ΠΕΡΙ ΧΡΟΝΟΥ (3)

 Συνέχεια από : Τετάρτη 4 Ιανουαρίου 2023

H ΦΥΣΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΕΦΗΜΕΡΟΥ ΓΙΓΝΕΣΘΑΙ

ΤΟΥ MASSIMO PAURI

........Η ανάγκη μίας θεμελιώδους λοιπόν διακρίσεως αντικειμενικότητος— πραγματικότητος, — πάνω στην οποία (ανάγκη) στηρίζεται και την οποία υποστηρίζει η παρούσα εργασία—έχει ήδη προαναγγελθεί και υπονοηθεί στην αναφορά μας στον Van Fraassen.

Εδώ λοιπόν και στη συνέχεια, με «αντικειμενικότητα» θα εννοώ σταθερά αυτό που χαρακτηρίζει το καθολικό και μόνιμο περιεχόμενο της γνώσεως η οποία κατορθώνεται μέσω της επιστημονικής έρευνας του κόσμο . αλλά η αντικειμενικότης δέν πρέπει να εξισωθεί με την απλή διυποκειμενικότητα, διότι αυτή η τελευταία μπορεί να αντικατοπτρίσει μία αγνωστικιστική στάση γύρω απο τις φιλοσοφικές εφαρμογές των επιστημονικών θεωριών. Με «πραγματικότητα» μία έννοια αναγκαίως μεταφυσική, θα εννοώ φαινόμενα και ιδιότητες του κόσμου οι οποίες δέν μπορούν να συμπεριληφθούν εξ’ολοκλήρου στην επιστημονική περιγραφή και στην ιστορική της μορφή, για το γεγονός οτι είναι ιδιαίτερα ή μή-επαναλαμβανόμενα ή για άλλους λόγου. Όπως θα δούμε θα είναι τελικώς το αμείωτο (αιτιατό ή όχι) της πραγματικότητος της εμπειρίας της προσκαιρότητος του γίγνεσθαι της φθαρτότητος του γίγνεσθαι, στην αντικειμενικότητα του χρόνου της φυσικής, να συστήσει ένα εμπόδιο—και κατα την γνώμη μου ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο—για κάθε τύπο φυσιοκρατικής μείωσης του προβλήματος νούς—σώμα, και θα είναι ακριβώς απο την πλευρά της φυσικής που θα πρέπει να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα των ορίων της αντικειμενικότητος (αλλα όχι της πραγματικότητος)

Σε συνέχεια με την διάκριση που μόλις κάναμε, θα χρησιμοποιήσω το λεκτέο΄΄Φυσική περιγραφή του κόσμου’’ εννοώντας περιγραφή του κόσμου σύμφωνα με την φυσική δηλ. Σύμφωνα με την ιδιαίτερη μεθοδολογική παράθεση των πραγμάτων, η οποία εισήχθη απο τις συνθήκες που επέβαλε ο Γαλιλαίος. Η ορολογία μου τείνει να υπογραμμίσει το γεγονός πώς παρόλο τον θαυμασμό για την δυνατότητα γνώσεως που προσφέρεται απο την φυσική και απο το βάθος της, δέν μπορούμε—εκτός και αν εκβιάσουμε τα πράγματα—να μιλήσουμε για απλό φυσικό κόσμο, σαν να ήταν δυνατόν να τοποθετηθούμε, ας πούμε, απο την ΄΄οπτική γωνία της ύλης’’. Απο εδώ ακριβώς έρχεται και η χρησιμότης της διχοτομίας της ορολογίας κόσμος-φυσική περιγραφή του κόσμου.

Αυτοί είναι λοιπόν οι βασικοί κόμποι που πρέπει να λυθούν. Στην συνέχεια θα προσπαθήσω να λύσω τις αμφισημίες και θα υποστηρίξω την θέση πως υπάρχει τόπος για να ερμηνεύσουμε το γίγνεσθαι σαν μία ιδιότητα πραγματική του κόσμου χωρίς να εμπλακούμε σε μία υποκειμενιστική ερμηνεία του χρόνου απο το ένα μέρος, και χωρίς να είμαστε καταδικασμένοι σε ένα εξωτερικό μείγμα φαινομενολογικών στοιχείων, αποκλειστικών της αμέσου εμπειρίας, με τις λογικο-εμπειρικές δομές της φυσικής, απο το άλλο μέρος.

Η παρούσα εργασία θα πρέπει λοιπόν να εννοηθεί σαν μία πρόταση μίας νέας ερμηνείας αυτού του φθαρτού γίγνεσθαι, η οποία φέρει αυτό το τελευταίο σε σχέση με την υποκειμενικότητα με ρεαλιστικούς όρους, δηλαδή. Προβάλλει μία ερμηνεία που δέν απλώς υποκειμενιστική της λεγόμενης «εξαρτήσεως απο την νόηση» του γίγνεσθαι. Ας προσθέσουμε τέλος πώς το θέμα του γίγνεσθαι, λόγω της υπάρξεως μίας ιδιαίτερης απορίας η οποία στην συνέχεια θα ονομασθεί ΄΄απορία οντολογικο-φαινομενολογική’’ είναι στενά δεμένο με την προβληματική της ελευθερίας της βουλήσεως και με την διαμάχη της με τις απαιτήσεις της στενής φυσικής αναγκαιότητος. Σύμφωνα μ’αυτό το θέμα, τα συμπεράσματα  μπορεί να βρεθούν σε σχέση και σε μερική αντίθεση με τα επιχειρήματα του Κάντ, τα σχετικά με τις αντινομίες της νοήσεως και ιδιαιτέρως με την αντινομία της κοσμολογικής ιδέας της ελευθερίας απέναντι στην καθολική αναγκαιότητα της φύσεως.

Ο Κάντ εξάλου είναι αυτός που εξέφρασε με πληρότητα φιλοσοφική την «επιστήμη σαν αντικειμενικότητα» αλλά ταυτοχρόνως και αυτός που θεμελίωσε την λύση της διχοτομίας πραγματικότης-αντικειμενικότης (μία λύση η οποία προϋποθέτει μία ξεχωριστεί ταυτότητα των δύο όρων και την παραίτηση απο κάθε οντολογία της υποκειμενικότητος) σε μία διαλεκτική και υπερβατική διέξοδο η οποία σήμερα φαίνεται δύσκολο να ξαναπροταθεί.

Το όραμα που έδωσε μορφή στο δοκίμιο εμπνέεται απο την ΄΄αρχή της μεταφυσικής οικονομίας,’’ και είναι βασισμένο στην πεποίθηση πώς δέν είναι τα πάντα γνώσιμα, και πώς η γνώση είναι πάντοτε μία πεπερασμένη αναπαράσταση. Κατα συνέπειαν, η συνολική λογική δομή της εκθέσεως είναι κάτι σαν επιχειρηματολογία με το παράλογο, διότι με την βοήθεια της μία εφικτή λύση των προβλημάτων που ξεσηκώσαμε διακρίνεται στην προοπτική σύμφωνα με την οποία είναι δυνατόν να ξεφύγουμε  απο συμπεράσματα  βαθέως αντινομικά. Μία αδιαμφισβήτητη λύση, στο μέτρο που γίνεται σιωπηρά αποδεκτή ακόμη και απο όσους προτίθενται να την αρνηθούν: αυτή δέν είναι εξάλλου η μεγάλη ανακάλυψη των Ελλήνων της ενδογενούς ουσιώδους ανάγκης της κυκλικής διαδρομής της νοήσεως;;

Συνεχίζεται