ΠΤΩΣΗ - ΚΡΙΣΗ - ΚΟΛΑΣΗ Ή Η ΔΙΚΑΝΙΚΗ ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΗ ΤΗΣ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ (22)

Συνέχεια από Κυριακή, 18 Οκτωβρίου 2020

Κεφάλαιο 22: Προσδοκώμενες συνοδικὲς διασαφήσεις

Δὲν χρειάζεται ἡ προσφυγὴ οὔτε σὲ «ἀγαθὰ πνεύματα» καὶ στὴ βοήθειά τους γιὰ νὰ πραγματωθεῖ τὸ ναί, ἡ κατάφαση τοῦ ἀνθρώπου στὴν κλήση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, οὔτε σὲ «δαίμονες» ἢ «πονηρὰ πνεύματα» καὶ στὴ βοήθειά τους γιὰ νὰ πραγματωθεῖ τὸ ὄχι, ἡ ἄρνηση τοῦ ἀνθρώπου στὴν κλήση τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Μπορεῖ ἡ Ἐκκλησία νὰ χρειάστηκε τὴ γλώσσα τῶν προ-χριστιανικῶν θρησκευτικῶν παραδόσεων γιὰ νὰ ἐκφράσει, εὔληπτα γιὰ τοὺς πολλούς, τὴν ὑπαρκτικὴ περιπέτεια τῆς ἐλευθερίας τοῦ ἀνθρώπου. Ἀλλὰ καμιὰ συνοδικὴ ἀπόφαση δὲν δεσμεύει τὸ ὀντολογικὸ περιεχόμενο τοῦ εὐ-αγγελίου τῆς Ἐκκλησίας στὰ σχήματα τῆς θρησκευτικῆς δαιμονολογίας καὶ ἀγγελολογίας.

Ὅταν μιλᾶμε γιὰ συνοδικὴ διασάφηση τῆς ἀγγελολογίας καὶ τῆς δαιμονολογίας, ἐννοοῦμε τὸ ἀνάλογο τῆς ὀντολογικῆς ἑρμηνείας ποὺ διατύπωσαν οἱ ὣς τώρα οἰκουμενικὲς σύνοδοι τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴν ἀλήθεια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, τῆς ἐνανθρώπησης τοῦ Υἱοῦ-Λόγου καὶ τῆς λειτουργίας τῶν Εἰκόνων (τῆς ζωγραφικῆς τέχνης) μέσα στὴν Ἐκκλησία.

Στὸ προκείμενο θέμα, τὸ ἀνάλογο τῶν ὀντολογικῶν διασαφήσεων ποὺ προηγήθηκαν θὰ ἦταν νὰ ἀπαντηθοῦν ἀπὸ Σύνοδο τῆς καθόλου Ἐκκλησίας ἐρωτήματα καὶ ἑρμηνευτικὰ κενά, ὅπως:

1. Οἱ ἄγγελοι καὶ οἱ δαίμονες φέρονται στὴν ἐκκλησιαστικὴ γραμματεία ὡς ἔλλογες καὶ αὐτοσυνείδητες (δηλαδὴ προσωπικὲς) ὑπάρξεις, κτιστές, ἀλλὰ σαφῶς ἐλεύθερες ἀπὸ τοὺς περιορισμοὺς τῆς κτιστότητας (χρόνο, χῶρο, φθορά, θάνατο). Ἐμφανίζονται, δηλαδή, νὰ ἔχουν προικιστεῖ καταγωγικὰ μὲ τὴν «καθ’ ὁμοίωσιν Θεοῦ» ὕπαρξη, χωρὶς νὰ ἔχει προηγηθεῖ πρόσληψη τῆς ἀγγελικῆς φύσης ἀπὸ τὸν Θεό (τὸ ἀνάλογο τῆς ἐνανθρώπησης τοῦ Υἱοῦ-Λόγου), χωρὶς καὶ τὴ δοκιμασία τῆς ἐλευθερίας ποὺ προϋποθέτει τὸ πέρασμα ἀπὸ τὸ «κατ’ εἰκόνα» στὸ «καθ’ ὁμοίωσιν».

2. Μάλιστα οἱ δαίμονες περιγράφονται νὰ παραμένουν ἐλεύθεροι ἀπὸ τοὺς περιορισμοὺς τῆς κτιστότητας καὶ μετὰ τὴν (ἀσαφῶς θρυλούμενη) «πτώση» τους. Ἀντιστρατεύονται τὸν Θεὸ καὶ ὑπονομεύουν τὴν «καλὴν λίαν» δημιουργία τοῦ Θεοῦ, πραγματώνοντας ἐνεργὰ τὴν ἄρνηση τοῦ τρόπου τῆς «ὄντως ὑπάρξεως». Ὅμως αὐτὴ ἡ θελημένη πραγμάτωση τῆς ἄρνησης τοῦ ὑπάρχειν δὲν τοὺς ὁδηγεῖ στὸν θάνατο, διαιωνίζει ἀχρόνως ἀδιάστατη, ἄφθορη, ἀθάνατη τὴν ὕπαρξή τους.

3. Οἱ δαίμονες, διαθέτοντας τὶς «συντεταγμένες» τῆς ἐλευθερίας τοῦ Ἀκτίστου (τὴν ἀχρονία, ἀδιαστασία, ἀφθαρσία, ἀθανασία) πραγματώνουν τὴν ἄρνηση τοῦ τρόπου τοῦ Ἀκτίστου (τῆς ὑποστατικῆς τριαδικῆς πραγμάτωσης καὶ ἀλληλοπεριχώρησης τῆς ἀγάπης). Ὁ παραλογισμὸς τὸν ὁποῖο συνεπάγεται ἡ ἀναφορὰ σὲ ὕπαρξη δαιμόνων (δηλαδὴ ἀγγέλων ποὺ «ἐξέπεσαν» σὲ δαίμονες) μοιάζει ἔτσι ὁλοσχερής, ἀναιρεῖ πλήρως τὴ λογικὴ (τὸν κοινωνούμενο λόγο, τὶς προϋποθέσεις γνώσης) τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐμπειρίας καὶ μαρτυρίας.

4. Οἱ δαίμονες περιγράφονται ὡς ἔχοντες ἀκόμα καὶ τὴ δυνατότητα νὰ μονομαχοῦν μὲ τὸν Θεὸ-δημιουργό τους: Νὰ «ἐκπειράζουν Κύριον τὸν Θεόν» τους, τὸν ἐνανθρωπήσαντα Υἱὸ-Λόγο, «ἀγόμενον ἐν τῷ Πνεύματι εἰς τὴν ἔρημον»: Ἀναγαγὼν αὐτὸν ὁ διάβολος εἰς ὄρος ὑψηλὸν ἔδειξεν αὐτῷ πάσας τὰς βασιλείας τῆς οἰκουμένης ἐν στιγμῇ χρόνου, καὶ εἶπεν αὐτῷ ὁ διάβολος· σοὶ δώσω τὴν ἐξουσίαν ταύτην ἅπασαν καὶ τὴν δόξαν αὐτῶν, ὅτι ἐμοὶ παραδέδοται, καὶ ᾧ ἐὰν θέλω δίδωμι αὐτήν, μὲ ἀντάλλαγμα: «ἐὰν πεσὼν προσκυνήσεις μοι» (Λουκ. 4, 1-13 – Ματθ. 4, 9 – Μάρκ. 1, 12-13). Ὁ συνοδικὸς φωτισμὸς ἑνὸς τέτοιου κειμένου εἶναι ζωτικὴ ἀνάγκη ἀπελευθέρωσης τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὴν ἀπόδοση ὀντολογικῆς ὑπόστασης στὸ «κακό».

5. Ἂν οἱ «δαίμονες» εἶναι ἡ ὑποστασιοποίηση τοῦ «κακοῦ», ἡ ἐκδοχὴ τοῦ «κακοῦ» ὡς ὀντολογικῆς πραγματικότητας ἰσοδύναμης καὶ ἰσόκυρης μὲ τὴν πραγματικότητα τοῦ Θεοῦ, ἂν σὲ ἀφηγήματα ὅπως τὸ παραπάνω ἀποδοθεῖ χαρακτήρας ἱστορικῆς καταγραφῆς καὶ ὄχι ἀλληγορίας-συμβολικῆς εἰκόνας, τότε ἡ γλώσσα τοῦ ὀντολογικοῦ μας προβληματισμοῦ ἐξουδετερώνεται ἀπὸ κομβικὲς ἀντιφάσεις: Στὸ κτιστὸ ἀποδίδουμε γνωρίσματα τοῦ Ἀκτίστου, ἡ διαστολὴ τῶν δύο ἐννοιῶν ἀκυρώνεται, ἡ σύγχυσή τους ἀποκλείει τὴ λογικὴ (ἐμπειρικὰ κοινωνούμενη) ὀντολογικὴ ἑρμηνευτική.

6. Τὸ ἀμιγῶς διανοητικὸ εὕρημα τοῦ ἄτρεπτου (ὁριστικοῦ-ἀμετάβλητου) χαρακτήρα τῆς «ἀγαθότητας» τῶν ἀγγέλων καὶ τῆς «κακότητας» τῶν δαιμόνων μοιάζει ριζικὰ ἀσυμβίβαστο μὲ ἕναν ὀντολογικὸ προβληματισμὸ ποὺ προυποθέτει ὡς βάση τὴ διάκριση κτιστοῦ καὶ ἀκτίστου. Ἂν δὲν γίνει ἀπολύτως σεβαστὴ μεθοδολογικὰ (ὡς μίτος γιὰ τὴν ἄρθρωση καὶ ἑνοποιὸς ἱστὸς τῶν ἑρμηνευτικῶν μας προτάσεων) αὐτὴ ἡ διάκριση, τότε ὁ λόγος-μαρτυρία τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἐμπειρίας (τὸ εὐ-αγγέλιο τῆς Ἐκκλησίας) ἐκπίπτει σὲ ἀφέλειες καὶ αὐθαιρεσίες θρησκευτικῶν ἀπριορισμῶν καὶ μυθευμάτων.

ΓΕΙΑ ΣΟΥ ΡΕ ΜΑΓΚΑ!!!

ΑΦΟΥ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΣΑΙ ΚΑΜΜΙΑ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΣΤΟ ΑΓΑΘΟ ΑΥΤΟ ΑΚΡΙΒΩΣ ΔΕΝ ΣΥΝΙΣΤΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ; ΔΕΝ ΜΑΣ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΛΟΙΠΟΝ ΤΟ ΑΓΑΘΟ ΑΤΟΜΟ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟ ΚΑΚΟ ΑΤΟΜΟ ΣΕ ΑΙΩΝΙΑ ΔΙΑΜΑΧΗ, ΤΟΥ ΜΑΝΙΧΑΙΣΜΟΥ;

ΓΙΑΤΙ ΕΝΑΝΘΡΩΠΗΣΕ Ο ΚΥΡΙΟΣ;

ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗΣ ΚΤΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΑΚΤΙΣΤΟΥ; ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΑΝΑΧΘΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΜΕ ΕΦΑΛΤΗΡΙΟ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ, ΟΠΩΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΚΛΗΡΙΚΑΛΙΣΜΟΥ. 

Η ΓΛΩΣΣΑ ΕΙΝΑΙ Η ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ ΦΥΣΙΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ Ο ΔΟΥΛΟΣ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΦΕΝΤΗΣ, ΠΡΟΣΩΠΟ, ΟΠΩΣ ΣΤΑ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΟΥ ΕΓΕΛΟΥ. 

Άγιος Μάξιμος ο ομολογητής :  

“Πεύσεις και αποκρίσεις”, τόμος 14Α, εκδόσεις Μερετάκη, Ερώτησις 104, Απόκρισις:

«Η ψυχή, νους υπάρχουσα κατά την δύναμιν αυτής, έχει ως αγέννητον εαυτήν, εαυτώ γεννώντα γεννητώς, ως είναι τον λόγον τον εν τω νω και εκ του νου γεννώμενον άλλον αυτώ εκείνο τον γεννώντα νουν μετά της κατά την γέννησιν ιδιότητος της μηδαμώς δεχομένης αντιστροφήν.

Διότι άφετον και απλούν κατά την ουσίαν η μόνον το Θείον, τα δε άλλα πάντα, όσα μετά Θεόν και εκ Θεού το είναι έχει, εξ ουσίας και ποιότητος ήτουν δυνάμεως είναι, τουτέστιν εξ ουσίας και συμβεβηκότος.

Αυτός ουν ο λόγος ο ούτω και ων και γεννώμενος, της υπουργού φύσεως την φωνήν λαμβάνων, προφέρεται και γεννά λόγον εν άλλω νοί, διά της του δεχομένου ακοής τω νω παραπεμπόμενος.»

Mετάφραση :

H ψυχή πού είναι νούς κατά τήν δύναμή της, έχει οπωσδήποτε ως αγέννητο τόν εαυτό της πού γεννά νοητά γιά τόν εαυτό του, ώστε νά  υπάρχει ο λόγος πού είναι μέσα στό νού καί από αυτόν νά γεννιέται άλλος, [κι έτσι ο πρώτος είναι ο νούς πού γεννά καί ο νούς πού γεννιέται ο δεύτερος], έχοντας τήν ιδιότητα πού συνοδεύει τή γέννηση πού μέ κανένα τρόπο δέν επιδέχεται αντιστροφή.

Διότι τίποτε δέν είναι απόλυτο (ανεξάρτητο από τά άλλα) καί απλό στήν ουσία, παρά μόνο τό Θείο, ενώ τά άλλα όσα είναι έπειτα από τόν Θεό καί παίρνουν τήν ύπαρξή τους από τό Θεό, αποτελούνται από ουσία καί ποιό ήτοι δύναμη, δηλαδή από ουσία καί συμβεβηκότα.

Αυτός λοιπόν ο λόγος, αυτός πού έτσι είναι καί γεννιέται, παίρνοντας  τή φωνή τής υπηρέτριας φύσης, προφέρεται καί γεννά λόγο σέ άλλο νού καθώς παραπέμπεται μέ τήν ακοή εκείνου πού τόν δέχεται στό νού.