ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΑΙΝΤΕΓΚΕΡ(6) .

Συνέχεια από: Πέμπτη 1 Ιουνίου 2017

ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΑΙΝΤΕΓΚΕΡ.

Τού Cornelio Fabro.

3.       Η ένταση ανάμεσα στην μεταφυσική και την οντολογία (συνέχεια).

         
 Δέν ήταν όμως αυτή η πρωταρχική σημασία τής Veritas, στην δική της και μόνον σημασία. Αυτή φανερώνεται απο την α-λήθεια η οποία σημαίνει "μή-κρυπτόν":  Αυτό το μή-κρυπτόν περιέχει ένα σημείο το οποίο δέν έχει ακόμη δοκιμαστεί απο την δυτική σκέψη τής ουσίας τού Είναι, κάτι που παραμένει ακόμη να ανακαλυφθεί και ο Χάιντεγκερ εμπιστεύεται αυτή την εργασία στους στοχαστές του μέλλοντος. Ο Χάιντεγκερ βλέπει μία στενή εξάρτητη συγγένειας ανάμεσα σε όλα τα συστήματα φιλοσοφίας και μεταφυσικής, αρχής γενομένης απο τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη και για την μοντέρνα σκέψη απο τον Καρτέσιο και στην συνέχεια απο τον Κάντ, διά των οποίων η μοντέρνα φιλοσοφία προβάλλει το πρόβλημα τής αλήθειας σαν "βεβαιότητος και εν τέλει σαν "αυτοσυνειδησίας": Κατά συνέπειαν η αλήθεια συλλαμβάνεται σαν το Είναι τής "υποκειμενικότητος" σύμφωνα με την σχέση υποκειμένου-αντικειμένου, σαν η συμφωνία και η συμμόρφωση τής αναπαραστάσεως με το ουσιώδες. Ο Χέγκελ, κρίνοντας σαν παράλογη την σύλληψη τού Κάντ, δηλ. τής γνώσεως σαν μέσον και εργαλείο, βλέπει την διατύπωση τής αλήθειας σαν την "αυτοβεβαίωση τής αυτοσυνειδησίας" τής οποίας η υπέρτατη μορφή είναι η φιλοσοφία. (Holzwege σ. 117). Το είναι αυτής της αυτοσυνειδησίας δίνεται απο την δραστηριότητα τής βουλήσεως, όπως θα ειπωθεί, ήδη για τον Χέγκελ, μετά τον Σέλλινγκ, στους οποίους μένει πιστός ο Νίτσε μαζί με τον Σλαϊερμάχερ, κηρύσσοντας την "βούληση για δύναμη".

          Πρόκειται γι'αυτό : η αλήθεια σαν συμμόρφωση τής γνώσεως, μέσα στην σχέση τής κατηγορηματικής επιταγής, με το αντικείμενο τής κρίσεως, δέν μπορεί να προηγείται τής αλήθειας! Το πράγμα πρίν βρεθεί μέσα στην σύνθεση υποκειμένου και κατηγορήματος πρέπει να "φανερωθεί" έτσι όπως είναι, πρέπει δηλαδή να εξέλθει απο την κρυφιότητά του! Τότε η πρόταση τής ομιλίας είναι αληθινή καθότι κατευθύνεται σ'αυτό που δέν είναι πλέον κρυμμένο, σ'αυτό που έγινε παρόν : αυτή είναι η ακρίβεια που ανήκει στην αλήθεια η οποία στρέφεται στην "παρουσία τού Είναι" και όχι στην αναπαράστασή του! Πρόκειται πιό απλά να φανεί, εάν η αλήθεια, η ουσία της αλήθειας, είναι κάτι πρωτογενές ή παράγωγο, εάν πρέπει να την ψάξουμε δηλαδή στο Είναι ή στην γνώση! Αν υποθέσουμε ότι είναι κάτι πρωτογενές, τότε αυτή ορίζεται όταν μας παρουσιάζει το ουσιώδες, στον φωτισμό του και στην έξοδό του απο την κρύπτη του στην οποία παρέμενε μέχρι τώρα καλυμένο. Μόνον αυτή την στιγμή είναι δυνατόν να μιλήσουμε για την αλήθεια σαν "συμμόρφωση". Το είναι σ'αυτή την ενέργεια τής παρουσίας ονομάζεται "το άνοιγμα" και η αλήθεια θεμελιώνεται στην "ανοιχτότητά " του και δίνεται στο άνοιγμα! Αυτό το ανοιχτό λοιπόν προσφέρει τις σχέσεις με τις οποίες κάθε πραγματικό μπορεί να βρεθεί. Είναι αυτό το ίδιο το οποίο σε κάθε πράγμα το οποίο βρίσκεται σε σχέση φαινομενικότητος και επικοινωνίας, δίνει κατ'αρχάς τον χώρο στον οποίο τα πράγματα ανήκουν. Το ανοιχτό μπορεί να ονομαστεί ο "μεσάζων" κάθε πραγματικού και το πραγματικό, όποιο κι'άν είναι, ένας Θεός ή ένας άνθρωπος, δέν μπορεί να παρουσιαστεί παρά διά της μεσολαβήσεώς του διότι το ανοιχτό, δηλώνει ο Χάιντεγκερ στο σχόλιο στον Χαίλντερλιν, είναι το άμεσο το οποίο δέν προέρχεται απο καμμία άλλη μεσολάβηση! Αυτό το "ανοιχτό" δέν πρέπει να το αναμίξουμε όμως με το άμεσο τού πραγματικού στο οποίο είμαστε συνήθως βυθισμένοι στην καθημερινή ζωή, αλλά είναι μάλλον το ασυνήθιστο, σαν μία λάμψη η οποία σχίζει το πέπλο το οποίο σκεπάζει την ολότητα τού ουσιώδους. Αυτή η λάμψη, για τον Χάιντεγκερ, δέν  είναι προνόμιο ούτε της επιστήμης αλλά ούτε και της φιλοσοφίας όπως υπάρχει μέχρι τώρα στην Δύση, αλλά είναι προίκα μάλλον τής ποιήσεως και για την ακρίβεια εκείνης των ουσιαστικών ποιητών όπως ο Χαίλντερλιν. Έτσι λοιπόν αυτό το "παρόν Είναι" τού όντος είναι του ανθρώπου του οποίου το είναι βρίσκεται στο "στέκομαι έξω" που είναι η έκ-σταση!

          Μ'αυτόν τον τρόπο η φιλοσοφία δέν είναι μία "γνώση" πρός απόκτηση και έκφραση μέσω τής τεχνικής και τής λογικής: κατενοημένη σαν η πραγματοποίηση τής παρουσίας στο άνοιγμα τού Είναι, η φιλοσοφία δέν έχει ένα καθορισμένο αντικείμενο, αλλά είναι μία πρόοδος η οποία οφείλει εκ νέου σε κάθε εποχή να πραγματοποιήσει το Είναι για να φωτίσει το ουσιώδες. Και το ουσιώδες τί είναι επιτέλους; Είναι αυτό που φωτίζεται, αυτό που παρουσιάζεται στο Είναι. Δέν είναι καθόλου λοιπόν αυτό που επικαλείται την αντιπαράθεση γύρω απο την σύσταση τής ουσίας-ύπαρξης, αλλά είναι αυτό το οποίο οι πρώτοι Έλληνες φιλόσοφοι έδειξαν με τον όρο φύσις!

          Όπως δέ είναι λάθος να μεταφράσουμε την αλήθεια με veritas έτσι είναι και η απόδοση τής φύσης με natura, εννοώντας μ'αυτόν τον όρο την διπλή σημασία τής natura-γέννηση και της natura-ουσία! Φύσις-φυείν-απο το θέμα φυ-όμοιο με το θέμα φά-του-φάναι-είναι η αναδυόμενη αρχή η οποία κατευθύνει το ίδιο το Είναι και λόγω της οποίας το ουσιώδες γίνεται και παραμένει παρατηρητέο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η φύσις είναι το "φωτίζεται" στην προφάνεια μίας ανάδυσης η οποία προσπαθεί την σταθερότητα. Η φύσις είναι λοιπόν το ίδιο το Είναι καθότι φανερώνεται και βγαίνει απο την κρύπτη του έτσι ώστε αλήθεια και φύσις νά βρίσκονται σε μια σχέση ουσιώδους εξαρτήσεως. Θέλουμε να πούμε ότι η αλήθεια δέν είναι μία πρόσθεση στο Είναι, ούτε λογική (η συμμόρφωση τής κρίσης), ούτε μεταφυσική (η συμμόρφωση σε χωριστές ιδέες, ή στον Θεό), αλλά είναι η φανέρωση του ίδιου του Είναι. Έτσι λοιπόν φύσις είναι τό ότι στο Είναι ανήκει το φανέρωμα. Και επειδή το Είναι δέν δίνεται παρά μόνον στην εμφάνεια, η φύσις λοιπόν καθιστά δυνατή την αλήθεια και μαρτυρεί την καταγωγική ενότητα είναι και σκέψης, όπως βρίσκεται στην πρωτόγονη σκέψη του Παρμενίδη και του Ηράκλειτου!

          Τί σημαίνουν πρωτογενώς το νοείν του Παρμενίδη και ο λόγος του Ηράκλειτου; Ο Λόγος έρχεται απο το λέγειν και δέν είναι καθόλου εικόνα ή  έννοια, αλλά ούτε λέξη, λέει όμως πάνω απ'όλα την σταθερή πράξη τής συγκέντρωσης, διατηρώντας ξεχωρισμένα τα πράγματα το ένα απο το άλλο, σχεδόν σαν εκλογή και αυτό ακριβώς κάνει η natura σαν φύσις. Ο λόγος με την σημασία της λέξης, της προτάσεως ή της συζητήσεως είναι ένα παράγωγο πολύ πιό σημαντικό απο εκείνο που δείχνει την σχέση του με την πρωτογενή σκέψη: ο Χάιντεγκερ εξηγεί ότι "το άνοιγμα του ουσιώδους συμβαίνει στον λόγο σαν "συγκέντρωση" (με την ενεργητική έννοια) η οποία πραγματοποιείται εξ'αρχής στην γλώσσα".

          Παρομοίως το νοείν του Παρμενίδη δέν λέει καθόλου μία σκέψη χωρισμένη απο το Είναι αλλά παραπέμπει και αυτό στην πιό πρωτότυπη εννοιολόγηση τής φύσης, όπως αναλύθηκε! Το Νοείν δέν δείχνει ακόμη στον Παρμενίδη την υποκειμενική (συνθετική) δραστηριότητα του υποκειμένου, αλλά την πρόσληψη, την αντίληψη τής παρουσίας τού ουσιώδους. Αυτή η αντίληψη είναι μία πρόοδος στην οποία ο άνθρωπος πρώτα απ'όλα φανερώνεται σαν το ουσιώδες το οποίο παίρνει την θέση του στην ιστορία, δηλαδή το οποίο έρχεται στο Είναι-δεν είναι οποιαδήποτε πρόοδος αλλά εκείνο που διαθέτει (με την ενεργητική σημασία), εκείνο που κατέχει τον άνθρωπο.

          Το είναι κατέχει τον άνθρωπο στην "πραγματοποίηση", η οποία είναι η πρόοδος τής φανερώσεως τής αλήθειας, η γνώση και απο όπου έχουμε τον ακόλουθο ορισμό της γνώσεως σαν "η δυνατότητα να πραγματοποιήσει το Είναι σαν ένα πράγμα το οποίο είναι έτσι κι'έτσι". Αυτή είναι η καταγωγή του έργου τέχνης στην αγνή του σημασία τής φανερώσεως και όχι στην συσκοτισμένη εκδοχή τής μοντέρνας τέχνης η οποία αντιτιθέμενη στην φύσις σημείωσε την απώλεια τής αγνής έννοιας τής αλήθειας και μ'αυτή την παρακμή τής Δύσεως: απο τον Ηράκλειτο και τον Παρμενίδη εμείς γνωρίζουμε ότι το μή-κρυπτό" τού ουσιώδους συμβαίνει μόνον διότι αυτή η αλήθεια παράγεται στο έργο, το οποίο είναι ένα έργο το οποίο δέν αντιπαραθέτει στο νοείν το Είναι ή τον λόγο αλλά είναι ακριβώς εκείνη η πρόοδος που τα συστήνει! Έτσι λοιπόν ο Χάιντεγκερ μπορεί να συμπεράνει ότι στην αρχαία ελληνική σκέψη, όπου το Είναι δέν είναι ακόμη υποκειμενοποιημένο απο τον λόγο-έννοια, μπορούμε να τοποθετήσουμε την εξίσωση τού Είναι με το νοείν, αλήθεια, φύσις, φαίνεσθαι, αρμονία....τα οποία εκφράζουν διαφορετικές πλευρές της ταυτόσημης προόδου η οποία καθιστά δυνατή στον άνθρωπο την "σταθερή παρουσία" τού πραγματικού.

          Κατανοημένο έτσι το Είναι, στο πρωτογενές πλέγμα των πλευρών του και των σχέσεων που το συνιστούν δέν είναι περιορισμένο ή διαιρεμένο απο τις κατηγορίες: η διαίρεση τού Είναι σε κατηγορίες είναι αποτέλεσμα της εννοιολογήσεως τού Είναι σαν αντικειμένου το οποίο κατακερματίζεται μέσω των εννοιών και σύμφωνα με την αντίληψη τής αλήθειας-ομοίωσις-συμμόρφωσις (adaeguatio).

Συνεχίζεται

κ. Σταμούλη επαναλαμβάνετε τόν Χάιντεγκερ πουλώντας τον στούς ιθαγενείς γιά εκκλησία.

Αμέθυστος.