Ενέργεια-speed-στο Τρίτο Ράιχ: Μεθαμφεταμίνη (pervitin) - Χρήση της και μια ιστορία ναρκωτικών (6)

Συνέχεια από Παρασκευή, 14 Δεκεμβρίου 2012

An der Nadel

Ο κανονισμός-έλεγχος

Στην πρώιμη φάση της έρευνας είχε γίνει σαφές ότι το Pervitin δεν ήταν κατάλληλο για όλους. Είχε επέλθει μια νέα φάση απογοήτευσης και ανησυχίας για τις κοινωνικές και προσωπικές παρενέργειες (αυτή η φάση επικαλύπτεται συνήθως με την αρχική φάση  του ενθουσιασμού). Δεν εκπλήσσει λοιπόν πως κάποιοι στο γερμανικό σύστημα υγείας δεν ήταν ευτυχής με την χρήση πραλινών που περιείχαν 14 χιλιοστόγραμμα Pervitin-περισσότερο από το διπλάσιο της συνιστώμενης ημερήσιας δόσης. Από τον Νοέμβριο του 1939, το Pervitin και Benzedrin μπορούσαν να λαμβάνονται μόνο με συνταγή γιατρού. Το Pervitin είχε σιγά σιγά μπει στην φάση όπου προκαλούσε ανησυχία και απογοήτευση λόγω παρενεργειών και κινδύνου εξάρτησης. Οι ιστορικοί προσδιόρισαν μια ομιλία του Leonardo Conti, που ήταν κάτι σαν υπουργός υγείας, την οποία έκανε τον Μάρτιο του 1940, ως στοιχείο κλειδί της διαδικασίας απογοήτευσης. Ο Conti προειδοποίησε, συνιστώντας την αποφυγή της ελεύθερης χορήγησης του Pervitin. Είναι βέβαια ασαφές, γιατί αυτή η τοποθέτηση οδήγησε τις αρχές να χαρακτηρίσουν το Pervitin παράνομη ουσία, και να το υπάγουν στον νόμο περί ναρκωτικών, που τέθηκε σε ισχύ την 1^η Ιουλίου του 1941.

Αυτό λοιπόν ήταν το μέτρο που έλαβαν, ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης ανησυχίας για την ιδιότητα της μεθαμφεταμίνης να προκαλεί εξάρτηση, όπως ισχυρίζονται οι ιστορικοί; Θεμελιώδες για την επιχειρηματολογία τους αυτή ήταν ένα άρθρο του Ernst Speer στο επίσημο όργανο του ιατρικού συλλόγου, το περιοδικό Deutsches Ärzteblatt, όπου εκθέτει τους μεγάλους κινδύνους που κρύβει η χρήση του Pervitin, και όπου απαιτεί την εξάλειψη του από την ψυχιατρική. Αλλά ο Speer δεν είχε και μεγάλο κύρος στην ιατρική κοινότητα της Γερμανίας. Δεν κατείχε κάποια ακαδημαϊκή θέση, αλλά ήταν ψυχίατρος που είχε ιδιωτικό ιατρείο (ήταν βέβαια μέλος της NSDAP και ανιψιός του Albert Speer). Το άρθρο του δεν βασιζόταν σε δημοσιευμένα στοιχεία ή την εμπειρία του. Άλλοι γιατροί είχαν τις αμφιβολίες τους στο θέμα «το πρόβλημα με το Pervitin» και «Pervitin ως εξαρτησιογόνος ουσία». Οι γιατροί προσπαθούσαν να αποφανθούν, για το εάν η αύξηση του αριθμού των περιστατικών, η οποία για πρώτη φορά αναφέρεται μετά τον Ιούλιο του 1941, έχει να κάνει με το φάρμακο ή με τα ψυχοπαθολογικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των χρηστών. Ήταν επίσης κοινώς παραδεκτό, ότι οι χρήστες δεν γίνονταν εξαρτημένοι, εκτός και αν είχαν γενετική προδιάθεση ή ψυχολογική αστάθεια λόγω βιωμάτων. Δε θα έπρεπε να κρατηθεί το Pervitin μακριά από τους «ψυχοπαθείς» και να παρέχεται μόνο σε άτομα που λόγω υπερκόπωσης δεν αντιλαμβάνονται πια ποιες είναι οι υποχρεώσεις τους και χρειάζονται το φάρμακο για να τις διεκπεραιώσουν; Μέχρι και τα τέλη του 1944 ο Janz δεν είχε πεισθεί από τα επιχειρήματα του Speer εναντίον του Pervitin. Υποστήριζε δε ότι η κατάχρηση του Pervitin δεν οδηγούσε σε αλλαγές της προσωπικότητας οι οποίες επέρχονταν από την κατάχρηση του αλκοόλ, της κοκαΐνης, του οπίου ή του χασίς.

Είναι πιο πιθανό το Pervitin να τέθηκε υπό τον νόμο για τις ναρκωτικές ουσίες, όχι για λόγους υγείας, αλλά επειδή η επαπειλούμενη διαταραχή της δημόσιας τάξης και  το πρόβλημα της εξάρτησης ήταν εύκολα επιχειρήματα. Ο Steinkamp αποκαλύπτει ότι την Άνοιξη του 1941, η αστυνομία του Βερολίνου βρήκε ένα έμπορο ο οποίος αγόραζε παράνομα μεγάλες ποσότητες Pervitin και τις μεταπωλούσε σε φαρμακεία, ιδιώτες και σε ένα μπουρδέλο (το Pervitin ήταν καλό για την αντιμετώπιση της ψυχρότητας). Βασιζόμενοι στην ιδέα ότι το Pervitin ήταν χρήσιμο για κάποιους και για κάποιους άλλους όχι, και πως ο έλεγχος της παροχής του έπρεπε να μείνει στα χέρια των γιατρών, η υπαγωγή του Pervitin στον νόμο περί ναρκωτικών ουσιών, ήταν το λογικά το επόμενο βήμα. Η κίνηση αυτή δεν στόχευε στην απόρριψη του φαρμάκου. Σύμφωνα με μαρτυρίες των SS φυλάκων του Χίτλερ, ακόμα και ο προσωπικός του γιατρός του παρείχε υψηλές δόσεις Vitamultin που περιείχε Pervitin και καφεΐνη. Ο βιογράφος του Χίτλερ, όμως, ο Ian Kershaw, γράφει πως δεν μπορεί να αποδειχθεί ότι ο Χίτλερ ήταν εξαρτημένος ή ότι οι ενέσεις επηρέαζαν την συμπεριφορά του.

Οι χρήστες του Pervitin

Είτε ελεγχόμενη από τους γιατρούς είτε όχι, είτε με συνταγή ή χωρίς, η χρήση του Pervitin ήταν γεγονός ποσοτικά απροσδιόριστο, αλλά αναμφισβήτητο κομμάτι της καθημερινής ζωής στην ναζιστική Γερμανία. Είναι πολύ πιθανό τα επίπεδα παραγωγής να παρέμειναν σταθερά κατά την περίοδο  1941-44. Εμείς αμφισβητούμε το γεγονός πως οι χρήστες ήταν μόνο θύματα μιας ιατρογενούς ή ναζιγενούς επιδημίας. Είναι σαφές πως οι χρήστες είχαν τους προσωπικούς τους λόγους για την χρήση του Pervitin. Είναι λίγες οι γραπτές μαρτυρίες, εκτός από αυτές στις ψυχιατρικές και άλλες κλινικές, που εκθέτουν αυτούς τους λόγους. Οι μελλοντικοί ερευνητές ίσως ανακαλύψουν και ερευνήσουν αυτά τα αρχεία των νοσοκομείων και κλινικών. Αλλά και χωρίς αυτά, ακόμα και από τις δημοσιευμένες μαρτυρίες μπορούμε να παρακολουθήσουμε την χρήση του Pervitin στην καθημερινή ζωή των Γερμανών.

Σύντομα μετά την εισαγωγή του Pervitin παρατηρούμε μια διάχυση της χρήσης του, που ξεφεύγει από την πειραματική χρήση στην ιατρική και εκτείνεται στην παράνομη απόκτηση από μη ειδικούς προς ιδιωτική χρήση(πρώτες αναφορές το 1939). Ο Neumann αναφέρει ότι το Pervitin ήταν το αγαπημένο φάρμακο για 12 άτομα τα οποία γνώριζε, και δεν είχαν  σχέση με το νοσοκομείο στο οποίο διεξήγαγε τα πειράματα του. Οι περισσότεροι ήταν ακαδημαϊκοί. Μια κυρία έπαιρνε το φάρμακο όταν συμμετείχε κοινωνικές εκδηλώσεις, μια άλλη όταν είχε πολλή δουλειά. Η πρώτη κυρία μας θυμίζει τον Freud, ο οποίος έπαιρνε κοκαΐνη όταν ήταν στο Παρίσι, για να έχει πιο πολλή άνεση όταν συμμετείχε στις κοινωνικές εκδηλώσεις που παρέθετε ο δάσκαλος του ο Charcot - λίγη κοκαΐνη για να λυθεί η γλώσσα μου. Παρατηρούμε επίσης ότι οι γνωστοί του Neumann έπαιρναν μάλλον υψηλές δόσεις, 12-18 χιλιοστόγραμμα ημερησίως.

Οι δυνατότητες του Pervitin δεν παρέμειναν κρυφές στους φοιτητές με τους οποίους ο Otto Ranke έκανε πειράματα στην Militärärztliche Akademie στο Βερολίνο, οι οποίοι «εθελοντικά» πήραν μέρος στα πειράματα με Pervitin, Benzedrin και καφεΐνη, από τον Απρίλιο μέχρι τον Μάιο του 1939. Οι υποψήφιοι αξιωματικοί είχαν διαπιστώσει ότι η μεθαμφεταμίνη ήταν πολύ χρήσιμη κατά την προετοιμασία τους για τις εξετάσεις. Ο Ranke  αναφέρει πως αρκετοί υποψήφιοι έπαιρναν το Pervitin είτε από τα δείγματα που είχαν οι γιατροί, είτε από τα φαρμακεία.

Η τιμή για 30 δισκία Pervitin ήταν το 1942 μόλις 1,74 Reichsmark(RM), για 200 δισκία 7,03. Η τιμή το καθιστούσε εύκολα προμηθεύσιμο. Οι γιατροί ήταν ιδιαίτερα επιρρεπείς στην χρήση και κατάχρηση του Pervitin, όχι μόνο λόγω εύκολης πρόσβασης αλλά επειδή τους ήταν χρήσιμο στην δουλειά. Μπορούσαν να δουλεύουν όλη την νύχτα χωρίς να νυστάζουν, αναφέρει ένας ερευνητής. Οι γιατροί και οι ειδικευόμενοι δεν είχαν κανένα πρόβλημα στην προμήθεια του Pervitin, όταν είχε επιβληθεί η συνταγογράφηση του. Η χρήση του Pervitin όμως δημιουργούσε κάποια προβλήματα και στους φοιτητές ιατρικής. Ο Ranke και ο Plattner, καθηγητής φυσιολογίας στην Βιέννη και αξιωματικός των SS, είχαν παρατηρήσει ότι κάποιοι φοιτητές αποτύγχαναν στις εξετάσεις λόγω κατάχρησης του Pervitin.

Αυτό ήταν μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Υπάρχουν αναφορές ότι όταν έπαιρναν το Pervitin τα πράγματα πήγαιναν στραβά, οι φοιτητές αποτύγχαναν στις εξετάσεις, επίλαρχοι πάθαιναν καρδιακές προσβολές και κάποιοι χρειάζονταν μετά την χρήση ψυχίατρο. Όταν όλα πήγαιναν καλά δεν υπήρχε ανάγκη αναφοράς της χρήσης. Μόνο ένας μικρός αριθμός χρηστών τράβηξε την προσοχή της δικαιοσύνης μετά τον Ιούλιο του 1941. Το Institut für gerichtliche Medizin und Kriminalistik  στο Βερολίνο αναφέρει πως από τους 66 ναρκομανείς που ήταν στην κλινική, μόνο 16 ήταν εξαρτημένοι από το Pervitin. Το 1942 η Reichszentrale zur Bekämpfung von Rauschgiften, τμήμα της Reichskriminalpolizei ή Kripo, αναφέρει μόνο 84 εξαρτημένους από το Pervitin - μικρός αριθμός σε σύγκριση με τους 2384 εξαρτημένους από μορφίνη, που είχαν καταγραφεί από το 1933. Ο αριθμός των καταγεγραμμένων περιπτώσεων είναι ένα πολύ μικρό μέρος του πραγματικού αριθμού χρηστών Pervitin στην γερμανική κοινωνία. Εκατομμύρια χάπια ήταν διαθέσιμα. Οι γιατροί συνέχιζαν να δίνουν συνταγές σε στρατιώτες και πολίτες. Είναι επίσης γνωστό ότι υπήρχε και η μαύρη αγορά. Όταν το 1941 το Pervitin είχε υπαχθεί στον νόμο περί ναρκωτικών ουσιών, η Γερμανία είχε καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Η μεθαμφεταμίνη παραγόταν σε διάφορες χώρες με διαφορετικά ονόματα, και ο γερμανικός στρατός, και επομένως και οι λαθρέμποροι είχαν πρόσβαση. Στην Ολλανδία για παράδειγμα, το Pervitin παραγόταν και πωλούνταν με το όνομα Neo-Pharmedrine. Μόλις τον Σεπτέμβρη του 1942 είχε τεθεί υπό τον ολλανδικό νόμο περί οπίου. Τον Δεκέμβρη του 1942 είχε εμφανιστεί ένα άρθρο στο Dutch Journal of Medicine, το ανέφερε ότι η κατάχρηση του Pervitin στην Ολλανδία ήταν πιο διαδεδομένη απ’ ότι νόμιζαν. «Το πόσο παραπλανητική είναι η διαφήμιση που συνοδεύει αυτές τις ουσίες, γίνεται ξεκάθαρη από το γεγονός, πως ένας νεαρός φαρμακοποιός μου είχε πει, πως παίρνει Pervitin όταν είναι κουρασμένος», γράφει ένας γιατρός.

Είτε το έπαιρναν με συνταγή είτε παράνομα, πολλοί γνώριζαν το Pervitin και είχαν πρόσβαση, και το χρησιμοποιούσαν για δικούς τους σκοπούς: για να αυξήσουν την αυτοπεποίθηση τους ή για να διεγερθούν και να ξυπνήσουν. Οι Γερμανοί το χρησιμοποιούσαν για να υπερβούν τις αναστολές τους και την κούραση, και για να φτάσουν σε μια κατάσταση υπερ-ξύπνιου, όπως το περιγράφει ο ψυχίατρος J. Zutt. Όπως σε κάθε έκσταση που προκαλείται από ναρκωτικά, και το Pervitin μειώνει την αίσθηση ότι περνά ο χρόνος αυξάνοντας το ενδιαφέρον των χρηστών για τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω τους και για αυτό με το οποίο ασχολούνται. Και έτσι η ατομική ευδαιμονία εντασσόταν στις αυξημένες επιδόσεις, συνδυάζοντας τα ατομικά ενδιαφέροντα με τις κοινωνικές υποχρεώσεις. Υπήρχαν βέβαια και κίνδυνοι στο ψυχολογικό επίπεδο. Σύμφωνα με τον ψυχίατρο Zutt ένα λαμπρό φως φώτιζε το περιβάλλον του χρήστη. Όταν όμως η ένταση του φωτός και ο σκοπός της εμπειρίας γινόταν ανυπόφορα, ερχόταν φόβος και αγωνία.

Έγγραφα ψυχιάτρων αναφέρονται σε νοικοκυρές, μητέρες, υπαλλήλους και εργάτες, γιατρούς και ακαδημαϊκούς, που δεν άντεχαν άλλο την χρήση του Pervitin. Αυτές οι αναφορές υποδεικνύουν ότι η χρήση του Pervitin δεν ήταν περιορισμένη σε κοινωνική τάξη ή υπό-τάξη, αλλά πρέπει να ήταν ενδημική στο σύνολο της γερμανικής κοινωνίας. Μια 28-χρόνοι γυναίκα είχε με δική της πρωτοβουλία αρχίσει να παίρνει δυο δισκία την ημέρα, για να αντιμετωπίσει την κούραση της. Ένας επιτυχημένος, 27-χρόνος υπάλληλος, σε ξένο ινστιτούτο χημείας, έπνιγε το αίσθημα μιζέριας που είχε με 6-9 χάπια ημερησίως. Ο εργάτης Th. St., 25 ετών, έπαιρνε Pervitin για να κάνει πιο γρήγορα την δουλειά του στην γραμμή συναρμολόγησης. Η χήρα A.L., 42 ετών, έπαιρνε Pervitin, με κάποια επιτυχία στην αρχή, για να αντεπεξέλθει στις οικιακές υποχρεώσεις. Ο ενθουσιασμός για την ζωή, της παντρεμένης νοικοκυράς και μάνας Α.Κ. 48 ετών, είχε επανέλθει με την χρήση του Pervitin. Η κόρη της όμως είχε προειδοποιήσει τον οικογενειακό τους γιατρό, ότι η μάνα της κατάπινε το Pervitin σαν να ήταν σοκολάτα.

Ο κύριος Μ., ήταν γιατρός 56 ετών, με εκτενή ιατρική εμπειρία, επιστημονικό έργο και συμμετοχή στην αντιαεροπορική άμυνα. Τον χειμώνα του 1939-40, κατέφυγε στο Pervitin για να ανακουφίσει την ένταση που τον κατείχε και να διεγείρει την σεξουαλική του όρεξη. Και ένα τελευταίο παράδειγμα: Fräulein K., ετών 24, είχε ηγετικό ρόλο στη Bund Deutscher Mädel, ναζιστική οργάνωση κορασίδων, και έπαιρνε Pervitin για να ανακουφιστεί από τους πονοκεφάλους, την έλλειψη όρεξης και την αϋπνία, που της προκάλεσε η ένταση στην δουλειά. Μετά την χρήση είχε ενθουσιασμό και ευφορία.

Σημειώνουμε επίσης πως το Pervitin δεν είχε σκοπό μόνο την επιβίωση. Το χρησιμοποιούσαν και για διασκέδαση την εποχή εκείνη στην Γερμανία. Κάποιοι χρήστες βίωσαν σεξουαλική διέγερση, άλλοι για να κάνουν πάρτι και να αισθάνονται μεγαλύτερη ευφορία. Αυτό το ξέρουμε πάλι από περιπτώσεις όπου κάτι πήγε στραβά. Δυο νεαροί, το 1939, πήγαν σε ένα πάρτι. Ο ένας είχε πάρει 60, άλλος 200 χιλιοστόγραμμα Pervitin μαζί με αλκοόλ. Αυτός που είχε πάρει τα 200 ήταν για 55 ώρες σε έξαψη, αν και είχε πάρει «downer» (Veronal). Ένας αξιωματικός είχε πεθάνει από καρδιακή προσβολή μετά από χρήση Pervitin σε ένα πάρτι το 1941. Αυτές οι περιπτώσεις υποδεικνύουν την πρακτική της χρήσης του Pervitin στα πάρτι, στην ναζιστική Γερμανία.

Τέλος, διανοητικοί πρόδρομοι της αντί-κουτλούρας του 1960, συζητούσαν για την δυνατότητα δημιουργίας ενός πιο εξελιγμένου ανθρώπου, με την χρήση του Pervitin. Το 1942, ο συγγραφέας και γιατρός Gottfried Benn, έγραψε το βιβλίο Religiοnsphysiologie (φυσιολογία της θρησκείας). Ένας ανώτερος εγκέφαλος δεν ήταν δημιουργημένος από νερό και γάλα, αλλά από αλκαλοειδή. Το Pervitin επομένως δεν θα έπρεπε να δίνεται σε πιλότους βομβαρδιστικών, αλλά σε φοιτητές πανεπιστημίων. Πολλοί θα απορρίψουν την ιδέα, έγραψε ο Benn, αλλά αυτή είναι η φυσική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Οι περισσότεροι σύγχρονοι του  δεν μπορούσαν να τον καταλάβουν, εκτός από μερικούς διανοούμενους που διασκέδαζαν πειραματιζόμενοι με τα ναρκωτικά, όπως ο συγγραφέας Ernst Jünger.

Συμπέρασμα

Δεν θα παρακολουθήσουμε την καριέρα του Pervitin μετά το 1945. Σημειώνουμε μόνο, ότι παρέμεινε στην χρήση μέχρι την δεκαετία του 1960. Παρουσιάσαμε μια διαφοροποιημένη «top-down» άποψη, για την χρήση της μεθαμφεταμίνης στο Γ’ Ράιχ, προσθέτοντας μια «bottom-up» προσέγγιση, όπου παρουσιάζουμε την οπτική γωνία του χρήστη, βασιζόμενοι σε διαθέσιμες πηγές. Το υλικό που εξετάσαμε μας υποδεικνύει ότι το Pervitin δεν ήταν ένα φάρμακο, η χρήση του οποίου είχε επιβληθεί στον γερμανικό λαό από το απολυταρχικό καθεστώς. Η χρήση του Pervitin επίσης, δεν είναι περίπτωση θυσίας του ατόμου χάριν της κοινότητας. Αυτή η άποψη αρνείται την το γεγονός ότι υπήρχε ζήτηση του φαρμάκου στην κοινωνία.

Είναι αλήθεια, πως η ιστορία του Pervitin μας δείχνει τον ρόλο της ιατρικής στην εισαγωγή και διάδοση ενός φαρμάκου στο δημόσιο πεδίο. Κατά την άποψη μας όμως, αυτό δεν αρκεί για να μιλήσουμε για ιατρογενή επιδημία. Το Pervitin είχε γίνει ενδημικό λόγω των διαφόρων λειτουργιών που είχε στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων: νοικοκυρές, εργάτες ή υπάλληλοι που είχαν να αντιμετωπίσουν την καθημερινότητα, στρατιώτες που έπρεπε να επιβιώσουν, έφηβοι και επισκέπτες μπουρδέλων που ζητούσαν διασκέδαση. Οι άνθρωποι δεν ήταν παθητικοί δέκτες του φαρμάκου, αλλά είχαν τους λόγους και τους σκοπούς που δημιουργούσαν την ανάγκη. Για πολλούς στρατιωτικούς και μη, το φάρμακο βοηθούσε να αντεπεξέλθουν στην καθημερινότητα και σε κρίσιμες καταστάσεις. Το Pervitin έκανε την ζωή τους πιο ενδιαφέρουσα, χωρίς να διαταράσσει τον κοινωνικό ιστό.

Η αντίδραση στην χρήση του Pervitin ήταν αμφίρροπη. Η υπερβολική χρήση, ιδιαίτερα για διασκέδαση, δεν ήταν αποδεκτή και έγινε προσπάθεια να ελεγχθεί. Στην κοινωνία όμως δεν υπήρχε ηθικός πανικός και οργή για την εκτενή χρήση του Pervitin, εκτός από κάποιο ανησυχία για την εξάρτηση που θα μπορούσε να προκληθεί. Οι ερευνητές στην ναζιστική Γερμανία εκτιμούσαν την «τοξική εξίσωση», και προσπαθούσαν να βρουν πως μπορούσε το φάρμακο να χρησιμοποιηθεί εποικοδομητικά. Επιπλέον, οι Γερμανοί είχαν πιο σημαντικά πράγματα να κάνουν από το να ανησυχούν για τυχόν παρενέργειες. Οι αρχές βέβαια έλαβαν νομικά μέτρα, αλλά αυτά αφορούσαν την διάδοση του Pervitin σε μαύρες αγορές και εκτός της δικαιοδοσίας του κράτους και των γιατρών.

Βλέπουμε λοιπόν αμφισημίες σε δυο επίπεδα. Κατά πρώτον, στο επίπεδο του κράτους, ή των κρατικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των ιατρικών, οι οποίες προωθούσαν την «θετική χρήση του φαρμάκου», και από την άλλη ήθελαν να ελέγξουν την ανεπιθύμητη χρήση. Κατά δεύτερον, αμφισημίες στο επίπεδο των ατομικών χρηστών. Η χρήση του φαρμάκου σ’ αυτούς αύξανε την αίσθηση της ευφορίας, ενώ την ίδια στιγμή αύξανε την επίδοση τους στην κοινωνία, πράγμα που απειλούσε την ευδαιμονία τους. Παρ'όλες τις αμφισημίες, φαίνεται πως η χρήση του Pervitin ήταν διαδεδομένη στην γερμανική κοινωνία, όπως συμπεραίνουμε ξεκινώντας από τον Führer και φτάνοντας στους πολιορκημένους του Stalingrad. Όσο ενδημική όμως και να ήταν η χρήση του φαρμάκου, δεν απείλησε σε καμία περίπτωση τις πολιτικές και κοινωνικές δομές του τρίτου Ράιχ.

Η χρήση της μεθαμφεταμίνης στην ναζιστική Γερμανία δεν ήταν απλά ναζιγενής ή ιατρογενής. Βάσει της συγκριτικής προοπτικής, εισηγούμαστε πως η χρήση της αμφεταμίνης σε άλλες χώρες πρέπει να αναλυθεί σε ένα πλαίσιο ευρύτερο, και όχι με την μονοσήμαντη προοπτική, ότι είναι ιατρογενούς φύσεως. Αυτό που απαιτείται είναι μια «bottom-up» προσέγγιση για να μελετήσουμε επαρκώς την ζήτηση, μαζί με την διάθεση του φαρμάκου, στα πλαίσια μιας πολιτικής οικονομίας του φαρμάκου. Η ναζιστική Γερμάνια μας προσφέρει ένα παράδειγμα, που δείχνει ότι οι δυτικές κοινωνίες πριν το 1960, δεν ήταν ελεύθερες από τα ναρκωτικά. Αντιθέτως, ήταν κοινωνίες όπου τα ψυχοτρόπα φάρμακα ήταν ενσωματωμένα στην καθημερινή ζωή, αν και η πολιτισμική τους αξία ήταν αμφισβητούμενη. Με αυτή την έννοια, η ιστορία της ανάπτυξης και διάδοσης των αμφεταμινών και μεθαμφεταμινών, είναι το αντίστροφο της ιστορίας των δεκαετιών 1960-70. Την περίοδο αυτή τα uppers και downers είχαν πια προσληφθεί ως απειλή για την πολιτική και ηθική τάξη, και υπέστησαν μια σχεδόν πάγκοινη απόρριψη.

Αμέθυστος