Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (1)

Βλαδίμηρου Λόσκι

8^ο Κεφάλαιο: Η οικονομία του Αγίου Πνεύματος. 

Η ενσάρκωση του Λόγου είναι ένα πολύ μεγαλύτερο και βαθύτερο μυστήριο από εκείνο τής δημιουργίας του κόσμου. Παρ' όλα αυτά όμως το έργο του Χριστού πραγματοποιείται σε σχέση με το συμπτωματικό, σαν μία Θεία ενέργεια που πραγματοποιήθηκε και ολοκληρώθηκε σαν συνέπεια της αμαρτίας του Αδάμ. Μία συνέπεια που προ-υπήρχε, μία θέληση Θεία τής Σωτηρίας προϋπάρχουσα, που προηγήθη της ανθρώπινης πτωτικής θελήσεως. [Σαν προϊόν της Θείας θελήσεως λοιπόν η πτώση]. Αυτό το «κρυμμένο μυστήριο από όλους τους αιώνες στον Θεό», το οποίο αποκαλύπτεται στην ιστορία σαν το μυστήριο του Σταυρού τού Κυρίου, δεν είναι, αν θέλουμε να μιλήσουμε με συνέπεια, τυχαίο, στο μέτρο δηλαδή, που η ανθρώπινη ελευθερία ήταν υπονοούμενη στην ιδέα της δημιουργίας. [Φαίνεται καθαρά ότι η σύγχρονη σκέψη την υπερηφάνεια την ονομάζει ελευθερία, καταργώντας τοιουτοτρόπως το κακό και τον Εωσφόρο]. Αυτή η ελευθερία όμως δεν κατόρθωσε να διακόψει, να διασπάσει το σύμπαν που είχε συλλάβει ο Θεός. Διότι εμπεριέχεται σε ένα άλλο υπαρξιακό επίπεδο πιο μεγάλο, που άνοιξε από τον σταυρό και την ανάσταση. Μία νέα πραγματικότης εισέρχεται στον κόσμο, ένα πιο τέλειο σώμα του κόσμου, δηλαδή η Εκκλησία θεμελιωμένη στην διπλή Θεία οικονομία. Το έργο του Χριστού και το έργο του Αγίου Πνεύματος. Τα δύο πρόσωπα της Τριάδος που απεστάλθησαν στον κόσμο. Τα δύο αυτά έργα βρίσκονται στην βάση τής Εκκλησίας, απαραίτητα και τα δύο διότι με αυτά μπορούμε να αποκτήσουμε τήν ένωση με τον Θεό.

{Η απόλυτη καταστροφή. Ο Ζηζιούλας ένωσε αυτά τα δύο έργα με την εκκλησιολογία του, έκανε μία Εγελιανή σύνθεση, αποδεχόμενος όμως τον δυϊσμό και τις προϋποθέσεις του! Και ποιες είναι; Μας τις φανερώνει ο Ρωμανίδης: Συνθετικά στον Επίλογο του βιβλίου του «το προπατορικό αμάρτημα» των εκδ. Δόμος, το οποίο αγνοήθηκε πλήρως παρότι καταστρέφει τα θεμέλια της αιρέσεως του Οικουμενισμού: Η ριζική διαφορά μεταξύ της Δυτικής και της Ανατολικής παραδόσεως συνίσταται εν τώ ότι η Δύσις θεωρεί τον θάνατον ως φαινόμενον εκ Θεού, ενώ οι Έλληνες πατέρες τονίζουν ότι ο Θεός δεν έκτισε τον θάνατο… Ο Ορθόδοξος Χριστιανός δεν είναι μέτοχος των Θείων ενεργειών, διότι επιδιώκει την ένωσιν μετά του Θεού κατά τας υποδείξεις της φιλοσοφίας, ως να πρόκειται περί επαφής μετά νοητού τινός πλατωνικού κόσμου ιδεών. Απεναντίας η εν πνεύματι κοινωνία της ζωοποιού σαρκός τού Χριστού έχει σαν σκοπό να εκτοπίση τις δυνάμεις τής εν τώ θανάτω και τή φθορά βασιλευούσης αμαρτίας διά της αποκαταστάσεως εις τον άνθρωπον τής αρχής τής αθανασίας και να επαναφέρη τον άνθρωπο εις την οδόν προς την τελείωσιν και θέωσιν. 

Οι Δυτικοί [πολλοί] πιστεύουν ότι ο θάνατος είναι εκ Θεού, ότι η ψυχή είναι φύσει αθάνατος [το σημερινό ΠΡΟΣΩΠΟ] και ότι ο προορισμός του ανθρώπου είναι απλώς μία ιδιοτελής ευδαιμονία. Την ευδαίμονα ενόρασιν της Θείας ουσίας. 

Το ορθόδοξο δόγμα περί Εκκλησίας ως περί σώματος του Χριστού και ναού τού Αγίου Πνεύματος είναι η βάσις και η προϋπόθεσις της αντιλήψεως περί σωτηρίας. Η Εκκλησία αποτελείται μόνον από τους κοινωνούς τής ζωοποιού ενεργείας τής ζωαρχικής Τριάδος. Γι’αυτό και ο Αντιλατίνος του 14^ου αιώνος Νικόλαος Καβάσιλας τόνιζε ότι «σημαίνεται η Εκκλησία εν τοίς μυστηρίοις». Διά τούτο σε κάθε Θεία Λειτουργία οι ειρηνεύοντες μετ’αλλήλων εν αγάπη πιστοί επικαλούνται τον Θεό, ίνα διά των τιμίων δώρων μορφώση εν αυτοίς τον Χριστόν δι’Αγίου Πνεύματος. Η Εκκλησία συνεχώς προσεύχεται ίνα «η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είη μετά πάντων ημών». Και ο Ιγνάτιος, στην προς Εφ. 3, γράφει : «Σπουδάζετε ούν πυκνότερον συνέρχεσθαι εις ευχαριστίαν Θεού και δόξαν. Όταν γάρ πυκνώς επί το αυτό γίνεσθε, καθαιρούνται αι δυνάμεις του σατανά και λύεται ο όλεθρος αυτού εν τη ομονοία υμών της πίστεως». 

«Μηδείς πλανάσθω εάν μη τις ή εντός του θυσιαστηρίου, υστερείται του άρτου του Θεού… Ο Ούν μη ερχόμενος επί το αυτό, ούτος ήδη υπερήφανεί και εαυτόν διέκρινεν». Αφού λοιπόν σημαίνεται η Εκκλησία εν τοίς μυστηρίοις, ποια θέση μπορεί να έχει το παπικό δόγμα περί εκκλησιαστικής οργανώσεως; Και μάλιστα το ίδιον του παπισμού μόνον. Μυστήριον περί παγκοσμίου οργανώσεως, του οποίου μυστηρίου η δικαιοδοσία εκτείνεται πέραν του συνεχώς εκδηλωμένου και μορφωμένου επί το αυτό σώματος του Χριστού; [Οικουμενισμός]. 

Οι Έλληνες πατέρες συνέδεαν ανέκαθεν την διδασκαλία ότι ο Θεός δεν δημιούργησε τον θάνατο, με τις έννοιες θάνατος, σατανάς και αμαρτία. Η Ορθόδοξη ευσέβεια έχει πάντοτε ηρωϊκό και αγωνιστικό χαρακτήρα, ώστε ο φόβος και η οπισθοχώρησις πρό του θανάτου σήμαιναν πτώση στα χέρια του σατανά και αποκοπή από την πίστη. Ο Ορθόδοξος Χριστιανός προσπαθεί παντοτε να καταπατήσει το κέντρο του θανάτου και να αποκτήσει την αμέριμνον ελευθερία! 

Μετά την επικράτηση της Αυγουστίνειας Θεολογίας στην Δύση, η αγωνιστικότης της Εκκλησιαστικής ζωής καταργήθηκε και επήλθε γενική χαλάρωσις. Αφού προορισμός του ανθρώπου είναι η ιδιοτελής ευδαιμονία, αφού ο θάνατος είναι εκ Θεού και αφού ο Σατανάς είναι τιμωρόν όργανον του Θεού, γιατί να συγκεντρωθούν όλες οι δυνάμεις του αγώνος κατά του βασιλεύοντος στον θάνατο, διαβόλου, όπως πιστεύει η Ορθόδοξος Ανατολή; 

Έπαψε η Δύση να πολεμά τον σατανά και επιδόθηκε στην εξευμένιση τού Θεού διά των έργων και τής δράσεως, σαν να είχε ο Θεός ανάγκη των υπηρεσιών και των δουλικών πράξεων του ανθρώπου [οργανώσεις]. Διά να εξευμενισθεί και να κερδηθούν αξιομισθίες.

Μετά την επικράτηση της Ανσέλμειας Θεωρίας κατά την οποία μόνον η σταυρική θυσία εξευμένισε εφάπαξ τον Θεό, οι προτεστάντες κατέληξαν πολύ εύκολα στο συμπέρασμα ότι τα μυστήρια, τα καλά έργα κ.τ.λ. δεν εξευμενίζουν και ότι μόνον η πίστη στον εσταυρωμένο Χριστό σώζει [ή η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ]. Ιουστίνου, η πάσα αλήθεια! ΒΕΠΕΣ τόμος 4, σελ. 186 «Σε όποιον είναι άγνωστο το αίτιο τού θανάτου, γι’αυτόν και ο δημιουργός τής φύσεως του ανθρώπου είναι άγνωστος».} 

Εάν ο Χριστός είναι «η κεφαλή της Εκκλησίας που είναι το σώμα του, το Άγιο Πνεύμα είναι Αυτό που πληρώνει τα πάντα εν πάσι (Εφ. 1,23) «και αυτόν έδωκε κεφαλήν υπέρ πάντα τη Εκκλησία, ήτις εστί το σώμα αυτού, το πλήρωμα τού τα πάντα εν πάσι πληρουμένου».

[Από τούτο το σημείο νομίζει ο Λόσκι πώς έχει το δικαίωμα να χωρίσει τα αχώριστα και να διδάξει δύο οικονομίες. Διότι βασίζεται στην έννοια των προσώπων, όπως δίδαξε ο Αυγουστίνος και όχι στις υποστάσεις της Αγίας Τριάδος που διαθέτουν την ίδια ουσία. Και  όμως στην προς Εφεσίους υπάρχει η διδασκαλία της Σωτηρίας και της κοινής ενέργειας της Αγίας Τριάδος: «Και υμάς όντας νεκρούς τοις παραπτώμασι και τοις αμαρτίαις, στις οποίες κάποτε περιπατήσατε κατά τον αιώνα του κόσμου τούτου, κατά τον άρχοντα της εξουσίας τού αέρος, του πνεύματος του νύν ενεργούντος εν τοίς υιοίς της απειθείας, εν οίς και ημείς πάντες ανεστράφημεν ποτέ εν τοις επιθυμίαις τής σαρκός και των διανοιών και ήμεν τέκνα φύσει οργής, ως και οι λοιποί….Ο δε Θεός…όντας ημάς νεκρούς τοίς παραπτώμασι συνεζωοποίησε τω Χριστώ, χάριτι έστε σεσωσμένοι και συνήγειρε και συνεκάθισεν εν τοίς επουρανί οις εν Χριστώ Ιησού…τη γάρ Χάριτι έστε σεσωσμένοι διά της πίστεως, και τούτο ούκ εξ υμών, Θεού το δώρον, ούκ εξ έργων, ίνα μη τίς καυχήσηται. Αυτού γάρ έσμεν ποίημα, κτισθέντες εν Χριστώ Ιησού, επί έργοις αγαθοίς (Καινή κτίσις, δεν ανακαίνισε την Παλαιά), τα οποία έργα προετοίμασεν ο Θεός ίνα εν αυτοίς περιπατήσωμεν (Εγώ είμι η Οδός). Καί όχι στήν ιστορία. Η μετάφραση λέει σ’αυτό το σημείο : για να αποτελέσουν τον τρόπο τής ζωής μας. Όταν λένε λοιπόν οι υπαρξιστές ότι ο Χριστιανισμός είναι τρόπος ζωής, παρακάμπτουν ακριβώς το θέλημα του Θεού, θεοποιώντας το θέλημά τους και το  ιστορικό τους έργο. Όπως μας διδάσκει τόσα χρόνια τώρα ο Γιανναράς. Και λίγο πιο κάτω ο Απόστολος, Προς Εφεσίους 6-14, μας περιγράφει την πανοπλία του αγωνιστού: Σταθήτε όρθιοι, αφού ζωσθήτε στην μέση σας με την αλήθεια και ενδυθήτε τον θώρακα της δικαιώσεως, και στα πόδια σας υποδήματα εν ετοιμασία τού Ευαγγελίου της Ειρήνης, την ασπίδα της πίστεως για να σβύσετε όλα τα πεπυρωμένα βέλη του πονηρού, δεχθήτε την σωτηρία για περικεφαλαία και την μάχαιραν του πνεύματος, τον λόγον του Θεού]. 

Συνεχίζεται 

Αμέθυστος.