Του Γιώργου Δημητρακόπουλου
Οι πρόσφατες γνωστές δηλώσεις του κ. Ταγίπ Ερντογάν για την ανάγκη αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάνης προκάλεσαν όπως ήταν αναμενόμενο πολλές και ποικίλες συζητήσεις και αναλύσεις και σχετικά με τα βαθύτερα αίτια που υποκρύπτονται πίσω από αυτές αλλά και σχετικά με τις εξελίξεις που ενδέχεται να δρομολογήσουν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με δεδομένες τις απόψεις του και για το μέλλον της Τουρκίας και για τον «θείο» ρόλο και προσωπική συμβολή του στη διαμόρφωση μιας νέας Τουρκίας στα πρότυπα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Τούρκος Πρόεδρος είχε , όταν αποφάσισε να προβεί στις σχετικές δηλώσεις, το βλέμμα του στραμμένο και στο εσωτερικό της Τουρκίας, και στο εξωτερικό Ευρωπαϊκό και Διεθνές σύστημα μέσα στο οποίο ο κ. Ερντογάν αναπτύσσει τις πολιτικές του επιλογές, ευτυχώς όχι πάντα με επιτυχία. Και τούτο γιατί η προσεκτική ανάγνωση των δηλώσεων του αποκαλύπτει τα δύο επίπεδα στη βάση των οποίων αρθρώθηκαν οι δηλώσεις αυτές. Το πρώτο αφορά στην κριτική της Συνθήκης της Λωζάννης την αποδοχή της οποίας ο ίδιος θεωρεί όπως δήλωσε κατακριτέα επιλογή των εκπροσώπων του Κεμαλικού καθεστώτος το οποίο κατηγορεί ότι οικοδόμησε την άνοδο και την παραμονή του στην εξουσία πάνω στα ερείπια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την οποία ο ίδιος έχει διαρκώς στο νού του. Το δεύτερο αφορά στην «χαρτογράφηση» για μία ακόμη φορά βασικών ζητημάτων που κατά τον Τούρκο Πρόεδρο πρέπει να αποτελέσουν το αντικείμενο μιας αναθεώρησης όπως την αντιλαμβάνεται ο κ. Ερντογάν.
Η σημασία της Συνθήκης της Λωζάνης στη διαμόρφωση του σύγχρονου πλαισίου για την Ευρώπη , τα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και την Μεσογειακή λεκάνη είναι χωρίς αμφιβολία τεράστια, και λόγω των ενοτήτων που περιλαμβάνει, όπως για παράδειγμα οι ενότητες με τους εδαφικούς όρους, τους όρους για την προστασία των μειονοτήτων και τους όρους για την ρύθμιση οικονομικών ζητημάτων, και λόγω των προβλεπομένων από τα επί μέρους άρθρα της αλλά και λόγω της σημειολογικής αξίας την οποία έχει. Τεράστια είναι και η σημασία των εργασιών της σχετικής Συνόδου που είχε ως αποτέλεσμα την σύναψη της αλλά και των διπλωματικών διεργασιών που οδήγησαν σε αυτήν. Και αυτή τη σημασία δεν μπορεί κανείς κ. Ερντογάν να υποβαθμίσει ότι και να δηλώνει και όσο και αν τον ενοχλεί η Συνθήκη. Άλλωστε όπως προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο εσωτερικές πολιτικές μεταβολές δεν επηρεάζουν τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας. Και η τήρηση και ο σεβασμός της Συνθήκης της Λωζάνης είναι διεθνής υποχρέωση της Τουρκίας όποια κυβέρνηση και αν βρίσκεται στην εξουσία.
Όμως η ανακίνηση του ζητήματος σε συνδυασμό και με σειρά ενεργειών που δείχνουν διαρκή παραβίαση άρθρων της συνθήκης από την Τουρκία αποκαλύπτουν πλέον ίσως πιο ξεκάθαρα από ότι στο παρελθόν τις πραγματικές προθέσεις του Τούρκου Προέδρου. Και τούτο γιατί όπως είναι γνωστό ως σήμερα η Τουρκία παραβίαζε επί μέρους άρθρα (ένα παράδειγμα αφορά λόγω των Τουρκικών παραβάσεων των κανόνων του F.I.R και των παραβιάσεων του Ελληνικού Εθνικού εναερίου χώρου, το άρθρο 13 το οποίο στη δεύτερη παράγραφο προβλέπει ότι «…θα απαγορευθεί εις την Ελληνικήν στρατιωτικήν αεροπλοϊα να υπερίπταται του εδάφους της Ακτής της Ανατολίας. Αντιστοίχως η Οθωμανική Κυβέρνησις θα απαγορεύσει εις την στρατιωτικήν αεροπλοϊαν να υπερίπταται τω ρηθεισών νήσων (πρόκειται όπως ορίζεται στη πρώτη παράγραφο του άρθρου για τα νησιά Λέσβο, Χίο , Σάμο και Ικαρία)»). Σήμερα όμως δια των δηλώσεων του ο Τούρκος Πρόεδρος αμφισβητεί το πλαίσιο που δημιουργήθηκε από την Συνθήκη της Λωζάνης στο σύνολο του ζητώντας την αντικατάσταση του από ένα νέο σύμφωνο με τις απόψεις του.
Έτσι πέρα από την δριμύτατη κριτική στους θιασώτες του Κεμαλικού καθεστώτος οι εκπρόσωποι των οποίων αποδέχθηκαν την Συνθήκη της Λωζάννης, ο Τούρκος Πρόεδρος ξεκινά από την Ελλάδα και θέτει θέμα εδαφικής κυριαρχίας ορισμένων νησιών ( η διαπίστωση αντιστοιχεί μάλλον στη φράση «… τα νησιά που αν κάνουμε και φωνάξουμε η φωνή μας θα ακουστεί απέναντι…») όπως επίσης και θέματα οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και F.I.R Αθηνών ( η διαπίστωση αντιστοιχεί στη φράση «…τι θα γίνει με την υφαλοκρηπίδα, τι θα γίνει στον αέρα και στο έδαφος; δίνουμε μάχη ακόμα για όλα αυτά…», και αφορά το άρθρο 15 της Συνθήκης το οποίο αναφέρει ότι η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας παντός δικαιώματος και τίτλου επί των κάτωθι νησιών: Αστυπάλαια, Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσσος, Τήλος, Νίσυρος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος, Λειψοί, Σύμη, Κώ και Καστελόριζο, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα την καθολική σιωπή της Τουρκίας και την μη διατύπωση ενστάσεων η αξιώσεων όταν η Ιταλία παραχώρησε τα νησιά αυτά στην Ελλάδα μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο).
Με τον τρόπο αυτό επιβεβαιώνει όσα κατά καιρούς έχουν διαπιστωθεί, σύμφωνα με τα οποία ο Τούρκος Πρόεδρος επιδιώκει την επέκταση της Τουρκικής κυριαρχίας σε ελληνικά νησιά δια της αλλαγής του σημερινού καθεστώτος και έτσι την υπέρ της Τουρκίας ρύθμιση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ και φυσικά την συρρίκνωση του F.I.R Αθηνών , θεωρώντας ότι έτσι θα τεθούν οι βάσεις για την «ανασύσταση» με σημερινούς φυσικά όρους ενός πρώτου τμήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τον ίδιο ως κυρίαρχη προσωπικότητα. Και βέβαια τις διεκδικήσεις αυτές τις συνδυάζει με τις εξελίξεις στο Κυπριακό όπου όπως είναι γνωστό προσπαθεί να επιβάλλει «λύση» που να εξυπηρετεί απόλυτα τα συμφέροντα του και να συμβάλλει με τον τρόπο αυτό στην πραγματοποίηση των σχεδίων του.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί και η ταυτόχρονη ανακίνηση μειονοτικών θεμάτων στη Θράκη στα πλαίσια μιας νέας πτυχής της Τουρκικής στρατηγικής στην περιοχή που ενισχύεται και από την όχι χωρίς Τουρκικές «ευλογίες» ανακίνηση από την Αλβανία του θέματος των «Τσάμηδων» κατ αναλογίαν με την μετά τουρκική προτροπή ματαίωση της Ελληνο-Αλβανικής Συμφωνίας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου και του Αδριατικού πελάγους.
Το κύριο ερώτημα που απασχολεί είναι ποια θα είναι η μεθοδολογική προσέγγιση που θα ακολουθήσει ο κ. Ερντογάν για να πετύχει τους στόχους του. Θα επιλέξει εκμεταλλευόμενος και το κάποιο ιδιότυπο κενό εξουσίας που υπάρχει στις ΗΠΑ λόγω των προεδρικών εκλογών, επιχειρήσεις τύπου Αττίλα η εισβολών στη Συρία; (Σημειώνεται ότι η Συνθήκη της Λωζάνης περιλαμβάνει άρθρα που αναφέρονται στην οριοθέτηση των συνόρων ανάμεσα στην Τουρκία και τη Συρία και την τότε Μεσοποταμία σήμερα Ιράκ , που ο Τούρκος Πρόεδρος μάλλον θέλει να μεταβάλλει εκμεταλλευόμενος την σημερινή κατάσταση που λόγω του πολέμου έχει δημιουργηθεί στην περιοχή δημιουργώντας έτσι τις συνθήκες για την «ανασύσταση» ενός ακόμη τμήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας). Θα πρέπει να περιμένουμε, όπως γράφει και ο διεθνολόγος και δημοσιογράφος Δημήτρης Απόκης στο σχετικό και ενδιαφέρον άρθρο του την μεγάλη καταιγίδα; Και αν ναι τι προβλέπουμε για την αντιμετώπιση της;
Πηγή MIgnatiou
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με δεδομένες τις απόψεις του και για το μέλλον της Τουρκίας και για τον «θείο» ρόλο και προσωπική συμβολή του στη διαμόρφωση μιας νέας Τουρκίας στα πρότυπα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Τούρκος Πρόεδρος είχε , όταν αποφάσισε να προβεί στις σχετικές δηλώσεις, το βλέμμα του στραμμένο και στο εσωτερικό της Τουρκίας, και στο εξωτερικό Ευρωπαϊκό και Διεθνές σύστημα μέσα στο οποίο ο κ. Ερντογάν αναπτύσσει τις πολιτικές του επιλογές, ευτυχώς όχι πάντα με επιτυχία. Και τούτο γιατί η προσεκτική ανάγνωση των δηλώσεων του αποκαλύπτει τα δύο επίπεδα στη βάση των οποίων αρθρώθηκαν οι δηλώσεις αυτές. Το πρώτο αφορά στην κριτική της Συνθήκης της Λωζάννης την αποδοχή της οποίας ο ίδιος θεωρεί όπως δήλωσε κατακριτέα επιλογή των εκπροσώπων του Κεμαλικού καθεστώτος το οποίο κατηγορεί ότι οικοδόμησε την άνοδο και την παραμονή του στην εξουσία πάνω στα ερείπια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την οποία ο ίδιος έχει διαρκώς στο νού του. Το δεύτερο αφορά στην «χαρτογράφηση» για μία ακόμη φορά βασικών ζητημάτων που κατά τον Τούρκο Πρόεδρο πρέπει να αποτελέσουν το αντικείμενο μιας αναθεώρησης όπως την αντιλαμβάνεται ο κ. Ερντογάν.
Η σημασία της Συνθήκης της Λωζάνης στη διαμόρφωση του σύγχρονου πλαισίου για την Ευρώπη , τα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και την Μεσογειακή λεκάνη είναι χωρίς αμφιβολία τεράστια, και λόγω των ενοτήτων που περιλαμβάνει, όπως για παράδειγμα οι ενότητες με τους εδαφικούς όρους, τους όρους για την προστασία των μειονοτήτων και τους όρους για την ρύθμιση οικονομικών ζητημάτων, και λόγω των προβλεπομένων από τα επί μέρους άρθρα της αλλά και λόγω της σημειολογικής αξίας την οποία έχει. Τεράστια είναι και η σημασία των εργασιών της σχετικής Συνόδου που είχε ως αποτέλεσμα την σύναψη της αλλά και των διπλωματικών διεργασιών που οδήγησαν σε αυτήν. Και αυτή τη σημασία δεν μπορεί κανείς κ. Ερντογάν να υποβαθμίσει ότι και να δηλώνει και όσο και αν τον ενοχλεί η Συνθήκη. Άλλωστε όπως προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο εσωτερικές πολιτικές μεταβολές δεν επηρεάζουν τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας. Και η τήρηση και ο σεβασμός της Συνθήκης της Λωζάνης είναι διεθνής υποχρέωση της Τουρκίας όποια κυβέρνηση και αν βρίσκεται στην εξουσία.
Όμως η ανακίνηση του ζητήματος σε συνδυασμό και με σειρά ενεργειών που δείχνουν διαρκή παραβίαση άρθρων της συνθήκης από την Τουρκία αποκαλύπτουν πλέον ίσως πιο ξεκάθαρα από ότι στο παρελθόν τις πραγματικές προθέσεις του Τούρκου Προέδρου. Και τούτο γιατί όπως είναι γνωστό ως σήμερα η Τουρκία παραβίαζε επί μέρους άρθρα (ένα παράδειγμα αφορά λόγω των Τουρκικών παραβάσεων των κανόνων του F.I.R και των παραβιάσεων του Ελληνικού Εθνικού εναερίου χώρου, το άρθρο 13 το οποίο στη δεύτερη παράγραφο προβλέπει ότι «…θα απαγορευθεί εις την Ελληνικήν στρατιωτικήν αεροπλοϊα να υπερίπταται του εδάφους της Ακτής της Ανατολίας. Αντιστοίχως η Οθωμανική Κυβέρνησις θα απαγορεύσει εις την στρατιωτικήν αεροπλοϊαν να υπερίπταται τω ρηθεισών νήσων (πρόκειται όπως ορίζεται στη πρώτη παράγραφο του άρθρου για τα νησιά Λέσβο, Χίο , Σάμο και Ικαρία)»). Σήμερα όμως δια των δηλώσεων του ο Τούρκος Πρόεδρος αμφισβητεί το πλαίσιο που δημιουργήθηκε από την Συνθήκη της Λωζάνης στο σύνολο του ζητώντας την αντικατάσταση του από ένα νέο σύμφωνο με τις απόψεις του.
Έτσι πέρα από την δριμύτατη κριτική στους θιασώτες του Κεμαλικού καθεστώτος οι εκπρόσωποι των οποίων αποδέχθηκαν την Συνθήκη της Λωζάννης, ο Τούρκος Πρόεδρος ξεκινά από την Ελλάδα και θέτει θέμα εδαφικής κυριαρχίας ορισμένων νησιών ( η διαπίστωση αντιστοιχεί μάλλον στη φράση «… τα νησιά που αν κάνουμε και φωνάξουμε η φωνή μας θα ακουστεί απέναντι…») όπως επίσης και θέματα οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και F.I.R Αθηνών ( η διαπίστωση αντιστοιχεί στη φράση «…τι θα γίνει με την υφαλοκρηπίδα, τι θα γίνει στον αέρα και στο έδαφος; δίνουμε μάχη ακόμα για όλα αυτά…», και αφορά το άρθρο 15 της Συνθήκης το οποίο αναφέρει ότι η Τουρκία παραιτείται υπέρ της Ιταλίας παντός δικαιώματος και τίτλου επί των κάτωθι νησιών: Αστυπάλαια, Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσσος, Τήλος, Νίσυρος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος, Λειψοί, Σύμη, Κώ και Καστελόριζο, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα την καθολική σιωπή της Τουρκίας και την μη διατύπωση ενστάσεων η αξιώσεων όταν η Ιταλία παραχώρησε τα νησιά αυτά στην Ελλάδα μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο).
Με τον τρόπο αυτό επιβεβαιώνει όσα κατά καιρούς έχουν διαπιστωθεί, σύμφωνα με τα οποία ο Τούρκος Πρόεδρος επιδιώκει την επέκταση της Τουρκικής κυριαρχίας σε ελληνικά νησιά δια της αλλαγής του σημερινού καθεστώτος και έτσι την υπέρ της Τουρκίας ρύθμιση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ και φυσικά την συρρίκνωση του F.I.R Αθηνών , θεωρώντας ότι έτσι θα τεθούν οι βάσεις για την «ανασύσταση» με σημερινούς φυσικά όρους ενός πρώτου τμήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τον ίδιο ως κυρίαρχη προσωπικότητα. Και βέβαια τις διεκδικήσεις αυτές τις συνδυάζει με τις εξελίξεις στο Κυπριακό όπου όπως είναι γνωστό προσπαθεί να επιβάλλει «λύση» που να εξυπηρετεί απόλυτα τα συμφέροντα του και να συμβάλλει με τον τρόπο αυτό στην πραγματοποίηση των σχεδίων του.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί και η ταυτόχρονη ανακίνηση μειονοτικών θεμάτων στη Θράκη στα πλαίσια μιας νέας πτυχής της Τουρκικής στρατηγικής στην περιοχή που ενισχύεται και από την όχι χωρίς Τουρκικές «ευλογίες» ανακίνηση από την Αλβανία του θέματος των «Τσάμηδων» κατ αναλογίαν με την μετά τουρκική προτροπή ματαίωση της Ελληνο-Αλβανικής Συμφωνίας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου και του Αδριατικού πελάγους.
Το κύριο ερώτημα που απασχολεί είναι ποια θα είναι η μεθοδολογική προσέγγιση που θα ακολουθήσει ο κ. Ερντογάν για να πετύχει τους στόχους του. Θα επιλέξει εκμεταλλευόμενος και το κάποιο ιδιότυπο κενό εξουσίας που υπάρχει στις ΗΠΑ λόγω των προεδρικών εκλογών, επιχειρήσεις τύπου Αττίλα η εισβολών στη Συρία; (Σημειώνεται ότι η Συνθήκη της Λωζάνης περιλαμβάνει άρθρα που αναφέρονται στην οριοθέτηση των συνόρων ανάμεσα στην Τουρκία και τη Συρία και την τότε Μεσοποταμία σήμερα Ιράκ , που ο Τούρκος Πρόεδρος μάλλον θέλει να μεταβάλλει εκμεταλλευόμενος την σημερινή κατάσταση που λόγω του πολέμου έχει δημιουργηθεί στην περιοχή δημιουργώντας έτσι τις συνθήκες για την «ανασύσταση» ενός ακόμη τμήματος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας). Θα πρέπει να περιμένουμε, όπως γράφει και ο διεθνολόγος και δημοσιογράφος Δημήτρης Απόκης στο σχετικό και ενδιαφέρον άρθρο του την μεγάλη καταιγίδα; Και αν ναι τι προβλέπουμε για την αντιμετώπιση της;
Πηγή MIgnatiou
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου