Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2018 και αφορούσε το συλλαλητήριο για την υπεράσπιση της Μακεδονίας. Οι μήνες πέρασαν, ο κίνδυνος όχι
Στο σημείο αυτό, οφείλω να εκφράσω μια άποψη με την οποία ξέρω πως οι περισσότεροι θα διαφωνήσουν από φθόνο· ωστόσο, αφού τη θεωρώ σωστή, δεν θα την αποσιωπήσω. Αν οι Αθηναίοι, από φόβο μπροστά στον εισβολέα που πλησίαζε, εγκατέλειπαν την πόλη τους ή αποφάσιζαν να υποταχτούν στους Πέρσες, αυτοί δεν θα έβρισκαν καμιά αντίσταση στη θάλασσα· και με την απουσία του ελληνικού στόλου είναι εύκολο να φανταστεί κανείς πώς θα εξελίσσονταν τα γεγονότα στην ξηρά. [...] Σίγουρα, δεν είναι άδικο να πει κανείς ότι οι Αθηναίοι έσωσαν την Ελλάδα. Η στάση τους ήταν αποφασιστική: Οποια επιλογή έκαναν, αυτή θα υπερίσχυε. Επιπλέον, όταν πήραν την απόφαση ότι η Ελλάδα έπρεπε να επιζήσει και να διατηρήσει την ελευθερία της, ώθησαν στη μάχη κι άλλα ελληνικά κράτη, που δεν είχαν υποταχτεί ακόμα. Πράγματι, ήταν οι Αθηναίοι αυτοί που μετά τους θεούς απώθησαν τον Πέρση βασιλιά».
Ηροδότου «Ιστορία 7, Πολύμνια», 139, σ.σ. 175-177, εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα 1992.
Οι πολίτες της πρωτεύουσας, είτε το γνωρίζουν είτε όχι, ζουν σ' ένα ιερό. Κατοικούν σε μια εστία όπου έγινε η αφή του προμηθεϊκού πυρός, το οποίο φώτισε τη Δύση χωρίς να προέρχεται από την Ανατολή. Οποιος αμφιβάλλει, δεν έχει παρά να κοιτάξει το θαύμα της Ακροπόλεως και να παρακολουθήσει τη διδασκαλία μιας αρχαίας τραγωδίας. Οι αμφιβολίες θα φύγουν εύκολα. Στην πιο κρίσιμη στιγμή της ανθρώπινης Ιστορίας, το βάρος της ευθύνης ολόκληρου του κόσμου έπεσε στους ώμους των Αθηναίων. Εκείνοι, οι συμπολίτες του Αισχύλου, του Μιλτιάδη, του Καλλιμάχου και τόσων άλλων εκθεωμένων ηρώων, δέχθηκαν πρόθυμα την αποστολή να κατορθώσουν το αδύνατο: Να αποκρούσουν τα στίφη της Ασίας, τα οποία, δυστυχώς, είχαν ενισχυθεί κι από ελληνικά όπλα, που στράφηκαν εναντίον της εστίας του έθνους μας. Ο Ηρόδοτος παραθέτει όλες τις ελληνικές πόλεις και τα νησιά που συμμάχησαν με τους Πέρσες, και η αναφορά αυτή ενισχύει την αίγλη του αθηναϊκού θριάμβου. Μέσα σε τόσους προσκυνημένους και μηδίζοντες, στάθηκαν όρθιοι οι Αθηναίοι.
Πέρα από τη συμβολική και ηθική πλευρά της σημασίας της αθηναϊκής στάσης, ο Ηρόδοτος εξηγεί και τη στρατιωτική πτυχή της: «Oσες οχυρώσεις κι αν έχτιζαν οι Σπαρτιάτες κατά μήκος του Ισθμού, αργά ή γρήγορα οι σύμμαχοί τους θα τους εγκατέλειπαν· δεν εννοώ μ’ αυτό ότι θα λιποτακτούσαν από δειλία, απλώς θα έπεφταν ο ένας μετά τον άλλον θύματα της περσικής ναυτικής δύναμης. Ετσι, οι Σπαρτιάτες θα έμεναν μόνοι, για να πολεμήσουν με ανδρεία και να πεθάνουν ηρωικά. Μια άλλη πιθανότητα, πριν φτάσουν τα πράγματα στην τελική αναμέτρηση, είναι ότι, βλέποντας όλους τους υπόλοιπους Ελληνες υποταγμένους στην Περσία, θα υπέγραφαν ίσως συνθήκη με τον Ξέρξη. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, όμως, οι Πέρσες θα είχαν καταλάβει την Ελλάδα, γιατί, πραγματικά, δεν βλέπω τι νόημα θα είχε η οχύρωση του Ισθμού, αν οι Πέρσες κυριαρχούσαν στη θάλασσα».
Δεν είναι μόνο ιστορικό το ζήτημα της στάσης των Αθηνών και των Αθηναίων στα ελληνικά πράγματα. Είναι διαχρονικά πρακτικό. Από τη στιγμή που -είτε αρέσει είτε όχι ή είναι ορθό ή εσφαλμένο- η Αθήνα φιλοξενεί τον εγκέφαλο, την καρδιά και τους πνεύμονες της πολιτικής και πολιτειακής ζωής του τόπου και αποτελεί το εθνικό κέντρο, οφείλουν οι κάτοικοι της πρωτεύουσας να δρουν έχοντας υπ' όψιν ότι η συμπεριφορά τους μπορεί να παραδειγματίσει το σύνολο της χώρας.
Ο,τι συμβαίνει στην Αθήνα έχει αντίκτυπο σε όλα τα πλάτη και τα μήκη του Ελληνισμού. Το 1940, αν η Αθήνα είχε συνθηκολογήσει, τότε οι υπόλοιπες πόλεις, όσο ενάρετη κι αν ήταν η στάση τους και όσο πατριωτικές κι αν ήταν οι προθέσεις τους, δεν θα μπορούσαν να έχουν κάνει τίποτε άλλο, παρεκτός αντάρτικο. Γι' αυτό, η Αθήνα, η πρωτεύουσα του κράτους, πρέπει να επιδιώκει να συνεχίσει να κρατά τα σκήπτρα της εθνικής πρωτοπορίας.
Εν κατακλείδι: Είναι ηλίου φαεινότερο ότι το παρόν δεν έχει άλλον σκοπό, παρεκτός να φέρει στο φιλότιμο τους Αθηναίους, έστω την τελευταία στιγμή, για να πάνε στο σημερινό συλλαλητήριο για τη Μακεδονία.
Οι πολίτες της πρωτεύουσας, είτε το γνωρίζουν είτε όχι, ζουν σ' ένα ιερό. Κατοικούν σε μια εστία όπου έγινε η αφή του προμηθεϊκού πυρός, το οποίο φώτισε τη Δύση χωρίς να προέρχεται από την Ανατολή. Οποιος αμφιβάλλει, δεν έχει παρά να κοιτάξει το θαύμα της Ακροπόλεως και να παρακολουθήσει τη διδασκαλία μιας αρχαίας τραγωδίας. Οι αμφιβολίες θα φύγουν εύκολα. Στην πιο κρίσιμη στιγμή της ανθρώπινης Ιστορίας, το βάρος της ευθύνης ολόκληρου του κόσμου έπεσε στους ώμους των Αθηναίων. Εκείνοι, οι συμπολίτες του Αισχύλου, του Μιλτιάδη, του Καλλιμάχου και τόσων άλλων εκθεωμένων ηρώων, δέχθηκαν πρόθυμα την αποστολή να κατορθώσουν το αδύνατο: Να αποκρούσουν τα στίφη της Ασίας, τα οποία, δυστυχώς, είχαν ενισχυθεί κι από ελληνικά όπλα, που στράφηκαν εναντίον της εστίας του έθνους μας. Ο Ηρόδοτος παραθέτει όλες τις ελληνικές πόλεις και τα νησιά που συμμάχησαν με τους Πέρσες, και η αναφορά αυτή ενισχύει την αίγλη του αθηναϊκού θριάμβου. Μέσα σε τόσους προσκυνημένους και μηδίζοντες, στάθηκαν όρθιοι οι Αθηναίοι.
Πέρα από τη συμβολική και ηθική πλευρά της σημασίας της αθηναϊκής στάσης, ο Ηρόδοτος εξηγεί και τη στρατιωτική πτυχή της: «Oσες οχυρώσεις κι αν έχτιζαν οι Σπαρτιάτες κατά μήκος του Ισθμού, αργά ή γρήγορα οι σύμμαχοί τους θα τους εγκατέλειπαν· δεν εννοώ μ’ αυτό ότι θα λιποτακτούσαν από δειλία, απλώς θα έπεφταν ο ένας μετά τον άλλον θύματα της περσικής ναυτικής δύναμης. Ετσι, οι Σπαρτιάτες θα έμεναν μόνοι, για να πολεμήσουν με ανδρεία και να πεθάνουν ηρωικά. Μια άλλη πιθανότητα, πριν φτάσουν τα πράγματα στην τελική αναμέτρηση, είναι ότι, βλέποντας όλους τους υπόλοιπους Ελληνες υποταγμένους στην Περσία, θα υπέγραφαν ίσως συνθήκη με τον Ξέρξη. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, όμως, οι Πέρσες θα είχαν καταλάβει την Ελλάδα, γιατί, πραγματικά, δεν βλέπω τι νόημα θα είχε η οχύρωση του Ισθμού, αν οι Πέρσες κυριαρχούσαν στη θάλασσα».
Δεν είναι μόνο ιστορικό το ζήτημα της στάσης των Αθηνών και των Αθηναίων στα ελληνικά πράγματα. Είναι διαχρονικά πρακτικό. Από τη στιγμή που -είτε αρέσει είτε όχι ή είναι ορθό ή εσφαλμένο- η Αθήνα φιλοξενεί τον εγκέφαλο, την καρδιά και τους πνεύμονες της πολιτικής και πολιτειακής ζωής του τόπου και αποτελεί το εθνικό κέντρο, οφείλουν οι κάτοικοι της πρωτεύουσας να δρουν έχοντας υπ' όψιν ότι η συμπεριφορά τους μπορεί να παραδειγματίσει το σύνολο της χώρας.
Ο,τι συμβαίνει στην Αθήνα έχει αντίκτυπο σε όλα τα πλάτη και τα μήκη του Ελληνισμού. Το 1940, αν η Αθήνα είχε συνθηκολογήσει, τότε οι υπόλοιπες πόλεις, όσο ενάρετη κι αν ήταν η στάση τους και όσο πατριωτικές κι αν ήταν οι προθέσεις τους, δεν θα μπορούσαν να έχουν κάνει τίποτε άλλο, παρεκτός αντάρτικο. Γι' αυτό, η Αθήνα, η πρωτεύουσα του κράτους, πρέπει να επιδιώκει να συνεχίσει να κρατά τα σκήπτρα της εθνικής πρωτοπορίας.
Εν κατακλείδι: Είναι ηλίου φαεινότερο ότι το παρόν δεν έχει άλλον σκοπό, παρεκτός να φέρει στο φιλότιμο τους Αθηναίους, έστω την τελευταία στιγμή, για να πάνε στο σημερινό συλλαλητήριο για τη Μακεδονία.
• Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην «κυριακάτικη δημοκρατία» στις 4 Φεβρουαρίου 2018 και αφορούσε το συλλαλητήριο για τη Μακεδονία, που πραγματοποιήθηκε εκείνη την ημέρα. Οι μήνες πέρασαν, ο κίνδυνος όχι. Αντιθέτως, η κατάσταση επιδεινώθηκε. Ευχαριστώ τους φίλους αναγνώστες που μου θύμισαν το περσινό άρθρο-κάλεσμα και ζήτησαν την αναδημοσίευσή του.
Παναγιώτης Λιάκος
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΕΙΝΑΙ: ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ; ΠΟΙΟΣ ΤΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΕΙ ΣΗΜΕΡΑ; Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΑΠΑΙΤΕΙ ΗΡΩΙΚΟ ΦΡΟΝΗΜΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΟ, ΘΕΛΗΣΗ. Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΕΙΝΑΙ ΙΧΝΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΚΕΙΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΕΚΕΙΝΑ ΑΚΡΙΒΩΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΜΕΡΟΣ ΑΝΑΠΟΣΠΑΣΤΟ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. ΣΗΜΕΡΑ ΚΥΡΙΑΡΧΕΙ Ο ΤΥΠΟΣ. Ο ΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΑΘΗΝΑΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΙΣ ΤΥΠΟΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΝ ΕΛΛΗΝΟΣ.
Αμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου