Το έτος προεδρικών εκλογών στις Η.Π.Α., θα είναι μία πολύ δύσκολη χρονιά – με σημαντικές οικονομικές, μεταναστευτικές και γεωπολιτικές εξελίξεις, οι οποίες θα κρίνουν τόσο το μέλλον του πλανήτη, όσο και της πατρίδας μας. Οφείλουμε λοιπόν να είμαστε προετοιμασμένοι μεν για τα χειρότερα, αλλά ευχόμενοι τα καλύτερα – αφού δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα, στη μακραίωνη ιστορία της σε μία από τις πιο προβληματικές περιοχές του πλανήτη, αντιμετωπίζει τέτοιες ασύμμετρες καταστάσεις.
Ανάλυση
Είναι φανερό πως το μεγαλύτερο πρόβλημα παγκοσμίως είναι τα βουνά των χρεών που συσσωρεύονται συνεχώς τις τελευταίες δεκαετίες – ειδικά μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Σύμφωνα με την IIF, στα τέλη του 2019 θα υπερβούν τα 255 τρις $ (γράφημα, πηγή) – ενώ η Bank of America/Merrill Lynch υπολόγισε πως μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers τα κράτη αύξησαν τα χρέη τους κατά 30 δις $, οι εταιρείες κατά 25 δις $, τα νοικοκυριά κατά 9 δις $ και οι τράπεζες μόλις κατά 2 δις $, αφού στηρίχθηκαν (διασώθηκαν) από τα κράτη.
Οι βασικές αιτίες της αύξησης των χρεών είναι (α) η μη ισορροπημένη αναδιανομή των εισοδημάτων, καθώς επίσης (β) τα προγράμματα ποσοτικής διευκόλυνσης των κεντρικών τραπεζών (QE) – τα οποία απορροφήθηκαν κυρίως από το πλουσιότερο 1% του πληθυσμού. Τα χρήματα αυτά κατευθύνθηκαν στις αγορές παγίων (μετοχές, ακίνητα) και όχι στην παραγωγή, προκαλώντας σε αυτές εν πρώτοις πληθωρισμό – ενώ το αποτέλεσμα ήταν αφενός μεν να δημιουργηθούν θηριώδεις φούσκες, αφετέρου να προκληθεί η μεγαλύτερη μεταφορά πλούτου στην παγκόσμια ιστορία από τα κάτω προς τα επάνω.
Το μεγαλύτερο μέρος τώρα του παγκοσμίου κρατικού χρέους αφορά τις Η.Π.Α., στις οποίες πλησιάζει τα 22 τρις $, έχοντας αυξηθεί κατά 10,6 τρις $ από το 2008 – ενώ ταυτόχρονα δεν έχουν σταματήσει ποτέ να αυξάνονται μετά το 1950 τα χρέη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών (πηγή). Θα μπορούσε βέβαια να θεωρηθεί βιώσιμο το χρέος, εάν χρησιμοποιούταν για παραγωγικούς σκοπούς, αυξάνοντας έτσι ταχύτερα το ΑΕΠ – κάτι που όμως δεν συμβαίνει, αφού οδηγείται κυρίως στην εξυπηρέτηση των τόκων και άλλων δαπανών.
Το συνολικό χρέος της Κίνας βέβαια αποτελεί ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα, έχοντας ήδη υπερβεί το 300% του ΑΕΠ της σύμφωνα με την IIF (γράφημα), με κέντρο βάρους τις επιχειρήσεις – ενώ το ΑΕΠ της συνεχίζει να επιβραδύνεται μετά το 2011, έχοντας μειωθεί στο 6% το τρίτο τρίμηνο του 2019. Κατά την ίδια την Κίνα, το συνολικό χρέος της έφτασε στο 251,1% του ΑΕΠ της το ίδιο τρίμηνο, έχοντας αυξηθεί κατά 1,6% από το προηγούμενο – κυρίως από τα νοικοκυριά της.
Περαιτέρω, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα (πηγή) θα βιώσουμε πολύ σύντομα το τέταρτο μεγάλο επεισόδιο αύξησης του χρέους, από αυτά που σημειώθηκαν σε περισσότερες από 100 χώρες μετά το 1970 – όπου το πρώτο ήταν η κρίση χρέους της Λατινικής Αμερικής τη δεκαετία του 1980, το δεύτερο η ασιατική κρίση στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και το τρίτο η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2009. Κατά την ίδια,
«Η αύξηση του χρέους παγκοσμίως είναι ήδη μεγαλύτερη, ταχύτερη και ευρύτερη σε σχέση με τα προηγούμενα τρία κύματα. Το γεγονός αυτό αποτελεί έναν από τους κύριους δείκτες επερχομένων κρίσεων και οφείλει να ανατρέψει τον εφησυχασμό που είναι εμφανής διεθνώς στη χάραξη της μακροοικονομικής πολιτικής σήμερα».
Βέβαια τα χαμηλά έως και μηδενικά επιτόκια διευκολύνουν τη βιωσιμότητα του χρέους βραχυπρόθεσμα, αφού ο ρυθμός ανάπτυξης είναι υψηλότερος τους – δημιουργώντας όμως προβλήματα σε άλλους τομείς, όπως στις τράπεζες, στις ασφάλειες και στα συνταξιοδοτικά ταμεία, ενώ αυξάνουν επικίνδυνα τις φούσκες στα πάγια περιουσιακά στοιχεία (μετοχές, ακίνητα κλπ). Εν τούτοις, με το χρέος σε αυτά τα δυσθεώρητα ύψη (το ελληνικό πολύ περισσότερο), ακόμη και μία μικρή αύξηση των επιτοκίων θα προκαλούσε έκρηξη στα δημόσια ελλείμματα και στα επίπεδα του χρέους – επειδή θα απαιτούταν νέος δανεισμός για την κάλυψη των τόκων. Επομένως δεν είναι απίθανο να χαθεί ο έλεγχος, όσο και αν προσπαθούν οι κεντρικές τράπεζες να το αποφύγουν – όπως συνέβη πρόσφατα με τα repos (ανάλυση).
Κατά τον πρόεδρο τώρα της Παγκόσμιας Τράπεζας, «οι αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες είναι ήδη πιο ευάλωτες συγκριτικά με την τελευταία κρίση» – σημειώνοντας πως η Αργεντινή ευρίσκεται σε κατάσταση επιλεκτικής χρεοκοπίας, η Βραζιλία αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα όπως αρκετές άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, τα ομόλογα της Ν. Αφρικής έχουν υποβαθμιστεί σε «σκουπίδια» από τις εταιρείες αξιολόγησης, ενώ η μεγαλύτερη επιχείρηση της αδυνατεί να εξυπηρετήσει δάνεια 30 δις $, ο Λίβανος είναι στην ουσία χρεοκοπημένος, το νόμισμα της Τουρκίας υποτιμάται ξανά ενώ τα ελλείμματα της αυξάνονται, η Ινδία παρουσίασε σημαντική πτώση του ρυθμού ανάπτυξης της κοκ.
Συνεχίζοντας, το μεγαλύτερο πρόβλημα μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών θα εμφανισθεί στην Ευρώπη (άρθρο) που παραμένει στάσιμη – κυρίως λόγω της Γερμανίας, η οποία αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα στο χρηματοπιστωτικό της τομέα και τώρα στην αυτοκινητοβιομηχανία της. Ήδη κλιμακώνονται οι απολύσεις και στους δύο κλάδους – ενώ, λόγω της δομής της οικονομίας της (εξαγωγές της τάξης του 50% του ΑΕΠ της), θα είναι η πρώτη που θα εμφανίσει σημαντική υποχώρηση του ΑΕΠ της, σε περίπτωση παγκόσμιας ύφεσης.
Εάν δε η Μ. Βρετανία επιλέξει τελικά το σκληρό BREXIT (=χωρίς συμφωνία με την ΕΕ), η Γερμανία θα το πληρώσει πανάκριβα – λόγω των εξαγωγών της στη χώρα, καθώς επίσης του μεγάλου πλεονάσματος στο διμερές ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (της τάξης των 50 δις $ υπέρ της Γερμανίας). Οφείλουμε πάντως να σημειώσουμε εδώ πως οι Γερμανοί έχουν ήδη αρχίσει να ενοχοποιούν τους ξένους μετανάστες για τα προβλήματα τους – ειδικά όταν διαπιστώθηκε πως τα χρήματα που πληρώνουν γενικά για τους ξένους διπλασιάσθηκαν στα 12,62 δις € το 2019! (πηγή). Επίσης πως προβλέπεται μεγάλη πολιτική αστάθεια στη χώρα – κάτι που έχει σημαντικές συνέπειες σε θέματα χρηματοδότησης, αφού οι αγορές καθίστανται αυτόματα επιφυλακτικές.
Εν προκειμένω, το μεταναστευτικό αποτελεί τη δεύτερη μεγάλη απειλή για την Ευρώπη, μετά την οικονομία – γεγονός που έχει οδηγήσει στην επανεμφάνιση διαφόρων (ενδεχομένως) θεωριών συνωμοσίας, όπως του σχεδίου KALERGI (άρθρο). Πρώτα μεγάλα θύματα είναι η Σουηδία που κινδυνεύει από έναν εμφύλιο μεταναστευτικό πόλεμο και η Ελλάδα – με τη χώρα μας να είναι αντικείμενο ενός βίαιου εποικισμού, στα πλαίσια του ασύμμετρου υβριδικού πολέμου που της έχει κηρύξει η Τουρκία.
Δυστυχώς η ελληνική κυβέρνηση συνεχίζει τη δειλή πολιτική του κατευνασμού απέναντι στην Τουρκία, με πολύ μεγάλες πιθανότητες να συρθεί στο Διεθνές Δικαστήριο – χωρίς στην πραγματικότητα να υπάρχει κάποιο θέμα που θα μπορούσε να επιλύσει εκεί. Όσον αφορά την Ευρώπη, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία σχετικά με την ύπαρξη ενός μεταναστευτικού σχεδίου Soros, ήδη πριν τη μαζική μετανάστευση του 2015 – το οποίο θα εντατικοποιηθεί το 2020, παράλληλα με την αύξηση των ισλαμικών τρομοκρατικών επιθέσεων σε κράτη όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία.
Περαιτέρω, φωτεινή εξαίρεση όσον αφορά την οικονομία και όχι μόνο αποτελεί η Ρωσία, η οποία κατάφερε να αναπτύξει σε μεγάλο βαθμό την παραγωγή της μετά τις κυρώσεις του 2014, κυρίως τον πρωτογενή τομέα – κάτι που απεικονίζεται στο δείκτη του χρηματιστηρίου της που εμφάνισε τη μεγαλύτερη άνοδο διεθνώς (γράφημα). Εύλογα λοιπόν θεωρείται πως το 2020 θα είναι η χρονιά του ρουβλίου – σημειώνοντας πως πάντα υπάρχει η πιθανότητα να υιοθετήσει το χρυσό ρούβλι, κρίνοντας από τις αυξημένες αγορές χρυσού εκ μέρους της κεντρικής της τράπεζας (επίσης από τις συνεχιζόμενες προσπάθειες της να ανεξαρτητοποιηθεί από το δυτικό σύστημα του χρέους).
Ήδη η Ρωσία έχει απομακρυνθεί από το δυτικό διατραπεζικό σύστημα πληρωμών Swift, ενώ δοκιμάζει τη λειτουργία δικού της διαδικτύου – σημειώνοντας πως το πετροδολάριο δέχεται τις επιθέσεις κυρίως της Κίνας με το πετρογουάν, αφού προηγουμένως κερδήθηκε σε κάποιο βαθμό η μάχη της Σαουδικής Αραβίας εις βάρος του δολαρίου, μετά την επιτυχημένη γεωπολιτική (στρατιωτική) επέμβαση της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή. Πρόκειται δε για τη μεγαλύτερη αλλαγή που συνέβη το 2019, ειδικά αφού ακόμη και το Ιράν κατάφερε να αντισταθεί με επιτυχία στις τεράστιες οικονομικές πιέσεις (κυρώσεις) που του ασκήθηκαν από τις Η.Π.Α. και από τις χώρες της δυτικής Ευρώπης – έχοντας τελικά καταφέρει να στηρίξει την Υεμένη, όσον αφορά τον πόλεμο που της κήρυξε η Σαουδική Αραβία (ανάλυση).
Η Δύση βέβαια και το Ισραήλ εξακολουθούν να προσπαθούν να αλλάξουν προς όφελος τους τις συνθήκες στη Μέση Ανατολή – εκμεταλλευόμενοι την οικονομική και πολιτική κρίση του Λιβάνου και του Ιράκ. Εν τούτοις δεν φαίνεται πως θα τα καταφέρουν, ειδικά εάν οι Η.Π.Α. αποχωρήσουν τελικά από το Αφγανιστάν – ενώ η επιρροή της Κίνας και της Ρωσίας αυξάνεται συνεχώς σε ολόκληρη την περιοχή. Η Αυστραλία και ο Καναδάς συνεχίζουν να έχουν φούσκες ακινήτων, όπως επίσης η Σουηδία – ενώ η Ιαπωνία διατηρείται βιώσιμη από την κεντρική της τράπεζα που έχει τυπώσει τεράστιες ποσότητες νέων χρημάτων, διενεργώντας το μεγαλύτερο νομισματικό πείραμα όλων των εποχών.
Η Τουρκία
Συνεχίζοντας, οφείλουμε να ασχοληθούμε ειδικά με την Τουρκία, αφού αποτελεί μία μεγάλη πλέον απειλή για την Ελλάδα, σε μία εποχή που η χώρα μας ευρίσκεται σε μία εξαιρετικά άσχημη οικονομική και στρατιωτική κατάσταση (ανάλυση) – σημειώνοντας μία ακόμη ανευθυνότητα των κυβερνήσεων των εγκληματικών μνημονίων, οι οποίες δεν εξαίρεσαν τουλάχιστον τις αμυντικές δαπάνες από τις θηριώδεις περικοπές του προϋπολογισμού μας που οδήγησαν στην κατάρρευση του ΑΕΠ και στην απώλεια της εθνικής μας κυριαρχίας.
Δεν φτάνει δηλαδή που παρέδωσαν αμαχητί τη δημόσια και ιδιωτική μας περιουσία, με τη δημιουργία του ΥΠΕΡΤΑΜΕΙΟΥ και της ΑΑΔΕ εκ μέρους των Γερμανών, παράλληλα με τη ληστεία των δανειοληπτών από τις τράπεζες που θα ολοκληρωθεί με το σχέδιο Ηρακλής, αλλά αποδυνάμωσαν επί πλέον την άμυνα της χώρας μας – όταν την ίδια στιγμή ανέσυραν το θέμα των ενεργειακών μας αποθεμάτων, παρά το ότι όφειλαν να γνωρίζουν πως για μία χρεοκοπημένη, ανοχύρωτη χώρα αποτελούν κατάρα παρά ευχή.
Η Τουρκία τώρα, μετά τις αποτυχίες της στη Συρία και στην Αίγυπτο, όπου το 2011/12 υποστήριξε επιθετικά την αποτυχημένη κυβέρνηση της μουσουλμανικής αδελφότητας, βρήκε ένα νέο πολεμικό θέατρο στη Λιβύη – όπου προφανώς σκοπεύει (α) να ελαχιστοποιήσει την απομόνωση της από τη Μεσόγειο που επιδεινώθηκε βαθμιαία μετά το 2010, από τη διπλωματική κρίση της με το Ισραήλ, (β) να εμποδίσει τη συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου και (γ) να μην επιτρέψει την ανακήρυξη ΑΟΖ μεταξύ των τεσσάρων κρατών, μέσω της ανακήρυξης της δήθεν δικής της με τη Λιβύη.
Για να τα καταφέρει επενδύει μετά το 2011, ένα χρόνο μετά τη διάρρηξη των σχέσεων της με το Ισραήλ λόγω του περιστατικού MAVI MARMARA και παρά τα οικονομικά της προβλήματα, πολλά δις $ στη ναυτική της τεχνολογία (πηγή) – παράλληλα με τις ιπτάμενες ρομποτικές μηχανές (drones), τις οποίες εξέλιξε σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια.
Ευτυχώς όμως για την Ελλάδα, φαίνεται πως παίζει άθελα της το παιχνίδι της Ρωσίας, όπως άλλωστε και στη Συρία – όπου οι Ρώσοι επενέβησαν στο IDLIB μαζί με τους Σύριους, αφαιρώντας της την πρωτοβουλία. Στόχος της Ρωσίας είναι η δημιουργία μίας δεύτερης ναυτικής βάσης της στη Μεσόγειο, για την οποία χρησιμοποιεί την Τουρκία – ενώ πολλά θα κριθούν από το νικητή του εμφυλίου πολέμου της Λιβύης.
Εν τούτοις, η διαφαινόμενη αποτυχία της Τουρκίας στη Λιβύη ίσως την ωθήσει σε πόλεμο με την Ελλάδα – θεωρώντας πως είναι η μοναδική της διέξοδος. Ως εκ τούτου, τα πάντα θα κριθούν τους πρώτους μήνες του 2020 – εκτός του ότι δεν θα διακινδύνευε ένα θερμό επεισόδιο κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου.
Επίλογος
Ολοκληρώνοντας το 2020, έτος προεδρικών εκλογών στις Η.Π.Α., θα είναι μία πολύ δύσκολη χρονιά – με σημαντικές οικονομικές, μεταναστευτικές και γεωπολιτικές εξελίξεις, οι οποίες θα κρίνουν τόσο το μέλλον του πλανήτη, όσο και της πατρίδας μας. Οφείλουμε λοιπόν να είμαστε προετοιμασμένοι μεν για τα χειρότερα, αλλά ευχόμενοι τα καλύτερα – αφού δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα, στη μακραίωνη ιστορία της, σε μία από τις πιο προβληματικές περιοχές του πλανήτη, αντιμετωπίζει τέτοιες ασύμμετρες καταστάσεις.
Ευχόμαστε Καλή Χρονιά σε όλες τις Ελληνίδες και τους Έλληνες, στους φίλους και στις φίλες της σελίδας μας και σε όλον τον κόσμο, με Υγεία, Ευτυχία και Αισιοδοξία!
Βασίλης Βιλιάρδος30 Δεκεμβρίου 2019
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου