H OIKONOMIA TOY ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ - Η ΝΕΑ ΑΙΡΕΣΗ ΠΟΥ ΔΙΑΛΥΕΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ (21)

του HENRI DE LYBAC
 
ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΝΕΟ- ΙΩΑΚΕΙΜΙΣΜΟΙ.
 

Μόλτμαν

Αυτό το σημείο εκφράστηκε πλήρως απο τον πρ. Andre Manaranche, σε μία σελίδα που ενώνει μία επαρκέστατη θεωρία τής παρούσης καταστάσεως και έναν πλασματικό χαρακτήρα, με την δογματική της ακρίβεια: «Στην ίδια την καρδιά τής Εκκλησίας έγινε προσπάθεια να διακριθούν τρείς μεγάλες εποχές: εκείνη του Πατρός, της Π.Δ. που χαρακτηρίστηκε απο το πρωτείο της Οικογένειας, εκείνη του Υιού, δομημένης στο λειτούργημα του κλήρου και τέλος του πνεύματος, η οποία χαρακτηρίζεται απο τα χαρίσματα, ξεκινώντας απο μία ημερομηνία η οποία μετακινείται απο τον καθένα, σύμφωνα με τις απαιτήσεις τής πρωτοβουλίας του. Αυτός ο διαχωρισμός, τον οποίο πραγματοποιούμε εμείς σήμερα όλο και περισσότερο, προτίθεται να διαμαρτυρηθεί ενάντια σε έναν εκφυλισμό τών δομών και των ιερουργιών, στον οποίο αντιτίθεται η πνευματική ελευθερία.

Είναι γεγονός  πώς πολύ συχνά ο κλήρος παραποίησε την λειτουργία του, επιχειρηματολογώντας πώς η επάρκεια αυτής της τελευταίας δέν εξηρτάτο απο την αγιότητα του λειτουργού. Και γι’αυτό σε περιόδους παρακμής, προτιμήθηκε η σιωπηλή επιρροή των φίλων τού Θεού απο την θορυβώδη παρέμβαση των συγγενικών του φορέων. Κηρύχθηκε πώς η εποχή του Γκουρού πρέπει να αντικαταστήσει την εποχή του Ιερέως. Αλλά εάν βάλουμε μ’αυτόν τον τρόπο να ενεργήσουμε τα θεία πρόσωπα σε «τρία όγδοα», ένα μετά το άλλο, καταστρέφεται τότε το τριαδικό μυστήριο. Και πράγματι το πνεύμα δέν έχει άλλο χρέος απο το να δοξάσει τον Υιό, όπως ο Υιός να φανερώσει τον Πατέρα. Με άλλα λόγια, το χάρισμα μπαίνει στην υπηρεσία της οικοδομήσεως του σώματος του Κυρίου, χωρίς ποτέ να χαρεί και να ευχαριστηθεί για τις δικές του εκπληκτικές ικανότητες. Διαφορετικά δέν υπάρχει εκκλησία πλέον, ούτε και μυστήρια. Δέν μπορούμε να δεχθούμε λοιπόν τον διαχωρσμό που τείνει να κρυσταλλωθεί σήμερα. Ο Χριστός αφήνεται στην ιεραρχία, της οποίας είναι ο ιδρυτής, ενώ το πνεύμα περνά στην αναρχία, ή τουλάχιστον σε μία παράλληλη διπλωματία, εν τη απουσία ενός πατέρα, που είναι η ιδεοληψία, το βάσανο της δυτικής συνειδήσεως».

Στην απελευθέρωση απο τον Κανόνα της πίστεως που διατηρήθηκε απο τον θεσμό τής Εκκλησίας, το πνεύμα ανακηρυγμένο ώς ο ελευθερωτής, γίνεται κάθε πράγμα. Θα αναφερθούμε λοιπόν στην συνέχεια σε μερικά απο τα αναρίθμητα παραδείγματα που αποδεικνύουν αυτό το γεγονός, χωρίς να περιοριστούμε σε κάποια ειδική ομολογία. Μερικές περιπτώσεις είναι δογματικά ακίνδυνες, είναι αλήθεια, όπως το μυθιστότημα του Mario Pomilio, το πέμπτο Ευαγγέλιο. Το οποίο είναι τελικώς το σύμβολο του απλησίαστου βάθους των Ευαγγελίων των ιδίων. Εάν αναγνωρίσουμε την έρευνά του σαν ένα συμπέρασμα τής «ιστορίας μίας μεγάλης αιρέσεως» αυτό είναι επίσης και ο πράσινος κλάδος της Εκκλησίας χωμένος συνεχώς και συνεχώς ξανα-ανθισμένος, η αιώνια ουτοπία της Βασιλείας, το σύμβολο του αγώνος πρός τα μπρός που μας έχει επιβάλλει ο Λόγος του Κυρίου. Μεταφορά της Εκκοσμικευμένης Χριστιανικής ανησυχίας, και ακριβέστερα, των φυραμάτων, της αναμονής, των αντιφάσεων, των αντιθέσεων, που σέρνονται μέσα απο τον Χριστιανισμό του καιρού μας. Αλλά ακόμη πιό θεμελιώδες είναι το βιβλίο που έγραψε ο Ιησούς μέσα απο κάθε άνθρωπο που δέχθηκε να τον ακολουθήσει.

Στο ίδιο ακίνδυνο βήμα, είναι και το ποίημα του Jean-Claude Renard, Η ουσία τής Τρίτης εποχής, που είναι μία μεγάλη λαχτάρα για τήν μεταμόρφωση του κόσμου:

Και ο Θεός αναγεννάται στο ανθρώπινο σώμα.

Και ο άνθρωπος αναγεννάται στο πνεύμα του Θεού.

Και ο άνθρωπος είναι ο Χριστός και ο Χριστός είναι η ψυχή

Που πρέπει να διασχίσουμε για να εισέλθουμε στον Θεό...

Και το πνεύμα που ανήκει στην Τρίτη Εποχή,

Στην εποχή που μεταλλάσσει, στον τρίτο κύκλο

Κυριεύει την Γή, κυριεύει τα ύδατα...

Σε άλλες όμως περιπτώσεις αναδύεται τονισμένη, η λαχτάρα σε μία ενυπάρχουσα μεταμόρφωση, όπως ανακοίνωνε με μία κάποια ανυπομονησία, το 1902, ο Miguel de Unamuno (1864-1936). «Μας γεμίζουν τα αυτιά, έλεγε, με το κοινωνικό βασίλειο του Ιησού Χριστού, και αυτοί που το ανακοινώνουν με δυσκολία καταλαβαίνουν τί πράγμα σημαίνει. Με δυσκολία πλέον ονειρευόμαστε το Βασίλειο του Αγίου Πνεύματος, στο οποίο ο Χριστιανισμός αφού έγινε απο την ανθρωπότητα ουσία της ψυχής του, θα γίνη αυθόρμητος....»

Είναι πολύ συχνός εξάλλου ο δοξασμός της εποχής τού πνεύματος με καθαρή αναφορά στην παράδοση του Ιωακείμ ντα Φιόρε, και ταυτοχρόνως των πρώτων ριζοσπαστικών Χριστιανών, για να μπορέσουν να μας πείσουν πώς η νέα αποκάλυψη δέν μπορεί να είναι απλώς η συνέχεια των πρώτων δύο, του Πατρός και του Υιού, και για να μας παροτρύνουν να την υποδεχθούμε με την απόλυτη υποταγή της πίστεως. Αυτή η νέα αποκάλυψη είναι μερικές φορές ο θάνατος του Θεού, είναι επίσης το Ευαγγέλιο του Χριστιανικού Αθεϊσμού. Ο Jan Weiland, αναφέρεται στην ίδια παράδοση, η οποία όμως ολοκληρώθηκε απο το πρακτικό παράδειγμα της Γαλλικής επανάστασης, και απο την θεωρητικοποίηση του Χέγκελ, για να μας πείσει με την σειρά του πώς πρέπει τελικώς να πραγματοποιήσουμε την Έξοδο, πέραν μίας ιερής τάξεως, δηλαδή να καταστείλουμε την σχέση Κυρίου-δούλου, όπως συνεχίζει να την εφαρμόζει παράνομα η Εκκλησία. Μόνον έτσι θα ολοκληρωθεί το όνειρο της αδελφότητος που έθεσε ο Ιησούς στην καρδιά των μαθητών του.

Στην «θεολογία της Επαναστάσεως», ο Jean Comblin, επανασυνδέεται εξίσου με τον Ιωακείμ ντα Φιόρε, και διά του οποίου κατηγορεί τους επίσημους Θεολόγους πώς απώθησαν το δόγμα του το οποίο όμως υιοθέτησε η 2^η Βατικάνειος σύνοδος σε μεγάλο βαθμό, ιδίως στο πρόγραμμά της. Γι’αυτόν ο Ιωακειμισμός συνίσταται στην ανακάλυψη του βασικού νόμου τής ιστορίας μετά Χριστόν. Το βασίλειο του πνεύματος σαν διαδοχή σταθμών και αλμάτων, λόγω των οποίων η Χριστιανική κοινωνία, ψάχνοντας τον εαυτό της, προσπαθεί και τείνει να αποκτήσει έναν τρόπο υπάρξεως που να αντιστοιχεί στην πρόθεση του ιδρυτού της. Είναι φυσικό λοιπόν γι’αυτόν πώς αφού υποχρεώθηκε να πολλαπλασιάσει τις παραχωρήσεις του προς την ειδωλολατρία, για να κατορθώσει να ενσαρκωθεί στην ιστορία, ο Χριστιανικός λαός, να προσπαθεί να ελευθερωθεί απο αυτόν τον μανδύα για να ταιριάξει ακόμη περισσότερο στην ουσία του. Το μόνο λάθος, σύμφωνα μ’αυτόν του Ιωακείμ υπήρξε η πεποίθησίς του πώς για να ελευθερώσει την Εκκλησία θα έφθανε ένα και μοναδικό άλμα του πνεύματος. Σήμερα όμως ο διαλεκτικός υλισμός είναι ένα καινούργιο άλμα. Δέν μοιάζει ίσως στο πνεύμα εάν υπολογισθεί στην πλευρά τής δυνάμεως που είναι παρούσα στην γήϊνη ιστορία; Έτσι θα ολοκληρωνόταν σήμερα ένας ακόμη σταθμός προς την έλευση τού πνεύματος, που είναι η μεγάλη πρωτοτυπία της Κ.Δ.

Κανείς δέν κατανοεί την αντίφαση, που θα ήθελε μία Εκκλησία ολοκληρωτικώς πνευματική, ένα Χριστιανισμό ελεύθερο απο κάθε θεσμό και απο κάθε σταθερό κανόνα, ενώ ταυτοχρόνως απαιτεί απο αυτή ένα χρέος ιστορικό και κοινωνικό.

Εντελώς διαφορετική όμως είναι η περίπτωση του προτεστάντη Jurgen Moltmann (του γκουρού της Ακαδημίας Βόλου), του οποίου η «Θεολογία της Ελπίδος», ξαναπαίρνει, για να τις εκχριστιανίσει, χωρίς επιτυχία, τις εσχατολογικές έννοιες του Έρνστ Μπλόχ.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.