H OIKONOMIA TOY ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ - Η ΝΕΑ ΑΙΡΕΣΗ ΠΟΥ ΔΙΑΛΥΕΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ (15)-Κατά τού οικουμενισμού καί τής νεοορθοδοξίας.

του HENRI DE LYBAC
 

ΟΙ Απόγονοι του Μαρξισμού : Ernst Bloch.

Σύμφωνα με τον Μπλόχ, υπάρχει ένα «μικρό καθαρό ευαγγέλιο του Χριστού», το οποίο δυστυχώς, πρακτικώς αντικαταστάθηκε απο ένα δεύτερο ευαγγέλιο γύρω απο τον Χριστό. Πότε συνέβη αυτή η αντικατάσταση; Μπορούμε να επιλέξουμε ανάμεσα στην σύνταξη των ίδιων των Ευαγγελίων, τον πρώτο αιώνα και την καθοριστική παρουσία του Αυγουστίνου, τον πέμπτο αιώνα. Και πράγματι, στο μεταξύ διάστημα, διακρίνεται τουλάχιστον κάποιος προφήτης τού μέλλοντος, στον οποίο ξαναζωντανεύει το αυθεντικό μήνυμα του Ιησού. Ο Μπλόχ αναφέρει τρία ονόματα, τρία ονόματα αιρετικών: Μαρκίων, Τερτυλλιανός, Ωριγένης. Και στους τρείς αντηχεί η αγγελία του νέου αιώνος μίας θεότητος η οποία παρέμεινε μέχρι τότε άγνωστη. Ξεχνώντας ίσως πώς ο Μαρκίων απέρριπτε την παλαιοδιαθηκή κληρονομιά, τον αναδεικνύει σε πρότυπο των Χριστιανών οι οποίοι, πιστοί στο αποκαλυπτικό πνεύμα τού πιό αυθεντικού Χριστιανισμού, απορρίπτουν έναν Θεό Πατέρα που είναι ακόμη όμοιος με τον Δία. Μετά απο αυτόν, ο Τερτυλλιανός και στην συνέχεια ο Ωριγένης περίμεναν την Βασιλεία του Παρακλήτου, που μπορεί να θεωρηθεί μόνον συλλογικά. Παρ’όλα αυτά αυτές οι μεγάλες φωνές δέν εισακούστηκαν.

Στην Εκκλησία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας πολύ γρήγορα, κυριάρχησε η εικόνα ενός Χριστού ο οποίος έπρεπε να κρατήσει τους σκλάβους στις αλυσσίδες. Αυτή η εικόνα εξάλλου είχε διαγραφεί ήδη στην Επί του Όρους ομιλία. «Απορριπτέες απο το επίσημο δόγμα της Εκκλησίας, οι Χιλιαστικές ελπίδες της ουσίας, της ενυπάρξεως, της immanenza, καταστρέφονται στην συνέχεια με τον πιό ενεργητικό τρόπο απο τον Αυγουστίνο. Το πύρ έσβυσε, το κριτήριο αποκοινωνικοποιήθηκε. Διότι σύμφωνα με τον Αυγουστίνο τα χίλια χρόνια της Βασιλείας αρχίζουν ήδη με τον Ιησού. Εάν ένας άνθρωπος μαρτυρεί την πίστη του και τον Λυτρωτή του, αυτό αντιπροσωπεύει ήδη την πρώτη Ανάσταση. Το Βασίλειο στο οποίο βασιλεύουν οι αγαθοί με τον Χριστό είναι μόνον η Εκκλησιαστική κοινότης των πιστών, το Κράτος του Θεού πάνω στη γή, η γήϊνη πολιτεία του Θεού.

[ας ξαναδούμε λίγο την immanenza! Στην οντολογία σημαίνει την οντολογική παρουσία τής πρώτης Αρχής στο αρχόμενο, και μάλιστα εκείνον τον τύπο παρουσίας που υπονοεί και την ομογένεια του πρώτου με το δεύτερο.Εδώ στηρίζεται καί η έκφραση τών νεο-ορθοδόξων, ο Πατήρ είναι η Αιτιώδης αρχή τού υπαρκτού. Στην Θεολογία σημαίνει την παρουσία του Θεού στον κόσμο και την μείωση του Θεού στο Είναι του κόσμου. Η ενύπαρξη εκφράζει το αντίθετο τής υπερβατικότητος. Καί τήν θεμελιώνει. Η υπερβατικότης σημαίνει το χαρακτηριστικό τού Είναι ή εκείνων των όντων, που βρίσκονται πέραν του αισθητού και πέραν του φυσικού. Σημαίνει μία διαφορά στην οντολογική σύσταση (ο δεύτερος πλούς, ο νοητός κόσμος, ο Νούς). Ο Αριστοτέλης ονομάζει τα υπερβατικά με τον όρο: χωριστή ουσία ή ουσία κεχωρισμένη ή ουσία παρά τα αισθητά, υφιστάμενη. Η Ελληνιστική φιλοσοφία, ιδιαιτέρως των Στωϊκών, αρνείται την υπερβατικότητα και βλέπει μόνον ενύπαρξη. Το ίδιο επανέλαβε και ο Κάντ, εκμεταλλευόμενος την κριτική τού Αριστοτέλη στις ιδέες του Πλάτωνος οι οποίες πρέπει να είναι οι ενυπάρχουσες μορφές (τα a’priori του Κάντ) που καθορίζοντας την ύλη, συστήνουν το όλον, το σύνολο (το αντικείμενο του Κάντ). Στα μετά τα Φυσικά, Α 9, 991 α 10....ο Αριστοτέλης μας δίνει μία ωραία πρόταση του πράγματος. Η μέγιστη απορία απο όλες είναι τί ωφελούν τα είδη στα αΐδια αισθητά ή στα αισθητά που γίνονται και φθείρονται, γιατί δέν αιτιολογούν καμμία κίνηση ούτε οποιαδήποτε μεταβολή τους,  γιατί δέν είναι ουσία τους, αλλοιώς θα ήταν μέσα σ’αυτά, ούτε βοηθούν το είναι τους, αφού δέν υπάρχουν μέσα στα μετέχοντα! «Πάντων δέ μάλιστα διαπορήσειεν άν τις τί ποτέ συμβάλλεται τα είδη τας αϊδίοις των αισθητών ή τοις γιγνομένοις και φθειρομένοις. Ούτε γάρ κινήσεως ούτε μεταβολής ουδεμίας έστι αίτια αυτοίς. Ουδέ γάρ ουσία εκείνα ταύτων. Εν τούτοις γάρ αν ήν, ούτε εις το Είναι, μή ενυπάρχοντα γε τας μετέχουσιν!» Σήμερα όλη η Θεολογία τρώγοντας το κουτόχορτο του Κάρλ Ράνερ ταυτίζει τον ενυπάρχοντα Θεό, την ενυπάρχουσα Τριάδα, με την Οικονομική Τριάδα.]

Αυτό το δόγμα του Αυγουστίνου επιβλήθηκε με τόση δύναμη που «ο καθαρός, αγνός Χριστιανισμός», μέχρι το τέλος του 12^ου αιώνος, δέν ήταν ακόμη αποκωδικοποιημένος, ούτε όσον αφορά την ηθική ούτε όσον αφορά την γνώση. Για πρώτη φορά ο Ιωακείμ ντα Φιόρε τον επανέφερε με τρόπο δυναμικό και φωτεινό ανακηρύσσοντας ένα τρίτο βασίλειο, απο το οποίο θα απουσιάζει ο φόβος του Κυρίου, μία εποχή των μοναχών, που δέν την υπολόγισε τόσο σαν μία ασκητική εποχή, όσο σαν έναν αδελφικό κομμουνισμό χωρίς καμμία κυριότητα. Αυτός το κατόρθωσε, διότι ξεκίνησε με την «μεταμόρφωση του Τριαδικού παραδοσιακού δόγματος, που έβλεπε στην θεότητα μόνον μία απλή διάκριση στατική μάλιστα, διαφορετικών απόψεων, σε μία τριμερή διαβάθμιση η οποία εφαρμόζεται στην ίδια την ιστορία». Μ’αυτόν τον τρόπο συνέλαβε μία ιστορία της ανθρωπότητος σε πρόοδο, ακόμη ατελή. «Αυτό που είχε θεωρηθεί, στην μυστικιστική σκέψη, μέχρι τότε, σαν μία βαθμιαία άνοδος της ατομικής ψυχής, το συνεπές πέρασμα απο μία ψυχική κατάσταση σε μίαν άλλη, προβλήθηκε απο αυτόν σε όλη την διαδικασία προόδου της ανθρωπότητος».

Μία μεγαλειώδης οπτική γωνία και μία ριζική ανανέωση. Υπήρξε στην πραγματικότητα μία απελευθέρωση απο τον Αυγουστίνο και τον Αυγουστινισμό και ακόμη περισσότερο απο όλον τον Χριστιανισμό που είχε συσταθεί παίρνοντας βίαια την θέση του Ευαγγελίου. Μία επιστροφή στην πρώτη-πρώτη καταγωγή. Αυτή υπήρξε η ιδιαίτερη, θαρραλέα πράξη του Ιωακείμ. Ο Καλαβρός μοναχός επέτρεψε να ενωθεί μ’έναν καινούργιο τρόπο η πνευματική οδός και η γήινη οδός πρός την ευτυχία. Έστρεψε τα βλέματα πρός το μέλλον που μέχρι τότε παρέμεναν κολλημένα στο επέκεινα του θανάτου, στοχάστηκε το ιδανικό του «όχι πλέον στον Ουρανό αλλά στη Γή»!

Συνεχίζεται.

ΚΑΙ ΜΕ ΑΠΟΛΥΤΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΙΡΕΣΗ, ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΖΗΖΙΟΥΛΑ ΕΝΑΙ " Ενθυμούμενοι τό μέλλον".

Αμέθυστος.