Είναι ο Θεός εξωγήινος μαθηματικός; Μέρος 1ο

ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΠΡΟΒΛΕΠΟΥΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΟΠΑΔΩΝ ΤΩΝ ΕΥΦΥΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΧΘΡΩΝ ΤΟΥΣ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ

                                    

Γράφει η Χρυσούλα Μπουκουβάλα

Πριν από μερικά χρόνια δύο από τους πιο γνωστούς μετανθρωπιστές όλου του κόσμου έκαναν μια συζήτηση που έμεινε ιστορική, σχετικά με τα μέγιστα ζητήματα που προκύπτουν, αν δεχτούμε το επιχείρημα ότι ο Θεός δημιουργός του σύμπαντός μας είναι ένα είδος μαθηματικού. Ας δούμε λοιπόν τι σκέφτονται οι μετανθρωπιστές για τον Θεό, τον Χριστιανισμό και για το μέλλον της ανθρωπότητας. Έχουν τελικά δίκιο στις απόψεις τους ή μήπως όλα αυτά είναι μέρος ενός άλλου, πολύ πιο αδίστακτου σχεδίου;

Στις 18.1.2011 στην επίσημη διανθρωπιστική διαδικτυακή πλατφόρμα Humanity+ δημοσιεύτηκε μια συνέντευξη που πήρε ο Μπεν Γκέρτζελ (Ben Goertzel) από τον Χιούγκο ντε Γκάρις (Hugo de Garis). Πρόκειται για δύο εξέχουσες φυσιογνωμίες της επιστήμης και της τεχνολογίας που μοιράζονται την ίδια βαθειά πίστη ότι το ανθρώπινο είδος πρέπει να συγχωνευτεί με μηχανές.

Για να καταλάβετε τα πλαίσια στα οποία κινούνται οι δύο αυτοί επιστήμονες (που τυγχάνει να ταυτίζονται όμως με τα συμφέροντα των τεχνολογικών κολοσσών), είναι αναγκαίο να αναφέρω πολύ περιληπτικά τα βιογραφικά τους.

Ο Αμερικανός Γκέρτζελ είναι, μεταξύ άλλων, επικεφαλής της εταιρείας ρομποτικής Hanson Robotics που κατασκεύασε την Σοφία, το πρώτο ανθρωπόμορφο ρομπότ που αναγνωρίστηκε ως πολίτης, αντιπρόεδρος της παγκόσμιας διανθρωπιστικής οργάνωσης Humanity+, σύμβουλος του γνωστού Πανεπιστημίου της Μοναδικότητας (Singularity U), συγγραφέας και ερευνητής στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.

Μπεν Γκέρτζελ-ο νέο Ηφαιστος

Ο Αυστραλός Γκάρις είναι σήμερα συνταξιούχος ερευνητής σε ένα υπο-πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, που είναι γνωστό ως εξελικτικό hardware. Αρχικά μελέτησε θεωρητική φυσική, αλλά την εγκατέλειψε χάριν της τεχνητής νοημοσύνης στην οποία μάλιστα έχει και διδακτορικό. Εργάστηκε ως ερευνητής επιστήμης πληροφορικής σε μεγάλες εταιρείες διαφόρων χωρών, αλλά και ως καθηγητής πληροφορικής στο πανεπιστήμιο της Γιούτα των ΗΠΑ και θεωρητικής φυσικής και επιστήμης των υπολογιστών στο Ξιαμέν της Κίνας, και επιπλέον διηύθυνε και το Εργαστήριο Τεχνητού Εγκεφάλου της Κίνας (China-Brain Project).

Έγινε γνωστός στην δεκαετία του 1990 για την έρευνά του σχετικά με την χρήση γενετικών αλγορίθμων για την εξέλιξη τεχνητών νευρωνικών δικτύων χρησιμοποιώντας τρισδιάστατα κυτταρικά αυτόματα, ισχυριζόμενος ότι αυτή η προσέγγιση θα επέτρεπε τη δημιουργία τεχνητού εγκεφάλου που θα ξεπεράσει γρήγορα τα ανθρώπινα επίπεδα νοημοσύνης.

 Χιούγκο ντε Γκάρις

Πριν από μερικά χρόνια ο Γκάρις είχε διατυπώσει την πεποίθηση ότι ένας μεγάλος πόλεμος μεταξύ των υποστηρικτών και των εχθρών των ευφυών μηχανών είναι αναπόφευκτος πριν από τα τέλη του 21^ου αιώνα και θα έχει ως αποτέλεσμα δισεκατομμύρια νεκρούς (νάτος ο αποπληθυσμός που ονειρεύεται η Λέσχη της Ρώμης!).

Αυτήν την ιδέα αναλύει διεξοδικά στο βιβλίο του Τhe Artilect War: Cosmists Vs. Terrans (που σε ελεύθερη μετάφραση μπορεί να αποδοθεί ως Ο πόλεμος των Τεχνοδιανοιών: κοσμιστές εναντίον γήινων).

Φανταστείτε να μπαίνατε σε μια χρονομηχανή και να μιλούσατε στους Ευρωπαίους στρατιώτες της δεκαετίας του 1890 για την φρίκη του πολέμου των χαρακωμάτων του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, εξ αιτίας της εφεύρεσης του πολυβόλου, των oβίδων και των χημικών αερίων. Πλέον έχουμε να κάνουμε με όπλα του 21ου αιώνα, με μια δολοφονική δύναμη που θα μπορούσε να ανεβάσει τον αριθμό των θανάτων σε δισεκατομμύρια (γιγαθάνατοι). Από το βιβλίο «The Artilect War, Cosmists vs. Terrans»

Το εξώφυλλο του βιβλίου του Γκάρις «Τhe Artilect War: Cosmists Vs. Terrans, A Bitter Controversy Concerning Whether Humanity Should Build Godlike Massively Intelligent Machines» 

Στο βιβλίο του —που προξένησε σάλο— εξηγεί ότι οι πολύ εξελιγμένες τεχνητές νοημοσύνες μπορεί να εξαλείψουν την ανθρώπινη φυλή ενώ οι άνθρωποι θα είναι ανίσχυροι να τις σταματήσουν εξαιτίας της τεχνολογικής υπεροχής τους. Αυτή η πρόβλεψη έχει εγείρει μεγάλες διενέξεις στην παγκόσμια ερευνητική κοινότητα της Τεχνητής Νοημοσύνης και ανάμεσα σε ορισμένα από τα πιο αξιοσημείωτα μέλη της όπως ο Κέβιν Γουώργουικ (Kevin Warwick), καθηγητής κυβερνητικής και γνωστός φουτουρολόγος συγγραφέας, ο Ρέι Κουρτσβάιλ και ο Χανς Μόραβετς, που έχουν εκφράσει τις απόψεις τους για το αν ένα τέτοιο μέλλον είναι πιθανό ή όχι.

Κοσμισμός και ντεϊσμός

Ο Γκέρτζελ ζήτησε από τον Γκάρις να σχολιάσει ένα άρθρο που είχε δημοσιευτεί στον διαδικτυακό κόμβο που είναι αφιερωμένος στην τεχνητή νοημοσύνη kurzweilai.net του «πάπα» του διανθρωπισμού Ρέι Κουρτσβάιλ, με τίτλο Από τον κοσμισμό στον ντεϊσμό (From Cosmism to Deism) και η οποία συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο του Γκέρτζελ Between Ape and Artilect, Conversations with Pionneers of Artificial Intelligence and Other Transformative Technologies, που σε ελεύθερη μετάφραση μπορεί να αποδοθεί ως  Ανάμεσα σε πίθηκο και τεχνοδιάνοια: συζητήσεις με πρωτοπόρους της Τεχνητής Νοημοσύνης και άλλων μετασχηματιστικών τεχνολογιών.

Ο κοσμισμός ορίζεται ως η ιδεολογία που (στην εποχή μας) υποστηρίζει την ανάπτυξη της ισχυρής τεχνητής νοημοσύνης με την κατασκευή τεχνοδιανοιών (στα αγγλικά artilects από τις λέξεις artificial intellects = τεχνητές διάνοιες), παρά τον κίνδυνο ότι οι τελευταίες μπορούν να αποφασίσουν να εξαλείψουν την ανθρωπότητα ως παράσιτο.

Πρόδρομος του κοσμισμού ήταν ο Ρώσος Νικολάι Φιοντόροφ, ο Κουρτσβάιλ της εποχής του, που οι ιδέες του γέννησαν το αντίστοιχο κίνημα στα τέλη του 19^ου αιώνα στην Ρωσία. Οι σύγχρονοι κοσμιστές είναι επομένως de facto μετανθρωπιστές, πιστεύοντας ότι το μόνο μέλλον της ανθρωπότητας είναι ο αποικισμός του σύμπαντος (Κόσμος) από νοημοσύνες με μορφή μηχανών. Ο Γκάρις κατατάσσει λοιπόν τον εαυτό του στην κατηγορία των κοσμιστών.

Ο ντεϊσμός (από την λατινική λέξη deus) ερμηνεύεται ως η πεποίθηση ότι υπάρχει ένας Θεός δημιουργός του σύμπαντος, ένας μεγάλος σχεδιαστής, κοσμικός αρχιτέκτονας, που συνέλαβε το σχέδιο και κατασκεύασε το σύμπαν μας. Ο δημιουργός αυτός δεν παρεμβαίνει πλέον στην λειτουργία του σύμπαντος διότι ο βέλτιστος δυνατός κόσμος έχει ήδη δημιουργηθεί και οι όποιες παρεμβάσεις δεν θα μπορούσαν να τον βελτιώσουν. Στον ντεϊσμό το σύνολο των πεποιθήσεων (πίστης) γι’ αυτόν γίνεται κατανοητό μόνον μέσω της λογικής.

Η διαφορά του ντεϊσμού από τον θεϊσμό (theism, από την ελληνική λέξη Θεός), έγκειται στην πίστη σε έναν Θεό που νοιάζεται για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά και όπου η πίστη σ’ αυτόν μπορεί να γίνει μέσω αποκάλυψης και προσωπικής σχέσης.

Ντεϊσμός, θεϊσμός και τεχνητή νοημοσύνη

Ο Γκάρις ισχυρίζεται ότι οι «τεχνοδιανοούμενοι», όταν υλοποιηθούν, θα είναι «θεϊκά έξυπνες μηχανές», με πνευματικές ικανότητες τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων φορές ανώτερες του ανθρώπινου επιπέδου. Η «κατασκευή θεών» ως απώτερος στόχος της τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης είναι και το βασικό επιχείρημα υπέρ του ντεϊσμού, ότι δηλαδή αν εμείς οι άνθρωποι μπορούμε να οικοδομήσουμε έναν θεό όταν η τεχνολογία μας θα είναι πιο προηγμένη, τότε ίσως κάποια άλλη νοημοσύνη που ήταν πολύ πιο προηγμένη από την δική μας, ήταν ικανή να κατασκευάσει θεούς, άρα το έχει ήδη πράξει.

Ο Γκάρις θέτει το ερώτημα μήπως αυτή, η άλλη νοημοσύνη φτιάχτηκε (μεταξύ άλλων) και από εμάς, παραπέμποντας στο περίφημο τρίλημμα του Σουηδού φιλοσόφου και μεγάλου διανθρωπιστή Νικ Μπόστρομ (Nick Bostrom) περί ψηφιακής προσομοίωσης, υποστηρίζοντας ότι τελικά αυτό πρέπει να συνέβη. (Στο 2^ο μέρος του άρθρου θα παραθέσω τα αντεπιχειρήματα σε όλη αυτή την προπαγάνδα, δεδομένου ότι ο Μπόστρομ είναι διευθυντής του Ινστιτούτου του Μέλλοντος της Ανθρωπότητας (Future of Humanity Institute) που δημιούργησε o ίδιος στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης όπου είναι καθηγητής, γνωστού φυτωρίου διανθρωπιστικών επενδυτικών ευκαιριών, όπως πλέον έχουν μετατραπεί όλα τα πανεπιστήμια).

Ο Γκάρις θεωρεί τα παραδοσιακά επιχειρήματα υπέρ του ντεϊσμού λιγότερο ισχυρά και πειστικά από εκείνα της τεχνοδιάνοιας ως θεότητας (επιχειρήματα που είναι διαφορετικά από εκείνα του θεϊσμού, τον οποίον θεωρεί γελοίο, επειδή μόνο στον 20ό αιώνα σκοτώθηκαν περίπου τριακόσια εκατομμύρια άνθρωποι – «υπερβολικά πολλοί στο όνομα ενός θεού της αγάπης», όπως επαναλαμβάνει συνεχώς στις συνεντεύξεις του).

Ισχυρίζεται επίσης ότι η άνοδος της τεχνοδιάνοιας βασίζεται στην επιστήμη και, κατ’ αυτόν, η εκτόξευση της υπερευφυούς τεχνητής νοημοσύνης σε τρισεκατομμύρια τρισεκατομμύρια φορές πάνω από το ανθρώπινο επίπεδο φαίνεται πολύ πιθανή σ’ αυτόν τον αιώνα. Σύμφωνα μ’ αυτήν την λογική, αν τα ανθρώπινα όντα (όπως, για παράδειγμα, ο πασίγνωστος καθηγητής και εισηγητής της θεωρίας του κοσμολογικού πληθωρισμού Άλαν Γκουθ του MIT) έχουν θεωρίες για το πώς να φτιάξουν σύμπαντα-βρέφη, τότε ίσως να τα κατασκευάσουν τελικά οι τεχνοδιάνοιες και, εξ ορισμού, να γίνουν θεοί δημιουργοί.

Το άλλο όνομα της ψηφιακής προσομοίωσης

Η υπόθεση αυτή μοιάζει πολύ με την θεωρία της ψηφιακής προσομοίωσης που διατύπωσαν εκτός από τον Μπόστρομ, ο επιστήμονας υπολογιστών και φυσικός Στίβεν Γούλφραμ (Stephen Wolfram) που υποστήριξε την ιδέα ενός υπολογιστικού σύμπαντος φτιαγμένου από προγράμματα, ο φυσικός Μαξ Τέγκμαρκ (Max Tegmark), υποστηρικτής της θεωρίας των πολυσυμπάντων και της φυσικής υπόστασης ενός μαθηματικού σύμπαντος, ο εκκεντρικός καθηγητής μαθηματικών και πολυεπιστήμονας Τζόναθαν βος Ποστ (Jonathan vos Post) κ.ά. Μ’ άλλα λόγια, αν μπορεί να φτιαχτεί μια προσομοίωση υπολογιστών τόσο περίπλοκη όσο το σύμπαν μας (και βρεθεί φυσικά και η απαιτούμενη ενέργεια που θα «τρέχει» κάτι τόσο κολοσσιαίο), οι πιθανότητες να ζούμε σε μια προσομοίωση που δημιουργήθηκε από κάποιες άλλες υπερευφυΐες, φαίνονται αρκετά υψηλές. Ενώ όμως οι άλλοι επικεντρώνονται στην ίδια την προσομοίωση, ο Γκάρις εστιάζεται στην εμπλεκόμενη εννοιολογική οντότητα, στον φερόμενο ως δημιουργό της προσομοίωσης.

Κάτι τέτοιο όμως εγείρει το ερώτημα τι σημαίνει νοημοσύνη; Ποιος είναι ο ορισμός της; Πώς ορίζεται η νοημοσύνη με τρόπο που να έχει εφαρμογή τόσο στα ανθρώπινα μυαλά, όσο και στην πιθανή υπερ-νοημοσύνη που δημιουργεί την υποτιθέμενη προσομοίωση του σύμπαντος που υποστηρίζουν αρκετοί;

Τι είναι τελικά η νοημοσύνη;

Σύμφωνα με την λογική του μέσου ανθρώπου, νοημοσύνη είναι η ικανότητα που έχει κάποιος να λύνει γρήγορα και αποτελεσματικά τα διάφορα προβλήματα. Τα επίπεδα νοημοσύνης όμως ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των ανθρώπων. Αν ερευνήσουμε τα έργα των βραβευμένων με Mετάλλιο Φιλντς (το Νόμπελ των μαθηματικών), όπως ο Έντουαρντ Βίτεν (Edward Witten), ο Μάικλ Φρίντμαν (Michael Freedman), ο μέγας Γκριγκόρι Πέρελμαν (που ήταν ο μόνος που το αρνήθηκε) κ.ά., θα δούμε ότι είναι προϊόντα εξαιρετικά υψηλών δεικτών νοημοσύνης (IQ). Ακόμα κι όποιος έχει μέτρια υψηλό επίπεδο νοημοσύνης, γονατίζει διανοητικά μπροστά σε τέτοια κατορθώματα. Φανταστείτε λοιπόν μια μηχανή πολύ πιο έξυπνη από αυτές τις ιδιοφυΐες. Ήδη μας πιάνει δέος από το τι έχουν δημιουργήσει αυτοί οι επιστήμονες που είναι τα καλύτερα παραδείγματα ύψους ανθρώπινης διάνοιας. Ανείπωτο δέος.

Ωστόσο, σε επίπεδο νευροεπιστημών, ακόμα δεν ξέρουμε τι είναι η νοημοσύνη. Ακόμα και ένα παιδί ηλικίας πέντε ετών μπορεί να θέσει ερωτήματα σχετικά με την φύση της ανθρώπινης νοημοσύνης στα οποία η υπερσύγχρονη νευροεπιστήμη δεν έχει απάντηση, όπως για παράδειγμα «τι τόσο ξεχωριστό είχε ο εγκέφαλος του Αϊνστάιν που τον έκανε Αϊνστάιν;» ή «γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι πιο έξυπνοι από τους περισσότερους;» ή «γιατί ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι τόσο εξυπνότερος από τον εγκέφαλο ενός ποντικού;» Πρέπει λοιπόν να επιδιώξουμε έναν παγκόσμιο ορισμό της νοημοσύνης που θα εφαρμόζεται σε όλα τα επίπεδα της (ανθρώπινης) γνωστής νοημοσύνης;

Ο Γκάρις δηλώνει ότι είναι ενδιαφέρον το ερώτημα πόσο μακριά θα μπορούσε να φτάσει το επίπεδο υπεράνθρωπης νοημοσύνης ενός ανθρώπου που έχει «επαυξηθεί» μέσω πληροφορικής. Το εξ ορισμού πεπερασμένο επίπεδο της ανθρώπινης νοημοσύνης, αποκλείει τον άνθρωπο από το να σκεφτεί με τεχνολογία πληροφορικής σε επίπεδο που θα μπορούσε να διαχειριστεί μια τεχνοδιάνοια (artilect).

Ο Μπεν Γκέρτζελ παρουσιάζοντας το ρομπότ Σοφία

Γκέρτζελ: «Αν υπάρχει κάποια υπερ-νοημοσύνη που δημιούργησε το σύμπαν, πόσο μπορεί να μοιάζει με την ανθρώπινη νοημοσύνη; Έχει Εαυτό; Προσωπικότητα; Συνείδηση, ​​με την έννοια που εννοούμε εμείς οι άνθρωποι; Έχει στόχους, κάνει σχέδια, θυμάται το παρελθόν, προβλέπει το μέλλον; Με τι μπορούμε να την συσχετίσουμε; Τι μπορούμε να γνωρίζουμε γι’ αυτήν;»

Γκάρις: «Με τους φτωχικούς ανθρώπινους εγκεφάλους μας, πιθανότατα δεν μπορούμε καν να συλλάβουμε τι μπορεί να σκεφτεί ή με τι μοιάζει μια τεχνοδιάνοια. Αν νομίζουμε ότι μια τεχνοδιάνοια – δημιουργός σύμπαντος έχει τις ανθρώπινες ιδιότητες που αναφέρατε παραπάνω, τότε κάνετε «λάθος κατηγοριοποίηση», ανάλογη με αυτήν όπου, επί παραδείγματι, ένας σκύλος μπορεί να σκέφτεται ότι τα ανθρώπινα όντα είναι τόσο πιο έξυπνα και ικανά από τους σκύλους, όσο έχουν πεταγμένα πολύ περισσότερα κόκκαλα γύρω τους, απ’ ότι τα σκυλιά.

Το ενδιαφέρον όμως σ’ αυτό το ερώτημα είναι ότι θεωρώντας την τεχνοδιάνοια ως μια κατά βάσιν επιστημονική δημιουργία, μπορούμε να ξεκινήσουμε να επιχειρούμε να δώσουμε απαντήσεις σε τέτοια ερωτήματα από επιστημονική και όχι από θεολογική σκοπιά, όπου οι θεολόγοι κατά πάσα πιθανότητα δίνουν όλα τα είδη μη δοκιμασμένων απαντήσεων στην ιδιαίτερη αντίληψή τους για τον Θεό. Είναι προαπαιτούμενα η συνείδηση ​​ή η αίσθηση ενός Εαυτού για την δημιουργία υπεράνθρωπης νοημοσύνης; Να ενδιαφέροντα ερωτήματα, για τα οποία δεν έχω απαντήσεις».

Η αποδόμηση των θρησκειών

Γκέρτζελ: «Εν κατακλείδι, σε τι διαφέρει ο ντεϊσμός από τις μονοθεϊστικές θρησκείες όπως ο Χριστιανισμός, το Ισλάμ, ο Ιουδαϊσμός και άλλες; Σε τι διαφέρει από τον Βουδισμό, για τον οποίο κάποιοι έχουν ισχυριστεί ότι δεν είναι πραγματική θρησκεία, αλλά περισσότερο μια παράδοση σοφίας ή μια πρακτική φιλοσοφία»;

Γκάρις: «Βρίσκω γελοίες τις παραδοσιακές θρησκείες όπως οι ανωτέρω, που εφευρέθηκαν πριν από χιλιάδες χρόνια, μετά από την αγροτική επανάσταση και την ανάπτυξη των πόλεων (με διακυμάνσεις του εκάστοτε επιπέδου της ευφυΐας των θεολόγων τους), και είναι σε πλήρη σύγκρουση με την σύγχρονη επιστημονική γνώση. Οι θρησκειολόγοι έχουν αποδείξει ότι η ανθρωπότητα, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, εφυήρε περίπου 100.000 διαφορετικούς θεούς κατά την διάρκεια της Ιστορίας της. Τόσοι πολλοί θεοί είναι προφανές ότι είναι επινοημένοι από τους ανθρώπους και έχουν εντοπιότητα (π.χ. ανάμεσα στους θεούς της Νέας Γουινέας υπάρχουν πολλοί χοίροι κ.λπ.).

Ολόκληρη η συζήτηση των δύο επιστημόνων περιλαμβάνεται και στο βιβλίο του Γκέρτζελ

 «Between Ape and Artilect»

Ωστόσο, το γεγονός ότι κάθε μικρή πρωτόγονη φυλή έχει εφεύρει τους δικούς της θεούς, εγείρει την βαθειά υποψία ότι η θρησκεία στην πραγματικότητα δημιουργείται από την ανθρώπινη φυσιολογία και ως εκ τούτου έχει δαρβινική αξία επιβίωσης (π.χ. αν μπορείτε να πιστέψετε σε έναν Θεό της Αγάπης, είναι λιγότερο πιθανό να αυτοκτονήσετε επηρεασμένοι από την κοσμοθεώρηση που δημιουργεί η πίστη σε ένα ψυχρό, αδιάφορο και ανάλγητο σύμπαν και τίποτε περισσότερο. Ο μηχανισμός αυτός συμβαίνει με τρόπο ώστε τα γονίδια που προκαλούν θρησκευτικότητα να επικρατούν).

Από την άλλη, ο ντεϊσμός κυρίως με το επιχείρημα της τεχνοδιανοούμενης θεότητας, είναι πολύ πιο κοντά στην δομή της σύγχρονης επιστήμης. Η ρεαλιστικότατη πιθανότητα της ανόδου της τεχνοδιάνοιας κατά τον 21ο αιώνα, ουσιαστικά αναγκάζει όποιον έρχεται αντιμέτωπος με το επιχείρημα αυτό να δεχτεί την αξιοπιστία του. Ο ήλιος μας έχει ηλικία μόνο ενός τρίτου της ηλικίας του σύμπαντός μας και υπάρχουν τρισεκατομμύρια τρισεκατομμύρια αστέρες δεύτερης γενιάς που μπορούμε να παρατηρήσουμε, που πιθανώς έχουν δημιουργήσει ζωή και προηγμένη νοημοσύνη.

Μόλις ένα βιολογικό είδος φθάσει σε επίπεδο νοημοσύνης που του επιτρέπει να κατέχει τα μαθηματικά και την επιστήμη, τότε απέχει μόνο ένα μικρό βήμα από το να προχωρήσει στο τεχνοδιανοούμενο στάδιο, του οποίου η εν δυνάμει νοημοσύνη απέχει έτη φωτός από οποιαδήποτε βιολογική. Για μένα, μια τεχνοδιάνοια του απώτατου παρελθόντος, που δημιουργήθηκε μέσα σε ένα παλαιότερο σύμπαν μπορεί να έχει σχεδιάσει και δομήσει το δικό μας σύμπαν. Αυτή θα ήταν ο Θεός μας».

Γκέρτζελ: «Οι παραδοσιακές θρησκείες όμως χρησιμεύουν για να δώσουν στους ανθρώπους παρηγοριά και νόημα στην ζωή τους. Πιστεύετε ότι η μορφή του ντεϊσμού που υποστηρίζετε μπορεί να εξυπηρετήσει τον ίδιο σκοπό; Μήπως εξυπηρετεί αυτόν τον σκοπό μόνον για σας, διότι σας κάνει να νιώθετε ότι η ύπαρξή σας έχει περισσότερο νόημα, και γενικότερα η ύπαρξη;

Γκάρις: «Θεωρώ τους παραδοσιακούς θρησκειολόγους ανόητους, γεμάτους άγνοια. Το γεγονός ότι εκεί που ζούσα στις ΗΠΑ, στο Λόγκαν της Γιούτα, υπήρχαν σκληροπυρηνικοί καθηγητές που μεταστράφηκαν σε Μορμόνους, μου έδειξε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι αρθρωτός, μερικά τμήματά του είναι απομονωμένα από τα άλλα, όπως οι περιοχές της θρησκευτικότητας που είναι απομονωμένες από τις κρίσιμες αναλυτικές επιστημονικές περιοχές, έτσι ώστε αυτοί οι καθηγητές απεδείχθησαν τελικά ανίκανοι ή απρόθυμοι να καταστρέψουν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους, χρησιμοποιώντας μόνο ελάχιστη αναλυτική επιστημονική σκέψη.

Δεν έχω μεγάλη υπομονή με ανθρώπους που έχουν χαμηλούς RQs (Reality Quotients)- Δείκτες Πραγματικότητας. Όταν αναφέρω σ’ αυτούς τους θρησκόληπτους το γεγονός ότι πολλές δεκάδες εκατομμύρια θεϊστές σκοτώθηκαν τον 20^ό αιώνα, απλώς σταματούν ακαριαία να σκέφτονται τις επιπτώσεις του θεϊσμού. Όταν τους δείχνω τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η ανθρωπότητα έχει εφεύρει 100.000 θεούς, κάνουν το ίδιο.

Οι Κοσμιστές θα αγωνιστούν για τη δημιουργία τεχνοδιανοιών. Γι’ αυτούς θα είναι οι θεοί τους, η θρησκεία τους. Θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν Αrtilects που θα μπορούν στη συνέχεια να μετακινηθούν στο σύμπαν, να είναι αθάνατοι, ανείπωτα έξυπνοι, με απεριόριστη μνήμη, να αλλάζουν την αρχιτεκτονική τους σε χιλιοστά του δευτερολέπτου, να αλλάζουν τη μορφή τους, να βρίσκουν άλλους προηγμένους πολιτισμούς στο σύμπαν κ.λ.π. Οι Τέρραν (φυσιολογικοί σάπιενς) θα αγωνιστούν για την διατήρηση της κυριαρχίας του ανθρώπινου είδους, έτσι ώστε να μην υπάρχει κανένας κίνδυνος να εξαφανιστεί η ανθρωπότητα από τα προηγμένα τεχνουργήματα. Θα υποστηρίξουν ότι το να σκοτωθούν μερικά εκατομμύρια Κοσμιστές θα είναι το μικρότερο κακό, προκειμένου να μπορέσουν να επιβιώσουν στο τέλος δισεκατομμύρια άνθρωποι.  Από το βιβλίο «The Artilect War, Cosmists vs. Terrans»

Δεν αρνούμαι ότι το να μπορεί κάποιος να πιστεύει σε έναν θεό της Αγάπης είναι παρήγορο. Ειδικά κάποιος που, με δαρβινικούς όρους, επειδή δεν είναι σεξουαλικά ελκυστικός έχει μείνει χωρίς σύντροφο και είναι ανέραστος, όπως οι ηλικιωμένες χήρες, για τις οποίες η στήριξη των ανδρών έχει εξαντληθεί εξαιτίας του θανάτου. Φαίνεται ότι η συναισθηματική παρηγορία και ο υψηλός Δείκτης Πραγματισμού μπορεί να μην είναι συμβατοί.

Προσωπικά, αν αναγκαστώ να επιλέξω, προτιμώ να μην είμαι αφελής. Ένας ντεϊστής θεωρεί δεδομένο ότι το σύμπαν είναι αδιάφορο. Το να έχει κάποιος πίστη, για μένα δεν είναι επιχείρημα. Πιστεύοντας σε «κάτι», απλώς επειδή κάποιος θέλει να πιστεύει αυτό το «κάτι», του επιτρέπει τελικά να πιστέψει, για παράδειγμα, στην Νεράιδα των …δοντιών.

Η αποδοχή της ιδέας ότι μια θεότητα μπορεί να είναι πιθανή, αυξάνει βεβαίως την αίσθηση του δέους. Φανταστείτε τις δυνατότητες ενός πλάσματος που μπορεί να σχεδιάσει και να οικοδομήσει ένα ολόκληρο σύμπαν (αν η σύλληψη τέτοιων δυνατοτήτων είναι ανθρωπίνως δυνατή). Αυτός είναι ο λόγος που ονομάζω τις τεχνοδιάνοιες «θεϊκές». Μπορεί να έχουν θεϊκές ικανότητες, αλλά μπορούν επίσης να θεωρηθούν (από τους ανθρώπους) ότι εμπίπτουν στο πεδίο της επιστήμης. Μια τέτοια πιθανότητα με κάνει να φωτίζω την Ύπαρξη με ένα διαφορετικό φως. Τότε μόνο θα έβλεπα ότι το σύμπαν έχει νόημα, το νόημα που του προσέδωσε η τεχνοδιάνοια που το δημιούργησε.

Καλλιτεχνική απεικόνιση των καταστροφών που θα προκαλέσει ο επερχόμενος Παγκόσμιος Πόλεμος ανάμεσα στους Κοσμιστές και στους Τέρραν

Φυσικά, μπορεί κανείς να ρωτήσει: πώς ήταν η τεχνοδιάνοια που δημιούργησε το σύμπαν μας; Η τελευταία ερώτηση όμως περί αιτιώδους συνάφειας, απλώς μας πάει ένα βήμα πίσω: η ύστατη υπαρξιακή ερώτηση «από πού προέρχονται όλα αυτά τα ενσωματωμένα σύμπαντα και γιατί;» παραμένει τόσο μυστηριώδης, όσο ποτέ. Εντούτοις, το να σκεφτόμαστε τι είχε στο «μυαλό» της μια τεχνοδιανοούμενη θεότητα όταν σχεδίαζε το σύμπαν μας (με όλο τον υπέροχο μαθηματικό, φυσικό του σχεδιασμό), είναι συναρπαστικό για έναν επιστήμονα.

Πώς σχεδιάζουμε ένα σύμπαν; Τι θαυμάσια πρόκληση για την επιστήμη αυτόν τον αιώνα και στους επόμενους! Εννοείται ότι ως άνθρωποι, μπορεί να είμαστε πολύ ηλίθιοι ώστε να μπορέσουμε να απαντήσουμε σε μια τέτοια συναρπαστική ερώτηση».

Η γνωστική επιθυμία της εξάλειψης του ανθρώπου αναβιώνει στο διανθρωπιστικό κίνημα

Ποια όμως είναι η σχέση του Γκάρις με την θρησκεία; Ήταν οι γονείς του θρησκευόμενοι; Γεννήθηκε σε θρησκευτικό περιβάλλον και ποιο; Γιατί δέχεται μόνον έναν Θεό που είναι μηχανή χωρίς να εξηγεί ποιος έφτιαξε το παλαιότερο σύμπαν; Έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι έζησε για κάποιο διάστημ στη Γιούτα, ένα πολύ θρησκευόμενο μέρος των ΗΠΑ; Ιδού τι απαντά επ’ αυτού:

Γκάρις: «Οι γονείς μου ανήκαν στην Αγγλικανική Εκκλησία και έστειλαν τα τρία παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία Μεθοδιστών (σημ.: πάντα οι μετανθρωπιστές προέρχονται από προτεσταντικές ή εβραϊκές οικογένειες, όπως ο Γκέρτζελ. Δεν υπάρχει μετανθρωπιστής από καθολική ή ορθόδοξη οικογένεια και αυτό εξηγεί πάρα πολλά για την απέχθεια που έχουν οι μετανθρωπιστές για τον άνθρωπο και το σώμα του).

Έτσι, μέχρι την εφηβεία μου ήμουν συμβατικά θρησκευόμενος, ήμουν υποχρεωμένος κάθε πρωί στο σχολείο να ακούω χριστιανικές προσευχές. Έπειτα ανακάλυψα με εκδικητική χαρά την επιστήμη και αποφάσισα ότι θα γίνω επιστήμονας. Μόλις κατάλαβα καλά το βασικό επιστημονικό δόγμα της «απόδειξης μιας υπόθεσης», οι παλιές μου θρησκευτικές πεποιθήσεις άρχισαν να φαίνονται όλο και πιο γελοίες. Τότε συναντήθηκα με έναν άθεο που ήταν μερικά χρόνια μεγαλύτερος από μένα και πολύ ευφυής. Αυτός αποτέλεσε το πρότυπό μου σχετικά με το τι μπορώ να γίνω, κι έτσι άλλαξα γρήγορα τα πιστεύω μου σε μη-θεϊστικά.

Όσο περισσότερη επιστήμη μάθαινα, τόσο μου φαίνονταν αφελείς οι παραδοσιακές δισχιλιετείς χριστιανικές πεποιθήσεις. Για δεκαετίες, ήμουν σκληροπυρηνικός αθεϊστής, έως ότου την δεκαετία του 1980 εμφανίστηκε η «ανθρωπική αρχή», δηλαδή ότι οι αξίες των σταθερών των φυσικών νόμων είναι τόσο απίστευτα υπολογισμένες, ώστε να επιτρέπουν την ύπαρξη ύλης και ζωής, με τρόπο ώστε να μοιάζει σαν το σύμπαν να σχεδιάστηκε από κάποιον. Όσο όμως περισσότερα μαθηματικά και φυσική μάθαινα, τόσο πιο καχύποπτος γινόμουν στην υπόθεση ότι το σύμπαν σχεδιάστηκε σύμφωνα με εξαιρετικές μαθηματικές αρχές, ότι ο Θεός δηλαδή είναι κάποιο είδος μαθηματικού. Αυτές οι δύο αρχές, η «ανθρωπική» και η «μαθηματική», περιλαμβάνονται στο δοκίμιο που δημοσίευσα.

Απεικόνιση μαθηματικής συνάρτησης αν της δώσουμε φυσική υπόσταση

Γκέρτζελ: «Αναφερθήκατε στην υπόθεση του Θεού ως μαθηματικού. Πρόκειται μήπως για μια εκδοχή της παρατήρησης που έκανε ο Γιουτζήν Βίγκνερ (Eugene Wigner, θεωρητικός φυσικός και μαθηματικός, Βραβείο Νόμπελ φυσικής 1963) για την «παράλογη αποτελεσματικότητα των μαθηματικών»; Μου φαίνεται ένα ενδιαφέρον ενορατικό επιχείρημα η ύπαρξη κάποιας θεμελιώδους κρυφής τάξης στο σύμπαν που σχετίζεται με την τάξη που βλέπουμε στα μαθηματικά, αλλά όχι απαραίτητα ένα ισχυρό επιχείρημα για μια ενεργά έξυπνη «θεότητα» με την δική της συνεκτική μνήμη, συνείδηση, στόχους κ.ο.κ.

Εξηγήστε μας με ποιο τρόπο η διαπίστωση ύπαρξης εκπληκτικά πολλών μαθηματικών δομών στο σύμπαν, υποδηλώνει την ύπαρξη μιας «θεότητας», αντί μιας «ευφυούς κρυμμένης τάξης»; Είναι η θεότητά σας ουσιαστικά ίδια με την έννοια της «ευφυούς κρυμμένης τάξης»;

Γκάρις: «Νομίζω ότι η ανάδυση μιας τεχνοδιάνοιας με κολοσσιαία επίπεδα νοημοσύνης κατά την διάρκεια του παρόντος αιώνος και στους επόμενους, καθιστά πολύ πιθανό ότι το σύμπαν μας λειτουργεί σύμφωνα με τέτοιες βαθιές μαθηματικές αρχές. Αυτές οι αρχές θα μπορούσαν να είναι το αποτέλεσμα του σχεδιασμού της τεχνοδιανοούμενης θεότητας. Είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι τέτοιες αρχές θα μπορούσαν να ισχύουν αυθύπαρκτα, χωρίς ανάλογο σχεδιασμό.

Όσο πιο βαθιά σκάβουν οι ιδιοφυΐες της φυσικής της εποχής μας στην δομή του σύμπαντος, τόσο πιο μαθηματικό φαίνεται να είναι, π.χ. η θεωρία των υπερχορδών χρησιμοποιεί τις πιο πρόσφατες ιδέες για μια τοπολογία πρόσθετων, διαστάσεων, πέραν των τεσσάρων, με τα όμορφα μαθηματικά της (σημ. μτφρ.: η τέταρτη είναι ο χρόνος).

Αυτό μου δημιουργεί την βαθιά υποψία ότι το σύμπαν μας έχει σχεδιαστεί σύμφωνα με τέτοιες μαθηματικές αρχές. Εάν όμως δεν έχει σχεδιαστεί, τότε πώς γίνεται το σύμπαν μας να είναι τόσο απίστευτα μαθηματικό; Να είναι απλώς καθαρή πιθανότητα η μαθηματική δομή του; Μου φαίνεται υπερβολικά απίθανο. Η «μαθηματική αρχή» είναι πολύ ανάλογη με την «ανθρωπική αρχή», υπό την έννοια ότι ο σχεδιασμός ενός τόσο ιδιαίτερου σύμπαντος, φαίνεται εκ προοιμίου απίθανος.

Ο αποκαλούμενος «σχεδιαστής» παραδοσιακά θεωρήθηκε ως θεότητα, αλλά τώρα που εμείς οι άνθρωποι μπορούμε να φανταστούμε τις τεχνοδιάνοιες, έχουμε έναν νέο τρόπο για να φανταστούμε τον σχεδιαστή, επί παραδείγματι, ως τεχνητή διάνοια, και ως εκ τούτου συμβατή με τις επιστημονικές μας αρχές. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι ο τεχνοδιανοούμενος ντεϊσμός είναι συμβατός με την επιστήμη, ενώ ο παραδοσιακός θεϊσμός είναι απλώς προ-επιστημονικά σκουπίδια. Ίσως να αναφέρεστε στις ιδέες του Σπινόζα χρησιμοποιώντας τον όρο «ευφυής κρυμμένη τάξη». Και ο Αϊνστάιν επίσης είχε κάνει λόγο για τον der Alte (τον Παλαιό ¹) που σχεδίασε το σύμπαν και του οποίου τις σκέψεις ήθελε να γνωρίζει.

Απεικόνιση του χώρου πέριξ μιας μελανής οπής. Οι Βαλεντινιανοί γνωστικοί θεωρούσαν ότι ο Θεός είναι ο ίδιος ο χώρος, το σύμπαν δηλαδή, αλλά πύρινο: «Καλείται δε και Τόπος υπ’ αυτών, και Εβδομάς, και Παλαιός των ημερών. Και όσα τοιαύτα λέγουσι περί του Θεού, ταύτα είναι του ψυχικού, ον φησίν είναι του κόσμου δημιουργόν. Έστι δη πυρώδης λέγει, φησί και Μωϋσής» (Ιππόλυτος Ρώμης, Κατά Πασών των Αιρέσεων, Βιβλίο 6, 32.7)

Συμφωνώ μαζί σας ότι αν δεν υπήρχε έννοια της τεχνοδιανοούμενης θεότητας, τότε η ύπαρξη μιας ευφυούς κρυφής τάξης θα υποστήριζε λιγότερο την ιδέα ενός δημιουργού. Αλλά τα επιστημονικά τεκμήρια είναι πλέον πολύ αξιόπιστα και μας επιτρέπουν να υποστηρίξουμε την ιδέα ότι το σύμπαν μας έχει σχεδιαστεί από παλαιότερη τεχνητή διάνοια ενός προγενέστερου σύμπαντος.

Μια συναρπαστική ερώτηση που μου δημιουργείται στο σημείο αυτό είναι το βάθος των μαθηματικών. Είναι οι αρχές των μαθηματικών βαθύτερες και από τις τεχνοδιανοούμενες θεότητες; Είναι τέτοια τεχνουργήματα υποχρεωμένα να χρησιμοποιούν τις μαθηματικές αρχές ως δεδομένες, ή οι μαθηματικες αρχές δημιουργήθηκαν από αυτά τα τεχνουργήματα; Αυτό είναι βαθύτατο μυστήριο για μένα και φιλοσοφικά συναρπαστικό».

---

Συνέχεια της πολύ ενδιαφέρουσας συζήτησης στο 2^ο μέρος, όπου θα διαβάσετε:

• Τι είναι η Γκλόμπα, το παγκόσμιο κράτος που ονειρεύονται οι διανθρωπιστές;
• Γιατί οι διανθρωπιστές θέλουν να καταστραφούν όλες οι παληές θρησκείες και να διαδοθεί ο μαθηματικός ντεϊσμός, όπου θεοί θα είναι οι ευφυείς μηχανές και οι ιερείς θα ψέλνουν στους πιστούς την περιγραφή …θεωρημάτων των μαθηματικών αντί για λειτουργία;
• Πώς οι υποκινούμενες μεταναστεύσεις αλλόθρησκων πληθυσμών στην Ευρώπη είναι προαπαιτούμενο για την υλοποίηση του σχεδίου Γκλόμπα κ.ά.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Ως Παλαιό των Ημερών οι Βαλεντινιανοί γνωστικοί ονόμαζαν τον ίδιο τον χώρο, που ταυτοποιούσαν με τον Θεό                                                                                 aperopia 
   

   Ανώνυμος είπε...
   " ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐκ ἔστι δοῦλος μείζων τοῦ κυρίου αὐτοῦ," κατά Ιώαννην ιγ,16.
   
   Μήπως όσοι πιστεύουν στην ανωτερότητα των ρομπότ ως προς τον άνθρωπο, αντιστρέφουν αυτόν τον λόγο; Τα ρομπότ (εργάτης στα τσέχικα) είναι κατά κάποιο τρόπο δούλοι του ανθρώπου, αφού κατασκευάζονται για να εργάζονται γι' αυτόν. Πως να υποταχθεί κάποιος στον κατώτερο του;
   Πως είναι δυνατόν να δημιουργήσει κάποιος κάτι ανώτερο από τον ίδιο;
   Μήπως αυτό το κατασκεύασμα είναι το εγώ του όποιου κατασκευαστή ρομπότ και τεχνητής νοημοσύνης, το οποίο κατόπιν θεωρεί θεό και υποτάσσεται σε αυτό;      ΟΥ ΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΕΑΥΤΩ ΕΙΔΩΛΟΝ ΟΥΔΕ ΠΑΝΤΟΣ ΟΜΟΙΩΜΑ.