Συνέχεια από: Σάββατο 7 Δεκεμβρίου 2019
Ο Ιεραρχικός νόμος έχει ιερή και Θεία τήν ουσία του. Είναι ένας τέλειος κωδικός ή μία τέλεια σύστασις (τών Θείων θεσμών η άριστη διάταξις. Περί Θείων ονομάτων 684 C). Η παράβαση αυτού τού νόμου σημαίνει αναγκαίως τον αποκλεισμό από το Θείο, από τήν ιεραρχία και επομένως τήν μετάπτωση στην ειδωλολατρία (ανιερός και έκφτυτος πάντη τής ιεράς εισι θεσμοθεσίας (Εκ. Ιερ. 445 Α). Ιεραρχικός νόμος, θεόμορφη κατάσταση, ενοποίηση, κάθαρση, πάνε πάντοτε μαζί, στα μάτια τού Διονυσίου: ο θεσμός συνιστά το όριο τού θεμιτού ή του Θείου για καθένα από τα μέλη τών διαφορετικών ιεραρχιών.
Αυτή είναι η αντικειμενική τάξη τών ιεραρχιών τού Διονυσίου: συνεπάγεται πλαίσια και νόμους οι οποίοι επιβάλλονται, απ’ έξω, σε κάθε νού. Αλλά αυτή η εξωτερική πλευρά συνεπάγεται και μία εσωτερική όψη. Τής οποίας πρέπει να αναφέρουμε τούς χαρακτήρες.
Όλη η εργασία τής κάθαρσης και τής μεταστροφής, τών οποίων δεν θα μπορούσαμε να αυξήσουμε το εύρος και τίς απαιτήσεις, βρίσκει εδώ την θέση της. Και πράγματι μέσα στα αντικειμενικά πλαίσια, τα οποία είναι κατά κάποιο τρόπο εξωτερικά, τής ιεραρχίας, οι ιεραρχίες οφείλουν να εξασφαλίσουν την τάξη τους. Υπάρχει ανάμεσα σ’αυτούς τους όρους, τόσο ξένους φαινομενικώς μεταξύ τους, ένα είδος ουσιώδους αλληλεγγύης: η ιεραρχική τάξη επιτρέπει και διοικεί τήν τάξη τών νοητών, αντιστρόφως δέ, η εσωτερική τάξη τών νόων είναι απαραίτητη στην αρμονία τών ιεραρχιών. Διαρρηγνύοντας μέ την μία σημαίνει αναγκαίως τό σπάσιμο με την άλλη. Έχουμε ένα τυπικό παράδειγμα αυτής τής βαθειάς αλληλεγγύης τών δύο τάξεων, τής ιεραρχικής και τής εσωτερικής, στην VIII Επιστολή, η οποία απευθύνεται στον μοναχό Δημόφιλο. Αυτός ο μοναχός παραβίασε τήν ιεραρχική τάξη κατηγορώντας ζωηρά έναν ιερέα! Αλλά με μία κίνηση μόνον, παραβίασε και τήν εσωτερική του τάξη, διότι τα τρία μέρη τής ψυχής του δεν παρέμειναν η κάθε μία στην θέση τους και στον ρόλο τους: ο θυμός και η επιθυμία λεηλάτησαν τις λειτουργίες και την θέση τού νου. Αυτός (ο νούς) αντί να διοικήσει, αφέθηκε να κυριαρχηθεί από τις κατώτερες δυνάμεις τής ψυχής. Από εδώ, η αταξία τού νου, συσχετίζεται με την ιεραρχική αταξία.
Μία άλλη απόδειξη αυτού τού συσχετισμού προέρχεται όπως θα δούμε, από την έννοια τής δυνάμεως τής τάξεως. Από την στιγμή κατά την οποία, λόγω ενός προσωπικού λάθους ένας ιερέας, ένας επίσκοπος ή ένας αξιωματούχος χάνει την Θεία ζωή, δεν αποκλείεται μόνον από την εκκλησιαστική ιεραρχία, αλλά χάνει επιπλέον και όλες τις μυστηριακές του δυνάμεις και οι λειτουργικές του πράξεις είναι μηδενικές.
Με τον ίδιο τρόπο, οι κακοί άγγελοι μετά την πτώση τους αποκλείστηκαν από την ουράνιο ιεραρχία και έχασαν συγχρόνως την εσωτερική καθαρότητα η οποία τούς θέωνε και τήν ιεραρχική λειτουργικότητα η οποία αντιστοιχούσε στήν τάξη τους. Τάξις ή ιεραρχικά λειτουργήματα και εσωτερική αξιοπρέπεια τού Νου δεν είναι παρά οι δύο πλευρές αμοιβαίως και ουσιωδώς εξαρτώμενες, μίας και μοναδικής πραγματικότητος.
Παρ’όλα αυτά όμως, για τον Διονύσιο, η πτώση αυτού τού νού δεν ταράζει τήν ιεραρχική δομή στήν ουσία της. Οι κακοί άγγελοι έπεσαν και η ουράνια ιεραρχία υφίσταται. Υπάρχουν αμαρτωλοί στην Εκκλησία και η ιεραρχία της υφίσταται και αυτή. Όταν εμείς ομιλούμε για διάρρηξη και σπάσιμο τής ιεραρχικής τάξης, πρέπει να εννοούμε ότι αυτός ή ο άλλος νούς μπορεί να διαρρήξει την μετοχή του με αυτή την αντικειμενική τάξη, αλλά βεβαίως αυτή η τάξις δεν καταστρέφεται. Και εάν, κατά κάποιο τρόπο, η εσωτερική τάξις των νόων είναι αναγκαία για να συστήσει την ιεραρχική τάξη τήν οποία δημιουργούν, αυτή η αναγκαιότης μπορεί να επιβεβαιωθεί μόνον με την υπόθεση κατά την οποία αυτοί οι νόες δεν αποκλείονται αυτοί οι ίδιοι από αυτή τήν τάξη. Σ’αυτή την συνθήκη, παραμένει αυστηρώς αληθινό ότι η ιεραρχική τάξις και η εσωτερική τάξις είναι, για τον ΝΟΥ, αδιαχώριστες πραγματικότητες. Αυτός ο αναγκαίος δεσμός τών δύο τάξεων εξηγείται εύκολα, εάν παρατηρήσουμε ότι και οι δύο έχουν ένα ταυτόσημο τέλος! Το τέλος και ο σκοπός τού κτιστού νού είναι η αφομοίωση και η ένωση με τον Θεό μέσω τής κάθαρσης και τής επιστροφής, τα οποία είναι και αυτά τα δύο επίσης δώρα τού Θεού. Τώρα και ο σκοπός τής ιεραρχίας είναι η θέωσή μας. Σκοπός ούν ιεραρχίας εστίν η προς Θεόν, ώς εφικτόν, αφομοίωσίς τε και ένωσις. (ούρ. Ιερ. 165 Α). Και ο ρόλος της σ’αυτή τήν θέωση των νόων, συνίσταται δικαίως στην μετάδοση από ψηλά, τής κάθαρσης και τής επιστροφής και όλου αυτού πού συνεπάγονται αυτές οι πρακτικές. Βλέπουμε λοιπόν, πώς, a’priori, η ίδια η τάξις τού νού και η θέωσίς του είναι ουσιαστικώς δεμένα με την ένταξή του στην ιεραρχική τάξη!
Σ’αυτή τήν λογική αρχή, προστίθεται μία πραγματικότητα. Η άνοδος ενός όντος στην ιεραρχική σκάλα μετρά τήν ένταση τής θεώσεώς του! Οι πρώτες αγγελικές πράξεις είναι πιο θεϊκές από άλλες και ο Επίσκοπος είναι Θειότερος από κάθε άλλο επίπεδο τής εκκλησιαστικής ιεραρχίας! Το συμπέρασμα πού πρέπει να αντλήσει κάθε νούς από αυτό το γεγονός είναι ότι για να ανυψωθεί στην Θεία ομοίωση, πρέπει όσο το επιτρέπει ο Θεός (ως θεμιτόν), να υψωθεί στην ιεραρχική τάξη. Χωρίς αμφιβολία υπάρχουν όρια τα οποία δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε. Αλλά στο ίδιο τό εσωτερικό κάθε βαθμού, υπάρχουν πολλές θέσεις εσωτερικής ενώσεως και θεώσεως. Η οφειλή μας είναι να φτάσουμε τούς πρώτους και εδώ βρίσκεται όλη η σημασία τής κάθαρσης και τής επιστροφής.
Αυτές οι παρατηρήσεις μάς φανερώνουν με ποιά σημασία η ιεραρχική τάξις είναι μία εσωτερική τάξις. Για να συμμετάσχουμε, ο νούς πρέπει να χρησιμοποιήσει όλες του τίς δυνάμεις για την ενοποίηση! Αλλά αυτή η ενοποίηση είναι αυτή η ίδια δυνατή μόνον μέσω τής μεσολαβήσεως τής ιεραρχίας. Το αντικειμενικό και το υποκειμενικό, δεν αλληλο-αποκλείονται, ανακαλούνται και επηρεάζονται. Δεν θα γνώριζε με κανένα τρόπο ο νούς να θεωθεί χωρίς την βοήθεια τής ιεραρχίας. Επι πλέον, μπορεί να ελπίζει σ’αυτή την βοήθεια χωρίς αυτόν τον αρχικό και προσωπικό χωρισμό που τον χωρίζει από το εθνικό και τον εισάγει στό θεϊκό.
Η Διονυσιακή τάξις τίθεται λοιπόν συγχρόνως στην πιο αυθεντική αντικειμενικότητα και στην προοδευτική εσωτερίκευση των νόων. Είναι συγχρόνως στατική και δυναμική, κοινωνική και πνευματική, νομική και μυστική. Το κράτημα τής μίας από τις δύο πλευρές και ο αποκλεισμός τής άλλης, σημαίνει να την παραμορφώσουμε και να την ακρωτηριάσουμε, καθότι η μία και η άλλη υφίστανται μόνον λόγω τού στηρίγματός τους και τής αμοιβαίας τους ωθήσεως με την έννοια τού κοινού τους σκοπού, ο οποίος είναι η θέωσις τών νόων.
ΕΔΩ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΟΥ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΑΛΥΕΙ ΣΙΓΑ ΑΛΛΑ ΣΤΑΘΕΡΑ.
Το κράτημα τής μίας από τις δύο πλευρές και ο αποκλεισμός τής άλλης, σημαίνει να την παραμορφώσουμε και να την ακρωτηριάσουμε.
Αλλά αυτή η εξωτερική πλευρά συνεπάγεται και μία εσωτερική όψη. Η ιεραρχική τάξις είναι μία εσωτερική τάξις.
ΑΠΟ ΕΔΩ ΠΗΓΑΖΕΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ ΟΤΙ Η ΚΆΘΑΡΣΗ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΊ ΣΤΟΝ ΔΙΑΚΟΝΟ, Ο ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΙΕΡΕΑ ΚΑΙ Η ΘΕΩΣΗ ΣΤΟΝ ΕΠΙΣΚΟΠΟ.
Η
Ιεραρχική δομή τού κόσμου σύμφωνα με τόν
ψευδο-Διονύσιο Αρεοπαγίτη!
Τού Rene
Roques.
2.
Η αληθινή σημασία τής Αρεοπαγιτικής τάξεως
(συνέχεια).
Ο Ιεραρχικός νόμος έχει ιερή και Θεία τήν ουσία του. Είναι ένας τέλειος κωδικός ή μία τέλεια σύστασις (τών Θείων θεσμών η άριστη διάταξις. Περί Θείων ονομάτων 684 C). Η παράβαση αυτού τού νόμου σημαίνει αναγκαίως τον αποκλεισμό από το Θείο, από τήν ιεραρχία και επομένως τήν μετάπτωση στην ειδωλολατρία (ανιερός και έκφτυτος πάντη τής ιεράς εισι θεσμοθεσίας (Εκ. Ιερ. 445 Α). Ιεραρχικός νόμος, θεόμορφη κατάσταση, ενοποίηση, κάθαρση, πάνε πάντοτε μαζί, στα μάτια τού Διονυσίου: ο θεσμός συνιστά το όριο τού θεμιτού ή του Θείου για καθένα από τα μέλη τών διαφορετικών ιεραρχιών.
Αυτή είναι η αντικειμενική τάξη τών ιεραρχιών τού Διονυσίου: συνεπάγεται πλαίσια και νόμους οι οποίοι επιβάλλονται, απ’ έξω, σε κάθε νού. Αλλά αυτή η εξωτερική πλευρά συνεπάγεται και μία εσωτερική όψη. Τής οποίας πρέπει να αναφέρουμε τούς χαρακτήρες.
Όλη η εργασία τής κάθαρσης και τής μεταστροφής, τών οποίων δεν θα μπορούσαμε να αυξήσουμε το εύρος και τίς απαιτήσεις, βρίσκει εδώ την θέση της. Και πράγματι μέσα στα αντικειμενικά πλαίσια, τα οποία είναι κατά κάποιο τρόπο εξωτερικά, τής ιεραρχίας, οι ιεραρχίες οφείλουν να εξασφαλίσουν την τάξη τους. Υπάρχει ανάμεσα σ’αυτούς τους όρους, τόσο ξένους φαινομενικώς μεταξύ τους, ένα είδος ουσιώδους αλληλεγγύης: η ιεραρχική τάξη επιτρέπει και διοικεί τήν τάξη τών νοητών, αντιστρόφως δέ, η εσωτερική τάξη τών νόων είναι απαραίτητη στην αρμονία τών ιεραρχιών. Διαρρηγνύοντας μέ την μία σημαίνει αναγκαίως τό σπάσιμο με την άλλη. Έχουμε ένα τυπικό παράδειγμα αυτής τής βαθειάς αλληλεγγύης τών δύο τάξεων, τής ιεραρχικής και τής εσωτερικής, στην VIII Επιστολή, η οποία απευθύνεται στον μοναχό Δημόφιλο. Αυτός ο μοναχός παραβίασε τήν ιεραρχική τάξη κατηγορώντας ζωηρά έναν ιερέα! Αλλά με μία κίνηση μόνον, παραβίασε και τήν εσωτερική του τάξη, διότι τα τρία μέρη τής ψυχής του δεν παρέμειναν η κάθε μία στην θέση τους και στον ρόλο τους: ο θυμός και η επιθυμία λεηλάτησαν τις λειτουργίες και την θέση τού νου. Αυτός (ο νούς) αντί να διοικήσει, αφέθηκε να κυριαρχηθεί από τις κατώτερες δυνάμεις τής ψυχής. Από εδώ, η αταξία τού νου, συσχετίζεται με την ιεραρχική αταξία.
Μία άλλη απόδειξη αυτού τού συσχετισμού προέρχεται όπως θα δούμε, από την έννοια τής δυνάμεως τής τάξεως. Από την στιγμή κατά την οποία, λόγω ενός προσωπικού λάθους ένας ιερέας, ένας επίσκοπος ή ένας αξιωματούχος χάνει την Θεία ζωή, δεν αποκλείεται μόνον από την εκκλησιαστική ιεραρχία, αλλά χάνει επιπλέον και όλες τις μυστηριακές του δυνάμεις και οι λειτουργικές του πράξεις είναι μηδενικές.
Με τον ίδιο τρόπο, οι κακοί άγγελοι μετά την πτώση τους αποκλείστηκαν από την ουράνιο ιεραρχία και έχασαν συγχρόνως την εσωτερική καθαρότητα η οποία τούς θέωνε και τήν ιεραρχική λειτουργικότητα η οποία αντιστοιχούσε στήν τάξη τους. Τάξις ή ιεραρχικά λειτουργήματα και εσωτερική αξιοπρέπεια τού Νου δεν είναι παρά οι δύο πλευρές αμοιβαίως και ουσιωδώς εξαρτώμενες, μίας και μοναδικής πραγματικότητος.
Παρ’όλα αυτά όμως, για τον Διονύσιο, η πτώση αυτού τού νού δεν ταράζει τήν ιεραρχική δομή στήν ουσία της. Οι κακοί άγγελοι έπεσαν και η ουράνια ιεραρχία υφίσταται. Υπάρχουν αμαρτωλοί στην Εκκλησία και η ιεραρχία της υφίσταται και αυτή. Όταν εμείς ομιλούμε για διάρρηξη και σπάσιμο τής ιεραρχικής τάξης, πρέπει να εννοούμε ότι αυτός ή ο άλλος νούς μπορεί να διαρρήξει την μετοχή του με αυτή την αντικειμενική τάξη, αλλά βεβαίως αυτή η τάξις δεν καταστρέφεται. Και εάν, κατά κάποιο τρόπο, η εσωτερική τάξις των νόων είναι αναγκαία για να συστήσει την ιεραρχική τάξη τήν οποία δημιουργούν, αυτή η αναγκαιότης μπορεί να επιβεβαιωθεί μόνον με την υπόθεση κατά την οποία αυτοί οι νόες δεν αποκλείονται αυτοί οι ίδιοι από αυτή τήν τάξη. Σ’αυτή την συνθήκη, παραμένει αυστηρώς αληθινό ότι η ιεραρχική τάξις και η εσωτερική τάξις είναι, για τον ΝΟΥ, αδιαχώριστες πραγματικότητες. Αυτός ο αναγκαίος δεσμός τών δύο τάξεων εξηγείται εύκολα, εάν παρατηρήσουμε ότι και οι δύο έχουν ένα ταυτόσημο τέλος! Το τέλος και ο σκοπός τού κτιστού νού είναι η αφομοίωση και η ένωση με τον Θεό μέσω τής κάθαρσης και τής επιστροφής, τα οποία είναι και αυτά τα δύο επίσης δώρα τού Θεού. Τώρα και ο σκοπός τής ιεραρχίας είναι η θέωσή μας. Σκοπός ούν ιεραρχίας εστίν η προς Θεόν, ώς εφικτόν, αφομοίωσίς τε και ένωσις. (ούρ. Ιερ. 165 Α). Και ο ρόλος της σ’αυτή τήν θέωση των νόων, συνίσταται δικαίως στην μετάδοση από ψηλά, τής κάθαρσης και τής επιστροφής και όλου αυτού πού συνεπάγονται αυτές οι πρακτικές. Βλέπουμε λοιπόν, πώς, a’priori, η ίδια η τάξις τού νού και η θέωσίς του είναι ουσιαστικώς δεμένα με την ένταξή του στην ιεραρχική τάξη!
Σ’αυτή τήν λογική αρχή, προστίθεται μία πραγματικότητα. Η άνοδος ενός όντος στην ιεραρχική σκάλα μετρά τήν ένταση τής θεώσεώς του! Οι πρώτες αγγελικές πράξεις είναι πιο θεϊκές από άλλες και ο Επίσκοπος είναι Θειότερος από κάθε άλλο επίπεδο τής εκκλησιαστικής ιεραρχίας! Το συμπέρασμα πού πρέπει να αντλήσει κάθε νούς από αυτό το γεγονός είναι ότι για να ανυψωθεί στην Θεία ομοίωση, πρέπει όσο το επιτρέπει ο Θεός (ως θεμιτόν), να υψωθεί στην ιεραρχική τάξη. Χωρίς αμφιβολία υπάρχουν όρια τα οποία δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε. Αλλά στο ίδιο τό εσωτερικό κάθε βαθμού, υπάρχουν πολλές θέσεις εσωτερικής ενώσεως και θεώσεως. Η οφειλή μας είναι να φτάσουμε τούς πρώτους και εδώ βρίσκεται όλη η σημασία τής κάθαρσης και τής επιστροφής.
Αυτές οι παρατηρήσεις μάς φανερώνουν με ποιά σημασία η ιεραρχική τάξις είναι μία εσωτερική τάξις. Για να συμμετάσχουμε, ο νούς πρέπει να χρησιμοποιήσει όλες του τίς δυνάμεις για την ενοποίηση! Αλλά αυτή η ενοποίηση είναι αυτή η ίδια δυνατή μόνον μέσω τής μεσολαβήσεως τής ιεραρχίας. Το αντικειμενικό και το υποκειμενικό, δεν αλληλο-αποκλείονται, ανακαλούνται και επηρεάζονται. Δεν θα γνώριζε με κανένα τρόπο ο νούς να θεωθεί χωρίς την βοήθεια τής ιεραρχίας. Επι πλέον, μπορεί να ελπίζει σ’αυτή την βοήθεια χωρίς αυτόν τον αρχικό και προσωπικό χωρισμό που τον χωρίζει από το εθνικό και τον εισάγει στό θεϊκό.
Η Διονυσιακή τάξις τίθεται λοιπόν συγχρόνως στην πιο αυθεντική αντικειμενικότητα και στην προοδευτική εσωτερίκευση των νόων. Είναι συγχρόνως στατική και δυναμική, κοινωνική και πνευματική, νομική και μυστική. Το κράτημα τής μίας από τις δύο πλευρές και ο αποκλεισμός τής άλλης, σημαίνει να την παραμορφώσουμε και να την ακρωτηριάσουμε, καθότι η μία και η άλλη υφίστανται μόνον λόγω τού στηρίγματός τους και τής αμοιβαίας τους ωθήσεως με την έννοια τού κοινού τους σκοπού, ο οποίος είναι η θέωσις τών νόων.
ΕΔΩ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΟΥ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΙΑΛΥΕΙ ΣΙΓΑ ΑΛΛΑ ΣΤΑΘΕΡΑ.
Το κράτημα τής μίας από τις δύο πλευρές και ο αποκλεισμός τής άλλης, σημαίνει να την παραμορφώσουμε και να την ακρωτηριάσουμε.
Αλλά αυτή η εξωτερική πλευρά συνεπάγεται και μία εσωτερική όψη. Η ιεραρχική τάξις είναι μία εσωτερική τάξις.
ΑΠΟ ΕΔΩ ΠΗΓΑΖΕΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΑΞΙΜΟΥ ΟΤΙ Η ΚΆΘΑΡΣΗ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΊ ΣΤΟΝ ΔΙΑΚΟΝΟ, Ο ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΙΕΡΕΑ ΚΑΙ Η ΘΕΩΣΗ ΣΤΟΝ ΕΠΙΣΚΟΠΟ.
ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΡΩΜΑΝΙΔΗ ΠΕΡΙ ΚΑΘΑΡΣΗΣ, ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΘΕΩΣΗΣ. ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΟΥΡΑΝΙΕΣ ΙΕΡΑΡΧΙΕΣ.
ΓΙ' ΑΥΤΟ Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΙΣΙΟΣ ΜΑΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΟΥΣΕ ΟΤΙ Ο ΚΛΗΡΟΣ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΟΔΟΝ ΣΩΤΗΡΙΑΣ. ΚΑΙ ΣΚΑΝΔΑΛΙΖΕ ΤΟΥΣ ΚΑΚΟΠΡΟΑΙΡΕΤΟΥΣ.
Ο ΚΥΡΙΟΣ ΜΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΗΝ ΥΙΟΘΕΣΙΑ. ΑΛΛΟ ΠΡΑΓΜΑ ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΚΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΕΡΑΡΧΙΕΣ ΤΟΥ ΚΤΙΣΤΟΥ.
Αμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου