Συνέχεια από : Τετάρτη 18 Μαίου 2022
Αιώνιος έφηβος και δημιουργικός - Genius Ewiger Jüngling und kreativer GeniusΜέρος πρώτο: “Ο μικρός πρίγκηπας”(Saint-Exupery)
2. Η συνάντηση στην έρημο 3
Αν παρατηρείτε τον Puer aeternus από την αρνητική του πλευρά, μπορείτε να πείτε πως δε θέλει να μεγαλώσει για να ξεφύγει από το μητρικό σύμπλεγμα. Θέλει να παραμείνει στην νεότητά του ή στην νεανική του κατάσταση, η αύξηση όμως προχωράει παρόλα αυτά, μέχρι να τον καταστρέψει. Και θα σκοτωθεί ακριβώς από εκείνο το στοιχείο της ψυχής του, μέσω του οποίου θα μπορούσε να μεγαλώσει και να ξεφύγει από το πρόβλημα. Αν έχετε να παλέψετε στην πραγματική ζωή με ένα τέτοιο πρόβλημα, τότε βλέπετε πως οι άνθρωποι αρνούνται να μεγαλώσουν, να ωριμάσουν και να ασχοληθούν με το πρόβλημα. Βλέπετε επίσης πως οικοδομείται ένα καταστροφικό ασυνείδητο. Τότε πρέπει να πείτε: “Για όνομα του Θεού, κάνε κάτι, γιατί όλο αυτό στρέφεται εναντίον σου, και θα συντριβεί πάνω στο κεφάλι σου!” Μπορεί όμως να έρθει η στιγμή, όπως το λέει και ο πρίγκηπας από τα άστρα στο βιβλίο, όταν θα είναι πολύ αργά, γιατί η καταστροφική αύξηση θα έχει απορροφήσει όλη την δύναμη.
Η πλούσια βλάστηση είναι επίσης μια εικόνα για την πλούσια φαντασία, για εσωτερικό δημιουργικό πλούτο. Στον Puer aeternus βρίσκεται συχνά μια τέτοια πλούσια φαντασία, αλλά αυτός ο πλούτος έχει απορροφηθεί και δεν μπορεί να ρεύσει μέσα στη ζωή, γιατί ο Puer αρνείται να πάρει την πραγματικότητα όπως είναι, και έτσι μπλοκάρει την ζωή. Σκοτίζει την εσωτερική του ζωή. Σηκώνεται δέκα και μισή, κάθεται μέχρι το μεσημέρι καπνίζοντας, και παραδίδεται στα συναισθήματα και τις φαντασίες του. Το απόγευμα έχει σκοπό να κάνει κάτι δουλειές, αλλά πρώτα θα βγει με φίλους, μετά με μια κοπέλα, και το βράδυ θα περάσει με μακρές συζητήσεις για το νόημα της ζωής. Στις μια μετά τα μεσάνυχτα θα πάει στο κρεβάτι, και την επόμενη μέρα θα επαναληφθεί το ίδιο. Με τον τρόπο αυτό σπαταλάται η ικανότητα για ζωή και ο εσωτερικός πλούτος. Και αυτό γιατί δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κάτι που έχει νόημα, αλλά επικαλύπτουν βαθμιαία την πραγματική προσωπικότητα. Ο εν λόγω άνθρωπος περιφέρεται μέσα σε ένα σύννεφο φαντασιών, οι οποίες από μόνες τους είναι ενδιαφέρουσες και περιέχουν πλούσιες δυνατότητες, γεμάτες ζωή την οποία δεν έχει ζήσει. Αισθάνεται κανείς πως ένας τέτοιος άνθρωπος κατέχει εσωτερικό πλούτο και ικανότητες, αλλά δεν υπάρχει η δυνατότητα να βρει ένα μέσο για να τις πραγματοποιήσει. Τότε το δέντρο, η εσωτερική αύξηση, γίνεται αρνητικό και σκοτώνει στο τέλος την προσωπικότητα. Για τον λόγο αυτό, το δέντρο συνδέεται συχνά με το αρνητικό σύμβολο της μητέρας, γιατί το μητρικό σύμπλεγμα φέρνει αυτόν τον κίνδυνο μαζί του. Λόγω αυτού μπορεί η διαδικασία εξατομίκευσης να γίνει αρνητική.
Στο φινλανδικό έπος Kalevala 26 υπάρχει μια παράλληλη ιστορία που περιγράφει τον αγώνα του θεϊκού παιδιού με το δέντρο:
Τότε βγήκε ένας άνδρας από την θάλασσα, σηκώθηκε ένας ήρωας από το σύννεφο
δεν ήταν ο πιο ψηλός, μα σε καμιά περίπτωση και ο πιο κοντός:
μακρύς σαν τον αντίχειρα του άνδρα, ψηλός σαν την ανοικτή γυναικεία παλάμη.
Χάλκινο καπέλο είχε στους ώμους, χάλκινες μπότες στα ποδάρια,
χάλκινα γάντια στα χέρια, χάλκινο στόλισμα στα γάντια....
Ο Väinämöinen ρώτησε τον ήρωα από την θάλασσα τι σκοπό είχε, και αυτός απάντησε:
“Λοιπόν, είμαι άνδρας, αν είμαι, μικρός ήρωας από τον λαό του νερού,
ήρθα να κόψω την βελανιδιά, το σάπιο δέντρο, να σ' το κομματιάσω.”
Ο Väinämöinen, γέρος και ειλικρινής, είπε αυτά τα λόγια:
“Μικροκαμωμένος μου φαίνεσαι, και σαν να μην είσαι προορισμένος και πλασμένος,
να κόψεις την μεγάλη βελανιδιά, να χτυπήσεις αυτό το κακό δέντρο.”
Δεν πρόλαβε να τα πει, τον παρατήρησε ξανά-
και είδε ένα άνδρα αλλαγμένο, ένα ξαναπλασμένο ήρωα:..
και σηκώνει το τσεκούρι, με την γυαλισμένη κόψη το δέντρο χτυπά
Μια φορά το χτυπά, και άλλη μια, και για τρίτη φορά τον κόπο κάνει
και φωτιά βγήκε απ' το τσεκούρι, φλόγα από την βελανιδιά
Να πέσει ήθελε το δέντρο, είχε ρωγμή της κόλασης το δέντρο.
Με την τρίτη κατάφερε την βελανιδιά να ρίξει
να σπάσει αυτό της κόλασης το δέντρο, να ρίξει αυτό που εκατό κορφές είχε.
Την ρίζα έσπρωξε προς την ανατολή, την κορφή βορειοδυτικά,
τα φύλλα προς τον νότο, και στον βορά τα μισά κλαδιά...
Και τώρα έρχεται το σημαντικότερο κομμάτι:
Σαν είχε κοπεί η βελανιδιά, και το κακό δέντρο είχε πέσει
μπόρεσε ο ήλιος να ξαναλάμψει, και το απαλό φεγγαρόφως να φωτίσει
τα σύννεφα μπόρεσαν να φύγουν μακριά και να σχηματιστεί το ουράνιο τόξο
πάνω στο νεφελώδες υγρό προπέτασμα, στην άκρη του ομιχλώδους νησιού.
Εδώ βλέπουμε, πως μετά από το κόψιμο των εσωτερικών οργιαζόντων φαντασιών, και την αποκάλυψη πως είναι το μητρικό σύμπλεγμα, εμφανίζεται μια άλλη διάσταση της συνείδησης: ο ουρανός φαίνεται πάλι, τα σύννεφα μπορούν να πλεύσουν μακριά, ο ήλιος και το φεγγάρι λάμπουν πάλι. Δεν υπάρχει πια καμιά στένωση του ορίζοντα, γιατί το ξερίζωμα αυτής της εσφαλμένης φύτρας της φαντασίας σημαίνει την πλάτυνση του ορίζοντα της ανθρώπινης συνείδησης. Νομίζω πως αυτό είναι ένα απολύτως σημαντικό κείμενο, γιατί μια από τις αντιρρήσεις του Puer, την οποία πάντα φέρνει, όταν κάποιος προσπαθεί να τον ενθαρρύνει να κόψει το δέντρο, είναι πως δε θέλει ένα τέτοιο περιορισμό του ορίζοντα. Τι θα παρέμενε αν έπρεπε να εγκαταλείψει τις φαντασίες του, την αυτοϊκανοποίηση του και τα τοιαύτα; Θα ήταν απλά ένας μικροαστός, που πάει στο γραφείο του κτλ. Ένα τέτοιο περιορισμό δε θα μπορούσε να αντέξει. Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια! Αν κάποιος έχει το θάρρος να αποθέσει αυτό το ψεύτικο εσωτερικό μεγαλείο, αυτό ξανάρχεται αλλά με καλύτερη μορφή-ο ορίζοντας και η ζωή πλατύνθηκαν, δεν στένεψαν. Πιστεύω πως πρέπει να διηγούμαστε πάντα αυτόν τον μύθο, γιατί λέει ακριβώς αυτά που ο ήρωας, ο οποίος πρέπει να κόψει το δέντρο, δεν θέλει να αντιληφθεί ή να πιστέψει. Μόνο να γνώριζε, πόσο πιο πολύχρωμη θα ήταν η ζωή, αν μπορούσε να εγκαταλείψει αυτό το ψεύτικο είδος εσωτερικής ζωής, τότε ίσως να το έκανε.
Το μικρό άστρο του μικρού πρίγκηπα δεν έχει ακόμα καταστραφεί από baobab, τους νέους κλάδους των οποίων θα πρέπει να τρώει το πρόβατο. Καταστράφηκε όμως ο αστεροειδής του γείτονα του. Πως μπορούμε να το ερμηνεύσουμε αυτό; Η μοναδική ζωγραφιά, για την οποία ο Saint-Exupery παραδέχεται πως βγήκε από τον εαυτό καθώς την έκανε, “επειδή ήταν εμψυχωμένος από ένα αίσθημα καταπίεσης”, είναι εκείνη που παριστάνει μια απελπιστική, χαμένη κατάσταση. Σε αυτή την ζωγραφιά έβαλε όλη την αγάπη και την ενέργεια του. Το γεγονός ότι αναφέρεται σε δυο αστεροειδείς, όπου στον ένα υπάρχει ελπίδα και ο άλλος έχει ήδη χαθεί, μπορεί να ερμηνευθεί ψυχολογικά ως εξής: ο ένας είναι η σκιά του άλλου. Ο αδρανής τυπάκος, που άφησε τα δέντρα του να μεγαλώσουν υπερβολικά, είναι μια σκιά του μικρού μας πρίγκηπα, τον οποίο ο ίδιος ονομάζει ως τεμπέλη γείτονα.
Aμέθυστος
Η πλούσια βλάστηση είναι επίσης μια εικόνα για την πλούσια φαντασία, για εσωτερικό δημιουργικό πλούτο. Στον Puer aeternus βρίσκεται συχνά μια τέτοια πλούσια φαντασία, αλλά αυτός ο πλούτος έχει απορροφηθεί και δεν μπορεί να ρεύσει μέσα στη ζωή, γιατί ο Puer αρνείται να πάρει την πραγματικότητα όπως είναι, και έτσι μπλοκάρει την ζωή. Σκοτίζει την εσωτερική του ζωή. Σηκώνεται δέκα και μισή, κάθεται μέχρι το μεσημέρι καπνίζοντας, και παραδίδεται στα συναισθήματα και τις φαντασίες του. Το απόγευμα έχει σκοπό να κάνει κάτι δουλειές, αλλά πρώτα θα βγει με φίλους, μετά με μια κοπέλα, και το βράδυ θα περάσει με μακρές συζητήσεις για το νόημα της ζωής. Στις μια μετά τα μεσάνυχτα θα πάει στο κρεβάτι, και την επόμενη μέρα θα επαναληφθεί το ίδιο. Με τον τρόπο αυτό σπαταλάται η ικανότητα για ζωή και ο εσωτερικός πλούτος. Και αυτό γιατί δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κάτι που έχει νόημα, αλλά επικαλύπτουν βαθμιαία την πραγματική προσωπικότητα. Ο εν λόγω άνθρωπος περιφέρεται μέσα σε ένα σύννεφο φαντασιών, οι οποίες από μόνες τους είναι ενδιαφέρουσες και περιέχουν πλούσιες δυνατότητες, γεμάτες ζωή την οποία δεν έχει ζήσει. Αισθάνεται κανείς πως ένας τέτοιος άνθρωπος κατέχει εσωτερικό πλούτο και ικανότητες, αλλά δεν υπάρχει η δυνατότητα να βρει ένα μέσο για να τις πραγματοποιήσει. Τότε το δέντρο, η εσωτερική αύξηση, γίνεται αρνητικό και σκοτώνει στο τέλος την προσωπικότητα. Για τον λόγο αυτό, το δέντρο συνδέεται συχνά με το αρνητικό σύμβολο της μητέρας, γιατί το μητρικό σύμπλεγμα φέρνει αυτόν τον κίνδυνο μαζί του. Λόγω αυτού μπορεί η διαδικασία εξατομίκευσης να γίνει αρνητική.
Στο φινλανδικό έπος Kalevala 26 υπάρχει μια παράλληλη ιστορία που περιγράφει τον αγώνα του θεϊκού παιδιού με το δέντρο:
Τότε βγήκε ένας άνδρας από την θάλασσα, σηκώθηκε ένας ήρωας από το σύννεφο
δεν ήταν ο πιο ψηλός, μα σε καμιά περίπτωση και ο πιο κοντός:
μακρύς σαν τον αντίχειρα του άνδρα, ψηλός σαν την ανοικτή γυναικεία παλάμη.
Χάλκινο καπέλο είχε στους ώμους, χάλκινες μπότες στα ποδάρια,
χάλκινα γάντια στα χέρια, χάλκινο στόλισμα στα γάντια....
Ο Väinämöinen ρώτησε τον ήρωα από την θάλασσα τι σκοπό είχε, και αυτός απάντησε:
“Λοιπόν, είμαι άνδρας, αν είμαι, μικρός ήρωας από τον λαό του νερού,
ήρθα να κόψω την βελανιδιά, το σάπιο δέντρο, να σ' το κομματιάσω.”
Ο Väinämöinen, γέρος και ειλικρινής, είπε αυτά τα λόγια:
“Μικροκαμωμένος μου φαίνεσαι, και σαν να μην είσαι προορισμένος και πλασμένος,
να κόψεις την μεγάλη βελανιδιά, να χτυπήσεις αυτό το κακό δέντρο.”
Δεν πρόλαβε να τα πει, τον παρατήρησε ξανά-
και είδε ένα άνδρα αλλαγμένο, ένα ξαναπλασμένο ήρωα:..
και σηκώνει το τσεκούρι, με την γυαλισμένη κόψη το δέντρο χτυπά
Μια φορά το χτυπά, και άλλη μια, και για τρίτη φορά τον κόπο κάνει
και φωτιά βγήκε απ' το τσεκούρι, φλόγα από την βελανιδιά
Να πέσει ήθελε το δέντρο, είχε ρωγμή της κόλασης το δέντρο.
Με την τρίτη κατάφερε την βελανιδιά να ρίξει
να σπάσει αυτό της κόλασης το δέντρο, να ρίξει αυτό που εκατό κορφές είχε.
Την ρίζα έσπρωξε προς την ανατολή, την κορφή βορειοδυτικά,
τα φύλλα προς τον νότο, και στον βορά τα μισά κλαδιά...
Και τώρα έρχεται το σημαντικότερο κομμάτι:
Σαν είχε κοπεί η βελανιδιά, και το κακό δέντρο είχε πέσει
μπόρεσε ο ήλιος να ξαναλάμψει, και το απαλό φεγγαρόφως να φωτίσει
τα σύννεφα μπόρεσαν να φύγουν μακριά και να σχηματιστεί το ουράνιο τόξο
πάνω στο νεφελώδες υγρό προπέτασμα, στην άκρη του ομιχλώδους νησιού.
Εδώ βλέπουμε, πως μετά από το κόψιμο των εσωτερικών οργιαζόντων φαντασιών, και την αποκάλυψη πως είναι το μητρικό σύμπλεγμα, εμφανίζεται μια άλλη διάσταση της συνείδησης: ο ουρανός φαίνεται πάλι, τα σύννεφα μπορούν να πλεύσουν μακριά, ο ήλιος και το φεγγάρι λάμπουν πάλι. Δεν υπάρχει πια καμιά στένωση του ορίζοντα, γιατί το ξερίζωμα αυτής της εσφαλμένης φύτρας της φαντασίας σημαίνει την πλάτυνση του ορίζοντα της ανθρώπινης συνείδησης. Νομίζω πως αυτό είναι ένα απολύτως σημαντικό κείμενο, γιατί μια από τις αντιρρήσεις του Puer, την οποία πάντα φέρνει, όταν κάποιος προσπαθεί να τον ενθαρρύνει να κόψει το δέντρο, είναι πως δε θέλει ένα τέτοιο περιορισμό του ορίζοντα. Τι θα παρέμενε αν έπρεπε να εγκαταλείψει τις φαντασίες του, την αυτοϊκανοποίηση του και τα τοιαύτα; Θα ήταν απλά ένας μικροαστός, που πάει στο γραφείο του κτλ. Ένα τέτοιο περιορισμό δε θα μπορούσε να αντέξει. Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια! Αν κάποιος έχει το θάρρος να αποθέσει αυτό το ψεύτικο εσωτερικό μεγαλείο, αυτό ξανάρχεται αλλά με καλύτερη μορφή-ο ορίζοντας και η ζωή πλατύνθηκαν, δεν στένεψαν. Πιστεύω πως πρέπει να διηγούμαστε πάντα αυτόν τον μύθο, γιατί λέει ακριβώς αυτά που ο ήρωας, ο οποίος πρέπει να κόψει το δέντρο, δεν θέλει να αντιληφθεί ή να πιστέψει. Μόνο να γνώριζε, πόσο πιο πολύχρωμη θα ήταν η ζωή, αν μπορούσε να εγκαταλείψει αυτό το ψεύτικο είδος εσωτερικής ζωής, τότε ίσως να το έκανε.
Το μικρό άστρο του μικρού πρίγκηπα δεν έχει ακόμα καταστραφεί από baobab, τους νέους κλάδους των οποίων θα πρέπει να τρώει το πρόβατο. Καταστράφηκε όμως ο αστεροειδής του γείτονα του. Πως μπορούμε να το ερμηνεύσουμε αυτό; Η μοναδική ζωγραφιά, για την οποία ο Saint-Exupery παραδέχεται πως βγήκε από τον εαυτό καθώς την έκανε, “επειδή ήταν εμψυχωμένος από ένα αίσθημα καταπίεσης”, είναι εκείνη που παριστάνει μια απελπιστική, χαμένη κατάσταση. Σε αυτή την ζωγραφιά έβαλε όλη την αγάπη και την ενέργεια του. Το γεγονός ότι αναφέρεται σε δυο αστεροειδείς, όπου στον ένα υπάρχει ελπίδα και ο άλλος έχει ήδη χαθεί, μπορεί να ερμηνευθεί ψυχολογικά ως εξής: ο ένας είναι η σκιά του άλλου. Ο αδρανής τυπάκος, που άφησε τα δέντρα του να μεγαλώσουν υπερβολικά, είναι μια σκιά του μικρού μας πρίγκηπα, τον οποίο ο ίδιος ονομάζει ως τεμπέλη γείτονα.
Aμέθυστος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου