Διονύσιος Αρεοπαγίτης! Ένας Χριστιανός Πρόκλος; (8)

Συνέχεια από:  Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου 2016

Πλατωνισμός στον Χριστιανισμό.

του Werner Beierwaltes.

ΕΝΟΤΗΣ ΚΑΙ ΤΡΙΑΔΑ  ΙΙ.(συνέχεια)

         

 Καθότι λοιπόν Αγαθό, το Ένα προσφέρει ελεύθερα την πληρότητά του σ' αυτό, α-διαφοροποίητη, δηλαδή σ' αυτό ταυτόσημη, γινόμενο μ'αυτόν τον τρόπο το θεμέλιο τό οποίο συστήνει το είναι τής ετερότητος. Το ένα είναι ενεργώς παρόν στο άλλο, σαν ομοιότης αυτού με το ίδιο το Ένα, καθότι το άλλο, σαν πολλαπλή ενότης ή σαν πολλαπλότης, καθαυτή ενοποιός, στρέφεται στο πρώτο, στην Αρχή του, το Ένα, οικοδομούμενο, ακριβώς σ'αυτή την μεταστροφή, σε μία σχετκή αυτονομία. Αυτή η αναφορά τής διαστάσεως τής ετερότητος και της πολλαπλότητος στο Ένα το οποίο την θεμελιώνει, πρέπει να κατανοηθεί σαν η σκέψη τού πολλαπλού περιεχομένου-Το πνεύμα (Νούς) άχρονο, στην σημασία που του αποδίδει ο Πλωτίνος. Η σκεπτόμενη κίνηση, άχρονη, αυτού του πνεύματος είναι η σχεσιακότης η οποία διατρέχει ανάμεσα στα πολλά, ανάμεσα στις ξεχωριστές φύσεις-ορολογιακώς, ανάμεσα στις ιδέες-στο εσωτερικό αυτής της διαστάσεως η οποία είναι ενωτική καθαυτή χάρη στο Ένα.

          Ο Νούς πραγματοποιεί το είναι του σαν σκέψη ή μέσα στην σκέψη: απο την στιγμή, πράγματι, που οι ιδέες μπορούν να υπολογισθούν σαν το Είναι του πνεύματος, στις ιδέες το πνεύμα σκέφτεται το είναι του, δηλαδή το ίδιο. Αναφορικά με το Ένα εις εαυτό, χωρίς σκέψη, υπέρ-ουσιώδες, ά-σχετο και ελεύθερο απο κάθε διαφορά, ο Νούς, καθότι Δεύτερος, καθότι μορφή ξεδιπλωμένη, κατανοημένη, είναι ένα επίπεδο ή (αναφορικά με την πρόοδο) μία φάση της Ενότητος : το ουσιώδες Ένα, διαφοροποιημένο καθαυτό χαρακτηρισμένο απο την σχέση, και μέσω της σκέψης τού εαυτού του και του Ενός σ'αυτόν, το Ένα αντικατοπτριζόμενο, το οποίο καθορίζεται και οριοθετείται σε μία δική του υπόσταση!

          Σε σχέση με το απόλυτο Ένα, αυτό το δεύτερο Ένα, σχετικό καθαυτό, είναι μία ενότης (μόνον) αναλογική. Αυτή πράγματι πραγματοποιεί αυτή την ενότητα διά τής σκέψης μέσω τής δικής της ενυπάρχουσας πολλαπλότητος και ετερότητος : αυτό αντιπροσωπεύει εξάλλου την πιό υψηλή δυνατή ενότητα παρά την διατήρηση τής διαφοράς. Μέσω της ενότητος η οποία συστήνεται διά του διαλογισμού, στο δεύτερο Ένα κυριαρχεί η ομοιότης με το Ένα το ίδιο, έναντι μίας διαφοράς η οποία ωθεί στον χωρισμό και στην αυτονομία.

          Αυτό το Ένα το οποίο είναι καθαυτό σχεσιακό, αναφερόμενο μέσω τής σκέψης στον εαυτό του και μαζί στην Αρχή του, είναι το φιλοσοφικό μοντέλλο τής Χριστιανικής συλλήψεως της "Ενότητος στην Τριάδα", δηλαδή της Τριάδος. Απο μία οπτική γωνία ιστορική και αντικειμενική, οι μορφές τής Ενότητος που παραθέσαμε πιό πάνω, όπως τις ανέπτυξε η νεοπλατωνική σκέψη, στον Χριστιανικό στοχασμό γύρω απο την Τριάδα, συστήθηκαν σε μία νέα ενότητα! Απο το α-σχεσιακό Ένα τό υπερβατικό, προέρχεται-απο φιλοσοφικής απόψεως-ο ουσιαστικός χαρακτήρας τής απολυτότητος και του Είναι-Αρχή του Χριστιανικού Θεού.

          Απο την μορφή τού στοχαστικού Ένα το οποίο είναι καθαυτό σχεσιακό, προέρχεται η σχεσιακότης-η οποία τώρα όμως πρέπει να εννοηθεί σαν συνουσιώδης κατανοημένη σάν είναι, και η εμμενής κίνησή τής Χριστιανικής Τριάδος (στην σκέψη [νόηση, σοφία], στον Λόγο, στην Βούληση και στην αγάπη [Άγιο Πνεύμα]). Στην Χριστιανική σύλληψη του Θεού τού Τριαδικού αφαιρείται η διαφορά ανάμεσα στις δύο διαστάσεις στις οποίες πραγματοποιείται, μ'έναν τρόπο αντιστοίχως διαφορετικό, το Ένα.

          Έαν μπορούμε να ισχυρισθούμε με ακρίβεια-και γι'αυτό είμαι σίγουρος-ότι η έννοια του Θεού του Διονυσίου, σαν είναι-Ένα χαρακτηρίζεται με τρόπο καθοριζόμενο φιλοσοφικά απο τις έννοιες, καθαυτές ουσιαστικώς διαφορετικές, του απολύτου Ενός,χωρίς ουσία, και του ουσιώδους Ενός, όπως αναπτύσσονται στο "Σχόλιο του Παρμενίδη" του Πρόκλου, είναι δυνατόν να κατανοήσουμε τις δυσκολίες οι οποίες υπήρξαν για τον Διονύσιο, στην σύνθεση αυτών των δύο "Ενοτήτων", εάν ήθελε να παρουσιάσει μία έννοια της Τριάδος αρκετά σύμφωνης με την Θεολογική παράδοση!

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.