Βλαντιμίρ Σολόβιεφ - Η Ρωσία και η Παγκόσμια Εκκλησία (31)

Συνέχεια από: Σάββατο, 14 Απριλίου 2018

Η απόλυτη κυριαρχία του Χριστού. Η κοινωνική τριάδα. Ιεροσύνη και η πατρότητα

Όπως ο Θεός στην Τριάδα των προσώπων Του κατέχει απόλυτα την πληρότητα της θείας ουσίας Του, του ουρανίου σώματός Του, της ουσιώδους Σοφίας Του, έτσι και ο Θεάνθρωπος στην τριάδα των μεσσιανικών εξουσιών Του κατέχει πλήρως την Παγκόσμια Εκκλησία —το θεανθρώπινο σώμα Του— ταυτόχρονα ουράνια και γήινη, η τέλεια σύζυγος του σαρκωθέντος Λόγου. "Όλη η εξουσία έχει δοθεί σε Εμένα στον Ουρανό και τη Γη". Αυτή η καθολική εξουσία δεν είναι η παντοδυναμία του Θεού· αυτή ανήκει αιώνια στο Λόγο και έτσι δεν μπορεί να δοθεί σ' αυτόν. Η εξουσία που αναφέρεται εδώ είναι η μεσσιανική εξουσία του Θεανθρώπου, μια εξουσία που δεν αναφέρεται σε ένα σύμπαν έξω από τον Θεό, αλλά σε ένα σύμπαν που έχει επανενωθεί με το Θεό, συνεργάζεται με Αυτόν και ενσαρκώνει στο χρόνο την αιώνια ουσία Του. Εάν η πληρότητα αυτής της εξουσίας ανήκει δικαιωματικά στον Χριστό και μόνο σ' Αυτόν, επειδή Αυτός μόνο θα μπορούσε να το αξίζει, η άσκηση αυτής της θεανθρώπινης εξουσίας απαιτεί την ελεύθερη συμμετοχή και τη ζωντανή συνεργασία της ίδιας της ανθρωπότητας. Η δράση του Χριστού, επομένως, καθορίζεται εδώ από την προοδευτική ανάπτυξη της ανθρωπότητας, η οποία καταλήγει βαθμιαία στη θεανθρώπινη σφαίρα, εξομοιώνεται με το Μυστικό Σώμα του Χριστού και μετατρέπεται σε Παγκόσμια Εκκλησία.

Αν ο Θεός, δηλαδή, ο Χριστός εν δόξη, ήθελε να επιβάλει την αλήθεια Του και το θέλημά Του πάνω στους ανθρώπους με ένα άμεσο και υπερφυσικό τρόπο, αν Αυτός ήθελε να σώσει τον κόσμο με τη βία, θα μπορούσε κάλλιστα να το πράξει· ακριβώς όπως και πριν το δοξασμό Του θα μπορούσε να είχε ζητήσει από τον ουράνιο Πατέρα του να του στείλει μια λεγεώνα αγγέλων για να Τον προστατεύσει από τους υπηρέτες του Καϊάφα και τους στρατιώτες του Πιλάτου. Στην περίπτωση αυτή, η ιστορία του κόσμου θα είχε σύντομα ολοκληρωθεί, αλλά δεν θα είχε επιτύχει το στόχο της· δεν θα υπήρχε καμία ελεύθερη συνεργασία μεταξύ του Ανθρώπου και του Θεού, καμία αληθινή ένωση και τέλεια σύμπτωση μεταξύ του πλάσματος και του Δημιουργού· και η ίδια η ανθρωπότητα με την απώλεια της ελευθερίας της επιλογής θα είχε εξομοιωθεί με τον φυσικό κόσμο. Αλλά ο Θείος Λόγος δεν ενσαρκώθηκε στη Γη προκειμένου να επικυρώσει τον υλισμό. Από αυτή την ενσάρκωση, η ελευθερία του ανθρώπου είναι εξασφαλισμένη· η Παγκόσμια Εκκλησία έχει μια ιστορία. Ήταν απαραίτητο ο Χριστός να ανέβει στους ουρανούς και να κυβερνήσει την Εκκλησία μέσω ανθρωπίνων υπουργών, στους οποίους Αυτός θα μπορούσε να αναθέσει την ηθική και νομική πληρότητα των τριών Μεσσιανικών εξουσιών, χωρίς ωστόσο να τους προσδώσει την άμεση αποτελεσματικότητα της παντοδυναμίας Του, η οποία θα περιόριζε την ελευθερία των ανθρώπων. Με μια λέξη, γνωρίζουμε ότι στην ίδρυση της Εκκλησίας Του ο Χριστός μεταβίβασε τις εξουσίες του σε εκείνη· και έτσι ακολούθησε ό,τι θα μπορούσαμε να ονομάσουμε τριαδικό καθεστώς, ανάλογο της Τριάδας (ratioTrinitatis)(sic).

ΗΤριάδα του Θεού είναι η εξέλιξη της απόλυτης ενότηταςη οποία περιέχει από μόνη της όλη την πληρότητα του Όντος, εκτυλίσσεται η ίδια σε τρεις υποστατικούς τρόπους της θείας ύπαρξης. Γνωρίζουμε ότι στην Αγία Τριάδα η απόλυτη Ενότητα εξασφαλίζεται: (1) από την οντολογική υπεροχή της πρώτης υπόστασης η οποία είναι η αρχική αιτία ή η αρχή των δύο άλλων, αλλά όχι το αντίστροφο·(2) από την ομοουσιότητα των τριών, η οποία διασφαλίζει το αδιαίρετο της ύπαρξής τους· και (3) από την τέλεια αλληλεγγύη τους η οποία δεν επιτρέπει να ενεργούν ξεχωριστά. Η κοινωνική τριάδα της Παγκόσμιας Εκκλησίας είναι η εξέλιξη της εκκλησιαστικής μοναρχίας η οποία περιέχει από μόνη της ολόκληρο το πλήρωμα των Μεσσιανικών εξουσιών, ενώ ξεδιπλώνεται η ίδια και στις τρεις μορφές της χριστιανικής κυριαρχίας. Όπως και στη Θεότητα, η ενότητα της Παγκόσμιας Εκκλησίας είναι εξασφαλισμένη: (1) από την απόλυτη υπεροχή της πρώτης από τις τρεις εξουσίες, την αρχιεροσύνη, η οποία είναι η μόνη κυριαρχία ευθέως και άμεσα συσταθείσα από τον Θεό και ως εκ τούτου, dejure η αιτία και η απαραίτητη προϋπόθεση των δύο άλλων· (2) από την ουσιαστική κοινωνία αυτών των τριών εξουσιών, όπως περιλαμβάνονται στο ίδιο Σώμα του Χριστού και μοιράζονται την ίδια ουσία της θρησκείας, την ίδια πίστη, την παράδοση και τα μυστήρια· (3) από την ηθική αλληλεγγύη ή την κοινότητα του στόχου, ο οποίος και για τις τρεις δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο παρά, η έλευση της Βασιλείας του Θεού, η τέλεια εκδήλωση της Παγκόσμιας Εκκλησίας (ΣτΜ: ταύτιση Βασιλείας του Κυρίου και Εκκλησίας).

Η θρησκευτική κοινότητα και η ηθική αλληλεγγύη των τριών κυρίαρχων εξουσιών υπό την απόλυτη υπεροχή της παγκόσμιας αυθεντίας (ΣτΜ: pontificate στο κείμενο. Εδώ εννοεί τον Πάπα. Αυτός είναι η αυθεντία), όπως είναι ο υπέρτατος νόμος, το απόλυτο ιδανικό της κοινωνικής Χριστιανοσύνης. Όμως, αν και στο Θεό η τριαδική μορφή της ενότητας υπάρχει στην πραγματικότητα από όλη την αιωνιότητα, στην Εκκλησία είναι μόνο σταδιακά συνειδητοποίημένο. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει μόνο μια διαφορά, αλλά ακόμα και κάποια αντίθεση ανάμεσα στην Αγία Τριάδα και την κοινωνική τριάδα. Το πρωτογενές δεδομένο της Θείας ύπαρξης είναι η απόλυτη Ενότητα, της οποίας η Αγία Τριάδα είναι η άμεση, τέλεια και επομένως αιώνια ξεδίπλωση (ΣτΜ: απλά να κρατήσουμε ότι η ουσία του Θεού, σύμφωνα με τον συγγραφέα, είναι η Ενότητα. Σε προηγούμενες σελίδες είδαμε ότι είναι η Σοφία). Το πρωτογενές δεδομένο της Εκκλησίας είναι, αντιθέτως, η απροσδιόριστη πολλαπλότητα της φυσικής, πεσμένης ανθρωπότητας. Στη Θεία Ύπαρξη η Αγία Τριάδα είναι η μορφή με την οποία η απόλυτη Ενότητα εκτείνεται και ξεδιπλώνεται· στην κοινωνική ύπαρξη της ανθρώπινης φυλής η τριάδα είναι η μορφή με την οποία η απροσδιόριστη πολλαπλότητα των συγκεκριμένων στοιχείων μειώνεται σε μια συνθετική ενότητα. Έτσι, η ανάπτυξη της Εκκλησίας είναι μια διαδικασία ενοποίησης μέσα σε μία ιδανικά σταθερή, αλλά στην πραγματικότητα μεταβλητή, σχέση μεταξύ της dejure ενότητας και της defacto  πολλαπλότητας, μια διαδικασία η οποία περιλαμβάνει δύο κύριες λειτουργίες: την προοδευτική συγκέντρωση του συγκεκριμένου εκκλησιαστικού σώματος, και η ενωτική και συνθετική δράση της κεντρικής Εκκλησίας η οποία στοχεύει στην ενσωμάτωση του συνόλου της ανθρωπότητας στον εαυτό της(ΣτΜ: Θα μπορούσε να είναι ιδρυτικό μέλος του ΠΣΕ. Δυστυχώς αυτά τα ψεύδη δια της αναλογίας είναι η θεολογία του χριστιανικού κόσμου. Εδώ βλέπουμε και την κατανόηση του «ἵνα πάντες ἓνὦσιν»). Οι υποστάσεις της Θείας Τριάδος είναι απολύτως απλές στον εαυτό τους και τριαδική σχέση τους είναι τελείως καθαρή και άμεση. Οι κυριαρχικές εξουσίες της τριαδικής κοινωνίας της Παγκόσμιας Εκκλησίας δεν είναι ούτε απλές οι ίδιες, ούτε οι συνθήκες υπό τις οποίες καλούνται να πραγματοποιηθούν είναι απλές. Δεν είναι απλές οι ίδιες, γιατί είναι μόνο σχετικά μέρη ενός κοινού συνόλου. Ο τρόπος πραγματοποίησης τους περιπλέκεται όχι μόνο από την απροσδιόριστη πολλαπλότητα του ανθρώπινου μέσου στο οποίο πρέπει να φανερωθούν, αλλά επίσης και λόγω του γεγονότος ότι η τέλεια Μεσσιανική αποκάλυψη βρίσκει στη φυσική ανθρωπότητα μόνο εν μέρει επιτυχείς προσπάθειες ενοποίησης, επάνω στην οποία το ενωτικό έργο της Εκκλησίας πρέπει να μπολιαστεί. Αν και αυτό βοηθά σημαντικά τη θεανθρώπινη λειτουργία, μεταδίδει επίσης σ'αυτήν ένα λιγότερο καθαρό, τακτικό και αρμονικό χαρακτήρα. Το χάος το οποίο είναι καλυμμένο μόνο από τη φυσική δημιουργία εξακολουθεί να υποστηρίζει τους ισχυρισμούς του, όχι μόνο στην ιστορία της φυσικής ανθρωπότητας, αλλά και στην ιστορία της Θρησκείας και της Εκκλησίας.

Ο σκοπός της θεανθρώπινης εργασίας είναι να σώσει όλους τους ανθρώπους εξίσου, να μετατρέψει όλο τον κόσμο σε ένα βασιλικό και προφητικό ιερατείο, μια κοινωνία του Θεού στην οποία οι ίδιοι οι άνθρωποι βρίσκονται σε άμεση σχέση με τον Χριστό και δεν έχουν καμία ανάγκη του ήλιου (δηλαδή, ενός ειδικού ιερατείου), της σελήνης (δηλαδή, ενός ειδικού βασιλείου), ή των άστρων (δηλαδή, της προφητείας ως δημόσιας λειτουργίας). Αλλά για να επιτύχει το σκοπό αυτό, δεν αρκεί να τον προσδιορίσει. Είναι πάρα πολύ προφανές ότι η μάζα των ανθρώπων ατομικά και υποκειμενικά δεν κατέχει την ευσέβεια, τη δικαιοσύνη και τη σοφία επαρκώς για να έρθει σε άμεση επαφή με τη Θεότητα ή να επιτύχει για κάθε άτομο το χαρακτήρα του ιερέως, του βασιλέως και του προφήτη. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο αυτά τα τρία Μεσσιανικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να έχουν αντικειμενική και οργανική μορφή στη δημόσια και κοινωνική ζωή,και θα πρέπει να ξεχωρίσουν μόνιμα στον παγκόσμιο οργανισμό, ώστε ο Χριστός να μπορεί να έχει συγκεκριμένα όργανα της δραστηριότητάς Του ως Ιερέας, ως Βασιλιάς και ως Προφήτης. Ο λαός του Ισραήλ είπε στον Μωυσή, στους πρόποδες του Σινά: «Δεν μπορούμε να αντέξουμε την παρουσία του Γιαχβέ, θα πεθάνουμε όλοι. Πήγαινε εσύ στη θέση μας για να μιλήσεις με τον Γιαχβέ, και εσύ να φέρεις πίσω όλα όσα θα Σου πει για εμάς· έτσι εσύ θα είσαι ο μεσολαβητής ανάμεσα σε εμάς και τον Ύψιστο, για να μπορούμε να ζήσουμε». Και ο Κύριος είπε στον Μωυσή: «Αυτό που έχουν πει αυτοί οι άνθρωποι, καλά το έχουν πει». Και με την εντολή του Γιαχβέ, ο Μωυσής όχι μόνο ενήργησε. προσωπικά, ως μεσολαβητής μεταξύ της Θεότητας και του λαού, αλλά επίσης, δηλώνοντας ότι οι άνθρωποι είχαν κληθεί να είναι ένα Ιερατικό Βασίλειο (malkhouthCohanim), ίδρυσε, όπως είδαμε, τις τρεις εξουσίες μέσω των οποίων ο Γιαχβέ επρόκειτο να ασκήσει την κοινωνική Του δραστηριότητα στο Ισραήλ. Ο ανθρώπινος μεσολαβητής της Παλαιάς Διαθήκης παρατυπώνει το θεανθρώπινο Μεσολαβητή της Νέας Διαθήκης. Ο Ιησούς Χριστός, ενώ κήρυσσε την Βασιλεία των Ουρανών η οποία είναι μέσα μας, τη χάρη και την αλήθεια, διακήρυσσε την τέλεια ενότητα της αγάπης και της ελευθερίας ως τον υπέρτατο νόμο της Εκκλησίας Του, παρόλα αυτά προχωρά να οργανώσει το εκκλησιαστικό σώμα και να παραχωρήσει σε αυτό ένα κεντρικό όργανο με τη μέθοδο μιας ειδικής επιλογής. Όλοι πρέπει να είναι απολύτως ίσοι, όλοι πρέπει να είναι ένα, και όμως υπάρχουν μόνο δώδεκα Απόστολοι, πάνω στους οποίους μεταβιβάζεται η δύναμη του Χριστού,και ανάμεσά τους υπάρχει μόνο ένας πάνω στον οποίο αυτή η εξουσία ανατίθεται πλήρως και απολύτως.

Γνωρίζουμε ότι η αρχή της χαοτικής ύπαρξης, της ύπαρξης δηλαδή, εκτός του Θεού, εκδηλώνεται στη ζωή της φυσικής ανθρωπότητας από την απροσδιόριστη διαδοχή των γενεών, στην οποία η παρούσα σπεύδει να αντικαταστήσει την παρελθούσα, μόνο για να είναι η ίδια συνεχώς υπό αντικατάσταση από μία απατηλή και πρόσκαιρη μέλλουσα γενιά. Τα παιδιά-πατροκτόνοι, καθώς γίνονται πατέρες, δεν μπορούν παρά να γεννήσουν μια νέα γενιά πατροκτόνων, και ούτω καθεξής έως το άπειρο. Τέτοιος είναι ο κακός νόμος της θνητής ζωής. Ως εκ τούτου, αν η ανθρωπότητα είναι να αναγεννηθεί και να δώσει την αληθινή ζωή, το παρελθόν της, πρέπει πάνω απ' όλα να σταθεροποιηθεί με την αδιάλειπτη παρουσία μιας μόνιμης πατρότητας. Η καθαρά ανθρώπινη κοινωνία παραχωρεί ήδη στην εφήμερη πατρότητα της φυσικής ζωής τρεις διαφορετικές λειτουργίες: (1) ο πατέρας παράγει και συντηρεί την ύπαρξη του παιδιού γεννώντας το και παρέχοντας του τις υλικές ανάγκες του· (2)καθοδηγεί την ηθική και πνευματική ανάπτυξη του εφήβου με την εκπαίδευση του· (3) τέλος, παραμένει για τον αναπτυσσόμενο γιο του, η ζωντανή και σεβάσμια μνήμη του παρελθόντος του. Η πρώτη σχέση είναι για το παιδί σχέση πλήρους εξάρτησης· η δεύτερη θέτει στον έφηβο το καθήκον της υπακοής· η τρίτη απαιτεί μόνο την υιική ευσέβεια, ένα ελεύθερο συναίσθημα σεβασμού και μια αμοιβαία φιλία. Εάν, στην οικογενειακή ζωή, η πατρότητα φαίνεται κάτω από αυτές τις τρεις διαδοχικές πτυχές, η αναγεννηθείσα κοινωνική ζωή όλου του ανθρώπινου γένους τις προσλαμβάνει ταυτόχρονα. Διότι πάντα υπάρχουν άτομα και έθνη που έχουν ακόμη να γεννηθούν στην πνευματική ζωή, που δεν έχουν ακόμη παγιώσει τα θρησκευτικά τους χαρακτηριστικά, έθνη και άτομα σε ηθική και πνευματική νηπιακή ηλικία· άλλοι, όπως οι έφηβοι, πρέπει σε κάθε ηλικία να αναπτύξουν τις πνευματικές τους δυνάμεις και τις ιδιότητες τους με μια ορισμένη ελευθερία, αλλά παρόλα αυτά πρέπει συνεχώς να παρακολουθούνται και να οδηγούνται στην αληθινή πορεία από την αυθεντία του πατέρα, η οποία, η ίδια, φαίνεται σε αυτό το στάδιο, κυρίως ως μία εκπαιδευτική και διδακτική αρχή. Τέλος, υπάρχουν πάντα, αν δεν είναι ολόκληρα έθνη, τουλάχιστον άτομα που έχουν φτάσει σε πνευματική ωριμότητα, και όσο πιο συνειδητή και ελεύθερη είναι, τόσο μεγαλύτερος είναι ο σεβασμός και η υιική ευσέβεια  που αισθάνονται για την πνευματική πατρότητα.

Από μια άλλη σκοπιά, είναι βέβαιο ότι θα υπάρχει μια ιεραρχική διαβάθμιση στην πνευματική πατρότητα σε αναλογία με την έκταση των κοινωνικών μονάδων τις οποίες αγκαλιάζει. Γνωρίζουμε ότι η Εκκλησία είναι η φυσική ανθρωπότητα μετουσιωμένη.Τώρα, η φυσική ανθρωπότητα συνίσταται στην αναλογία ενός ζωντανού σώματος. Ένα φυσικό σώμα είναι μια σύνθετη ενότητα που αποτελείται από σχετικά απλές μονάδες, διαφορετικών βαθμών, σε μια περίπλοκη σχέση υποταγής και συντονισμού. Οι κύριοι βαθμοί αυτής της φυσικής ιεραρχίας είναι τρεις στον αριθμό. Ο χαμηλότερος βαθμός αντιπροσωπεύεται από τις σχετικά απλές μονάδες, τα στοιχειώδη όργανα ή οργανικά στοιχεία του σώματος. Στο μεσαίο βαθμό κυριολεκτικά βρίσκουμε τα άκρα του σώματος και τα όργανά του, τα οποία είναι περισσότερο ή λιγότερο σύνθετα. Τέλος, όλα αυτά τα μέλη και τα όργανα είναι εξαρτώμενα από την ενότητα ολόκληρου του σώματος η οποία ελέγχεται από ένα κεντρικό όργανο.Ομοίως, στον πολιτικό οργανισμό της φυσικής ανθρωπότητας, ο οποίος επρόκειτο να αναγεννηθεί από το Χριστιανισμό, σχετικά απλές μονάδες, φυλές, φατρίες, αγροτικές κοινότητες, μικρά κράτηενώθηκαν σε σύνθετες συλλογικότητες περισσότερο ή λιγότερο υποδιαιρεμένες, έθνη σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης, επαρχίες ποικίλων βαθμών. Τέλος, όλες οι συλλογικότητες, οι επαρχίες και τα έθνη ενώθηκαν στην παγκόσμια μοναρχία, η οποία κυβερνιόταν από ένα μοναδικό κοινωνικό όργανο, την πόλη της Ρώμης, μιας πόλης η οποία συγκέντρωσε στον εαυτό της όλο τον κόσμο και ήταν κάποτε urbisetorbis (‘στην πόλη και στην οικουμένη’, εννοείται η εξουσία της Ρώμης).

Αυτός ήταν ο οργανισμός ο οποίος επρόκειτο να μετουσιωθεί από το Χριστιανισμό. Το σώμα της ιστορικής ανθρωπότητας επρόκειτο  να αναγεννηθεί σε κάθε τμήμα σύμφωνα με τη σειρά της σύνθεσής του. Και επειδή ο Χριστός καθιέρωσε μια πνευματική πατρότητα ως βάση αυτής της αναγέννησης, η πατρότητα αυτή έπρεπε να λάβει μορφή σύμφωνα με τις δεδομένες διαφορές στις μορφές της κοινωνίας. Υπήρχαν, ως εκ τούτου, τρεις βαθμοί στην πνευματική πατρότητα ή το ιερατείο: κάθε πρωτογενή κοινωνική κοινότητα ή χωριό, μετουσιώθηκε σε Εκκλησία, έλαβε ένα πνευματικό πατέρα ή ιερέα· και όλοι αυτοί οι ιερείς μαζί σχημάτισαν τον κατώτερο κλήρο ή την ιεροσύνη, κυριολεκτικά. Οι επαρχίες της αυτοκρατορίας, μετουσιώθηκαν σε επαρχίες ή επισκοπές διαφορετικών τάξεων, η καθεμία σχημάτισε μια μεγάλη οικογένεια με ένα κοινό πατέρα στο πρόσωπο του αρχιερέα ή του επισκόπου, ο άμεσος πατέρας των ιερέων, κάτω από αυτόν, και μέσω αυτών όλων των πιστών της επισκοπής του.Αλλά όλες οι πνευματικές κοινωνικές μονάδες αυτής της δεύτερης τάξης αντιπροσωπευόταν από την επισκοπή, οι ιδιαίτερες Εκκλησίες των πόλεων, των επαρχιών και των εθνών κυβερνιόταν από ιεράρχες όλων των βαθμών (απλοί επίσκοποι, αρχιεπίσκοποι, μητροπολίτες, πρωτεύοντες ή πατριάρχες) οι οποίοι είναι μόνο μέλη της Παγκόσμιας Εκκλησίας, η οποία πρέπει να εκδηλωθεί ως μια υψηλότερη μοναδική ενότητα αγκαλιάζοντας όλα αυτά τα μέλη. (ΣτΜ: φυσικά αυτή δεν είναι η Εκκλησία της Πεντηκοστής. Θα λέγαμε, μιας και ο Σολόβιεφ είναι πρόγονος των κομμουνιστών στην Ρωσία, ότι είναι κατά κάποιο τρόπο και ο εισηγητής της δημιουργίας των Σοβιέτ. Αρχικά, τα Σοβιέτ, υποτίθεται ήταν οι φορείς της τοπικής εξουσίας, ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός του Λένιν ψιλοκόψε τις ντόπιες φιλοδοξίες αναδεικνύοντας ένα κεντρικό όργανο που υποτίθεται λειτουργούσε σε μια υβριδική μορφή δημοκρατίας: άμεση και έμμεση. Με τον Στάλιν αποκαταστάθηκε η τάξη των πραγμάτων και έλαβε σάρκα και οστά η σύλληψη του Σολόβιεφ. Δεν λέμε ότι ήταν ο πρώτος που συνέλαβε κάτι τέτοιο, αλλά οπωσδήποτε επηρέασε, έστω και άθελα του προς τον συγκεντρωτισμό και εν τέλει ολοκληρωτισμό στην Σοβιετική Ένωση. Η έξαρση της πατρότητας στον Σολόβιεφ, πέρα από τις όποιες υποψίες ή και βεβαιότητες για την επιρροή της στα σύγχρονα θεολογούμενα— ειδικά στα περί πρωτείου του Πατρός, μας παραπέμπει και στο υποκοριστικό του Στάλιν).  Η απλή παράθεση των τμημάτων της δεν είναι στην πραγματικότητα αρκετή για να αποτελέσει ένα ζωντανό σώμα. Θα πρέπει να διαθέτει επίσημη ενότητα ή ουσιαστική μορφή η οποία αγκαλιάζει σίγουρα στην πραγματικότητα όλες τις επί μέρους μονάδες, τα στοιχεία και τα όργανα από τα οποία το σώμα αποτελείται. Και αν οι συγκεκριμένες πνευματικές οικογένειες που μεταξύ τους συνθέτουν την ανθρωπότητα είναι στην πραγματικότητα να αποτελούν μια ενιαία Χριστιανική οικογένεια, μια ενιαία Παγκόσμια(Καθολική) Εκκλησία, θα πρέπει να υπόκεινται σε κοινή πατρότητα που αγκαλιάζει όλα τα Χριστιανικά έθνη. Το να ισχυριστούμε ότι δεν υπάρχει στην πραγματικότητα τίποτα περισσότερο από τις εθνικές Εκκλησίες είναι σαν να ισχυριζόμαστε ότι τα μέλη του σώματος υπάρχουν σε και για τον εαυτό τους και ότι το ίδιο το σώμα δεν έχει καμία πραγματικότητα. Αντίθετα, ο Χριστός δεν ίδρυσε καμία ιδιαίτερη Εκκλησία. Δημιούργησε όλες αυτές στην πραγματική ενότητα της Παγκόσμιας Εκκλησίας, την οποία Εκείνος ανέθεσε στον Πέτρο ως ένα ανώτατο εκπρόσωπο της θείας Πατρότητας προς όλη την οικογένεια των υιών του Ανθρώπου.

Δεν ήταν καθόλου τυχαίο το ότι ο Ιησούς Χριστός απόδωσεειδικά στην πρώτη θεϊκή υπόσταση, στον ουράνιο Πατέρα, τη θεόπνευστη πράξη του Πέτρου, του πρώτουκοινωνικόυ πατέρας όλης της ανθρώπινης οικογένειας και του αλάθητου πλοίαρχου του σχολείου της ανθρωπότητας. «…σάρξ καὶ αἷμαοὐκἀπεκάλυψέ σοι, ἀλλ᾿ ὁ πατήρ μου ὁ ἐντοῖςοὐρανοῖς» (Κατά Ματθαίον 16, 16-17). Ο Θεός, η Αγία Τριάδα, είναι αδιαίρετος, στην εξωτερική του δράση όπως και στην εσωτερική ζωή του. Αν ο Άγιος Πέτρος ήταν θεόπνευστος, ήταν από τον Θεό Υιό και τον Θεό Άγιο Πνεύμα όσο και από τον Θεό Πατέρα, και δεδομένου ότι ήταν ένα θέμα έμπνευσης θα φαινόταν πιο κατάλληλο να κάνουμε ιδιαίτερη μνεία στο Άγιο Πνεύμα που μίλησε διά των προφητών (ΣτΜ: το ΆγιοΠνεύμαφωτίζει,αγιάζει και ζωοποιεί. Η ζωοποίηση των μελών ολοκλήρου του σώματος επιτυγχάνεται με την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος μέσα σ' αυτά. Φωτίζει τον άνθρωπο στη γνώση του Θεού είναι«ζωῆς χορηγός» και «θησαυρός τῶν ἀγαθῶν».Ζει στην Εκκλησία, τη ζωογονεί, τη συγκροτεί, την καθοδηγεί στην αλήθεια και την αγιάζει.Η επίκληση του Αγίου Πνεύματος και ο φωτισμός του είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την αυθεντικότητα της ομολογίας ότι ο Χριστός είναι Κύριος και Θεός. Μάλλον αποκαλύπτει παρά εμπνέει).Αλλά είναι ακριβώς εδώ που βλέπουμε το θείο λόγο που διέπει κάθε λέξη του Χριστού και τηνκαθολική σημασία της φράσης του στον Πέτρο. Το θέμα δεν είναι να υποστηρίξουμε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Πέτρος είχε εμπνευστεί από πάνω· ότι ήταν δυνατό γι' αυτόν ήταν και για οποιοδήποτε από τους συντρόφους του. Αλλά ήταν θέμα καθιέρωσης υπέρ του, τουμοναδικούθεσμικούοργάνου της καθολικής πατρότητας μέσα στην Εκκλησία, η εικόνα και το όργανο της θείας πατρότητας· και ως εκ τούτουέπρεπεο υπέρτατος λόγος και η κύρωση για το ίδρυμα αυτό, πάνω απ' όλα να αναφέρονται στον ουράνιο Πατέρα.

Είναι δύσκολο να αφήσετε τον καθαρό αέρα των βουνών της Γαλιλαίας για την μολυσμένη ατμόσφαιρα της Νεκράς Θάλασσας. Οι αντι-Καθολικοί αμφισβητίες μας, ενώ παραδέχονται ότι η Εκκλησία της ενορίας ή της μητρόπολης χρειάζεται τον ιερέα ή τον επίσκοπο, τον ορατό πατέρα της, το ανθρώπινο όργανο της θείας Πατρότητας, εν τούτοις δεν θα ακούσετε τίποτα για έναν κοινό πατέρα για το σύνολο της Παγκόσμιας Εκκλησίας. Η μόνη κεφαλή της Εκκλησίας, λένε, είναι ο Ιησούς Χριστός. Κι όμως, δεν βλέπουν κανένα λόγο για τον οποίο μια ενορία ή επισκοπή δεν θα πρέπει να κυβερνηθεί από έναν ορατό λειτουργό· κάθε Ορθόδοξος είναι έτοιμος να δει σε κάθε επίσκοπο ή ιερέα έναν  εφημέριο (vicar)(sic) του Ιησού Χριστού, κι όμως φωνάζει Βλασφημία! όταν οι Καθολικοί δίνουν αυτό τον τίτλο στον πρώτο των Πατριαρχών τους, τον διάδοχο του Αγίου Πέτρου. (ΣτΜ: οι παρατηρήσεις είναι καίριες και αποτυπώνουν πλήρως το πρόβλημα που υφίσταται στην γνωστή παραδοσιακή Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο Σολόβιεφ μας δείχνει ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός. Αν δε, λάβουμε υπόψη μας και το γεγονός της απόλυτης θεολογικής αφλογιστίας, απέναντι στην πολυκέφαλη αιρετική πλημμυρίδα, φαίνεται ξεκάθαρα ότι οι αντι-οικουμενιστές βρίσκονται στην ίδια πλευρά του ποταμού με τους παπικούς. Διότι και αυτοί κεφαλή έχουν τον βικάριο, τον επίσκοπο ως αντιπρόσωπο. Είναι ζήτημα καθαρά πρωτείου. Και αυτήν την ‘μάχη η ‘ορθοδοξία τους’ την έχει χάσει εδώ και καιρό. Η Ορθοδοξία όμως του Κυρίου αυτή την ‘μάχη’ δεν την έδωσε ακόμη. Ο Κύριος φύλαξε τους πιστούς Του από την εποχή των τριών πειρασμών). Αλλά αναγνωρίζουν, αυτοί οι Ορθόδοξοι σχισματικοί, στην πραγματικότητα τον Ιησού Χριστό ως Κεφαλή της Εκκλησίας; Αν Εκείνος ήταν πραγματικά γι' αυτούς η κυρίαρχη Κεφαλή, θα υπάκουαν στα λόγια Του. Είναι η υπακοή στον Κύριο που τους οδηγεί στην εξέγερση κατά του τοποτηρητή που ο Ίδιος ο Κύριος έχει ορίσει; Είναι έτοιμοι να επιτρέψουν στον Χριστό να ενεργεί μέσω των λειτουργών Του σε κάθε δεδομένο κομμάτι της ορατής Βασιλείας Του,αλλά φαίνεται να πιστεύουν ότι υπερέβη τα όρια της εξουσίας Του και καταχράστηκε τα δικαιώματά Του δίνοντας στον Πέτρο τα κλειδιά του συνόλου Βασιλείου. (ΣτΜ: για τους οικουμενιστές δεν υφίσταται τέτοιο ζήτημα πλέον μιας και προσχώρησαν ψυχή και σώμα στο οικοδόμημα που έχτισε ο Μεσσιανισμός και η εκκοσμίκευση. Δικαίως έχει τα κλειδιά ο Απόστολος Πέτρος.Από τους αντι-οικουμενιστές θα θέλαμε ειλικρινά να μας πει κάποιος, από τους επισκόπους τους, αν ασκεί τοποτηρητεία στην επισκοπή που βρίσκεται και ακόμη περισσότερο αν αποδίδει στον Κύριο τα δικαιώματά Του ή όχι). Είναι σαν ένα Αγγλικό θέμα, ενώ επιτρέπουν στην Αυτοκράτειρα της Ινδίας το δικαίωμα διορισμού ενός κυβερνήτη στο Μαντράς και ενός δικαστή στη Βομβάη, ταυτόχρονα της αμφισβητούν την δυνατότητα να διορίσει τον Αντιβασιλέα στην Καλκούτα.

Αλλά, μπορεί να ειπωθεί, η Παγκόσμια Εκκλησία στο σύνολό της, πηγαίνει πέρα από τα όρια της γήινης ανθρωπότητας· που περιλαμβάνει τους αγίους στον Παράδεισο, τις ψυχές στο Καθαρτήριο και μάλιστα, προσθέτει ο Khomyakov, τις ψυχές εκείνων που δεν έχουν ακόμη γεννηθεί. Έχουμε αμφιβολίες για το εάν ο Πάπας ενδιαφέρετε αρκετά να επεκτείνει τη δικαιοδοσία του επί των ψυχών των αγέννητων. (ΣτΜ: την επέκτεινε όμως στους νεκρούς). Όμως, μιλώντας σοβαρά, δεν έχουμε να κάνουμε με την παγκόσμια εκκλησία στην απόλυτη και αιώνια ολότητά της, αλλά με την σχετική και προσωρινή ολότητά της, με την ορατή Εκκλησία σε κάθε δεδομένη στιγμή της ιστορικής ύπαρξης της. Για την Εκκλησία, όπως και για τον ξεχωριστό άνθρωπο, υπάρχει το αόρατο σύνολο ή η ψυχή, και το ορατό σύνολο ή το σώμα (ΣτΜ: άρωμα Β’ Βατικάνειας). Η ψυχή του ανθρώπου ξεπερνά τα όρια της γήινης ύπαρξης, επιβιώνει στο φυσικό περιβάλλον, και στον κόσμο των πνευμάτων σκέφτεται και ενεργεί χωρίς τη μεσολάβηση του υλικού εγκεφάλου· αλλά αν κάποιος ήταν να αντλήσει από αυτά το συμπέρασμα ότι στην γήινη ύπαρξη του, ο άνθρωπος μπορεί να πορευτεί χωρίς μυαλό, δύσκολα θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό το συμπέρασμα, εκτός ίσως από την δική του περίπτωση!

Υπάρχει και ένα άλλο apriori επιχείρημα που χρησιμοποιείται για να αποφύγουν την ανάγκη για μία παγκόσμια πατρότητα. Δεδομένου ότι η αρχή της πατρότητας αντιπροσωπεύει την παράδοση, τη μνήμη του παρελθόντος, πιστεύεται ότι είναι αρκετό για την Εκκλησία να δείξει την αληθινή πνευματική πατρότητα προφυλάσσοντας την παράδοση και διατηρώντας την μνήμη του δικού της παρελθόντος. Από αυτή την άποψη, η πνευματική πατρότητα θα εκπροσωπείται αποκλειστικά από τους μεγάλους αποθανόντες προγόνους της θρησκευτικής κοινότητας, των Πατέρων της Εκκλησίας. Αλλά γιατί να μην επεκτείνουμε αυτή τη λογική σε συγκεκριμένες Εκκλησίες; Γιατί δεν είναι οι πιστοί μιας ενορίας ευχαριστημένοι να βρουν αυτή την πνευματική πατρότητα στην ιστορική μνήμη των πρώτων ιδρυτών της ενοριακής εκκλησίας τους; Γιατί χρειάζονται επίσης ένα ζωντανό πνευματικό πατέρα, ένα μόνιμο ιερέα της ενορίας; Και γιατί δεν ικανοποιεί πλήρως τους κατοίκους της Μόσχας να έχουν μια ιερή παράδοση, μια ευσεβής ανάμνηση των πρώτων ηγεμόνων της Εκκλησίας τους, τους αγίους μητροπολίτες Πέτρο και Αλέξιο; Γιατί θέλουν επίσης ένα ζωντανό επίσκοπο ως έναν αέναο εκπρόσωπο αυτής της αρχαίας παράδοσης; Το να εξορίσουμε την πνευματική πατρότητα της Εκκλησίας στο παρελθόνμε την κυριολεκτική έννοια αυτού το οποίο έχει μόνο μια ιδανική ύπαρξη για εμάς, είναι σαν να παρερμηνεύουμε την ίδια την ουσία και το λόγο ύπαρξης. Οι βάρβαροι πρόγονοι της ανθρωπότητας ήξεραν καλύτερα: αναγνώρισαν την επιβίωση των προγόνων και μάλιστα τους έκαναν το κύριο αντικείμενο της λατρείας τους, αλλά και για τη συνεχή συντήρηση αυτής της λατρείας απαιτούνταν ότι ο νεκρός πρόγονος πρέπει να έχει πάντα ένα ζωντανό διάδοχο, την ψυχή της οικογένειας, τον ιερέα ή το θύτη, το μόνιμο ενδιάμεσο μεταξύ της αόρατης θεότητας και της πραγματικής τους ζωής.

Χωρίς ένα μοναδικό πατέρα κοινό για όλη την ανθρώπινη οικογένεια, η επίγεια ζωή των υιών του Αδάμ πρέπει να παραμένει υποταγμένη σε κάθε είδους διαίρεση, και η ενότητα θα έχει μόνο μια ιδανική ύπαρξη πάνω στη Γη. Η πραγματική ενότητα θα οδηγηθεί πίσω στον ουρανό, όπως η θρυλική Αστραία· και το Χάος θα βασιλεύσει επάνω στη Γη. Στην περίπτωση αυτή, ο Χριστιανισμός θα είχε αποτύχει· διότι ο σκοπός του είναι να ενοποιήσει τον κάτω κόσμο, για να τραβήξει την Γη έξω από το χάος και να την ενώσει με τους ουρανούς, γι΄αυτό ο Λόγος έγινε σάρκα. Ο δοκητικός Χριστός των Γνωστικών, ένας φανταστικός Χριστός, θα ήταν περισσότερο από επαρκής για να βρει μια αόρατη Εκκλησία. Αλλά ο πραγματικός Χριστός ίδρυσε μια πραγματική Εκκλησία πάνω στη Γη και έχει βασίσει αυτήν πάνω σε μια μόνιμη πατρότητα καθολικά διαχεόμενη σε όλα τα μέρη του κοινωνικού οργανισμού, η οποία στην πραγματικότητα συγκεντρώνεται για όλο το σώμα, στο πρόσωπο του κοινού πατέρα όλων των πιστών, τον υπέρτατο ποντίφικα, τον γέροντα ή τον πρεσβύτερο κατ 'εξοχήν, τον Πάπα.

Ο Πάπας, ως εκ τούτου, είναι άμεσα ο πατέρας όλων των επισκόπων και, μέσω αυτών, όλων των ιερέων. Έτσι, αυτός είναι ο πατέρας των πατέρων. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο Πάπας είναι ο μόνος επίσκοπος που έχει κληθεί όχι μόνο "αδελφός", αλλά και "πατέρας" από άλλους επισκόπους από αρχαιοτάτων χρόνων· και δεν ήταν μόνο μεμονωμένοι επίσκοποι που αναγνώρισαν την πατρική εξουσία του, αλλά συγκεντρώσεις του συνόλου των επισκόπων τόσο εντυπωσιακές, για παράδειγμα, όπως η Οικουμενική Σύνοδος της Χαλκηδόνας.

Αλλά αυτή η πατρότητα του Πάπα σε σχέση με την διδάσκουσα Εκκλησίας ή την ιεροσύνη δεν ανήκει σ' αυτόν απόλυτα. Όχι μόνο οι επίσκοποι, αλλά όλοι οι ιερείς είναι από ορισμένες απόψεις ίσοι του Πάπα. Ο Πάπας δεν έχει ουσιαστική υπεροχή έναντι ενός απλού ιερέα στην διακονία των μυστηρίων, με την εξαίρεση της Ιεράς Τάξης, στην οποία δεν έχει κανένα προνόμιο παραπάνω από εκείνο οποιουδήποτε άλλου επισκόπου. Αυτός είναι και ο λόγος, που ο Πάπας καλεί τους επισκόπους, όχι μόνο τους γιους του, αλλά και τους αδελφούς του, και καλείται αδελφός απ΄αυτούς.Έτσι, εντός των ορίων της Εκκλησίας, κυριολεκτικώς, ο Πάπας έχει μόνο σχετική πατρότητα, δεν είναι πλήρως ανάλογη με την Θεία Πατρότητα. (ΣτΜ: αυτή η αναλογία επιτρέπει και στον Περγάμου να φαντασιώνεται το παπικό πρωτείο. Έχουμε γράψει ότι:Φυσικό επόμενο το πρωτείο του Πάπα να αποκτά κατά αυτόν τον τρόπο τριαδολογικά ερείσματα. Μια πατροκεντική Αγία Τριάδα που γεννά αναλογικά την παποκεντρική εκκλησία. Επίσης τα παραπάνω μας θυμίζουν λίγο και τη Ραβέννα. Μια προσπάθεια να καταπιούμε το πικρό ποτήριο του παπικού πρωτείου βαυκαλιζόμενοι την αναγνώριση της συνοδικότητας από την παπική κουρία. Και ο Σολόβιεφ και ο Περγάμου δεν μιλάνε για τον Πατέρα των χριστιανών αλλά για των πατέρα των Ρωμαίων, των Σοβιετικών κ.α.).Το βασικό χαρακτηριστικό της τελευταίας είναι ότι ο Πατέρας είναι τόσο απολύτως μοναδικός, που μόνο Αυτός είναι ο Πατέρας, και ότι ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα, ενώ συμμετέχουν στη Θεότητα, δεν συμμετέχουν στη Θεία Πατρότητα με οποιονδήποτε τρόπο ή βαθμό. Αλλά οι επίσκοποι και οι ιερείς —ολόκληρη  η διδάσκουσα Εκκλησία— μετέχουν λιγότερο ή περισσότερο στην πνευματική πατρότητα του Πάπα. Βασικά, δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά μεταξύ αυτής της πνευματικής πατρότητας ή της ιερατικής εξουσίας στον Πάπα και της ίδιας της εξουσίας, όπως είναι των επισκόπων· όπως ακριβώς η δύναμη της επισκοπής είναι η σχετική πληρότητα της εξουσίας της ιεροσύνης, τόσο η απόλυτη πληρότητα της βρίσκεται στο παπισμό.

Μετάφραση: Γεώργιος Η. Μπόρας

Η Αγγλική έκδοση του βιβλίου Russia and the Universal Church βρίσκεται εδώ.

ΕΝΑ ΠΡΩΤΟΦΑΝΕΣ "ΛΟΓΙΚΟ" ΠΑΡΑΛΗΡΗΜΑ