Η ψυχή της σιλικόνης α

The soul of Silicon
George Gilder 06.01.98

Το κείμενο αυτό βασίζεται σε μια ομιλία που έκανε ο George Gilder το 1997 στο Βατικανό, ενώπιον θεολόγων, Ιταλών πολιτικών καθώς και οικονομικών και πολιτικών συμβούλων του πάπα Ιωάννη Παύλου του β’. Η ομιλία ήταν μέρος ενός συνεδρίου που είχε οργανώσει το Acton Institute and Legionaries of Chist, για να γιορτάσει την εγκύκλιο του πάπα Centesimus Annus.

O George Gilder γεννήθηκε το 1939 στη New York City. Σπούδασε στο Exeter Academy και στο Harvard υπό την επίβλεψη του Henry Kissinger. Συνέβαλε στην ίδρυση του Advance, ενός περιοδικού πολιτικής σκέψης, το οποίο ίδρυσε εκ νέου στην Washington, μετά την αποφοίτηση του το 1962. Εργάστηκε την ίδια εποχή ως συντάκτης ομιλιών για μερικούς διάσημους επίσημους και υποψήφιους, όπως οι Nelson Rockefeller, George Romney, Richard Nixon. Κατά την δεκαετία του ’70 μελέτησε τα αίτια της φτώχειας και του πλούτου. Από την μελέτη αυτή προέκυψαν τα βιβλία του Men and Marriage και Visible Man, όπως και το bestseller Wealth and Poverty.

O Gilder ήταν ο συγγραφέας (από τους εν ζωή συγγραφείς) στον οποίο ο Reagan αναφερόταν ως επί τω πλείστον. Το 1986 έλαβε από τον πρόεδρο Reagan το White House Award for Enterpreneurial Excellence. Το 1986 επίσης, είχε γίνει μέλος του International Engineering Consortium.

Η έρευνα του περί της δημιουργίας του πλούτου, τον οδήγησε σε μια βαθύτερη εξέταση της ζωής επιχειρηματιών της εποχής μας, που είχε ως αποτέλεσμα αρκετά άρθρα και το βιβλίο The Spirit of Enterprise (1986). Στο έργο του Microcosm (1989) εξέτασε τις πηγές της νέας ηλεκτρονικής τεχνολογίας, οι οποίες ριζώνουν στην κβαντική φυσική. Το επόμενο βιβλίο του, Life After Television, ήταν μια προφητεία για το μέλλον των υπολογιστών και τηλεπικοινωνιών, και προοίμιο για το βιβλίο του, Telecosm, με θέμα τις τηλεπικοινωνίες.

Το τελευταίο βιβλίο του The Israel Test, συσχετίζει το έργο του πάνω στον καπιταλισμό, με την ασφάλεια και ευημερία του Ισραήλ, που για τον Gilder είναι «το κεντρικό θέμα της διεθνούς πολιτικής». Σύμφωνα με τον Gilder, η έχθρα προς το Ισραήλ, πηγάζει από την έχθρα προς την καπιταλιστική δημιουργικότητα. Η αντίδραση προς αυτό το είδος δημιουργικότητας θα έχει συνέπειες για το μέλλον του Ισραήλ, των ΗΠΑ και του κόσμου.

Ο Mr. Gilder είναι συντάκτης για το περιοδικό Forbes. Αρθρογραφεί συχνά για τα περιοδικά: The Economist, The American Spectator, Harvard Business Review, The Wall Street Journal και άλλα. Είναι ενεργό μέλος της εκκλησίας.

« Η εργασία καθίσταται ακόμα πιο καρποφόρα και δημιουργική στο βαθμό που οι άνθρωποι γνωρίζουν τις παραγωγικές δυνατότητες της γης και τις ανάγκες αυτών για τους οποίους δουλεύουν. Στην εποχή μας ιδιαιτέρως, υπάρχει μια άλλη μορφή ιδιοκτησίας, η οποία καθίσταται όλο και πιο σημαντική, όχι λιγότερο σημαντική από την κατοχή γης, και είναι η κατοχή τεχνογνωσίας, τεχνολογίας και ικανοτήτων. Η ευημερία των βιομηχανικών εθνών βασίζεται πολύ περισσότερο σε αυτό το είδος ιδιοκτησίας, παρά στην ιδιοκτησία φυσικών πόρων.» (Αναφέρεται στην 100^η επέτειο του Rerum Novarum, στο  Centesimus Annus της 1^ης Μαΐου 1991.)

Δημοσιευμένο την 1^η Μαΐου 1991, το Centesimus Annus επιστρέφει στα θέματα της λακωνικής εγκυκλίου που εκδόθηκε 100 χρόνια πριν, στο Rerum Novarum, το οποίο είχε αναιρέσει τον μαρξισμό, πολύ πριν εξελιχθεί σε παγκόσμια μάστιγα τυραννίας και φόνων. Η κριτική του σοσιαλισμού όμως δεν σήμαινε και αποδοχή του καπιταλισμού. Τα «νέα πράγματα» στα οποία ο πάπας Λέων ο Η’ είχε αφιερώσει την προσοχή του στο Rerum Novarum, που εκδόθηκε τον Μάη του 1891, δεν ήταν ούτε θετικά ούτε νέα. Η εγκύκλιος αναφερόταν «στις τρομακτικές συνθήκες στις οποίες η νέα και συχνά βίαιη διαδικασία της (καπιταλιστικής) εκβιομηχάνισης» είχε μειώσει μεγάλα πλήθη λαού.

Το πραγματικά νέο δεν ήταν οι άσχημες συνθήκες. Ήταν η επιβίωση ενός χωρίς προηγούμενο πλήθους ανθρωπίνων όντων σε όλο και βελτιούμενα επίπεδα ζωής, με την ταυτόχρονη νέα μη ανοχή των συνθηκών φτώχειας, οι οποίες προηγουμένως είχαν γίνει δεκτές ως αναπόφευκτες. Τα θέματα αυτής της θαυμάσιας εγκυκλίου ήταν στην πραγματικότητα παλιά, η φτώχεια δηλαδή την οποία πάντα έχουμε μαζί μας και η κτηνωδία των αμαρτωλών ανδρών που κατέχουν την δύναμη.

Εννέα χρόνια αργότερα όμως (1900), θα ξεσπάσει στην Ευρώπη κάτι πραγματικά νέο, το οποίο θα άλλαζε για πάντα τις διαστάσεις της ανθρώπινης ζωής, και το οποίο θα δικαιολογούσε τις παλιές αποκαλύψεις της Γραφής. Το νέο αυτό πράγμα ήταν η κβαντική μηχανική. Αν και η κβαντική θεωρία ήταν ένα πεδίο πολύπλοκο και συγκεχυμένο, οι φιλοσοφικές και θεολογικές συνέπειες της συνοψίζονται σε ένα συγκλονιστικό γεγονός: την κατάρριψη της ύλης.

Όλη η προηγούμενη φυσική αποδεχόταν ουσιαστικά, πως το θεμέλιο της φύσης ήταν τα υλικά σωματίδια, όπως το έθεσε ο Newton: «στερεά, με μάζα, σκληρά, αδιαπέραστα, κινούμενα σωματίδια...τόσο σκληρά ώστε δεν είναι δυνατόν να σκιστούν ή να κομματιαστούν, αφού καμιά κανονική δύναμη δεν μπορεί να χωρίσει αυτό που ο ίδιος ο Θεός δημιούργησε στην αρχή...αποτελούν σώματα της αυτής φύσεως και υφής σε όλες τις εποχές.» Για 200 χρόνια, αν εξαιρεθεί το κομμάτι για τον Θεό και την δημιουργία, σχεδόν όλοι οι κορυφαίοι επιστήμονες μοιράζονταν αυτές τις υλιστικές υποθέσεις, οι οποίες βασίζονται σε αισθητηριακά μοντέλα και αιτιοκρατική λογική.

Αν και το άτομο δε θεωρείται ως η τελική ανάλυση, οι περισσότεροι επιστήμονες βάζουν κάποιο άλλο σωματίδιο, ίσως το κβαρκ, στην ρητορική του Newton. Παλιά πίστευαν πως το θεμέλιο του φυσικού κόσμου είναι τα φυσικά στερεά-building blocks of nature-που μοιάζουν κατά κάποιο τρόπο με τα στερεά που βλέπουμε, και στην αιτιοκρατική λογική τα συνδέουμε σαν να είναι οδοντωτοί τροχοί και μοχλοί. Θεωρούσαν λοιπόν πως αυτά τα στερεά αποτελούν το σύνολο της ύλης, από τα άτομα και τις μπάλες του μπιλιάρδου μέχρι τον ανθρώπινο εγκέφαλο.

Ο μεγάλος συμπατριώτης του Newton από τον 18^ο αιώνα, ο Adam Smith είχε επεκτείνει την υλιστική μεταφορά στην κοινωνία, ισχυριζόμενος πως η οικονομία είναι ένας κουρδιστός μηχανισμός, μια «great machine». Αργότερα, ο Καρλ Μαρξ είχε εφαρμόσει τον υλισμό στην ίδια την δομή των πολιτικών και  κοινωνικών ιδεών, οι οποίες θεωρήθηκαν φαντασιοκοπήματα περί κατοχής φυσικού κεφαλαίου ή αποξένωσης από αυτό. Ο Charles Darwin είχε επεκτείνει το υλιστικό σχήμα στην Καταγωγή των Ειδών και την οργάνωση της κοινωνικής ζωής. Ο Sigmund Freud και οι ακόλουθοι του ανέπτυξαν μια ψυχολογική θεωρία περί δυνάμεων και πιέσεων, που εμποδίζονταν ή ελευθερώνονταν, οικοδομούνταν ή γκρεμίζονταν, πράγμα που έμοιαζε πολύ με την κλασική μηχανή των ατμομηχανών.

Εννέα χρόνια μετά την έκδοση του Rerum Novarum, οι υλιστικές αυτές φαντασίες κατέρρευσαν. Ο Max Planck, είχε δείξει πως η θεωρία του Newton δεν ισχύει για την καρδιά της ύλης. Το άτομο, που κάποτε θεωρούνταν ως στερεό σωματίδιο, προέκυψε πως είναι μια αινιγματική σύγκλιση πεδίων και δυνάμεων, που σύμφωνα με τον Richard Feynman «συμπεριφέρονται σαν κάτι για το οποίο δεν έχεις καμιά άμεση εμπειρία...ούτε σαν κύματα ούτε σαν σωματίδια...ή οτιδήποτε έχεις δει». Όπως είπε ο Planck, η νέα θεωρία απαιτεί από εμάς να «κάνουμε ένα μεγάλο βήμα από το ορατό και άμεσα ελέγξιμο προς την σφαίρα του αοράτου, από τον μακρόκοσμο προς τον μικρόκοσμο.» Δεν υπάρχει πια τίποτα στερεό ή φυσικώς καθορισμένο στην κυρίαρχη θεωρία περί ατόμου. Στην ρίζα των καταρρακτωδών αλλαγών της σύγχρονης οικονομικής ζωής -η πτώση της αξίας των υλικών πόρων στην τεχνολογία, εμπόριο και γεωπολιτική- βρίσκεται αυτή η αρχική απόρριψη της ύλης από την ίδια την επιστήμη της ύλης.

Η υπέρβαση της ύλης στην φυσική απαιτεί την επιστροφή σέ κοινωνικά θέματα με τα οποία καταπιάνονται το Rerum Novarum και Centesimus Annus. Ολόκληρη η καθολική διδασκαλία επιμένει στην ανεπάρκεια του υλισμού ως εξήγησης της ζωής. Η κατάρρευση του υλισμού μέσα στην ίδια την επιστήμη της ύλης δικαιώνει την κεντρική θέση της καθολικής μεταφυσικής. Ανοίγει τον δρόμο για την θριαμβευτική επιβεβαίωση του πρωτείου του πνεύματος σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης ύπαρξης. Το μεγάλο σε αποσύνθεση πτώμα του σύγχρονου υλισμού  ακόμα επισκιάζει και παραλύει την ακαδημαϊκή φιλοσοφία και την σύγχρονη κουλτούρα, και οι αναθυμιάσεις του διεισδύουν κρυφά στους διαδρόμους και τα αναγνωστήρια των ηγετικών σχολών της θεότητας. Η εκκλησία στέκεται ως το ένα παγκόσμιο ίδρυμα που κρατά τα ηθικά και πνευματικά θεμέλια της επιστημονικής αλήθειας, και τα επεκτείνει μέχρι τις αμφιλεγόμενες υποθέσεις του ανθρώπου μέσα στην κοινωνία.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος