Το καρτέλ των διοδίων

Δεν πρέπει να απορεί κανείς με την υπερχρέωση των κρατών, ούτε με την επιβολή υπερβολικών φόρων – με κερδισμένη πάντοτε μία μειοψηφική ελίτ που όμως, σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία, λειτουργεί ως συνεκτική ομάδα, αυξάνοντας έτσι γεωμετρικά την ισχύ, την πολιτική επιρροή και τον πλούτο της.

Άποψη

Στην Ελλάδα αυξάνονται συνεχώς τα διόδια στους αυτοκινητοδρόμους, χωρίς κανένας να δίνει ιδιαίτερη σημασία – παρά το ότι πρόκειται για μία ακόμη φορολόγηση των Ελλήνων, από την οποία δεν κερδίζει μόνο το δημόσιο για να εξυπηρετούνται οι διεθνείς πιστωτές του αλλά, επίσης, οι εταιρείες διαχείρισης τους. Για να καταλάβει κανείς τι ακριβώς συμβαίνει ή/και για να προβλέψει τι θα συμβεί στο μέλλον, είναι σκόπιμο να αναφερθεί μία έρευνα που αφορά το γερμανικό καρτέλ των διοδίων – ειδικά όσον αφορά την επιβάρυνση των φορτηγών που τοποθετείται στα 4,5 δις € ετήσια, καθώς επίσης τις εταιρείες που εκμεταλλεύονται το δημόσιο, χρεώνοντας πολύ περισσότερα με τη γνωστή μέθοδο του χρηματισμού για να μη γίνονται αντιληπτές.

Εν προκειμένω ερευνήθηκε η Toll Collect, η οποία έχει αναπτύξει και λειτουργεί ένα σύστημα διοδίων για φορτηγά – ενώ είναι μία κοινοπραξία με επικεφαλείς τις Mercedes (Daimler AG), Deutsche Telekom (μητρική του ΟΤΕ) και Confiroute (θυγατρική της γαλλικής Vinci που δραστηριοποιείται επίσης στην Ελλάδα). Ο μοναδικός πελάτης της Toll Collect είναι το γερμανικό δημόσιο, για το οποίο διαχειρίζεται τα διόδια των φορτηγών – ενώ το κάνει με τη βοήθεια δορυφόρων και καμερών που ευρίσκονται επάνω σε γκρίζες γέφυρες, από τις οποίες διέρχονται τα φορτηγά, καταγράφοντας τα και στέλνοντας τους αργότερα το λογαριασμό.

Σύμφωνα τώρα με τη γερμανική κυβέρνηση, διόδια για τα φορτηγά επιβάλλονται από τον Ιούλιο του 2018 επί πλέον σε όλους στους μεγάλους δρόμους της χώρας εκτός από τις εθνικές οδούς (στις εθνικές οδούς ξεκίνησαν το 2005) – με νέα έσοδα της τάξης των 2,1 δις € για το δημόσιο. Η ίδια βέβαια η Toll Collect θα χρεώνει το κράτος με συνολικά 5,3 εκ. € ετήσια – με κέρδος που θα υπερβαίνει τα 3 εκ. €. Φυσικά η κοινή γνώμη δεν γνωρίζει απολύτως τίποτα, αφού από την πρώτη ημέρα που ξεκίνησε η συνεργασία του δημοσίου με την εταιρεία τα πάντα διατηρούνται κρυφά – ενώ το συμβόλαιο με την Toll Collect έχει υπερβεί ήδη τις 17.000 σελίδες, χωρίς να έχει δημοσιευθεί ούτε μία (κάτι που πιθανολογούμε πως δεν θα είναι διαφορετικό στην Ελλάδα, όσον αφορά το εγχώριο καρτέλ των διοδίων).

Μεταξύ της εταιρείας τώρα και του γερμανικού δημοσίου υπάρχουν δικαστικές διαμάχες από 14 χρόνια που αφορούν πολλά δις € – οι οποίες διεξάγονται πίσω από κλειστές πόρτες, σε διαιτητικά δικαστήρια (ουσιαστικά στα πλαίσια των συμφωνιών κρατών και πολυεθνικών, όπως η TTIP, η TISA και CETA). Τελευταία το γερμανικό δημόσιο απαιτούσε από την Toll Collect την πληρωμή 9,6 δις €, έχοντας ξοδέψει 250 εκ. € μόνο για δικηγόρους – ενώ υπήρξε τελικά μία συμφωνία ύψους 3,2 δις € όπως λέγεται που επίσης δεν δημοσιοποιήθηκε.

Απλά ο γερμανός υπουργός συγκοινωνιών δήλωσε πως επιτεύχθηκε το καλύτερο δυνατόν για τους φορολογουμένους – κάτι που όμως δεν είναι σε θέση να κρίνουν οι ίδιοι, αφού διατηρήθηκε μυστικό. Η συμφωνία πάντως θεωρείται πως επιτεύχθηκε με τη μέθοδο της αφαίρεσης αυτών που απαιτούσε η Toll Collect από το δημόσιο, από αυτά που απαιτούσε το δημόσιο από την Toll Collect – όπου το εναπομένων ποσόν διαιρείται τελικά δια δύο, με αποτέλεσμα η Toll Collect να επιβαρυνθεί με πολύ λιγότερα χρήματα.

Σε κάθε περίπτωση αποδείχθηκε τελικά πως η Toll Collectχρέωνε το δημόσιο με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ περισσότερα από όσα έπρεπε – καθώς επίσης για υπηρεσίες που δεν είχαν καμία σχέση με τα διόδια. Εν τούτοις, παρά την απάτη και ενώ το συμβόλαιο της λήγει, θεωρείται πως θα κερδίσει το νέο διαγωνισμό που προκήρυξε η κυβέρνηση, αν και υπάρχουν πολλοί ενδιαφερόμενοι  – επειδή διαθέτει τόσο την εμπειρία, όσο και τις απαιτούμενες γέφυρες ελέγχου (το ενδεχόμενο χρηματισμού των κρατικών λειτουργών που έχουν αναλάβει το διαγωνισμό είναι ολοφάνερο – ενώ η διαδικασία προβλέπει πρώτα την κρατικοποίηση της εταιρείας και στη συνέχεια την ιδιωτικοποίηση της ξανά). Στο σχήμα φαίνεται πώς λειτουργεί το σύστημα της Toll Collect – ενώ στο διάγραμμα στο κάτω μέρος του η εξέλιξη των εσόδων από τα διόδια σε δις €.

Όσον αφορά τώρα το μοντέλο λειτουργίας, η Toll Collect εισπράττει το κόστος για τη διαχείριση του συστήματος πίσω, συν ένα σταθερό κέρδος, συν μία πριμοδότηση που συνδέεται με το ύψος των κερδών – όπου μόνο η τελευταία συνεισέφερε στα ταμεία της εταιρείας το ποσόν των 700 εκ. € από το 2005 έως το 2016. Εν τούτοις, η Toll Collect δεν αρκέσθηκε μόνο στα παραπάνω χρήματα – αλλά χρέωνε πολύ περισσότερα με διάφορους πονηρούς τρόπους.

Επίλογος

Ολοκληρώνοντας, από τα παραπάνω βλέπει κανείς μία άλλη πλευρά των ιδιωτικοποιήσεων – όπου οι μεγάλες εταιρείες, σε συνεργασία μεταξύ τους, δεν αποφεύγουν μόνο την πληρωμή φόρων μέσω των φορολογικών παραδείσων που τους εξασφαλίζουν οι πολιτικοί με τις αποφάσεις τους. Επιτυγχάνουν επί πλέον τεράστια κέρδη με την επιβολή έμμεσων φόρων στους Πολίτες, όπως είναι τα διόδια – με τελικό αποτέλεσμα να επιβαρύνονται οι φορολογούμενοι με όλα αυτά τα ποσά που δεν εισρέουν στα κρατικά ταμεία.

Έτσι δεν πρέπει να απορεί κανείς με την υπερχρέωση των κρατών, ούτε με την επιβολή υπερβολικών φόρων – με κερδισμένη πάντοτε μία μειοψηφική ελίτ που όμως, σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία, λειτουργεί ως συνεκτική ομάδα, αυξάνοντας με τον τρόπο αυτό γεωμετρικά την ισχύ, την πολιτική επιρροή και τον πλούτο της (ανάλυση).

Η πτώση της γέφυρας στη Γένοβα οφειλόταν σε ανάλογες αιτίες, αφού η πολυεθνική (Benetton) που τη διαχειριζόταν την άφησε να σκουριάσει για να έχει μειωμένα κόστη και αυξημένα έσοδα – σε μία χώρα όπως η Ιταλία, με τα ακριβότερα διόδια παγκοσμίως και με διαχειριστές τους μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους (Οι κυρίαρχοι των εθνικών οδών – πηγή).

Ένα άλλο παράδειγμα είναι οι ανεμογεννήτριες που ξεφυτρώνουν παντού στην Ελλάδα, πολλές φορές συνήθως μετά από πυρκαγιές – οι οποίες αποτελούν επενδύσεις των ιδιωτικών κατασκευαστικών ή ενεργειακών ομίλων που διαπλέκονται με τους πολιτικούς και με τα ΜΜΕ, ενώ πουλούν την αιολική ενέργεια που παράγουν σε δημόσιες εταιρείες, όπως η ΔΕΗ και σε τιμές που ελάχιστοι γνωρίζουν (ενώ συχνά επιδοτούνται από τα κράτη, ως δήθεν πράσινη ενέργεια).

Το ότι δε οι κρατικές αυτές εταιρείες υπερχρεώνονται και ενοχοποιούνται κυρίως οι εργαζόμενοι τους (μεγάλος αριθμός, συνδικαλισμός κοκ.), δεν πρέπει επίσης να μας εκπλήσσει – αφού έτσι λειτουργεί το σύστημα, όταν κανένας δεν διαμαρτύρεται και κανένας δεν ερευνάει, με στόχο την πραγματική ενημέρωση των Πολιτών.Αρκετοί πάντως έχουν την άποψη ότι, το λαθρεμπόριο καυσίμων που κοστίζει στην Ελλάδα πάνω από 1 δις € ετησίως (πηγή) δεν θα ήταν εφικτό χωρίς τη συνεργασία των ιδιωτικών διυλιστηρίων – ενώ ποτέ μέχρι σήμερα δεν καταπολεμήθηκε από καμία κυβέρνηση.

Βασίλης Βιλιάρδος

analyst