Η ανάγνωση, από την άλλη πλευρά, διεγείρει την αφηρημένη σκέψη και ο αναγνώστης είναι πολύ λιγότερο χειραγώγιμος από όλους τους άλλους. Το Politically correct θα δυσκολευόταν να εξαπλωθεί σαν πυρκαγιά με εκπληκτική ταχύτητα αν η μάζα αποτελούνταν από αναγνώστες και όχι από παθητικούς θεατές και υποδοχείς ήχου και εικόνων. Σκέφτονται ελάχιστα, επομένως είναι εύκολη λεία μυστικοποίησης ακόμα και στο ναρκοπέδιο των λέξεων και των νοημάτων. Ο σημασιολογικός πόλεμος είναι μια έννοια που επινοήθηκε τη δεκαετία του 1970 από έναν Αργεντινό διανοούμενο, τον Carlos Disandro, αναφερόμενος στους μετασχηματισμούς του νοήματος που συνέβαιναν στο λεξικό της Καθολικής Εκκλησίας με πρωτοβουλία του μοντερνιστικού ρεύματος.
Πέρα από την ενδοκαθολική διαμάχη, η γλώσσα, η ιδεολογία και η εξουσία συνδέονται βαθιά και ο νικητής του λεκτικού πολέμου είναι αυτός που θα κρατήσει ηγεμονία πάνω σε έναν λαό ή έναν πολιτισμό. Η σημασιολογική λέξη προέρχεται από την ελληνική και σημαίνει ακριβώς «νόημα». Η πράξη της ονοματοδοσίας πραγμάτων και εννοιών είναι μια θεμελιώδης χειρονομία: στη βιβλική παράδοση, ο Θεός δίνει στον Αδάμ τη δύναμη να ονομάσει τα στοιχεία της δημιουργίας. Στο Κοράνι η λειτουργία αποδίδεται απευθείας στον Θεό, ο οποίος δίνοντας το όνομα στα πράγματα, τα προικίζει με νόημα και νόημα, τα κάνει ζωντανά, όχι πια αδρανή. Στην ανατολική παράδοση, ο Κομφούκιος, όταν ρωτήθηκε ποια θα ήταν η πρώτη του πρόνοια αν βρισκόταν σε κυβερνητικές θέσεις, απάντησε ότι θα «διόρθωνε τις ονομασίες».
«Αν οι ονομασίες δεν είναι σωστές, αν δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, η γλώσσα γίνεται άχρηστη, οπότε η δράση γίνεται αδύνατη. Η κομφουκιανική αλήθεια είναι εμφανής σε έναν κόσμο που όχι μόνο έχει στρεβλά και ανάποδα νοήματα και απαγορευμένες λέξεις, αλλά πυροδοτεί αφόρητη σύγχυση. Δεν υπάρχει πλέον η συμφωνία μεταξύ της λέξης και του πράγματος. [...] Γεμίζουν με παραπλανητικούς νεολογισμούς που βασίζονται σε bi, poly, multi, inter, trans. Η αντιστροφή ή η απλή τροποποίηση των ονομασιών, της τάξης του λόγου, αλλάζει βαθιά τον ανθρώπινο ψυχισμό, τον μπερδεύει πριν τον φτωχοποιήσει. Ένας άλλος γίγαντας της κινεζικής αρχαιότητας, ο Λάο Τσε, το ήξερε αυτό: όσο περισσότερες απαγορεύσεις και απαγορεύσεις υπάρχουν, τόσο πιο φτωχοί είναι οι άνθρωποι. Κάθε δύναμη έχει τη φιλοδοξία να παράγει τη δική της γλώσσα, στην οποία ο λαός πρέπει να συμμορφωθεί: είναι η δύναμη να καθιερώνει,
Πίσω από το μπάσο τύμπανο της ελευθερίας και της δημοκρατίας, η σύγχρονη εποχή δεν συμπεριφέρεται διαφορετικά, μέσα από έναν άσχημα κρυμμένο απαγορευτικό που δηλώνει παράνομες ορισμένες σκέψεις και ορισμένες λέξεις, καθώς και συναισθήματα που δεν συνάδουν με τη σειρά του λόγου. Δεν πρόκειται για μια συμβολική δύναμη: η πολιτιστική δύναμη κυβερνά κρυφά όλους τους άλλους, προσανατολίζοντας την εξουσιοδοτημένη αναπαράσταση της πραγματικότητας που ο Φρόυντ ονόμασε Υπερεγώ. Το μεταμοντέρνο υπερεγώ έχει ένα υπέρθυρο στη γλώσσα και τη σκέψη της πολιτικής ορθότητας. Πολιτικά ορθή είναι η λειτουργία της γλωσσικής και μεταπολιτισμικής μηχανικής μέσω της οποίας επαναπροσδιορίζονται οι έννοιες των βασικών λέξεων και εννοιών, προκειμένου να αναδιατυπωθεί η εικόνα του κόσμου της μάζας. (R. Pecchioli, Dictionary of Politically Correct and Newspeak, Effepi. 2020).
Επομένως, δεν είναι υπερβολή να χρησιμοποιούμε τον όρο σημασιολογικός πόλεμος, καθώς κάθε διαμάχη για όρους προηγείται διχόνοια γύρω από ιδέες. Όποιος την κερδίσει ασκεί πολιτιστική ηγεμονία, άρα πολιτική εξουσία πέρα από κυβερνήσεις και γενιές, όπως γνώριζε ο Αντόνιο Γκράμσι.
Αν ψάξουμε βαθιά στις έννοιες, διαπιστώνουμε ότι οι άνθρωποι και οι κοινωνικές ομάδες μπορούν να προφέρουν τις ίδιες λέξεις αλλά να αναφέρονται σε διαφορετικά, ακόμη και αντίθετα πράγματα και έννοιες. Εδώ γίνεται ο σημασιολογικός πόλεμος. Η εξουσία τη διαχειρίζεται αποτελεσματικά γιατί γνωρίζει τα ψυχολογικά της ελατήρια. Απολυμένοι, όσοι υπερασπίζονται την αντιστοιχία της λέξης με την πραγματικότητα -δηλαδή όσοι συνεχίζουν να βλέπουν με τα μάτια τους- βρίσκονται πολύ συχνά σε άμυνα, καταλήγοντας να μιλούν με τα λόγια του εχθρού, δηλαδή περιγράφουν τον κόσμο. με τα μάτια των άλλων.
Είναι απαραίτητο να πετύχουμε την αντίθετη λειτουργία: να επιστρέψουμε για να κάνουμε τους άλλους να μιλήσουν όπως εμείς ή να αποκαταστήσουμε - διορθώνοντάς τους - τις ονομασίες, όπως κατάλαβε ο Κομφούκιος. Όταν μιλάμε σαν εχθρός, υποχωρούμε, χάνουμε το παιχνίδι. Αυτό είναι το κλειδί του σημασιολογικού πολέμου. Τα παραδείγματα είναι αμέτρητα: αναλογιζόμαστε το αληθινό νόημα και το τι διαδίδεται, όρων όπως η ανοχή, τα δικαιώματα, το φύλο ή φράσεις και φράσεις που επινοήθηκαν για να δημιουργήσουν σύγχυση πριν, αισθανόμαστε θετικά ή εξουδετερώνουμε νοήματα μετά: τέλος ζωής, εκούσια διακοπή της εγκυμοσύνης, ισότιμος γάμος.
Η τέχνη της χειραγώγησης των λέξεων είχε έναν λαμπρό δάσκαλο στο ζοφερό Λαυρέντι Μπέρια, συνεργάτη του Στάλιν που σκοτώθηκε τότε εν ψυχρώ κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίασης της Κεντρικής Επιτροπής του Σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Ο Μπέρια, κύριος της ψυχοπολιτικής, κατέστησε σαφές ότι ο νούμερο ένα στόχος ήταν να δημιουργήσει το μέγιστο χάος στην εχθρική κουλτούρα.
Ο Νίτσε λέει ότι ο λόγος είναι ένας «παλιός απατεώνας» που έχει διεισδύσει στη γλώσσα, αφού αντανακλά μια ορθολογική δομή του κόσμου. Έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί «Πολύ φοβάμαι ότι δεν θα μπορέσουμε να απαλλαγούμε από τον Θεό όσο συνεχίζουμε να πιστεύουμε στη γραμματική». Πιο κοντά στο σπίτι, ένας ισχυρός παράγοντας του χάους ήταν ο Herbert Marcuse, μέλος της δηλητηριώδους Σχολής της Φρανκφούρτης που ο Gyorgy Lukàcs ονόμασε Grand Hotel Abisso. Για τον συγγραφέα του One Dimensional Man, γκουρού του 1968, είναι θεμελιώδες να «σπάσει με το γλωσσικό σύμπαν της καθιερωμένης τάξης». Να πώς το εξηγεί: «Είναι γνωστό φαινόμενο οι υποπολιτισμικές ομάδες να αναπτύσσουν τη δική τους γλώσσα, αφαιρώντας τις αβλαβείς λέξεις της καθημερινής επικοινωνίας από το περιβάλλον τους και χρησιμοποιώντας τις για να προσδιορίσουν αντικείμενα ή δραστηριότητες που έχουν μετατραπεί σε ταμπού από το καθιερωμένο σύστημα: ταξίδια, (δηλαδή χρήση ναρκωτικών), ζιζάνιο (μαριχουάνα και άλλες φυτικές ψυχωτικές ουσίες), ποτ ( κάνναβη), οξύ (λυσεργικό οξύ ή LSD, το τεχνητό ναρκωτικό της δεκαετίας του 1960 και του 1970) και τα λοιπά. Πραγματικές και γλωσσικές προτεραιότητες που λένε πολλά για τις παρασύρσεις που έχουν προκαλέσει, αλλά εδώ είναι σημαντικό να δείξουμε ένα ενοποιημένο σύστημα χρήσης λέξεων στο οποίο ο κόσμος του Marcuse, για να τον αντιμετωπίσει, αναδιοργάνωσε τις λέξεις σε διαφορετικό πλαίσιο. Ο Marcuse εξηγεί ότι πρόκειται για την προώθηση «μιας συστηματικής γλωσσικής εξέγερσης, η οποία συντρίβει το ιδεολογικό πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιούνται και ορίζονται οι λέξεις, και τις τοποθετεί στο αντίθετο πλαίσιο: μια άρνηση του καθιερωμένου». Μίλησε μάλιστα για «γλωσσική θεραπεία, που είναι το καθήκον της απελευθέρωσης των λέξεων (και επομένως των εννοιών) από την πλήρη παραμόρφωση των νοημάτων τους που λειτουργεί από την καθιερωμένη τάξη. Απαιτεί τη μετατόπιση των ηθικών κριτηρίων (και την επικύρωσή τους), την αφαίρεσή τους από το κατεστημένο και την εξέγερση εναντίον της». Αλλάξτε τις λέξεις για να προκαλέσετε ταραχές,
Η επανάσταση, μαρξιστική, σεξουαλική και ψυχαναλυτική για τον Μαρκούζε, ενώ σήμερα είναι άμεσα παγκοσμιοποιητική - έχει τους δείκτες της. «Ο βαθμός στον οποίο μια επανάσταση αναπτύσσει ποιοτικά διαφορετικές κοινωνικές συνθήκες και σχέσεις μπορεί ίσως να υποδεικνύεται από την ανάπτυξη μιας διαφορετικής γλώσσας: η ρήξη με το συνεχές της κυριαρχίας πρέπει επίσης να είναι μια ρήξη με το λεξιλόγιο της κυριαρχίας».
Εδώ αποκαλύπτεται η προέλευση του πολιτικά ορθού: η γλώσσα του μετααστικό επαναστάτη στα έθιμα και συντηρητικού στον οικονομικό τομέα που επιβάλλεται ως υποχρεωτική πορεία προς την ακύρωση του ευρωπαϊκού και δυτικού πολιτισμού. Ένα από τα πιο αποτελεσματικά δικαιώματα του Κυρίαρχου, προσθέτει ο Marcuse, είναι το δικαίωμα να καθιερώνει καταναγκαστικούς ορισμούς των λέξεων. Με απλά λόγια, ο κυβερνήτης καθιερώνει το νόημα, τη χρήση και την απαγόρευση των λέξεων. Ο Lewis Carroll, ο συγγραφέας της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων, το ένιωσε αυτό παρουσιάζοντας τον χαρακτήρα του Humpty Dumpty, ενός αστείου μικρού αυγού, του οποίου η ομιλία είναι ακατανόητη για τη μικρή Alice.
Το ερώτημα είναι διαφωτιστικό: «όταν χρησιμοποιώ μια λέξη, εξηγεί ο Humpty Dumpty - μια μεταφορά για τη δύναμη όλων των εποχών - σημαίνει ακριβώς αυτό που θέλω να σημαίνει. Στην παρατήρηση της Αλίκης ότι οι λέξεις μπορούν να έχουν πολλές σημασίες, το ανθρωπάκι απαντά: όταν κάνω μια λέξη να κάνει μια τέτοια δουλειά, την πληρώνω όλο και περισσότερο. Πολύ μοντέρνο, όντως σύγχρονο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι στα λόγια του Humpty Dumpty υπάρχει ολόκληρη η θεωρητική και πρακτική δομή του πολιτικά ορθού: η συστροφή των λέξεων για να τους κάνει να λάβουν νόημα αποδεκτά από την εξουσία, κύριος της γλώσσας, πράγματι, να χρησιμοποιεί μια έκφραση με τη σειρά του. πολιτικά ορθό, της αφήγησης· μια δύναμη που παίρνει την πρωτοβουλία και πληρώνει αδρά για κοινωνικούς τομείς και προσωπικότητες της κουλτούρας των υπηρεσιών». (R. Pecchioli)
Ο Paulo Freire, Βραζιλιάνος ιδεολόγος της εκπαίδευσης και κοινωνικός ταραχοποιός (1921-1997) επινόησε την έννοια των γενεσιουργών λέξεων. Αυτές είναι οι λέξεις κλειδιά της κοινότητας, όπως τούβλο, νερό, σπίτι, πείνα που, μόλις μαθευτεί, προκαλούν προβληματισμό. Με αυτόν τον τρόπο, οι άνθρωποι συνήθισαν να στοχάζονται στον γύρω κόσμο. Ο Freire εντόπισε ογδόντα, προτείνοντας τη μείωση τους σε δεκαπέντε. Ανησυχητικό: Πάντα πίστευαν ότι η κουλτούρα ήταν να μαθαίνεις περισσότερα. Ο Freire σκέφτηκε ότι ανακάλυψε ότι η ουσία του είναι να μαθαίνει λιγότερα. Δηλαδή, έχει αντιστρέψει τον δρόμο κάθε γνωστού πολιτισμού. Η πολιτιστική του επανάσταση παράγει μια πλήρη απλοποίηση: πρώτα ήταν απαραίτητο να μάθουμε τουλάχιστον ογδόντα λέξεις παραγωγής. Με τα δεκαπέντε γίνεται ημι-λειτουργικός αγράμματος.
Στόχος της εξουσίας λοιπόν είναι η άγνοιά μας, η συμπίεση της σκέψης μας για να την κατέχουμε, να την ελέγχουμε, να την καθοδηγούμε, ξεκινώντας από τις λέξεις που χρησιμοποιούμε. Ο Τζορτζ Όργουελ το γνώριζε αυτό όταν επινόησε το 1984 τον χαρακτήρα του Σάιμ, του οποίου καθήκον μέσα στο Κόμμα (εξουσία…) είναι η σύνταξη ενός λεξικού για να δώσει στη γλώσσα την «τελική της μορφή», το «Newspeak». Όταν ρωτήθηκε από τον πρωταγωνιστή, Ουίνστον, ο Σάιμ -η φωνή του κυρίου- κάνει μια αποκάλυψη κεφαλαιώδους σημασίας.
«Σίγουρα θα σκεφτείτε ότι το κύριο καθήκον μας είναι να εφευρίσκουμε νέες λέξεις. Τίποτα από αυτά. Αυτό που κάνουμε είναι να καταστρέφουμε τις λέξεις, εκατοντάδες λέξεις κάθε μέρα. Κλαδεύουμε τη γλώσσα για να την αφήσουμε στα κόκαλα». Ο Syme λέει στον Winston ότι η παλιά γλώσσα πάσχει από μεγάλη ασάφεια καθώς ενσωματώνει «περιττές αποχρώσεις νοήματος». Αυτή η πολλαπλότητα πρέπει να κοπεί στη ρίζα: «Δεν βλέπετε ότι ο σκοπός του Newspeak είναι να περιορίσει το εύρος της σκέψης, να περιορίσει το εύρος δράσης του νου; Στο τέλος, καταλήγουμε να κάνουμε κάθε ψυχικό έγκλημα αδύνατο». Ελεύθερη σκέψη δηλαδή. Ο Σάιμ καταλήγει: «Η επανάσταση θα ολοκληρωθεί όταν η γλώσσα είναι τέλεια». Αν κάνουμε αδύνατη τη σκέψη για τους ανθρώπους, θα κάνουμε επίσης αδύνατη την κριτική. Χωρίς σκέψη, δεν υπάρχει κριτική.
Τη στιγμή που αφαιρούν τις λέξεις και ανατρέπουν, αλλοιώνουν ή διαστρέφουν τα νοήματα, όποιος διατάζει μας κάνει σκλάβους. Ο αντίπαλος γνωρίζει την αξία των λόγων και κατέχει τη γνώση και τη γνώση του ψυχολογικού πολέμου που διεξάγεται εναντίον μας.
Για τον Πλάτωνα το όνομα είναι το αρχέτυπο του πράγματος. Αν το πράγμα είναι στη λέξη, η μείωση της ποσότητας των λέξεων σημαίνει μείωση των πραγμάτων; Να τα αλλάξουν στην ουσία τους; Να τους καταστρέψουν; Όχι εντελώς, αφού η φυσική τάξη είναι άυλη, η φυσική τάξη έχει τους δικούς της νόμους και η τεχνητή τάξη δεν αλλάζει μαγικά όταν μιλάμε. Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η σύγχυση των σημασιών και η μείωση του αριθμού των λέξεων ισοδυναμεί με την αποτροπή της ανθρώπινης νοημοσύνης από το να δει, να κατανοήσει, να μάθει, να κατανοήσει την ουσία των πραγμάτων.
Αν κάθε λέξη φέρει φωτιά με μια συγκεκριμένη έννοια, αν κάθε φράση ακτινοβολεί ένα φως, αλλάζοντας τη γλώσσα - μπερδεύοντας ή σβήνοντας τις λέξεις - την αφήνει στο σκοτάδι να κατανοήσει την πραγματικότητα και να αντλήσει από την αλήθεια. Οι άνδρες δεν έχουν πλέον ακριβείς λέξεις και ορισμούς. Χρησιμοποιούμε - ειδικά οι νεότερες γενιές - ένα φτωχό, ανακριβές, στοιχειώδες λεξικό, ενώ η προοδευτική εξαφάνιση των χρόνων και των λεκτικών τρόπων (υποτακτική, ατελής, σύνθετες μορφές του μέλλοντος, παρατατικό) δημιουργεί μια σκέψη σχεδόν πάντα παρακμασμένη στο παρόν, περιορισμένη. μέχρι στιγμής, ανίκανος για προβολές στο χρόνο. Καθώς το λεξιλόγιο συρρικνώνεται, χάνονται και οι γλωσσικές λεπτότητες που κάνουν δυνατή τη σύνθετη σκέψη.
Λιγότερες λέξεις και λιγότερα συζευγμένα ρήματα (εξάλλου που χρησιμοποιούνται με τεχνητό τρόπο από την πολιτική ορθότητα και τη βάναυση απλοποίηση της μαζικής επικοινωνίας από πάνω) υποδηλώνουν λιγότερη ικανότητα έκφρασης συναισθημάτων και μικρή δυνατότητα επεξεργασίας μιας σκέψης.
Οι εχθροί της κουλτούρας και της ελευθερίας εκτιμούν πολύ τη διαίσθηση του Όργουελ: χωρίς λόγια για να οικοδομήσουμε μια λογική, η περίπλοκη σκέψη γίνεται αδύνατη. Και επίσης η διαφωνία, από την οποία αφαιρούνται οι όροι έκφρασης, επιχειρηματολογίας, αυτοπεριγραφής. Ο Juan Ramòn Jiménez, ο μεγαλύτερος Ισπανός ποιητής του εικοστού αιώνα, επικαλέστηκε αυτό: ευφυΐα! Δώσε μου το ακριβές όνομα των πραγμάτων!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου