ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΚΑΙ ΕΝΑ ΑΡΘΡΟ: ΝΕΟ ΠΑΙΔΙ, Ο ΑΧΡΟΝΟΣ ΘΕΟΣ & Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΦΡΑΓΜΕΝΟΣ

ΝΕΟ ΠΑΙΔΙ, Ο ΑΧΡΟΝΟΣ ΘΕΟΣ
 

Ποίημα του Ρωμανού του Μελωδού 

Ο Δημιουργός της μητέρας Γιός της θέλησε κι έγινε.
ο προστάτης των βρεφών Βρέφος στη φάτνη πλάγιαζε.
και προσπαθώντας να τον καταλάβη Του ‘λεγεν η
Μητέρα Του:
«Πές μου, παιδί μου, πώς μέσα μου ήρθες;
Σε κοιτάζω, Σπλάχνο μου, και μένω κατάπληκτη,
γιατί Σε θηλάζω και γάμο δεν έκανα.
κι ενώ Σε βλέπω σπαργανωμένο
την παρθενίαν μου ακόμα απείραχτην θωρώ.
γιατί Εσύ την εφύλαξες πού διάλεξες κι έγινες
Νέο Παιδί, ο Άχρονος Θεός.

Υπέροχε Βασιλιά, ποια σχέση έχεις Εσύ μ’ εκείνους που
επτώχευσαν;
Δημιουργέ του ουρανού, γιατί στους χωματένιους ήρθες;
Αγάπησες το Σπήλαιο ή ζήλεψες τη Φάτνη;
Νά πού δεν βρίσκεται ούτε δωμάτιο για τή δούλη Σου
στόν χώρο πού ξεπεζέψαμε.
δέν λέω μόνο δωμάτιο μά ούτε και σπήλαιο,
γιατί κι αυτό εδώ ‘ναι ξένο.
και στη Σάρα σαν έγινε μητέρα
εδόθηκε κληρονομιά μεγάλη, σέ μένα όμως ούτε φωλιά.
Χρησιμοποίησα το Σπήλαιο πού θεληματικά κατοίκησες
Εσύ,
Νέο παιδί, ο Άχρονος Θεός.»

(…)Κι όταν είπεν αυτά στούς Μάγους η Ολόφωτη,
οι λύχνοι της Ανατολής σ’ Εκείνην απαντήσανε.
«Θέλεις να μάθης εδώ πως ευρεθήκαμε;
Από τή χώρα των Χαλδαίων, όπου δεν παραδέχονται ότι
ο Κύριος είναι ο “Θεός των θεών”
από τή Βαβυλώνα όπου δεν ξέρουνε
ποιος έφτιαξε εκείνα που λατρεύουν.
από εκεί ήρθε και μας παρέλαβε
το Φώς του Παιδιού Σου από την πυρολατρεία των Περσών.
αφήσαμε τη φωτιά που όλα τα εξαφανίζει κι αντικρύζουμε
Φωτιά που δροσίζει,
Νέο Παιδί, τον Άχρονο Θεό.

 Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΦΡΑΓΜΕΝΟΣ 

Άρθρο του Renzo Giorgetti                                                                           

Μετάφραση: Ελευθέριος Αναστασιάδης

Εlena Murariu, Παράδεισος

Ο τωρινός εξουσιοδοτημένος διαχειριστής του Βατικανού, κάποιος ονόματι Φραγκίσκος (χωρίς αριθμό και κατά πάσα πιθανότητα Φραγκίσκος ο Τελευταίος) χαρίζει συχνά στις παρεμβάσεις του την εικόνα ενός κόσμου χωρίς τείχη, υποδεικνύοντας με αυτό ένα είδος μιας νέας ιδανικής πραγματικότητας, χωρίς διακρίσεις, εμπόδια και διαχωριστικές γραμμές. Ένας πολύ παράξενος κόσμος που φαίνεται να έχει βγει περισσότερο μέσα από λαϊκές ουτοπίες του τύπου ‘κοινωνίες αναζήτησης’ (όπως εκείνες που βάφτισαν την παραβατικότητα ως ‘ετερότητα’ και έτσι… ησυχάσαμε όλοι), παρά από μία σοφία θρησκευτικού τύπου. Ιδιαίτερα δε, εάν αυτή η θρησκεία έχει ως έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της, την ιδέα μίας εξωκοσμικής ανταμοιβής, υπό τη μορφή εκείνου που κοινώς αποκαλείται  Παράδεισος.  

Είναι μάλλον διασκεδαστικό να διαπιστώσουμε πως αυτός ο όρος (ο Παράδεισος) υπονοεί τις διακρίσεις στον πιο απόλυτο βαθμό, έχοντας μεταξύ των σημασιών του ακριβώς εκείνη του κλεισίματος, της προστασίας και του αποκλεισμού. Πράγματι, σύμφωνα με την ετυμολογία, αλλά και την εικονογραφία, ο Παράδεισος είναι πριν από όλα ένας κήπος (περιβόλι) και μάλιστα ένας περιφραγμένος κήπος, προστατευμένος. Η είσοδος στον κήπο αυτό απαγορεύεται σε όποιον δεν έχει τις αναγκαίες αρετές. Δεν υπάρχει χώρος για ερμηνείες: τόσο ο όρος ‘περιβόλι’ όσο και ο αντίστοιχος εβραϊκός ‘gan’ προέρχονται από ρήματα που σημαίνουν προστασία, προφύλαξη. Η προέλευση του όρου (παράδεισος) είναι γνωστή: το ελληνικό ‘παράδεισος’ προέρχεται από το περσικό ‘pairidaeza’ που δείχνει ένα περιφραγμένο κήπο, έναν τόπο αναψυχής, το πάρκο των ηγεμόνων κλειστό στον εξωτερικό κόσμο. Ο περσικός όρος pairidaeza υποδηλώνει μία περιμετρική δομή (pairi, ελληνικά περι) κατασκευασμένη με ένα ιξώδες υλικό, για παράδειγμα πηλό. Με απλά λόγια, ένας τοίχος.  

Πανδαιμόνιον

Δεν χρειάζεται να προσθέσουμε κάτι άλλο, ο Παράδεισος είναι ακριβώς ένας κλειστός τόπος, πολύ κλειστός, θα λέγαμε σχεδόν αποκλειστικός, που δεν αφήνει τον οποιονδήποτε να εισέλθει, πόσον μάλλον τους ασεβείς και τους προδότες, οι οποίοι ως γνωστόν καταλήγουν  αλλού. 

Αντίθετα, διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν άλλοι τόποι όπου κάποιος μπορεί να εισέλθει με ευκολία, για παράδειγμα η κόλαση που, όπως μας διδάσκει ο Δάντης, έχει ‘ελεύθερη είσοδο’, αν και μετά η  έξοδος είναι λίγο πιο δύσκολη...

Θυμόμαστε επίσης και το Pandaemonium (Παν-δαιμόνιον), όπως ο John Milton απεικόνισε την πρωτεύουσα της κόλασης φτιαγμένη από τους πεπτοκώτες αγγέλους στο κολασμένο έλος, η οποία είναι ανοιχτή σε όλους και είναι πάντα γεμάτη από κόσμο. 
 

Εν ολίγοις, συνεννοηθήκαμε, ο παραδοσιακός συμβολισμός είναι πάντα αποτελεσματικός στο να παρουσιάζει πραγματικότητες που υπερβαίνουν το σύμβολο και μπορούν να είναι πολύ συγκεκριμένες μέσα στην γλαφυρότητα τους. Παρ’ όλους τους ‘εκσυγχρονισμούς’ των διδαχών, ορισμένες πραγματικότητες παραμένουν και αγνοώντας τες  δεν σημαίνει ότι έτσι μπορούμε να διαγράψουμε την ύπαρξη τους. Οπότε, αγαπητοί διάκονοι της λατρείας ‘εκσυγχρονιστείτε’, εάν το θέλετε, ‘μοντερνοποιηθήτε’, εάν το θεωρείτε αναγκαίο, αλλά τουλάχιστον προσπαθήστε να μη ξεχάσετε τα βασικά του λειτουργήματος…

Σημείωση: Ο Παράδεισος όλων αυτών των μετα-χριστιανών, όπως και ο γήινος παράδεισος των μετα-νεωτερικών φιλελεύθερων-αριστερών, είναι ακριβώς η έννοια του ‘ανοιχτού’ στην πιο απόλυτη και βαθιά εκδοχή της: δέχομαι τα πάντα, δεν απορρίπτω τίποτα. Δέχομαι το άσχημο, το κακό, το χαμηλό και το ψεύτικο; Ναι, τα δέχομαι όλα, διότι Εγώ τα περιέχω όλα, είμαι όλα, αλλά είμαι και πάνω από όλα. Είμαι πάνω από το καλό και το κακό, πάνω από την ηδονή και τον πόνο, πάνω από την αγάπη και το μίσος. Μου έρχεται στο μυαλό ένα ποίημα του Κ. Παλαμά: 

Αδέλφια μου, να πλάσουμε
νέαν  θρησκείαν ελάτε!
Ασάλευτη, πανύψηλην
αλήθεια, ένα παλάτι
των όλων για  όλους! Ἄφραστη
θρησκεία  που νάχει κάτι
πλέον βαθὺ απ᾿ τὸν Ἔρωτα,
πιο μέγα απ᾿ τὴ Θυσία,
και κάτι πλέον απέραντο
κι απ᾿ την Αθανασία!
 

Είναι δύσκολο να ειπωθεί, τι ακριβώς είναι τούτο το συναίσθημα. Όποιος πάντως, συλλογισθεί, ότι μπορεί να είναι το Εγώ που επεκτεινόμενο, διευρυνόμενο και ανοιγόμενο απείρως, την ίδια στιγμή κλείνεται και αναδιπλώνεται στον εαυτό του, δεν θα έχει πέσει  πολύ  έξω. Το Εγώ που θέλει να γίνει  το  ΠΑΝ. Ενώ, το ξέρουμε, το ΠΑΝ δεν έχει Εγώ, ή μάλλον, το Εγώ του το  δωρίζει στο Εσύ. Ο Παράδεισος είναι περιφραγμένος, για να μην εισέρχεται  το  Παν-Εγώ.

Θεόδοτος: ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΚΑΙ ΕΝΑ ΑΡΘΡΟ: ΝΕΟ ΠΑΙΔΙ, Ο ΑΧΡΟΝΟΣ ΘΕΟΣ & Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΦΡΑΓΜΕΝΟΣ (theodotus.blogspot.com)