ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ (8)

Συνέχεια από:Τρίτη, 21 Οκτωβρίου 2014

 Ο ΜΟΝΟΘΕΪΣΜΟΣ ΣΑΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ.

ERIK PETERSON.

       

  Ας παρατηρήσουμε λοιπόν τώρα πόσο σημαντικό θεωρείται στην Ρώμη το δόγμα  της "μοναρχίας", και μάλιστα το πιό ένδοξο μέρος της αγγελίας της εκκλησίας, τό μέρος τού κηρύγματος της Εκκλησίας, ας πούμε! Έφτασε σε τέτοιο σημείο η σπουδαιότητά του, ώστε κάποια στιγμή ομιλούν, σε σχέση με το δόγμα της μοναρχίας, για ένα "ιερό άγγελμα" της εκκλησίας. Και μόνον επειδή είχε διατηρηθεί στην Ρώμη η παλιά παράδοση που προσπάθησε να καταστήσει κατανοητό τον μονοθεϊσμό στην διδασκαλία των κατηχουμένων, μέσω της "εικόνος" της μοναρχίας τού Θεού, αυτό κατέστη δυνατό.

          Απο το άλλο μέρος φαίνεται πώς αυτή η παράδοση δέν είχε την ίδια σπουδαιότητα στην Αλεξάνδρεια. Ούτε ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, ούτε ο Ωριγένης χρησιμοποιούν τον όρο μοναρχία, αναφερόμενοι στον Θεό. Το ίδιο ισχύει και για τον Μέγα Αθανάσιο. Αυτό που χαρακτηρίζει την αλεξανδρινή Θεολογία δέν είναι τόσο η "μοναρχία" του Θεού, όσο η Θεία μονάς. Αλλά με την πυθαγορειο-πλατωνική έννοια της μονάδος του Θεού, επανεισάγεται στην Θεολογία η αριθμητική έννοια, η οποία βρίσκεται σε διαμάχη με την θεωρία της Μίας Αρχής τής μεταφυσικής τού Αριστοτέλη. Υπάρχει λοιπόν μία εσωτερική δικαίωση, ένας εσωτερικός λόγος, εάν διατηρώντας την πίστη στην έννοια της μοναρχίας, προωθείται κατόπιν στις γραμμές τις Αριστοτελικής μεταφυσικής. Γι'αυτό το θέμα όμως θα μιλήσουμε στην συνέχεια, διότι το πολιτικο-θεολογικό θέμα του μονοθεϊσμού θέλει ξεκαθάρισμα!

          Στην διαπραγμάτευσή μας υπογραμμίσαμε επανειλημμένως την πολιτική σημασία της Θείας μοναρχίας. Θα μπορούσε ίσως κάποιος να εκφράσει την αντίρρηση πώς αυτή η εξήγηση αποτελεί μία μοντέρνα ερμηνεία του πράγματος. Πώς κατά βάθος πρόκειται για μία "εικόνα" μόνον, στην οποία δέν αρμοζει να αποδώσουμε πολιτική σημασία. Και όμως μία μικρή αναφορά στην πολεμική του Κέλσου εναντίον των Χριστιανών μπορεί να δείξει εύκολα πώς στην αρχαιότητα η πολιτική σημασία του Ιουδαιο-Χριστιανικού μονοθεϊσμού δέν είχε μείνει εντελώς κρυμμένη. Σύμφωνα με τον Κέλσο οι Χριστιανοί απορρίπτουν τον πολυθεϊσμό με την αιτιολογία ότι δέν είναι δυνατόν να υπηρετήσουμε περισσότερους Κυρίους (VII 68, Ωριγένης). Ο Κέλσος λοιπόν απαντά ότι αυτή είναι η φωνή τής εξέγερσης, η φωνή αυτών που αυτοαποκλείονται και χωρίζουν απο το υπόλοιπο της ανθρωπότητος (Αυτή η κατηγορία περί μισανθρωπίας, που απευθύνεται στους Ιουδαιο-Χριστιανούς σχετίζεται με την έννοια της Θείας εκλογής ενός λαού). Όποιος μιλά μ'αυτόν τον τρόπο μεταφέρει σε τελευταία ανάλυση πάνω στον Θεό τα πάθη του. Όποιος αντιθέτως τιμά τους Θεούς, τιμά και τον υπέρτατο Θεό. Χωρίς Θεό λοιπόν ενεργεί όποιος ισχυρίζεται, αναφερόμενος στον Θεό πώς υπάρχει μόνον ένας μοναδικός Θεός. Καθότι μ'αυτόν τον τρόπο, δημιουργεί σχίσμα και εξέγερση στην βασιλική διακυβέρνηση του Θεού, λές και στον Θεό μπορούσε να υπάρξει κάποιο κόμμα και οποιοδήποτε άλλο θα μπορούσε με την σειρά του να είναι ένας κομματικός ανταγωνιστής (VIII 2 και II ). Εξ'άλλου η υπερβολική λατρεία του Χριστού σαν υιού του Θεού, αποδεικνύει πόσο λίγο ενδιαφέρονται πραγματικά οι Χριστιανοί για την λατρεία ενός μοναδικού Θεού, με την εξαίρεση όλων των άλλων(VIII 12...)[ Σήμερα τά επιχειρήματα τού Κέλσου εναντίον τών χριστιανών, χρησιμοποιούνται από τούς Οικουμενιστές, ξανά εναντίον τών χριστιανών. Σάν νέο-ειδωλολάτρες πού είναι.]

          Είναι ενδιαφέρον λοιπόν, σ'αυτή την έκθεση, το γεγονός ότι για τον Κέλσο, ο Χριστιανικός μονοθεϊσμός σημαίνει, θεωρημένος πολιτικά, εξέγερση, στάση! Στον μονοθεϊσμό αυτό αντικατοπτρίζεται, σύμφωνα με τον Κέλσο,η ΙουδαιοΧριστιανική μοίρα, μία δημιουργία ενός γκέτου σε σχέση με την υπόλοιπη ανθρωπότητα. Καθότι οι ίδιοι οι Χριστιανοί θεωρούνται σαν ένα κόμμα, ένα κόμμα του μοναδικού Θεού, γι'αυτό ο μονοθεϊσμός τους ο ίδιος είναι χρωματισμένος πολιτικά, και αποκλείει την λατρεία των άλλων Θεών. Ο μονοθεϊσμός τών Χριστιανών είναι "επανάσταση" στον μεταφυσικό κόσμο αλλά σαν τέτοια, κάτι που ενδιαφέρει ταυτοχρόνως, επανάσταση και στην πολιτική τάξη, διότι "τα ξεχωριστά μέρη της γής, στα οποία οι λαοί, σύμφωνα με το ήθος των Πατέρων, λατρεύουν τους Θεούς, χρεώθηκαν ίσως απ'αρχής σε διαφορετικούς φύλακες, και χωρίσθηκαν σύμφωνα με την τάξη συγκεκριμένων δυνάμεων" (V25). Επομένως, όποιος καταστρέφει τις Εθνικές λατρείες, καταστρέφει εν τέλει και τα εθνικά χαρακτηριστικά και επιτίθεται ταυτοχρόνως στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, στην οποία υπάρχει χώρος τόσο για τις λατρείες όσο και για τα εθνικά χαρακτηριστικά.

          Τελικώς λοιπόν ο μοναδικός υπέρτατος Θεός του Κέλσου είναι μία μεταφυσική φιγούρα, χωρίς έθνος, και επομένως αδιάφορος απέναντι σε όλα τα εθνικά ονόματα (I 24 και VII,1) Αυτός ανέχεται τις παραδοσιακές θρησκείες των διαφορετικών λαών διότι κυριαρχεί οπωσδήποτε αλλά δέν βασιλεύει στις καρδιές των πιστών του, όπως οι Θεοί των λαών, στους οποίους όμως οι Χριστιανοί δέν αποδίδουν καμμία αξία. Κατα βάθος είναι πολιτικοί υπολογισμοί, αυτοί που ωθούν τον Κέλσο να λάβει θέση εναντίον του Χριστιανικού μονοθεϊσμού.

          Περιέργως όμως εκτιμά πολύ τον εθνικό χαραρκτήρα της Ιουδαϊής θρησκείας "Ενώ οι Ιουδαίοι παραμένουν πιστοί στην εθνική τους λατρεία, δέν πράττουν διαφορετικά απο τους άλλους λαούς καθότι καθένας-όπου είναι απαραίτητο- περιποιείται αυτά που επιβάλλει το έθνος" (Πάτριον δι'ουν φυλάσσοντες όμοια τοις άλλοις άνθρωποις δρώσιν, ότι έκαστος τα πάτρια, όπη ποτ'αν τύχη περιέπουσιν). Η έννοια του Πάτριον σε συνδυασμό με την θρησκεία (την λατρεία) και την ευσέβεια, έχει έναν εξαιρετικά σπουδαίο ρόλο στην πολεμική του Πορφύριου εναντίον των Χριστιανών. Ο Κέλσος φοβάται την καταστροφή της αυτοκρατορίας, και όταν οι Χριστιανοί δηλώνουν πώς ο μοναδικός Θεός ο οποίος λατρεύεται απο αυτούς θα προστατέψει στα σίγουρα την αυτοκρατορία, ο Κέλσος παρουσιάζει την μοίρα του Ιουδαϊκού μονοθεϊσμού. Αντί να γίνουν οι Κύριοι του κόσμου, δέν έμεινε στους Εβραίους ούτε ένα μικρό κομμάτι γής (VII, 69). Βεβαίως θα ήταν μεγαλειώδες "εάν ήταν δυνατόν οι ασιάτες, οι Ευρωπαίοι, οι Λίβυοι, οι Έλληνες, όπως και οι βάρβαροι οι οποίοι έχουν διασπαρεί στα πέρατα της γής, να υπακούσουν και να συμφωνήσουν σ'έναν μοναδικό νόμο. Αλλά όποιος προϋποθέτει ένα παρόμοιο πράγμα, δέν γνωρίζει στ'αλήθεια τίποτε" (VIII 72), Ο τούτο οιόμενος οίδεν ουδέν.

          Σ'αυτό το σύντομο απόσπασμα φανερώνεται ακόμη μία φορά η ουσία της "εθνικής" πίστης, η οποία δέν χρήζει καμμίας εξηγήσεως απο τον Κέλσο. Ο μονοθεϊσμός θα ήταν συζητήσιμος, εάν κατόρθωναν να ξεπεράσουν τις εθνικές ιδιαιτερότητες, αλλά οι ξεχωριστοί λαοί δέν θα συμφωνήσουν ποτέ, μ'αυτή την έννοια, σε έναν μοναδικό νόμο, και γι'αυτόν τον λόγο το αποτέλεσμα του Ιουδαιο-Χριστιανικού μονοθεϊσμού πάνω στην πολιτική ζωή μπορεί να είναι μόνον καταστροφικό.

          Η σπουδαιότης των επιχειρημάτων του Κέλσου βρίσκεται στο γεγονός πώς επιτρέπουν να φανεί ο δεσμός τού προβλήματος του Ιουδαιο-Χριστιανικού μονοθεϊσμού με τα προβλήματα τής πολιτικής ζωής, κάτι που σημαίνει συγκεκριμένα, με το πολιτικό πρόβλημα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Συνεχίζεται με την απάντηση του Ωριγένη!

Αμέθυστος.