ταξί στις εννιά. Όποιος ταξιδεύει στην Ανατολή, ξέρει πως πρέπει πάντα να υπολογίζει μια καθυστέρηση 2-3 ωρών. Δεν μπορεί να φτάσει κάπου στην ώρα που προβλέπεται, όπως είναι συνηθισμένο στην Ευρώπη. Μόλις όμως έχετε προσαρμοστεί, ή ζωή είναι πολύ πιο άνετη, γιατί έχετε πολλές εμπειρίες: το αυτοκίνητο χαλάει, πράγμα που φέρνει πολύ διασκεδαστικές καταστάσεις, και αντί να πάτε στους βασιλικούς τάφους, βρίσκεστε στην έρημο, βρίζετε, κτλ. Αλλά και αυτό είναι ζωή! Η υποβαθμισμένη λειτουργία δεν μπορεί να οργανωθεί. Είναι πολύ ακριβή και απαιτεί πολύ χρόνο, και αυτός είναι ένας λόγος, γιατί είναι ένας τέτοιος σταυρός στην ζωή μας: μας κάνει αναποτελεσματικούς, όταν προσπαθούμε να την επεξεργαστούμε και να ζήσουμε μαζί της. Πρέπει να θυσιάσουμε σ' αυτήν ολόκληρες Κυριακές και απογεύματα της ζωής μας, και ίσως να μην βγει και τίποτα-εκτός το ότι η υποβαθμισμένη λειτουργία αρχίζει να ζει. Αλλά αυτό είναι ακριβώς το ζητούμενο. Ένας συναισθηματικός τύπος θα βγάλει στην επιφάνεια την σκέψη του, όταν αρχίσει να σκέφτεται για πράγματα, που δεν μπορεί να τα χρησιμοποιήσει στον κόσμο αυτό, ούτε για τις σπουδές ούτε για τις εξετάσεις. Ο δρόμος είναι να σκέφτεται περί πραγμάτων που τον ενδιαφέρουν προσωπικά, γιατί δεν είναι δυνατόν να βγει η παιχνιδιάρικη πλευρά μπρος σε πράγματα χρήσιμα. Η ουσία του παιχνιδιού είναι να μην έχει κάποιο ορατό όφελος. Σε ένα συναισθηματικό τύπο θα έλεγα να μάθει απ' έξω αυτά που έχει για τις εξετάσεις, χωρίς να τα σκεφτεί, γιατί δε θα μπορούσε να σκεφτεί. Θα πρέπει να κάνει ψευδοπροσαρμογές. Και όταν ένας διανοητικός τύπος βρεθεί σε μια κατάσταση στην οποία πρέπει να συμπεριφερθεί με προσοχή, πχ σε μια κηδεία, δεν πρέπει με κανένα τρόπο να βγάλει τα συναισθήματα του, αλλά να κάνει απλά τα συνηθισμένα, λουλούδια και συλλυπητήρια. Αυτό θα ήταν η ορθή ψευδοπροσαρμογή γι' αυτόν. Για να έρθει στα πραγματικά του αισθήματα, ο διανοητικός πρέπει να βρει μια τέτοια κατάσταση, όπου μπορεί να παίξει με αυτά, και τότε τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Καταρχάς, η υποβαθμισμένη λειτουργία πρέπει να αφαιρεθεί από το πεδίο όπου λαμβάνει χώρα η προσαρμογή, ώστε να αρθεί η ψευδοπροσαρμογή, από εκεί που είναι αναγκαία. Δεν πιστεύω πως μπορεί κανείς να αναπτύξει την υποβαθμισμένη λειτουργία, χωρίς προηγουμένως να έχει φτιάξει ένα τέμενος, ένα ιερό λιβάδι, ένα κρυφό μέρος, όπου μπορεί να παίξει. Πρέπει πρώτα να βρείτε ένα παιχνιδότοπο για τον Ροβινσώνα, και όταν έχετε απαλλαγεί από όλους τους θεατές, μπορείτε να αρχίσετε! Ως παιδί, χρειάζεται κανείς ένα χώρο, χρόνο, και καμιά εμπλοκή από ενήλικες θεατές.
Ας επιστρέψουμε στο βιβλίο μας. Μετά από αυτό το αποκορύφωμα της χαράς, αφού βρήκαν την πηγή, ακολουθεί πολύ γρήγορα το τραγικό τέλος. Ο μικρός πρίγκηπας παρακαλεί τον Saint-Exupery να του ζωγραφίσει ένα χαλινάρι για το πρόβατο, ώστε να μην μπορεί να τρώει την τριανταφυλλιά πάνω στον πλανήτη του. Ο Saint-Exupery συμπεραίνει από αυτό πως ο μικρός πρίγκηπας θέλει να εγκαταλείψει την γη. Ο Saint-Exupery συνεχίζει την επιδιόρθωση του αεροπλάνου του. Το επόμενο βράδυ, και ενώ έχει σχεδόν τελειώσει την επιδιόρθωση, ακούει τον μικρό πρίγκηπα, και διαπιστώνει πως έχει νυχτερινό ραντεβού με κάποιον. Τρέχει προς τα εκεί για να δει, με ποιον μιλά ο μικρός πρίγκηπας.
Δίπλα στο πηγάδι βρισκόταν το ερείπιο ενός πέτρινου τοίχου. Καθώς το επόμενο βράδυ ερχόμουν από την δουλειά μου, είδα τον μικρό μου πρίγκηπα από μακριά, να κάθεται εκεί πάνω, και τα πόδια του κρέμονταν. Και τον άκουσα να λέει:
“Ώστε δεν θυμάσαι πια;” είπε. “Δεν είναι ακριβώς εδώ!”
Κάποια φωνή αναμφίβολα του απαντούσε, γιατί είπε: “Ναι! Ναι! Η μέρα είναι ορθή, αλλά δεν είναι ακριβώς ο ίδιος τόπος...”
Προχώρησα προς τον τοίχο. Δεν έβλεπα και δεν άκουγα κανένα. Αλλά ο μικρός πρίγκηπας απάντησε εκ νέου:
“Σίγουρα. Θα δεις που αρχίζει το ίχνος μου στην άμμο. Απλά πρέπει να με περιμένεις εκεί. Απόψε θα είμαι εκεί.”
Ήμουν σε απόσταση 20 μέτρων από τον τοίχο, και δεν έβλεπα τίποτα. Ο μικρός πρίγκηπας είπε μετά από μια παύση:
“Έχεις καλό δηλητήριο; Είσαι σίγουρος(η) ότι δε θα με αφήσεις να υποφέρω για πολύ ώρα;”
Έμεινα ακίνητος. Η καρδιά μου πιέστηκε, αλλά ακόμα δεν καταλάβαινα τίποτα.
“Τώρα φύγε” είπε, “θέλω να πηδήξω!”
Τότε έριξα το βλέμμα μου στην βάση του τοίχου, και πάγωσα. Εκεί ήταν, ανασηκωμένο προς τον μικρό πρίγκηπα ένα από εκείνα τα κίτρινα φίδια, που σας αποτελειώνουν μέσα σε 30 δευτερόλεπτα...Έψαχνα μέσα στην τσάντα μου να βρω το πιστόλι μου, και άρχισα να τρέχω. Από τον θόρυβο όμως που έκανα, το φίδι γλίστρησε απαλά στην άμμο, όπως μια φλέβα νερού που πεθαίνει, και χωρίς μεγάλη βιασύνη, τράβηξε, κάνοντας έναν ελαφρώς μεταλλικό θόρυβο, ανάμεσα στις πέτρες.
Είχα έρθει ακριβώς πάνω στην ώρα για να πιάσω τον μικρό μου φίλο στην αγκαλιά. Ήταν χλωμός σαν το χιόνι.
“Τι ιστορίες είναι τώρα αυτές! Τώρα μιλάς με τα φίδια;”
Του πήρα το κίτρινο μαντήλι του. Το έβαλα υγρό στους κροτάφους του και του έδωσα να πιει. Και δεν τολμούσα να ρωτήσω άλλα. Με κοίταζε με σοβαρό ύφος και τύλιξε τα χέρια του γύρω από τον λαιμό μου. Ένιωσα την καρδιά του να χτυπά, σαν ενός πουλιού που το πέτυχε κανείς με το όπλο του, και πεθαίνει. Μου είπε:
“Χαίρομαι που βρήκες την βλάβη στην μηχανή σου. Θα μπορέσεις να επιστρέψεις σπίτι...”
“Πως το ξέρεις;”
Μόλις ήθελα να του πω πως ενάντια σε όλα τα δεδομένα, η δουλειά μου πέτυχε!
Δεν απάντησε στην ερώτηση μου, αλλά συνέχισε: “και εγώ θα επιστρέψω σήμερα στο σπίτι...”
Και μετά είπε με βαρύ τόνο: “Αυτό είναι πολύ πιο μακρυά...Πολύ πιο δύσκολα....”
Ένιωθα πως συνέβαινε κάτι ιδιαίτερο. Τον έκλεισα σφιχτά στην αγκαλιά μου σαν μικρό παιδί, και όμως μου φαινόταν πως έπεφτε στην άβυσσο, χωρίς να μπορώ να τον συγκρατήσω...
Το βλέμμα του ήταν σοβαρό. Χανόταν στην απεραντοσύνη: “Έχω το πρόβατο σου. Και έχω το κουτί για το πρόβατο. Και έχω το φίμωτρο....” Και χαμογελούσε με πίκρα.
Περίμενα πολύ. Ένιωθα πως ζεσταινόταν:
“Ανθρωπάκο, φοβόσουν...”
Σίγουρα φοβόταν! Αλλά γέλασε απαλά: “Απόψε θα φοβηθώ ακόμα πιο πολύ...”
Και πάλι με έλουσε κρύος ιδρώτας που προκλήθηκε από το αίσθημα του αναπόφευκτου.
Ο μικρός πρίγκηπας τρέμει, ενώ ο Saint-Exupery τρέχει προς το μέρος του, τον παίρνει στην αγκαλιά του και τον μαλώνει. Αισθάνεται όμως ότι δεν μπορεί να τον συγκρατήσει, είναι πια αργά και τίποτα δεν μπορεί πια να τον βοηθήσει. Ο θάνατος του αδελφού του( Saint-Exupery) τον είχε σφραγίσει με την εμπειρία της αδυναμίας και ανικανότητας, να σώσεις κάποιον από τον θάνατο. Όταν στα έργα του περιγράφει τον θάνατο κάποιου, αναπαριστά πάντα αυτό το τρομερό αίσθημα απελπισίας(του αβοήθητου). Έχει κανείς το αίσθημα πως το εν λόγω πρόσωπο σιγά σιγά φεύγει, και ο άλλος που είναι δίπλα δεν μπορεί να βοηθήσει. Δεν μπορεί πια να το συγκρατήσει. Εδώ έχει την ίδια εμπειρία, γιατί συνειδητοποιεί πως ο μικρός πρίγκηπας είχε οργανώσει την συνάντηση με το φίδι, ώστε αυτό να τον σκοτώσει. Αλλά ο Saint-Exupery αισθάνεται ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να τον αποτρέψει.
Ο μικρός πρίγκηπας προσπαθεί τότε να παρηγορήσει τον Saint-Exupery, αντί να αφεθεί να τον παρηγορήσει και να τον βοηθήσει αυτός. Λέει:
“Οι άνθρωποι έχουν άστρα, αλλά δεν έχουν όλοι το ίδιο. Γι' αυτούς που ταξιδεύουν, τα άστρα είναι οδηγοί. Για άλλους δεν είναι τίποτε άλλο παρά μικρά φώτα. Για τους μορφωμένους είναι προβλήματα. Για τον έμπορο μου ήταν χρυσάφι. Όμως όλα αυτά τα άστρα σιωπούν. Εσύ, εσύ θα έχεις άστρα που κανείς άλλος παρόμοιο δεν έχει...”
“Τι θες να πεις;”
“Όταν θα κοιτάς τον ουρανό την νύχτα, θα είναι σαν να σου χαμογελούν όλα τα άστρα, γιατί εγώ κατοικώ σε ένα από αυτά, γιατί πάνω σε ένα από τα άστρα χαμογελώ εγώ. Μόνο εσύ θα έχεις άστρα που μπορούν να χαμογελούν!”
Και γέλασε πάλι.
“Και όταν θα έχεις παρηγορηθεί(ο άνθρωπος πάντα παρηγορείται), θα χαίρεσαι που με είχες γνωρίσει. Θα είσαι για πάντα φίλος μου. Θα σου είναι διασκεδαστικό να γελάμε μαζί. Και μερικές φορές θα ανοίγεις το παράθυρο σου, έτσι για απόλαυση...και οι φίλοι σου θα είναι πολύ παραξενεμένοι βλέποντας σε να κοιτάς τον ουρανό και να γελάς. Τότε θα τους πεις: ''Τα άστρα με κάνουν πάντα να γελώ!'' Και θα σε θεωρούν τρελό. Θα σου έχω κάνει μεγάλη πλάκα...”
Και γέλασε πάλι.
“Θα είναι σαν να μην σου χάρισα άστρα αλλά ένα σωρό μικρά δακτυλίδια που μπορούν να γελούν...”
Και γελούσε ακόμη. Τότε σοβαρεύτηκε: “Αυτό βράδυ ξέρεις....μην έρθεις!”
“Δε θα σε εγκαταλείψω.”
“Θα φαίνεται σαν να είμαι άρρωστος...σαν να πεθαίνω κατά κάποιον τρόπο. Έτσι είναι. Μην έρθεις να το δεις, δεν αξίζει τον κόπο...”
“Δε θα σε εγκαταλείψω.”
Αλλά ήταν πολύ ανήσυχος. “Σου το λέω αυτό...και λόγω του φιδιού. Δεν πρέπει να σε δαγκώσει...τα φίδια είναι κακά. Μπορεί να δαγκώσουν έτσι για απόλαυση...”
“Δε θα σε εγκαταλείψω.”
Αλλά κάτι τον ηρέμησε: “Είναι αλήθεια, για το δεύτερο δάγκωμα δεν έχουν άλλο δηλητήριο...”
Αν και ο Saint-Exupery υπόσχεται στον μικρό πρίγκηπα πως δε θα τον εγκαταλείψει, χάνει την ευκαιρία να πάει μαζί του.
Δεν τον είδα που έφευγε μέσα στην νύχτα. Ξέφυγε αθόρυβα. Όταν κατάφερα να τον φτάσω, πήγαινε με γοργό και αποφασιστικό βήμα. Είπε απλά: “Αχ, εσύ είσαι...”
Και με πήρε από το χέρι. Αλλά κάτι τον βασάνιζε: “Δεν έκανες καλά. Θα πονέσεις. Θα φαίνεται πως είμαι νεκρός, αλλά αυτό δε θα είναι αλήθεια...”
Σιωπούσα.
“Καταλαβαίνεις. Είναι πολύ μακριά. Δεν μπορώ να πάρω μαζί μου αυτό το σώμα. Είναι πολύ βαρύ.
Σιωπούσα.
“Θα κείτεται εκεί σαν ένα παλιό, εγκαταλελειμμένο περίβλημα. Δεν πρέπει να λυπάται κανείς για τέτοια παλιά περιβλήματα...”
Σιωπούσα.
Έχασε λίγο το θάρρος του. Αλλά προσπαθούσε ακόμη:
“Ξέρεις, θα είναι πολύ όμορφα. Και εγώ θα κοιτάω τα άστρα. Όλα τα άστρα θα είναι πηγάδια με μια σκουριασμένη τροχαλία. Όλα τα άστρα θα μου δίνουν να πιω...”
Σιωπούσα.
“Θα έχει πλάκα. Εσύ θα έχεις πεντακόσια εκατομμύρια δακτυλίδια, και εγώ πεντακόσια εκατομμύρια πηγάδια...
Και εκείνος σιώπησε γιατί έκλαιγε...
“Αυτό ήταν. Άσε με να κάνω ένα βήμα εντελώς μόνος.”
Κάθισε γιατί φοβόταν.
Και είπε ακόμη:
“Ξέρεις...το λουλούδι μου...είμαι υπεύθυνος γι' αυτό! Και είναι τόσο αδύναμο! Τόσο παιδικό. Έχει τέσσερα αγκάθια, που δεν είναι ικανά να το προστατεύσουν από τον κόσμο...”
Κάθισα γιατί δεν μπορούσα πια να κρατηθώ όρθιος. Εκείνος είπε:
“Εδώ...αυτό είναι όλο...”
Δίστασε για λίγο, τότε όμως σηκώθηκε. Έκανε ένα βήμα. Εγώ δεν μπορούσα να κουνηθώ.
Ο Saint-Exupery είχε καθίσει, και ο μικρός πρίγκηπας είχε ξαφνικά σηκωθεί και είχε κάνει ένα βήμα. Και εδώ έρχεται η αποφασιστική πρόταση:
“Εγώ δεν μπορούσα να κουνηθώ.”
Ο Saint-Exupery δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Μένει καθισμένος.
Δεν ήταν κάτι άλλο παρά μια κίτρινη αστραπή στον αστράγαλο του. Παρέμεινε μια στιγμή ακίνητος. Δεν ούρλιαξε. Μετά σωριάστηκε, όπως ένα φύλλο που πέφτει. Χωρίς κανένα θόρυβο έπεσε στην άμμο.
Μετά από λίγο, ο Saint-Exupery συνειδητοποιεί με τρόμο πως ξέχασε να ζωγραφίσει το λουρί πάνω στο φίμωτρο για το πρόβατο. Έτσι ο μικρός πρίγκηπας δε θα μπορεί να το στερεώσει πάνω στο πρόβατο. Κάθε φορά λοιπόν που κοιτάει τα άστρα βασανίζεται από το ερώτημα, αν το πρόβατο έφαγε την τριανταφυλλιά ή όχι. Ακολουθεί η τελευταία εικόνα. Λέει λοιπόν:
Αυτό το τοπίο είναι για μένα το ωραιότερο και το λυπηρότερο στον κόσμο...Εδώ εμφανίστηκε πάνω στην γη ο μικρός πρίγκηπας, και από εδώ εξαφανίστηκε. Κοιτάξτε προσεκτικά αυτό τοπίο, για να μπορείτε με βεβαιότητα να το αναγνωρίσετε πάλι, όταν μια μέρα θα διασχίζετε την αφρικάνικη έρημο. Και τυχόν περάσετε από εκεί, μην βιαστείτε, σας ικετεύω-περιμένετε λίγο, ακριβώς κάτω από το άστρο! Και αν έρθει τότε προς το μέρος σας ένα παιδί, που γελά, αν έχει χρυσά μαλλιά, αν δεν απαντά σ' αυτά που τον ρωτάτε, τότε δε θα είναι δύσκολο να μαντέψετε ποιος είναι. Μη μ' αφήσετε τότε άλλο στην τόση λύπη μου: γράψτε μου γρήγορα, πως είναι πάλι εδώ...
Συνεχίζεται.
Αμέθυστος
Αιώνιος έφηβος και δημιουργικός - Genius Ewiger Jüngling und kreativer Genius
Μέρος πρώτο: “Ο μικρός πρίγκηπας”(Saint-Exupery)
3. Ο αποχαιρετισμός 3
Είναι γνωστό πως στους πρωτόγονους πολιτισμούς είναι αδύνατο να αναγκαστούν σε κάτι οι άνθρωποι. Αν βρίσκεστε στην Αίγυπτο, δεν μπορείτε να περιμένετε πως στις δέκα θα είσθε στους βασιλικούς τάφους, αν παραγγείλετε ταξί στις εννιά. Όποιος ταξιδεύει στην Ανατολή, ξέρει πως πρέπει πάντα να υπολογίζει μια καθυστέρηση 2-3 ωρών. Δεν μπορεί να φτάσει κάπου στην ώρα που προβλέπεται, όπως είναι συνηθισμένο στην Ευρώπη. Μόλις όμως έχετε προσαρμοστεί, ή ζωή είναι πολύ πιο άνετη, γιατί έχετε πολλές εμπειρίες: το αυτοκίνητο χαλάει, πράγμα που φέρνει πολύ διασκεδαστικές καταστάσεις, και αντί να πάτε στους βασιλικούς τάφους, βρίσκεστε στην έρημο, βρίζετε, κτλ. Αλλά και αυτό είναι ζωή! Η υποβαθμισμένη λειτουργία δεν μπορεί να οργανωθεί. Είναι πολύ ακριβή και απαιτεί πολύ χρόνο, και αυτός είναι ένας λόγος, γιατί είναι ένας τέτοιος σταυρός στην ζωή μας: μας κάνει αναποτελεσματικούς, όταν προσπαθούμε να την επεξεργαστούμε και να ζήσουμε μαζί της. Πρέπει να θυσιάσουμε σ' αυτήν ολόκληρες Κυριακές και απογεύματα της ζωής μας, και ίσως να μην βγει και τίποτα-εκτός το ότι η υποβαθμισμένη λειτουργία αρχίζει να ζει. Αλλά αυτό είναι ακριβώς το ζητούμενο. Ένας συναισθηματικός τύπος θα βγάλει στην επιφάνεια την σκέψη του, όταν αρχίσει να σκέφτεται για πράγματα, που δεν μπορεί να τα χρησιμοποιήσει στον κόσμο αυτό, ούτε για τις σπουδές ούτε για τις εξετάσεις. Ο δρόμος είναι να σκέφτεται περί πραγμάτων που τον ενδιαφέρουν προσωπικά, γιατί δεν είναι δυνατόν να βγει η παιχνιδιάρικη πλευρά μπρος σε πράγματα χρήσιμα. Η ουσία του παιχνιδιού είναι να μην έχει κάποιο ορατό όφελος. Σε ένα συναισθηματικό τύπο θα έλεγα να μάθει απ' έξω αυτά που έχει για τις εξετάσεις, χωρίς να τα σκεφτεί, γιατί δε θα μπορούσε να σκεφτεί. Θα πρέπει να κάνει ψευδοπροσαρμογές. Και όταν ένας διανοητικός τύπος βρεθεί σε μια κατάσταση στην οποία πρέπει να συμπεριφερθεί με προσοχή, πχ σε μια κηδεία, δεν πρέπει με κανένα τρόπο να βγάλει τα συναισθήματα του, αλλά να κάνει απλά τα συνηθισμένα, λουλούδια και συλλυπητήρια. Αυτό θα ήταν η ορθή ψευδοπροσαρμογή γι' αυτόν. Για να έρθει στα πραγματικά του αισθήματα, ο διανοητικός πρέπει να βρει μια τέτοια κατάσταση, όπου μπορεί να παίξει με αυτά, και τότε τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Καταρχάς, η υποβαθμισμένη λειτουργία πρέπει να αφαιρεθεί από το πεδίο όπου λαμβάνει χώρα η προσαρμογή, ώστε να αρθεί η ψευδοπροσαρμογή, από εκεί που είναι αναγκαία. Δεν πιστεύω πως μπορεί κανείς να αναπτύξει την υποβαθμισμένη λειτουργία, χωρίς προηγουμένως να έχει φτιάξει ένα τέμενος, ένα ιερό λιβάδι, ένα κρυφό μέρος, όπου μπορεί να παίξει. Πρέπει πρώτα να βρείτε ένα παιχνιδότοπο για τον Ροβινσώνα, και όταν έχετε απαλλαγεί από όλους τους θεατές, μπορείτε να αρχίσετε! Ως παιδί, χρειάζεται κανείς ένα χώρο, χρόνο, και καμιά εμπλοκή από ενήλικες θεατές.
Ας επιστρέψουμε στο βιβλίο μας. Μετά από αυτό το αποκορύφωμα της χαράς, αφού βρήκαν την πηγή, ακολουθεί πολύ γρήγορα το τραγικό τέλος. Ο μικρός πρίγκηπας παρακαλεί τον Saint-Exupery να του ζωγραφίσει ένα χαλινάρι για το πρόβατο, ώστε να μην μπορεί να τρώει την τριανταφυλλιά πάνω στον πλανήτη του. Ο Saint-Exupery συμπεραίνει από αυτό πως ο μικρός πρίγκηπας θέλει να εγκαταλείψει την γη. Ο Saint-Exupery συνεχίζει την επιδιόρθωση του αεροπλάνου του. Το επόμενο βράδυ, και ενώ έχει σχεδόν τελειώσει την επιδιόρθωση, ακούει τον μικρό πρίγκηπα, και διαπιστώνει πως έχει νυχτερινό ραντεβού με κάποιον. Τρέχει προς τα εκεί για να δει, με ποιον μιλά ο μικρός πρίγκηπας.
Δίπλα στο πηγάδι βρισκόταν το ερείπιο ενός πέτρινου τοίχου. Καθώς το επόμενο βράδυ ερχόμουν από την δουλειά μου, είδα τον μικρό μου πρίγκηπα από μακριά, να κάθεται εκεί πάνω, και τα πόδια του κρέμονταν. Και τον άκουσα να λέει:
“Ώστε δεν θυμάσαι πια;” είπε. “Δεν είναι ακριβώς εδώ!”
Κάποια φωνή αναμφίβολα του απαντούσε, γιατί είπε: “Ναι! Ναι! Η μέρα είναι ορθή, αλλά δεν είναι ακριβώς ο ίδιος τόπος...”
Προχώρησα προς τον τοίχο. Δεν έβλεπα και δεν άκουγα κανένα. Αλλά ο μικρός πρίγκηπας απάντησε εκ νέου:
“Σίγουρα. Θα δεις που αρχίζει το ίχνος μου στην άμμο. Απλά πρέπει να με περιμένεις εκεί. Απόψε θα είμαι εκεί.”
Ήμουν σε απόσταση 20 μέτρων από τον τοίχο, και δεν έβλεπα τίποτα. Ο μικρός πρίγκηπας είπε μετά από μια παύση:
“Έχεις καλό δηλητήριο; Είσαι σίγουρος(η) ότι δε θα με αφήσεις να υποφέρω για πολύ ώρα;”
Έμεινα ακίνητος. Η καρδιά μου πιέστηκε, αλλά ακόμα δεν καταλάβαινα τίποτα.
“Τώρα φύγε” είπε, “θέλω να πηδήξω!”
Τότε έριξα το βλέμμα μου στην βάση του τοίχου, και πάγωσα. Εκεί ήταν, ανασηκωμένο προς τον μικρό πρίγκηπα ένα από εκείνα τα κίτρινα φίδια, που σας αποτελειώνουν μέσα σε 30 δευτερόλεπτα...Έψαχνα μέσα στην τσάντα μου να βρω το πιστόλι μου, και άρχισα να τρέχω. Από τον θόρυβο όμως που έκανα, το φίδι γλίστρησε απαλά στην άμμο, όπως μια φλέβα νερού που πεθαίνει, και χωρίς μεγάλη βιασύνη, τράβηξε, κάνοντας έναν ελαφρώς μεταλλικό θόρυβο, ανάμεσα στις πέτρες.
Είχα έρθει ακριβώς πάνω στην ώρα για να πιάσω τον μικρό μου φίλο στην αγκαλιά. Ήταν χλωμός σαν το χιόνι.
“Τι ιστορίες είναι τώρα αυτές! Τώρα μιλάς με τα φίδια;”
Του πήρα το κίτρινο μαντήλι του. Το έβαλα υγρό στους κροτάφους του και του έδωσα να πιει. Και δεν τολμούσα να ρωτήσω άλλα. Με κοίταζε με σοβαρό ύφος και τύλιξε τα χέρια του γύρω από τον λαιμό μου. Ένιωσα την καρδιά του να χτυπά, σαν ενός πουλιού που το πέτυχε κανείς με το όπλο του, και πεθαίνει. Μου είπε:
“Χαίρομαι που βρήκες την βλάβη στην μηχανή σου. Θα μπορέσεις να επιστρέψεις σπίτι...”
“Πως το ξέρεις;”
Μόλις ήθελα να του πω πως ενάντια σε όλα τα δεδομένα, η δουλειά μου πέτυχε!
Δεν απάντησε στην ερώτηση μου, αλλά συνέχισε: “και εγώ θα επιστρέψω σήμερα στο σπίτι...”
Και μετά είπε με βαρύ τόνο: “Αυτό είναι πολύ πιο μακρυά...Πολύ πιο δύσκολα....”
Ένιωθα πως συνέβαινε κάτι ιδιαίτερο. Τον έκλεισα σφιχτά στην αγκαλιά μου σαν μικρό παιδί, και όμως μου φαινόταν πως έπεφτε στην άβυσσο, χωρίς να μπορώ να τον συγκρατήσω...
Το βλέμμα του ήταν σοβαρό. Χανόταν στην απεραντοσύνη: “Έχω το πρόβατο σου. Και έχω το κουτί για το πρόβατο. Και έχω το φίμωτρο....” Και χαμογελούσε με πίκρα.
Περίμενα πολύ. Ένιωθα πως ζεσταινόταν:
“Ανθρωπάκο, φοβόσουν...”
Σίγουρα φοβόταν! Αλλά γέλασε απαλά: “Απόψε θα φοβηθώ ακόμα πιο πολύ...”
Και πάλι με έλουσε κρύος ιδρώτας που προκλήθηκε από το αίσθημα του αναπόφευκτου.
Ο μικρός πρίγκηπας τρέμει, ενώ ο Saint-Exupery τρέχει προς το μέρος του, τον παίρνει στην αγκαλιά του και τον μαλώνει. Αισθάνεται όμως ότι δεν μπορεί να τον συγκρατήσει, είναι πια αργά και τίποτα δεν μπορεί πια να τον βοηθήσει. Ο θάνατος του αδελφού του( Saint-Exupery) τον είχε σφραγίσει με την εμπειρία της αδυναμίας και ανικανότητας, να σώσεις κάποιον από τον θάνατο. Όταν στα έργα του περιγράφει τον θάνατο κάποιου, αναπαριστά πάντα αυτό το τρομερό αίσθημα απελπισίας(του αβοήθητου). Έχει κανείς το αίσθημα πως το εν λόγω πρόσωπο σιγά σιγά φεύγει, και ο άλλος που είναι δίπλα δεν μπορεί να βοηθήσει. Δεν μπορεί πια να το συγκρατήσει. Εδώ έχει την ίδια εμπειρία, γιατί συνειδητοποιεί πως ο μικρός πρίγκηπας είχε οργανώσει την συνάντηση με το φίδι, ώστε αυτό να τον σκοτώσει. Αλλά ο Saint-Exupery αισθάνεται ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να τον αποτρέψει.
Ο μικρός πρίγκηπας προσπαθεί τότε να παρηγορήσει τον Saint-Exupery, αντί να αφεθεί να τον παρηγορήσει και να τον βοηθήσει αυτός. Λέει:
“Οι άνθρωποι έχουν άστρα, αλλά δεν έχουν όλοι το ίδιο. Γι' αυτούς που ταξιδεύουν, τα άστρα είναι οδηγοί. Για άλλους δεν είναι τίποτε άλλο παρά μικρά φώτα. Για τους μορφωμένους είναι προβλήματα. Για τον έμπορο μου ήταν χρυσάφι. Όμως όλα αυτά τα άστρα σιωπούν. Εσύ, εσύ θα έχεις άστρα που κανείς άλλος παρόμοιο δεν έχει...”
“Τι θες να πεις;”
“Όταν θα κοιτάς τον ουρανό την νύχτα, θα είναι σαν να σου χαμογελούν όλα τα άστρα, γιατί εγώ κατοικώ σε ένα από αυτά, γιατί πάνω σε ένα από τα άστρα χαμογελώ εγώ. Μόνο εσύ θα έχεις άστρα που μπορούν να χαμογελούν!”
Και γέλασε πάλι.
“Και όταν θα έχεις παρηγορηθεί(ο άνθρωπος πάντα παρηγορείται), θα χαίρεσαι που με είχες γνωρίσει. Θα είσαι για πάντα φίλος μου. Θα σου είναι διασκεδαστικό να γελάμε μαζί. Και μερικές φορές θα ανοίγεις το παράθυρο σου, έτσι για απόλαυση...και οι φίλοι σου θα είναι πολύ παραξενεμένοι βλέποντας σε να κοιτάς τον ουρανό και να γελάς. Τότε θα τους πεις: ''Τα άστρα με κάνουν πάντα να γελώ!'' Και θα σε θεωρούν τρελό. Θα σου έχω κάνει μεγάλη πλάκα...”
Και γέλασε πάλι.
“Θα είναι σαν να μην σου χάρισα άστρα αλλά ένα σωρό μικρά δακτυλίδια που μπορούν να γελούν...”
Και γελούσε ακόμη. Τότε σοβαρεύτηκε: “Αυτό βράδυ ξέρεις....μην έρθεις!”
“Δε θα σε εγκαταλείψω.”
“Θα φαίνεται σαν να είμαι άρρωστος...σαν να πεθαίνω κατά κάποιον τρόπο. Έτσι είναι. Μην έρθεις να το δεις, δεν αξίζει τον κόπο...”
“Δε θα σε εγκαταλείψω.”
Αλλά ήταν πολύ ανήσυχος. “Σου το λέω αυτό...και λόγω του φιδιού. Δεν πρέπει να σε δαγκώσει...τα φίδια είναι κακά. Μπορεί να δαγκώσουν έτσι για απόλαυση...”
“Δε θα σε εγκαταλείψω.”
Αλλά κάτι τον ηρέμησε: “Είναι αλήθεια, για το δεύτερο δάγκωμα δεν έχουν άλλο δηλητήριο...”
Αν και ο Saint-Exupery υπόσχεται στον μικρό πρίγκηπα πως δε θα τον εγκαταλείψει, χάνει την ευκαιρία να πάει μαζί του.
Δεν τον είδα που έφευγε μέσα στην νύχτα. Ξέφυγε αθόρυβα. Όταν κατάφερα να τον φτάσω, πήγαινε με γοργό και αποφασιστικό βήμα. Είπε απλά: “Αχ, εσύ είσαι...”
Και με πήρε από το χέρι. Αλλά κάτι τον βασάνιζε: “Δεν έκανες καλά. Θα πονέσεις. Θα φαίνεται πως είμαι νεκρός, αλλά αυτό δε θα είναι αλήθεια...”
Σιωπούσα.
“Καταλαβαίνεις. Είναι πολύ μακριά. Δεν μπορώ να πάρω μαζί μου αυτό το σώμα. Είναι πολύ βαρύ.
Σιωπούσα.
“Θα κείτεται εκεί σαν ένα παλιό, εγκαταλελειμμένο περίβλημα. Δεν πρέπει να λυπάται κανείς για τέτοια παλιά περιβλήματα...”
Σιωπούσα.
Έχασε λίγο το θάρρος του. Αλλά προσπαθούσε ακόμη:
“Ξέρεις, θα είναι πολύ όμορφα. Και εγώ θα κοιτάω τα άστρα. Όλα τα άστρα θα είναι πηγάδια με μια σκουριασμένη τροχαλία. Όλα τα άστρα θα μου δίνουν να πιω...”
Σιωπούσα.
“Θα έχει πλάκα. Εσύ θα έχεις πεντακόσια εκατομμύρια δακτυλίδια, και εγώ πεντακόσια εκατομμύρια πηγάδια...
Και εκείνος σιώπησε γιατί έκλαιγε...
“Αυτό ήταν. Άσε με να κάνω ένα βήμα εντελώς μόνος.”
Κάθισε γιατί φοβόταν.
Και είπε ακόμη:
“Ξέρεις...το λουλούδι μου...είμαι υπεύθυνος γι' αυτό! Και είναι τόσο αδύναμο! Τόσο παιδικό. Έχει τέσσερα αγκάθια, που δεν είναι ικανά να το προστατεύσουν από τον κόσμο...”
Κάθισα γιατί δεν μπορούσα πια να κρατηθώ όρθιος. Εκείνος είπε:
“Εδώ...αυτό είναι όλο...”
Δίστασε για λίγο, τότε όμως σηκώθηκε. Έκανε ένα βήμα. Εγώ δεν μπορούσα να κουνηθώ.
Ο Saint-Exupery είχε καθίσει, και ο μικρός πρίγκηπας είχε ξαφνικά σηκωθεί και είχε κάνει ένα βήμα. Και εδώ έρχεται η αποφασιστική πρόταση:
“Εγώ δεν μπορούσα να κουνηθώ.”
Ο Saint-Exupery δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Μένει καθισμένος.
Δεν ήταν κάτι άλλο παρά μια κίτρινη αστραπή στον αστράγαλο του. Παρέμεινε μια στιγμή ακίνητος. Δεν ούρλιαξε. Μετά σωριάστηκε, όπως ένα φύλλο που πέφτει. Χωρίς κανένα θόρυβο έπεσε στην άμμο.
Μετά από λίγο, ο Saint-Exupery συνειδητοποιεί με τρόμο πως ξέχασε να ζωγραφίσει το λουρί πάνω στο φίμωτρο για το πρόβατο. Έτσι ο μικρός πρίγκηπας δε θα μπορεί να το στερεώσει πάνω στο πρόβατο. Κάθε φορά λοιπόν που κοιτάει τα άστρα βασανίζεται από το ερώτημα, αν το πρόβατο έφαγε την τριανταφυλλιά ή όχι. Ακολουθεί η τελευταία εικόνα. Λέει λοιπόν:
Αυτό το τοπίο είναι για μένα το ωραιότερο και το λυπηρότερο στον κόσμο...Εδώ εμφανίστηκε πάνω στην γη ο μικρός πρίγκηπας, και από εδώ εξαφανίστηκε. Κοιτάξτε προσεκτικά αυτό τοπίο, για να μπορείτε με βεβαιότητα να το αναγνωρίσετε πάλι, όταν μια μέρα θα διασχίζετε την αφρικάνικη έρημο. Και τυχόν περάσετε από εκεί, μην βιαστείτε, σας ικετεύω-περιμένετε λίγο, ακριβώς κάτω από το άστρο! Και αν έρθει τότε προς το μέρος σας ένα παιδί, που γελά, αν έχει χρυσά μαλλιά, αν δεν απαντά σ' αυτά που τον ρωτάτε, τότε δε θα είναι δύσκολο να μαντέψετε ποιος είναι. Μη μ' αφήσετε τότε άλλο στην τόση λύπη μου: γράψτε μου γρήγορα, πως είναι πάλι εδώ...
Συνεχίζεται.
Αμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου