Ζωή αιώνια δεν βρίσκεται πουθενά, και σε κανένα νόμο!

 Ο άνθρωπος που κατόρθωσε να υψωθεί πάνω από κάθε νόμο, έφθασε στην κατάσταση της θεώσεως, δηλαδή στη σωτηρία..

  

Η μετάνοια

π. Ραφαήλ (Νόϊκα) μαθητή του Αγίου Σωφρονίου

Το να ζήσουμε με μετάνοια δεν σημαίνει να βελτιώσουμε τη ζωή μας, δεν πρόκειται για ‘’σύλλογο σεσωσμένων’’, για ανθρώπινη υπόληψη, για κοινωνική ή ιστορική αναγνώριση. Εδώ και τώρα θα ήθελα να ξυπνήσω τις καρδιές σας, αδελφοί μου χριστιανοί, την αληθινή διάσταση της μετανοίας. Αρχίζουμε, βέβαια, ηθικά, αλλά αυτό που ψάχνουμε, αυτό που πρέπει να ψάχνουμε, είναι αυτό που κράζει η καρδιά μας από τη σύλληψή μας σε αυτόν τον κόσμο: η ζωή!
Η μετάνοια είναι επιστροφή από τον θάνατο στη ζωή. Η μετάνοια αρχίζει στο μέτρο που έχουμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Διότι ο άνθρωπος , όντας στο σκοτάδι και μη γνωρίζοντας το φως , δεν ξέρει τι είναι φως, αλλά ούτε και σκοτάδι. Μόνο στο μέτρο που το φως της χάριτος ανοίγει την καρδιά του ανθρώπου με μια όραση στο να κατανοεί- είτε είναι όραση στην κυριολεξία, είτε μια μυστική αποκάλυψη-, μόνο στο μέτρο αυτής της όρασης ο άνθρωπος μπορεί να δει το σκοτάδι, το σκοτάδι στο οποίο είναι πεσμένος. Μόνο βλέποντας τη διαφορά ανάμεσα στο αληθινό φως και στο σκοτάδι μπορούμε να δούμε σε τι μεγάλο σκοτάδι βρισκόμαστε.
Για αυτό και όταν βρισκόμαστε σε μετάνοια, όλα πρέπει να κατευθύνονται και να επικεντρώνονται στην προσευχή. Αν βλέπουμε ότι μας είναι βαρύ να ζούμε μια ηθική ζωή, ξέρουμε, ή τουλάχιστον αντιλαμβανόμαστε, ότι δεν βρισκόμαστε στο θεϊκό επίπεδο στο οποίο μας θέλει ο Θεός. Όταν προσπαθούμε να κάνουμε αυτή την αλλαγή στη ζωή μας, δεν πρέπει να επικεντρωνόμαστε σε αυτήν, αλλά να ζητάμε από τον Θεό: ‘’Γνώρισόν μοι, Κύριε, ὁδὸν ἐν ᾗ πορεύσομαι’’, ‘’Νομοθέτησόν με, Κύριε, ἐν τῇ ὁδῷ σου’’. Ο νόμος είναι ο πρώτος καθοδηγητής που με οδηγεί έξω από την ζούγκλα των παθών και από όλα τα στοιχεία του Αδη που ζούνε μέσα μου. Ωστόσο ο νόμος, ακόμη και ο Νόμος του Μωυσή, και θα τολμούσα να πω, ακόμη και οι νόμοι της Εκκλησίας, δηλαδή οι Κανόνες, δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ένας πρώτος οδηγός, που θα πρέπει και αυτόν να τον ξεπεράσουμε για να βρούμε τη ζωή.

Η Προσκομιδή αρχίζει με το τροπάριο της Μεγάλης Πέμπτης: ‘’Ἐξηγόρασας ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου τῷ τιμίῳ σου αἵματι·’’. Αυτά τα λόγια δεν αποτελούν βλασφημία. Είναι ένα ανείπωτο παράδοξο, που αναφέρει συχνά ο απόστολος Παύλος, ότι δηλαδή ο Νόμος, ο οποίος ήταν άγιος, διότι είχε δοθεί από τον Θεό ως παιδαγωγός, από κάποια στιγμή και μετά γίνεται κατάρα, διότι τηρώντας τις εντολές του Νόμου μπορεί να γίνεσαι καλύτερος, αλλά δεν μπορείς να βρεις ζωή. Ζωή αιώνια δεν βρίσκεται πουθενά, και σε κανένα νόμο! Φτάνοντας ς’ έναν πρώτο βαθμό μετανοίας, ας κρατάμε έναν νόμο, τουλάχιστον να μην ανταποδίδουμε, όπως λέει ο παλαιός νόμος, ‘’οφθαλμόν αντί οφθαλμού και οδόντα αντί οδόντος’’, να έχουμε τουλάχιστον αυτή τη μικρή δικαιοσύνη. Και στη συνέχεια, αφού συνειδητοποιήσω : ‘’ Τι θα κερδίσω, αν σε αυτόν που μου έβγαλε το μάτι, βγάλω κι εγώ το δικό του; Τι κερδίζω από τον πόνο του;’’ βρίσκομαι αμέσως σε ένα πιο ψηλό ηθικό επίπεδο και πλησιάζω στον Χριστό λέγοντας : ‘’Αστον! Ο Θεός να τον συγχωρήσει· ας είναι καλά!’’ Και σταματάω το κακό σε μένα και δεν το ανταποδίδω στον αδελφό, που μπορεί κι αυτός με τη σειρά του να μου το ανταποδώσει…
Και πάλι δεν είναι αρκετό· είναι όμως μια αρχή. Μια αρχή, σαν την αρχή που έκανε ο ληστής στον σταυρό ο οποίος μια αλήθεια ήξερε: ότι ο ίδιος ήταν αμαρτωλός και άξιος θανάτου, αλλά Εκείνος που ήταν διπλά του, δηλαδή ο Χριστός, ήταν αθώος. Ομολόγησε την αθωότητά Του, επιτέλεσε το έργο της δικαιοσύνης, και ο Θεός, που συμπληρώνει την αδυναμία του ανθρώπου, του χάρισε να γνωρίσει το επόμενο επίπεδο, τη χάρη με την οποία μπορούσε να ανακράζει – ή να ψιθυρίζει- τον λόγο της μεγάλης πίστης: ‘’Μνήσθητι μου, Κύριε, όταν έλθεις εν τη βασιλεία Σου’’.
Αναρωτιέμαι και πάλι: πως θα μπορούσε να ξέρει ότι Αυτός που επρόκειτο σε λίγο να πεθάνει έχει μια βασιλεία, αν δεν του είχε αποκαλυφθεί η θεία Χάρη;…

Γι’ αυτό πάντοτε να είμαστε σε εγρήγορση, όλη την ώρα. Αυτά που σας λέω τώρα θα τα βρείτε στα Ευαγγέλια και στα έργα των αγίων Πατέρων, όμως, σήμερα δυστυχώς, είμαστε κυκλωμένοι και χτυπημένοι από πολλές ασχήμιες, που δεν μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε με τίποτε, παρά μόνο με τη χάρη του Θεού.
Πιστεύω ότι έρχονται μέρες, κατά τις οποίες με τίποτε δεν θα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό που έρχεται να στοιχειώσει τον κόσμο και, χωρίς να το καταλαβαίνουμε, θα καταπίνουμε το ένα δηλητήριο μετά το άλλο, και εννοώ, για παράδειγμα, τη Νέα Εποχή και ο,τι αυτή φέρνει. Ήδη πολλές απλές ψυχές καλών χριστιανών έχουν πέσει, ή πιο σωστά , έχουμε πέσει σε πολλών ειδών πλάνες χωρίς να το αισθανόμαστε, μέχρι που ο Κύριος, με την άπειρη ευσπλαχνία Του βρει τρόπο να μας ξυπνήσει και να μας φέρει στην αληθινή πίστη.
Από το βιβλίο του ιερομονάχου Ραφαήλ Νόϊκα, «Η καλλιέργεια του πνεύματος» Εκδόσεις “Το Περιβόλι της Παναγίας” 2013 σελ. 97-101, ομιλία στον οίκο κουλτούρας της Αλμπα Ιουλία, Δεκέμβριος 1995

***

Αγίου Σωφρονίου του Έσσεξ

                           

Το μειονέκτημα των σαφώς καθορισμένων κανόνων είναι ότι καθησυχάζουν τη συνείδηση εκείνων που μπορούν να τους τηρούν, και τους δίνουν την αίσθηση ότι είναι σωσμένοι. Αυτό είναι πολύ αφελές. Οι Φαρισαίοι, οι ασκητές και θεολόγοι της Παλαιάς Διαθήκης εγκρατεύονταν επίσης, αλλ’ αυτό δεν ήταν αρκετό. Ο Χριστός είπε: «Εάν μη περισσεύση η δικαιοσύνη υμών πλείον (των αρετών) των Γραμματέων και των Φαρισαίων, ου μη εισέλθητε εις την Βασιλείαν των Ουρανών» (Ματθ. 5,20).

Ο Απόστολος Παύλος, το μεγάλο αυτό πνεύμα που μας έδωσε η Πρόνοια του Θεού, βεβαιώνει ότι ο νόμος δεν οδήγησε ποτέ κανένα στην τελειότητα. Αυτό σημαίνει ότι οι κανόνες της Εκκλησίας μπορούν να μας βοηθήσουν στην αρχή. Πράγματι, αν από την αρχή αφεθούμε στον εαυτό μας, στο αυτεξούσιο μας, μπορεί να αισθανθούμε λίγο χαμένοι.

Ο άνθρωπος που κατόρθωσε να υψωθεί πάνω από κάθε νόμο, έφθασε στην κατάσταση της θεώσεως, δηλαδή στη σωτηρία. Σημαντικότερο είναι να έχουμε συνείδηση και υπευθυνότητα για την κάθε κίνηση της καρδιάς και του νου μας, παρά να έχουμε κάποιον κανόνα.

Είναι δυσκολότερο να αναπτύσσουμε κάποια ικανότητα διακρίσεως, παρά να ορίζουμε στον εαυτό μας κανόνες.

***

Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ
Οι κανόνες στη Χριστιανική πρόοδο

Ο Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ με την πείρα που απέκτησε κατάλαβε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα στα Μοναστήρια είναι το πως θα διατηρηθή η ενότητα της πειθαρχίας και συγχρόνως να δοθή ελευθερία στους μοναχούς, για να εκφρασθή η μετάνοια σε καθένα από αυτούς. Ο ίδιος έτρεφε «βαθειά ευλάβεια στις παραδόσεις του Αγίου Όρους», όμως διαπίστωνε ότι «οι νόμοι, τα τυπικά, οι κανόνες μπορούν να βοηθήσουν στην αρχή, αλλά έπειτα αναχαιτίζουν την πρόοδο. Για κάθε νόμο υπάρχει τέλος. Ο σκοπός όμως κάθε ανθρώπου, της εικόνος του Θεού, υπερβαίνει κάθε όριο».

∆ιηγείται ότι είχε επισκεφθή ένα Μοναστήρι στην Οξφόρδη και ο πνευματικός και η Ηγουμένη τον ρώτησαν για την οργάνωση της αδελφότητας. Εκείνος με την μεγάλη πείρα, την οποία διέθετε, τους απάντησε: «Το πιο δύσκολο στην οργάνωση της μοναχικής ζωής του κοινοβίου έγκειται στην προσπάθεια να διατηρηθεί η ενότητα της πειθαρχίας και ταυτόχρονα να δοθεί ελευθερία για την εκδήλωση του προσωπικού χαρακτήρα του καθενός από τους αδελφούς. Μιλώ για την αρχή αυτή του προσώπου, γιατί ο Θεός μου έδωσε να συναντήσω στην οδό μου τον μακάριο και άγιο πατέρα Σιλουανο, η ζωή του οποίου υπερέβαινε τους νόμους και τις παραδόσεις του Αγίου Όρους». Ως προς τα τυπικά υπάρχει κάποιο ελάχιστο όριο, δηλαδή πρέπει να υπάρχη ένα πρόγραμμα για την προσευχή, την τράπεζα, την εργασία, γιατί «διαφορετικά, θα υπάρχει πλήρης διάλυση, εφ’ όσον είναι πολύ δύσκολη η εν γένει οργάνωση της φυσικής ζωής του ανθρώπου» .
Προσπαθούσε ως πνευματικός πατέρας να αναπτύσση στον μοναχό την έμπνευση για την προσευχή και την ορμή του προς τον Θεό και όλα τα άλλα διαμορφώνονται κατά φυσικό τρόπο. Αυτό φαίνεται και στο θέμα της αλλαγής του Ημερολογίου, αφού υπάρχουν μοναχοί που προσκολλώνται στις ημέρες και όχι στην αιωνιότητα. Παραμένουν σε λεπτομέρειες και δεν αντιλαμβάνονται την προσευχή του Χριστού στην Γεθσημανή και την θυσία του Γολγοθά, ούτε μπορούν να γίνουν σαν τον Αδάμ προ της πτώσεως. Παρατηρεί: «…Στα είκοσι δύο χρόνια της ζωής μου στον Άθω ήταν οδυνηρό να βλέπω πως μερικούς, ενώ ήταν καλοί άνθρωποι, τους απασχολούσαν οι ημέρες και όχι η αιωνιότητα. Όμως οι καρδιές των ανθρώπων που σκέφτονται έτσι παραδόξως σκληρύνονται. Είναι ήδη κλειστές οι θύρες των καρδιών τους. ∆εν μπορούν να καταλάβουν ούτε τη Γεθσημάνια προσευχή ούτε τη θυσία του Γολγοθά ούτε την ιδέα του Συμεών του Νέου Θεολόγου ή του Σιλουανού, ότι δηλαδή ο καθένας μας οφείλει να ομοιωθεί με τον πρώτο άνθρωπο κατά το περιεχόμενο της ζωής του, να γίνει δηλαδή Αδάμ».

ΤΡΕΛΟ-ΓΙΑΝΝΗΣ: Ζωή αιώνια δεν βρίσκεται πουθενά, και σε κανένα νόμο! (trelogiannis.blogspot.com)