Άγιος Μάξιμος ο Γραικός: Oλόψυχα πιστεύω και απερίφραστα ομολογώ…

 

Άγιος Μάξιμος ο Γραικός (1470 – 1556).

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος)

Λόγος α΄

Ὁμολογία ὀρθοδόξου πίστεως, μὲ τὴν ὁποία ὁ ὅσιος Μάξιμος πληροφορεῖ περὶ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ κάθε ὀρθόδοξο ἱερέα καὶ ἡγεμόνα ὅτι ὁ ἴδιος εἶναι ὄντως ὀρθόδοξος μοναχὸς καὶ τηρεῖ στὸ ἀκέραιο τὴν ὀρθόδοξη πίστη χωρὶς τὴν παραμικρὴ ἀλλοίωση

Γράφτηκε ἀπὸ τὸν ὅσιο Μάξιμο κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ἐγκλεισμοῦ του στὴν Μονὴ Ὀτρὸτς τοῦ Τβὲρ μετὰ τὸ ἔτος 1534. Βλ. Ἁγίου Μαξίμου Γραικοῦ, Λόγοι, τ. Α´, Ἱερὰ Μεγίστη Μονὴ Βατοπαιδίου, Ἅγιον Ὄρος 2011, σελ. 117.

«Ἀπρόσκοποι γίνεσθε καὶ Ἰουδαίοις καὶ Ἕλλησι καὶ τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ»1, λέγει ὁ θεῖος καὶ ἀληθὴς λόγος τοῦ ἀποστόλου. Πῶς κατορθώνουμε ὅμως κάτι τέτοιο, ἂν ὄχι μὲ τὴν ἀληθινὴ ὀρθόδοξη πίστη, τὸν τίμιο καὶ θεάρεστο βίο καὶ τὴν ἐπιμελὴ τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν τοῦ Κυρίου καὶ Σωτήρα ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ; Ὅπως λέγει δὲ ὁ ἅγιος Ἰακώβος ὁ ἀδελφόθεος πὼς: «ἡ πίστις χωρὶς τῶν ἔργων νεκρὰ ἐστιν»2, ἔτσι καὶ τὰ ἔργα χωρὶς ἀληθινὴ πίστη εἶναι τὸ ἴδιο νεκρά. Σύμφωνα πάλι μὲ τοὺς λόγους τοῦ Μεγάλου Βασιλείου ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ πρέπει νὰ εἶναι τέλειος καὶ στὸ ἕνα καὶ στὸ ἄλλο3. Ἀμήν!

Ἐπειδὴ ὁρισμένοι, χωρὶς φόβο τολμοῦν νὰ μὲ ἀποκαλοῦν ἀναιτίως καὶ γιὰ λόγους ἄγνωστους σὲ μένα, αἱρετικό, ἐχθρὸ καὶ προδότη τοῦ θεοφυλάκτου ρωσικοῦ κράτους, ἔκρινα ἀπαραίτητο καὶ συνάμα δίκαιο νὰ ἀπαντήσω ἐν συντομία, ὥστε νὰ διαβεβαιώσω ὅσους μὲ συκοφαντοῦν κατηγορώντας με ἀδίκως, ὅτι μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ μας Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶμαι κατὰ πάντα ὀρθόδοξος χριστιανὸς καὶ σέβομαι διὰ πάντα τὸ θεοφύλακτο ρωσικὸ κράτος.

Ἀπευθύνομαι λοιπὸν σὲ κάθε ὀρθόδοξο ἱερέα, σὲ κάθε εὐσεβὴ ἡγεμόνα καὶ ἱκετεύω νὰ διαβάσει τὴν ἀπάντησή μου μὲ σωφροσύνη καὶ πραότητα, παραμερίζοντας κάθε ἄδικη ὀργὴ καὶ μένος. «Ὀργὴ γὰρ ἀνδρὸς δικαιοσύνην Θεοῦ οὐ κατεργάζεται»4, λέγει ὁ θεῖος Ἰάκωβος ὁ ἀδελφόθεος. Ἐξάλλου ὅπου διεισδύει ὀργὴ καὶ μένος, ἐκεῖ φωλιάζει κάθε ψυχικὴ ἐκτροπή, διαταραχὴ καὶ σύγχυση τοῦ λογικοῦ μέρους τῆς ψυχῆς, ὁ δὲ νοῦς τυφλώνεται ἀπὸ τὴν θύελλα τῆς ὀργῆς. Γι’ αὐτὸ φωτίστε τὸν νοῦ σας μὲ τὴν ἁρμόζουσα στοὺς ὀρθοδόξους ἡσυχία τῆς ἱερᾶς ἀγάπης καὶ νηφαλιότητας· προσπαθεῖστε, μὲ πνεῦμα πραότητος, κατὰ τὸν θεῖο ἀπόστολο5, νὰ μὲ ἐλέγξετε ἂν ἀποκλίνω ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη πίστη, εἴτε ἀπὸ παρανόηση, λήθη, εἴτε ἀπὸ ἀνεπαρκῆ καλλιεργεία τοῦ νοῦ καὶ τῆς φρονήσεώς μου. Δὲν ντρέπομαι νὰ μὲ διορθώνουν, μήτε ἀπορρίπτω κάτι τέτοιο, ἀντιθέτως τὸ ἐπιθυμῶ διακαῶς καὶ δέχομαι κάθε σύσταση μὲ ἀγάπη, ἀφοῦ ἔτσι θὰ ὁδηγηθῶ μὲ ἀσφάλεια στὴν βασιλεία τῶν οὐρανῶν, τὴν προσμονή κάθε πιστοῦ.

Συνεπῶς ὁλόψυχα πιστεύω καὶ ἀπερίφραστα ὁμολογῶ τὸν μόνο Ὕψιστο Θεό, τὸν Δημιουργὸ τῶν πάντων, τὸν ἄναρχο, τὸν ἀΐδιο, τὸν αἰώνιο, τὸν ὑπάρχοντα σὲ τρεῖς ὑποστάσεις· τὸν Πατέρα, τὸν Υἱὸ καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Τὸν ἀδιαίρετα διαιρούμενο στὸν Πατέρα ὡς πηγὴ καὶ ἄναρχη ἀρχὴ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, στὸν Υἱὸ ὡς γεννώμενο ἀπὸ Αὐτὸν καὶ ὑποστατικῶς λατρευόμενο καὶ δοξολογούμενο καὶ στὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τὸ ἐκπορευόμενο ἀπὸ τὸν Πατέρα ὑποστατικῶς πιστευόμενο καὶ ὁμολογούμενο. Τὸν ἕνα Τριαδικὸ Θεό, τὴν μία θεότητα, τὴν μία βασιλεία, τὴν μία κυριότητα, ποὺ ἀδιαίρετα διαιρεῖται σὲ ὑποστάσεις καὶ ἀσύγχυτα ἑνώνεται μὲ τὴν ἄναρχη θεία οὐσία. Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο ἀντιλαμβάνομαι καὶ κατανοῶ συνοπτικὰ τὴν ἁγία, ὁμοουσία καὶ ἀδιαίρετη Τριάδα.

Ἐπίσης πιστεύω καὶ ὁμολογῶ ὅτι ὁ ἀπὸ τὸν ἄναρχο Θεὸ Πατέρα, ἀνάρχως καὶ ἀϊδίως γεννώμενος Υἱὸς καὶ Θεὸς Λόγος, μὲ τὴν εὐδοκία τοῦ Πατρὸς καὶ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, συνελήφθη στοὺς ἁγνοὺς λαγόνες τῆς Παναγίας καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας τῆς Θεομήτορος. Δεχόμενος τὴν ἁγία σάρκα ἀπὸ τὸ ἄμωμο αἷμα της, ἐγενήθη ὡς τέλειος ἄνθρωπος ὄντας ὁ ἴδιος τέλειος Θεὸς ποὺ ὑπάρχει καὶ λατρεύεται σὲ μία ὑπόσταση καὶ δύο φύσεις, δύο ἐνέργειες καὶ δύο βουλήσεις. Μάλιστα, οὔτε ἡ θεότητά Του μετατράπηκε σὲ ἀνθρωπίνη φύση οὔτε ἡ ἀνθρωπότητά του μετατράπηκε σὲ θεία. Πιστεύω καὶ ὁμολογῶ πὼς γιὰ τὴν σωτηρία μας Αὐτὸς ὑπέφερε τὸν σταυρό, τὰ πάθη, τὸν θάνατο καὶ τὴν τριήμερη ταφή, καὶ ὅλα αὐτὰ εὐδόκησε ἐθελουσίως νὰ τὰ δεχθεῖ στὴν σάρκα Του.

Ταυτόχρονα ἡ θεότητά Του παρέμεινε ἀμέτοχη στὸ πάθος, καθὼς ἡ θεία φύση εἶναι ἀνώτερη ἀπὸ κάθε φθορὰ καὶ πόνο, καὶ ἀναστήθηκε ἐκ νεκρῶν τὴν τρίτη ἡμέρα μέσα σὲ δόξα ἀπὸ τὸν Θεὸ Πατέρα καὶ ἀναλήφθηκε στοὺς οὐρανοὺς μὲ τὴν ἁγία σάρκα Του, τὴν ὁποία δέχθηκε καὶ ἀφθαρτοποίησε καθιστώντας αὐτὴν ἀπαθή. Κάθεται ἐν σαρκὶ στὰ δεξιὰ τοῦ Θεοῦ Πατρὸς καὶ πάλι θὰ ἔλθει μὲ δόξα, γιὰ νὰ κρίνει τοὺς ζωντανοὺς καὶ τοὺς νεκροὺς καὶ νὰ ἀνταποδώσει στὸν καθένα ἀνάλογα μὲ τὶς πράξεις του.

Ἐπίσης πιστεύω στὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ τὸ κηρύττω ὡς Θεό, ποὺ ὑπάρχει καὶ προσκυνεῖται ὑποστατικῶς. Ἐκπορεύεται δὲ μόνο ἀπὸ τὸν Πατέρα, ὅπως μᾶς δίδαξε καὶ μᾶς φανέρωσε μυστικὰ ἡ θεία φωνὴ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου στὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο. Δὲν φρονῶ καὶ δὲν διδάσκω τίποτε περισσότερο ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἁγία μυστικὴ διδαχὴ περὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ταυτοχρόνως συμφωνῶ ὁλόψυχα μὲ ὅλα τὰ θεολογικὰ δόγματα καὶ νοήματα, ὅπως αὐτὰ μᾶς παραδόθηκαν ἀπὸ τοὺς αὐτόπτες μάρτυρες καὶ ὑπηρέτες τοῦ Θεοῦ-Λόγου ἀλλὰ καὶ οἱ μεταγενέστερες Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι τῶν θεοπνεύστων πατέρων.

Δὲν προσθέτω οὔτε ἀφαιρῶ τίποτα σὲ αὐτὰ καὶ δὲν ἀλλάζω οὔτε ἕνα γιώτα ἢ μία κεραία. Ἀντίθετα φυλάω ἀναλλοίωτη ἐντός μου ὅλη τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ διδασκαλία. Ἀκολουθῶ δὲ τὶς ἐκκλησιαστικὲς παραδόσεις, τὶς ὁποῖες οἱ πατέρες καθιέρωσαν. Δηλαδή, γιὰ τὴν προσκύνηση τῶν τιμίων εἰκόνων, γιὰ τὶς νηστεῖες, γιὰ τὴν μοναστικὴ εὐταξία καὶ τοὺς κανόνες, ποὺ ἔγραψαν καὶ παρέδωσαν στὴν ἁγία, ἀποστολικὴ καὶ καθολικὴ Ἐκκλησία καὶ γιὰ τὴν θεία Λατρεία· ὅλα αὐτὰ τὰ δέχομαι, τὰ κηρύττω καὶ τὰ ἀσπάζομαι μὲ ὅλη τὴν καρδιά μου. 

Ἐπίσης ὁμολογῶ καὶ κηρύττω σὲ κάθε ὀρθοδόξο πιστὸ τὴν εὐλογημένη Δέσποινά μου Θεοτόκο, τὴν προστάτιδα καὶ ὑπέρμαχο ὅλων τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν, ὅτι Αὐτὴ εἶναι ἁγία καὶ πάναγνη καὶ πανάχραντη καὶ ἀειπάρθενη. Ἀκόμα καὶ πρὶν ἀπὸ τὴν θεία καὶ ἄσπορο σύλληψη τοῦ ἐνσαρκωμένου ἀπὸ αὐτὴν μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, κατὰ τὴν ἴδια τὴν γέννηση καὶ μετὰ τὴν γέννηση ἐκείνη παρέμεινε Παναγία Παρθένος.

Ὅπως δὲν γνώρισε πειρασμὸ ἀνδρὸς πρὶν ἀπὸ τὴν ἄσπορη σύλληψη τοῦ Ἐμμανουήλ, ἔτσι παρέμεινε καὶ μετὰ τὴν γέννησή Του. Ἂς μὴν ἐπιτρέψει κάποιος ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς στὸν ἑαυτό του νὰ διανοηθεῖ σχετικὰ μὲ αὐτὰ κάτι βλάσφημο γιὰ τὴν Παναγία καὶ Ἀειπάρθενο, τὴν τιμιωτέρα τῶν Χερουβεὶμ καὶ ἀσυγκρίτως ἐνδοξοτέρα τῶν Σεραφείμ!

Ἐπὶ τοῦ θέματος πιστεύω πὼς εἴπα ἀρκετὰ καὶ δὲν ἐπεκτείνομαι, γιὰ νὰ μὴν κουράσω πολυλογώντας τὴν εὐσέβειά σας.

https://www.pemptousia.gr/2021/10/agios-maximos-o-grekos-olopsicha-pistevo-ke-aperifrasta-omologo/