Η ζωή μετά την τηλεόραση

Η ζωή μετά την τηλεόραση: Η επερχόμενη μεταμόρφωση τών μέσων και του αμερικάνικου τρόπου ζωής

Οι εξελίξεις στον τομέα τών υπολογιστών και τών τηλεπικοινωνιών θα δημιουργήσουν νέες αγορές

Life After Television: The Coming Transformation of Media and American Life

Computer and Telecommunications Advancements Will Create New Markets

Friday, September 1, 1995

https://fee.org/articles/life-after-television-the-coming-transformation-of-media-and-american-life/

Στις αρχές τής δεκαετίας τού 1980, ο George Gilder βοήθησε στο να ξεκαθαρίσει το θολό τοπίο των οικονομικών, με δυο πολύ διεισδυτικά βιβλία: το Πλούτος και Φτώχια και το Το πνεύμα του επιχειρείν.                                

Με αυτά τα σημαδιακά έργα κατάφερε να ανασύρει την οικονομία από τον βάλτο στον οποίο είχε βυθιστεί για περισσότερο από μισό αιώνα. Όταν ο Gilder καταπιάνεται με τα οικονομικά παύουν να είναι μια άχαρη επιστήμη.

Με την έκδοση τού Microcosm το 1989 και τώρα με την επικαιροποιημένη και πολύ πιο εκτεταμένη έκδοση του Life after Television (πρώτη έκδοση το 1990), ο Gilder στηρίχτηκε στα έργα του επί οικονομικών θεμάτων, και μας προσέφερε διεισδυτικές ματιές στις πρόσφατες και μελλοντικές εξελίξεις των πιο δυναμικών βιομηχανιών-των υπολογιστών και των τηλεπικοινωνιών. Ο Gilder προσφέρει ένα συναρπαστικό όραμα του μέλλοντος, όπου οι τεχνολογικές εξελίξεις ενισχύουν την ατομική δημιουργικότητα.

Στο Η ζωή μετά την τηλεόραση ο Gilder παίρνει τον αναγνώστη σε ένα τεχνολογικό ταξίδι στον μικρόκοσμο των υπολογιστών, δια μέσου του αέρα μέσα «στο φάσμα των ηλεκτρομαγνητικών ταλαντώσεων» και πάνω στις ακτίνες του φωτός που ταξιδεύει μέσα από γυάλινα νήματα ή οπτικές ίνες. Είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι, τόσο για τον ειδικό στην τεχνολογία, όσο και για εκείνα άτομα που ενδιαφέρονται για το πως θα μεταμορφωθεί η οικονομία και ο πολιτισμός μας, δια της επανάστασης της πληροφορίας.

Ο μεταδοτικός ενθουσιασμός του Gilder για τα μεγάλα άλματα στα πεδία των υπολογιστών και των τηλεπικοινωνιών, δεν προέρχεται από αυτούς που παθητικά κάθονται στον καναπέ και ψάχνουν σε 500 κανάλια τι να δουν ή από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που μουδιάζουν τα μυαλά των παιδιών μας. Αντιθέτως, ο Gilder δηλώνει πως η ατομικότητα θα νικήσει την μαζική κουλτούρα. Η από πάνω προς τα κάτω δομή της τηλεόρασης, όπου λίγοι απευθύνονται στο πιο πλατύ, και για τον λόγο αυτό στον χαμηλότερο κοινό παρονομαστή, θα ανατραπεί από την από κάτω προς τα πάνω επανάσταση, η οποία θα κινείται από τους καταναλωτές και την επιχειρηματικότητα.

Ο Gilder παρατηρεί πονηρά: «Μια υγιής κουλτούρα δεν αντικατοπτρίζει την ψυχολογία των μαζών αλλά την δημιουργικότητα και την έμπνευση εκατομμύριων ατόμων που έχουν ανώτερους στόχους. Στη θέση της πυραμίδας αναμετάδοσης (εκπομπών), θα εμφανιστεί ένα δίκτυο ισάξιων, όπου το κάθε τερματικό θα είναι έξυπνο. Δε θα υπάρχουν πια τηλεοράσεις, αλλά διαδραστικοί δέκτες τηλεοπτικών σημάτων, επεξεργαστές και αναμεταδότες».

Τα έξυπνα αυτά τερματικά τα ονομάζει teleputers. Επισημαίνει πως το «teleputer είναι ένα όργανο δημιουργικής καταστροφής». Αυτό σημαίνει, πως όπως με κάθε μεγάλη επινόηση ή ανανέωση, ένα εδραιωμένο αλλά λιγότερο αποτελεσματικό σύστημα, πρέπει να κάνει τόπο. Τέτοια εδραιωμένα, εξειδικευμένα συμφέροντα, δεν κάνουν τόσο εύκολα τόπο, αλλά προσπαθούν να σταματήσουν την κρίσιμη οικονομική διαδικασία της δημιουργικής καταστροφής, μέσω κυβερνητικής προστασίας από τον ανταγωνισμό. Ο Gilder σημειώνει: «Ο καπιταλισμός ίσως προσφέρει την υπόσχεση μεγάλης εξουσίας και πλούτου σε πολύ λίγους ανθρώπους, που είναι σε θέση να διαμορφώσουν ή να προβλέψουν το μέλλον, η γραφειοκρατική πολιτική όμως προσφέρει μια ισχυρή πανοπλία σε πολύ περισσότερους ανθρώπους που θέλουν να αντισταθούν στην αλλαγή. Όποτε είναι δυνατό, η κυβέρνηση και οι αρχές της νά προσπαθούν να απογοητεύσουν ή να διώξουν τους καινοτόμους».

Ο Gilder αντιλαμβάνεται την δυναμική φύση των αγορών, και παρατηρεί: «Η αμερικάνικη βιομηχανία, απελευθερωμένη από τα κανονιστικά δεσμά, θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει μόνη της, χωρίς καμιά κρατική βοήθεια, το πρόγραμμα σύνδεσης όλων των σπιτιών με οπτικές ίνες». Το καλύτερο που μπορεί να κάνει η κυβέρνηση για τις βιομηχανίες τηλεπικοινωνιών και υπολογιστών, δεν είναι κάποια πολιτική, αλλά η απορρύθμιση.

Είναι ενδιαφέρον, πως ο Gilder, ενώ προβλέπει τον θάνατο της τηλεόρασης κάτω από αυτό το κύμα της δημιουργικής καταστροφής, θεωρεί πως οι εφημερίδες θα είναι η αιχμή του δόρατος στην επανάσταση της πληροφορίας. Το κόστος παραγωγής και μετάδοσης των εφημερίδων θα καταρρεύσει, όταν οι υπολογιστές και οι οπτικές ίνες θα έχουν αντικαταστήσει τα τυπογραφεία. Ο Gilder εξηγεί: «Ο κύριος λόγος για τον οποίο οι εφημερίδες θα επικρατήσουν στην εποχή της πληροφορίας, είναι επειδή οι εφημερίδες είναι καλύτερες από οτιδήποτε άλλο στην συλλογή, επεξεργασία, επιλογή και παρουσίαση πραγματικών πληροφοριών, και θα συμμαχήσουν με τους υπολογιστές για να το κάνουν. Στοχεύουν σε ενήλικες με πραγματικά ενδιαφέροντα και φιλοδοξίες που δημιουργούν αγοραστική δύναμη, και δεν έχουν σκοπό να αποσπάσουν τα παιδιά από πιο εποικοδομητικές ασχολίες».

Εν τέλει, η θεμελιώδης διαφορά μεταξύ τηλεόρασης και του υπολογιστή-ή σύντομα του teleputer-μπορεί να εξηγηθεί με οικονομικούς όρους. Είναι η διαφορά μεταξύ αντίδρασης και δημιουργίας. Η διαφορά μεταξύ ανάγκης και παροχής. Ο Gilder λέει: «Ενώ οι τηλεθεατές χρησιμοποιούν τις μηχανές τους για να ναρκώσουν τους εαυτούς τους και τα παιδιά τους, οι χρήστες των ηλεκτρονικών υπολογιστών χρησιμοποιούν τις μηχανές τους, για να γίνουν πιο πλούσιοι και πιο έξυπνοι, και πιο παραγωγικοί… Η τηλεόραση είναι καταναλωτικό προϊόν. Ο υπολογιστής είναι μια παράπλευρη επένδυση στη επερχόμενη ανόρθωση της κατοικίας, η οποία θα έχει κεντρικό ρόλο στην παραγωγική δυναμική του καπιταλισμού, αλλά και στην μεταμόρφωση του καπιταλισμού σε θεραπευτική δύναμη για την σημερινή κρίση της κατοικίας και της οικογένειας, της κουλτούρας και της κοινότητας».

Εκεί που άλλοι συγγραφείς βλέπουν μόνο τρόπους με τους οποίους οι εξελίξεις στον τομέα των υπολογιστών και τηλεπικοινωνίων υπηρετούν τρέχουσες αγορές, ο Gilder βλέπει πως τέτοιες εξελίξεις δημιουργούν νέες αγορές-επηρεάζοντας ολόκληρη την οικονομία και την κουλτούρα. «Η ζωή μετά την τηλεόραση» είναι και θα είναι μια συναρπαστική περιπέτεια.