ΜΥΣΤΙΚΙΣΤΕΣ ΜΑΣΟΝΟΙ (10)

 Συνέχεια από:Πέμπτη 18 Φεβρουαρίου 2021

ΜΥΣΤΙΚΙΣΤΕΣ ΜΑΣΟΝΟΙ. 

Maistre και Ballanche.

Του Henri De Lubac.

          Οι διαλογισμοί τού Ballanche.

Τα δύο ονόματα του Maistre και του Bonald πολύ συχνά εμφανίζονται μαζί σαν δύο μεγάλοι δάσκαλοι της αντεπανάστασης. Οι δύο όμως δεν υπήρξαν ποτέ φίλοι και δεν συνεργάστηκαν ποτέ σε ένα κοινό κείμενο. Ο κόμης de Bonald δεν μας προσφέρει παρά έναν αδύναμο αντίλαλο της σκέψης του Maistre σχετικά με το θρησκευτικό μέλλον της ανθρωπότητος. Το δυνατό παραδοσιακό του έργο πολύ λίγο διασχίζετο από προφητικές λάμψεις. [Ο μασονισμός είναι η πηγή της ψευδοπροφητείας στην οποία υπέκυψε η Δυτική Εκκλησία ακολουθούμενη από την Ορθοδοξία σήμερα πλέον. Η μελλοντολογία και η ανανέωση]. Παρ’όλα αυτά μία μέρα εξήγησε ότι οι αρχαίοι σπόροι οι οποίοι έχουν κατατεθεί στον σημερινό κόσμο και “κλείστηκαν μέσα στην αλήθεια όπως στον κόλπο της μάννας, θα βγουν όταν θα υπάρξει ανάγκη. Και έτσι πλησιάζουμε σιγά-σιγά την στιγμή κατά την οποία οι άνθρωποι θα δουν την αλήθεια πρόσωπο με πρόσωπο, και όχι σαν μία εικόνα κάτω από τα πέπλα του μυστηρίου”. Είναι πολύ λίγο για μία υποψηφιότητα στον τίτλο του Ιωκειμιστή.

          Το πράγμα τίθεται διαφορετικά για τον Gallanche (1776-1847) της Λυών, συγγραφέως του ατελούς έργου κοινωνική παλιγγενεσία. Δανείζεται τον τίτλο, από την “φιλοσοφική παλιγγενεσία” του Charles Bonnet. “Αυτό που προσπάθησε ο Bonnet να κάνει για το άτομο, εγώ το προσπάθησα για τον συλλογικό άνθρωπο. Κατόρθωσε να βρει την λέξη αυτή, με μία κοντινή σημασία στην δική του, στον Herder, ο οποίος με την σειρά του την είχε πάρει χωρίς αμφιβολία από τον Lessing. Διαβάζοντας τον έρχονται στην μνήμη πολύ συχνά ο Vico ο Herder, o Maistre και ο Lamennais. Αυτοί είναι οι εμπνευστές του, πολύ λιγότερο από τους θεωρητικούς με τους οποίους αντιτίθεται συνήθως “Έχω χρέος, θα πει στο δεύτερο μέρος των προλεγόμενων του, να τους εμφανίσω μπροστά στην ιδιοφυΐα της ανθρωπότητος. Θαυμάζει τον Vico τον οποίο διάβαζε και μελέτησε απευθείας πριν δώσει μία μερική του μετάφραση ο Michelet το 1827. Βλέπει σ’αυτόν “ένα από τα πιο διεισδυτικά πνεύματα που υπήρξαν ποτέ, γεμάτο από εκείνη την παρηγορητική σκέψη η οποία λογαριάζει τα πάντα, εκείνο δηλαδή μιας πάντοτε επαγρυπνούσας πρόνοιας, πάντοτε προστατευτικής, η οποία ξεδιπλώνει μέσω του απαράβατου νόμου της ανάπτυξης και της προόδου. Αλλά σημειώνει επίσης ότι η “λογική δύναμη του συστήματός του βίασε την ορθοδοξία του και τον έσυρε στην κατασκευή μιας ανθρωπότητος έξω από την παράδοση, να δημιουργήσει έναν αυθορμητισμό ανεξάρτητο από την αποκάλυψη”.

          Ο Maistre και ο Ballanche, οι οποίοι αλληλοεκτιμούντο, έκριναν μάλλον ζωηρά ο ένας τον άλλον. Ο Maistre κατηγορούσε τον Ballanche το 1818, σχετικά με το Δοκίμιο στους κοινωνικούς θεσμούς, στο οποίο έδειχνε την πρόοδο που προέκυψε από την διαμάχη ανάμεσα στις δύο αντίθετες αρχές του συντηριτισμού και του προοδευτισμού, σάν το επαναστατικό του πνεύμα! Δεν πιστεύω, έγραφε, ότι βρίσκεστε στον σωστό δρόμο. [Η συντητηρική αρχή είναι ο θεσμός της εκκλησίας σε αντιπαράθεση με τους πολιτικούς θεσμούς, του διαφωτισμού. Αυτή η αντιπαράθεση διαιωνίζεται μέχρι σήμερα με τους πολιτικούς όρους της δεξιάς και της αριστεράς]. Και ο Ballanche απαντά στα προλεγόμενα : “Εγώ θα έλεγα ευχαρίστως στον κύριο de Maistre και στους μαθητές του: Είστε Ιουδαίοι του αρχαίου Νόμου, εμείς είμαστε οι Χριστιανοί της Χάριτος”. Αυτός ο ευγενής Θεόσοφος, συνεχίζει, αποκοιμήθηκε, αγκαλιά με τις αναμνήσεις του, τις οποίες αντάλλασσε για προοράσεις και προβλέψεις. Χωρίς αμφιβολία δεν περιπλανήθηκε στους σκοτεινούς δρόμους του παρελθόντος αλλά χωρίς αμφιβολία μας παραπέμπει στον αρχαίο Νόμο. Όμως ο Μωυσής μύησε έναν λαό, ο Χριστός μύησε το ανθρώπινο γένος. Έτσι προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί περιμένουν έναν καινούργιο αιώνα, μία νέα αποκάλυψη: Δεν έχει καμία θέση ο βωμός του άγνωστου Θεού! Ο Χριστιανισμός είναι η ίδια η τελειότης των θρησκευτικών θεσμών. Ο Λόγος δεν θα εγκαταλείψει την θρησκεία του Ιησού Χριστού, διότι δεν διαχωρίζεται από την σκέψη!

          Σ’αυτό το είδος χορού, η αντίφαση δεν είναι παρά φαινομενική. Ο Ballanche κατηγορεί στον Maistre τον συντηρητισμό του, ιδίως τον πολιτικό-θρησκευτικό, όταν η αναμονή του μιας τρίτης εποχής οφείλεται στον ίδιο λόγο! Λέει: Και εγώ πιστεύω σε μία τρίτη εποχή, αλλά αυτή έχει ήδη ξεκινήσει: Ο αναμενόμενος αιών υπάρχει ήδη. Τα πράγματα ομιλούν μία γλώσσα η οποία είναι και μία αποκάλυψη του Θεού. Θα λέγαμε σήμερα ότι είδε στην Γαλλική επανάσταση ένα “σημείο των καιρών”. Γι’αυτόν, η Γαλλική επανάσταση εγκαινίασε την νέα εποχή και στους μελλοντικούς χρόνους βλέπει περισσότερο μία μεταμόρφωση κοινωνική παρά έναν διανοητικό μετασχηματισμό. Η κίνηση των πνευμάτων που είναι η γνώμη, μπορεί να αλλάξει την κοινωνία, αλλά η θρησκεία πρέπει να μείνει ακίνητη όπως ο ίδιος ο Θεός. Ο Χριστιανός και καθολικός Ballanche είναι πολύ σκληρός εναντίον της φιλοσοφίας των θεϊστών του 18^ου αιώνος. Γνωρίζει οπωσδήποτε πως υπήρξε “τρομακτική” η επαναστατική κρίση και διατήρησε μια φοβερή μνήμη του εφιάλτη που έζησε στην γενέτειρά του Λυών όταν ήταν έφηβος αλλά πιστεύει ότι είναι ένας μυστηριώδης νόμος της πρόνοιας “το καλό να αναδύεται από το κακό”, ότι το καλό δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς πόνο, ότι το μεγαλείο του καλού μετριέται επίσης και με το εύρος και την ένταση του πόνου. Ο θάνατος του Βασιλέως δεν του αφαιρεί την διαύγεια του ούτε στην σταθερή του ελπίδα! Προτείνει στους ρεαλιστές μάλιστα να θεωρήσουν τον Λουδοβίκο XVI πάνω στην λαιμητόμο, με όλον τον σεβασμό, σαν το σύμβολο μιας ιστορικής αλλαγής θελημένης εκ της πρόνοιας.

          Δύο άλλοι φίλοι συμπολίτες της Λυών επηρέασαν τον Ballanche ο Ampère και ακόμη περισσότερο ο Claude-Julien Bredin. Την 1^η Οκτωβρίου του 1816 ο Ampère έγραφε στον Bredin: Τα πάντα μου ανακοινώνουν μία μεγάλη θρησκευτική εποχή, αλλά απελπίζομαι όταν σκέφτομαι ότι δεν θα ζήσω αρκετά για να την δω! Ο Bredin ήταν προφητικός: Ονειρευόταν μία “μυστικιστική” εκκλησία. Εγώ την βλέπω έγραφε, στο μοναστήρι που ήταν ο Tommaso da Kempis, και στο μαγαζί του Bohme. Πολύ συχνά επίσης κατοίκησε στο σπίτι των Ιησουϊτων. Θα έπρεπε να διαβαστούν οι Γραφές στο πνεύμα του Bohme. Πίστευε όμως επίσης καί διαπίστωνε μία ανεπανόρθωτη παρακμή της ορατής εκκλησίας και απέθετε την ελπίδα του σε έναν χριστιανισμό, η έλευση του οποίου προαναγγελλόταν από αυτή την μυστικιστική εκκλησία! Πίστευε δε ακόμη ότι η Γαλλική επανάσταση είχε πραγματοποιήσει σχεδόν στο κοινωνικό πλαίσιο το έργο του Χριστιανισμού. Ο φίλος του λοιπόν του εξηγούσε: Λες ότι η κοινωνία είναι κεκορεσμένη από τον Χριστιανισμό. Και σαν προφήτης καλά το λες αλλά όχι σαν ιστορικός. Για το μέλλον η δήλωσή σου είναι αληθινή, αλλά για το παρόν σφάλλει. Η κοινωνία είναι κεκορεσμένη από τον Χριστιανισμό, η πρόσμιξη βρίσκεται επί το έργο από αιώνες (καθότι ο Χριστιανισμός προηγείται της γέννησης του Υιού της Μαρίας) αλλά δεν πραγματοποιήθηκε ακόμη. Ο κορεσμός δεν είναι ακόμη πλήρης, ούτε καν στην νέα κοινωνία! Τον επόμενο χρόνο ο Bredin, εξηγούσε με ακρίβεια την σκέψη του η οποία είχε προσβάλει την σκέψη του φίλου του!

          Είναι αδύνατον να χαρακτηρίσουμε καλύτερα την σημερινή εποχή από όσο το έκανες εσύ με το επίθετο Παλιγγένεση! Αυτή η παλιγγένεση θα είναι μεγάλης διάρκειας και έμπονη και δεν θα είναι παρά μία προετοιμασία. Το αυγό έγινε ήδη προνύμφη και περνά στο στάδιο της νύμνης αλλά δεν θα μεταμορφωθεί ακόμη σε πεταλούδα. Όλες αυτές οι μεταμορφώσεις είναι ασθένειες, τρομερές κρίσεις που κάνουν να τρέμουμε. Αλλοίμονο, το βλέμμα μου εκτείνεται σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη μας και συλλαμβάνει στην πληρότητά του ένα τρομακτικό θέαμα. Αλλά ευλογώ τον Θεό, σύμφωνα με το θέλημά του… Καμία ανάσταση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς τον σταυρό!

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.