ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΤΡΟΦΗΣ (4)

Συνέχεια από: Σάββατο, 2 Μαΐου 2020

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΤΡΟΦΗΣ. 

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΔΟΓΜΑΤΙΚΗΣ.

ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΠΡΟΣΩΠΟ-ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ.

Angelo Scola, Gilfredo Marengo, Javier Prades López

Εκδόσεις Jaca Book

       

  

Η ιδιαίτερη και μοναδική ανθρωπότης τού Ιησού Χριστού!

          

Σκοπεύοντας να κατανοήσουμε καλά το ιδιαίτερο τής δηλώσεως ότι ο Χριστός είναι η τέλεια εικόνα του Θεού, δέν μπορούμε να προχωρήσουμε με κάποια a'priori αλλά οφείλουμε να ξεκινήσουμε ρίχνοντας μία ματιά στη συγκεκριμένη ζωή του Ιησού τής Ναζαρέτ για να προσλάβουμε τις συστατικές της πλευρές. Ας το δούμε :

         

ΜΙΑ ΘΑΥΜΑΣΤΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΣΥΣΤΑΣΗ!

         

Ο Ιησούς εμφανίζεται, στα μάτια τών συγχρόνων του, προικισμένος με μία εκπληκτική ανθρώπινη σύσταση, η οποία ξυπνά τον θαυμασμό και έλκει πρός αυτόν την συμπάθεια ή τον θυμό των ακροατών, τους οποίους δέν αφήνει ποτέ αδιάφορους! Απέναντι σ'Αυτόν δημιουργείται η εντύπωση ότι έχουμε να κάνουμε με μία προσωπικότητα ικανή να αναμετρηθεί με όλη την πραγματικότητα και να την αγκαλιάσει! Τόσο ο λαός όσο και οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι εκπλήσσονται από την αυθεντία του στην διδασκαλία (Μαρκ. 1,27), την κυριαρχία του πάνω στην φύση και τα πνεύματα τού Ερέβους (Μαρκ. 1,22-29), την θεραπεία, την διείσδυση του στα βάθη τής καρδίας (Ιωάν. 4,29,39), από την συγχώρεση, την αλλαγή όλης τής κατεύθυνσης τής ζωής (Ματθ. 9,9). Η Π.Δ. απέδιδε μόνον στον Γιαχβέ την λέξη "ΕΓΩ" και την προφορά της με την ένταση με την οποία ο Ιωάννης την τοποθετεί στα χείλη τού Ιησού (Ιωάν. 8,58). Μπορούμε να πούμε σαν σύνθεση ότι ο Ιησούς είναι ένας άνθρωπος ο οποίος μαρτυρεί μία πλήρη κυριαρχία τού εαυτού του (Ιωάν. 10,17-18).

        

  ΜΙΑ ΠΛΗΡΗΣ ΥΪΚΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗ.

         

Ξεκινώντας από αυτά τα γεγονότα τής ανθρωπότητός Του, εκπλήσσει εξίσου η επιμονή με την οποία ο Ιησούς παραπέμπει σε κάποιον Άλλο την καταγωγή τής συστάσεώς Του! (Ιωάν. 7,15-18). Μάλιστα δέ η ζωή του, η οποία γνωρίζει όλες τις αποχρώσεις μίας αληθινής ανθρωπότητος συμπίπτει με την πραγματοποίηση τής θελήσεως τού Πατρός (Ματθ. 26,39). Η ύπαρξίς του εκτυλίσσεται στη ελεύθερη και πλήρη ταύτιση με το έργο που του εμπιστεύτηκε ο Πατήρ, έτσι ώστε ο τρόπος τής πλήρους πραγματώσεως του είναι η συμφωνία με την θέληση ενός Άλλου, ο οποίος τον απέστειλε: Ο Ιησούς είναι ο "απεσταλμένος".

          Η πρότασις ζωής τού ανθρώπου μεταφράζεται ουσιαστικά στην συμμετοχή στην συμπεριφορά τού Υιού απέναντι στον Πατέρα: Σ'αυτή οικοδομείται ένας νέος τρόπος σχέσεως με τον εαυτό μας, με τους άλλους ανθρώπους, με τον κόσμο, ο οποίος συνίσταται στην αμοιβαία αγάπη. Το ιδιαίτερο και ξεχωριστό ίχνος τής σχέσεως είναι η υπακοή σ'Αυτόν ο οποίος τον απέστειλε (Ιωάν. 8,38-40), σαν μία αληθινή πραγματοποίηση τού εαυτού!

          Μπορούμε λοιπόν να ολοκληρώσουμε λέγοντας ότι η ομολογία τού Ιησού Χριστού σαν εικόνος τού Πατρός συμπίπτει με το γεγονός της αναγνωρίσεως, στην Κ.Δ., της ιδιαίτερης Θείας υιότητος η οποία ζεί και μορφώνει εξ'αυτής την ανθρωπότητα που προσέλαβε στο μυστήριο της Ενσαρκώσεως!

          

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΜΕΝΟΣ ΚΑΤ'ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΕΝΣΑΡΚΩΘΕΝΤΟΣ ΥΙΟΥ.

         

Γίνονται κατανοητοί λοιπόν οι λόγοι για τους οποίους, ήδη από την αρχή τής πατριστικής γραμματείας, οι στοχασμοί στην Imago Dei, προσπαθούν να εμβαθύνουν το νόημα τής σχέσης ανάμεσα στο κατ'εικόνα τής Γενέσεως, το οποίο αναφέρεται στον άνθρωπο, και στην πρόταση τής Κ.Δ. η οποία ομολογεί τον Ιησού Χριστό σαν την Εικόνα τού Πατρός  (Κολ. 1,15). Σ'αυτή διασταυρώνονται δύο δυναμικές: εκείνη η οποία ανακαλείται από την διήγηση τής Γενέσεως (κατ'εικόνα και καθ'ομοίωσιν) και εκείνη τής καινοδιαθηκικής αποκάλυψης "και καθώς εφορέσαμεν την εικόνα του χοϊκού φορέσαμεν και την εικόνα του επουρανίου!" (Κορ. Α, 15,49). Ήδη ο Ειρηναίος είδε την δυνατότητα να αναμειχθούν, ισχυριζόμενος ότι η πρώτη είχε το θεμέλιό της στην δεύτερη. (Έκθεσις...22,497). "Επειδή Αυτός έκανε τον άνθρωπο κατ'εικόνα του Θεού, και εικόνα του Θεού είναι ο Υιός, σύμφωνα με την εικόνα του οποίου έγινε ο άνθρωπος. Και γι'αυτό Αυτός εφανερώθη στους έσχατους χρόνους, για να δείξει μία εικόνα όμοια με τον εαυτό του".

          Και ακριβώς ο Ειρηναίος και στο κατόπι του και ο Τερτυλλιανός (ƚ220) είναι οι συγγραφείς οι οποίοι μέσα στο πλαίσιο της πρώτης πατριστικής Θεολογίας, κατόρθωσαν να συλλέξουν όλον τον πλούτο της προτάσεως του Παύλου! Και για τους δύο ο ενσαρκωθείς Λόγος είναι το μοντέλλο κατ'εικόνα του οποίου εδημιουργήθη ο άνθρωπος!

          Η έννοια του Ειρηναίου τής Imago Dei έχει στο βάθος της τον παραλληλισμό του Παύλου τού Αδάμ-Χριστού όπου ο δεύτερος αποκαλύπτει πλήρως τον πρώτο: στην Γεν. 1,27, ο άνθρωπος δημιουργείται κατ'εικόνα του Θεού κατά την πρόβλεψη του Χριστού εικόνος του Θεού. Ο Θεός λέγεται μέσω και μέσα στην  ανθρωπότητα τού Υιού: και έτσι μόνον σ'Αυτόν ο άνθρωπος μπορεί να γνωρίσει πλήρως το ότι δημιουργήθηκε κατ'εικόνα και καθ'ομοίωσιν, πρώτα απ'όλα διότι ανακαλύπτει ότι είναι εικόνα της Εικόνος του Πατρός "ός εστιν εικών του Θεού του αοράτου" (Κολ. 1,15).

          Το περιεχόμενο της έννοιας τής ομοιώσεως είναι πιό στενά δεμένο στην πραγματικότητα τού ανθρώπου σαν ζωντανής εικόνος σε ωρίμανση και ανάπτυξη. Μπορούμε να πούμε ότι η ομοιότης είναι μία κλήση η οποία θα ξεδιπλωθεί κατά μήκος της υπάρξεως εκ μέρους τού πνεύματος το οποίο καθίσταται παρόν στην ψυχή (Μία ιστορική πρόοδος), εν αναμονή τής εσχατολογικής πραγμάτωσης. Είναι μία πραγματικότης η οποία μπορεί να χαθεί λόγω τού προπατορικού και τής αμαρτίας και το ιδανικό της τέλος είναι η τέλεια εικόνα τού ανθρώπου: ο Χριστός! 

          Αυτή η ευαισθησία και η αίσθηση δέν είναι παρούσα πάντοτε στην Εκκλησιαστική παράδοση: από την γραμμή τού Ειρηναίου-Τερτυλλιανού, διακρίνεται καθαρά η γραμμή η οποία ξεκινά από τον Ωριγένη (ƚ254). Όσον αφορά το δόγμα τού Χριστού σαν εικόνος τού Πατρός, ο Αλεξανδρινός Θεολόγος τείνει να την ταυτίσει με την Θεότητά του, όχι με την ανθρωπότητα! Ο Ιησούς Χριστός είναι ο Μεσάζων καθότι Λόγος όχι καθώς είναι Άνθρωπος-Θεός. Αυτός είναι εικόνα του Πατρός με την θεωρητική σημασία -καθότι μας γνωρίζει τον πατέρα, φανερώνοντάς τον εσωτερικώς στην ψυχή- και με την πρακτική σημασία, καθότι Αυτός πραγματοποιεί αυτό που η Θεία νόηση αποφάσισε! Δέν είναι τυχαίο ότι χρησιμοποιεί την έννοια τής εικόνος ιδιαιτέρως εν όψει τής επιβεβαίωσης τής Θεότητος τού Λόγου!

Συνεχίζεται

ΑΥΤΗ Η ΣΥΓΧΥΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΚΑΤ' ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ  ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΥΙΟΘΕΣΙΑ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΤΗΝ ΚΑΚΟΔΟΞΙΑ  ΤΗΣ ΠΑΠΙΚΗΣ ΑΙΡΕΣΕΩΣ  ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΣΠΙΛΗΣ ΣΥΛΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ.

Αμέθυστος