Ἀνίερη συμμαχία κατά τῆς παραδεδομένης Ὀρθοδόξου λατρείας

Τοῦ πρωτοπρ. Ἰωάννου Φωτοπούλου, ἐφημερίου Ἱ. Ν. Ἁγίας Παρασκευῆς Ἀττικῆς

Δύο ἀπό τούς ἀμύντορες τοῦ Ἀλεξάνδρου Καρυώτογλου, ὁ π. Βασίλειος Θερμός καί ὁ κ. Θ. Παπαθανασίου, στά ἀτεκμηρίωτα κείμενά τους πού ἀναρτήθηκαν στό anastasiosk.blogspot δέν παραλείπουν νά «στολίζουν» μέ ὕβρεις ὅσους τυχόν διαφωνοῦν μέ τήν παρουσία κοριτσιῶν στή διακονία τῆς Θ. Λειτουργίας. Ὁ π. Θερμός ἀναφωνεῖ στό τέλος τοῦ γραπτοῦ του : «Δέν θά δεχθοῦμε νά ἐπικρατήσουν οἱ ἀστοιχείωτοι»! καί ὁ κ. Παπαθανασίου πρό τῆς ἀρχῆς τοῦ κειμένου του θρηνεῖ: «Να θρηνήσω την ασέβειά τους, ή να σιχαθώ την αγραμματοσύνη τους;».

Εἴμαστε λοιπόν «ἀστοιχείωτοι» καί ἄξιοι νά μᾶς «σιχαίνονται» οἱ δοκησίσοφοι. Βέβαια ὁ κ. Παπαθανασίου, ἐγγράμματος ὤν, παίρνει αὐτή τή φράση ἀπό τά λόγια πού ἀπευθύνει ὁ Μ. Βασίλειος στούς Ἀρειανόφρονες, καί τήν ἐφαρμόζει σέ μᾶς. Ἄς εἶναι!

Ἄς δοῦμε τώρα, ἐφόσον ἐμεῖς εἴμαστε ἀστοιχείωτοι, πόσο ἐνήμερος εἶναι...

ὁ π. Βασίλειος ὅταν γράφει:  Ιερό βήμα στην ουσία δεν υφίσταται (δικές μου ὅλες οἱ ὑπογραμμίσεις). Όσο λειτουργούσε υγιώς η εκκλησιολογία, δηλαδή κατά τους πρώτους 5-6 αιώνες, η καίρια διαχωριστική γραμμή βρισκόταν στην είσοδο του ναού προκειμένου να υποδηλώνει την διαφορά μεταξύ βαπτισμένων και αβαπτίστων. Όταν ολόκληρη η κοινωνία έγινε (κατ’ όνομα) χριστιανική, υψώθηκε τέμπλο και εισήχθη ο κληρικαλισμός[1], δηλαδή η διαχωριστική γραμμή κατάντησε να είναι μεταξύ κληρικών και λαϊκών!

Ἀλήθεια, ὑπάρχει σοβαρότητα καί ὑπευθυνότητα σέ ἱερέα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὅταν ἐκφέρει τέτοιες ἀπόψεις;

α) Ὅσο λειτουργοῦσε ὑγιῶς ἡ ἐκκλησιολογία δηλαδή κατά τούς πρῶτους 5-6 αἰῶνες… Ἀποφασίζει ὁ π. Βασίλειος ὅτι ἡ ἐκκλησιολογία, ἡ ζωή καί ἡ διακονία τῆς Ἐκκλησίας, κατ΄ἐπέκτασιν ἡ Ἐκκλησία…ἀρρώστησε μετά τόν 6ο αἰῶνα! Ἀκραιφνῶς προτεσταντική ἄποψη.  Καί βέβαια ἡ Ἐκκλησία περιμένει …διόρθωση, μέ κοριτσάκια, μέ ἀνόητες μεταφράσεις τῆς λειτουργίας, μέ κατάργηση τῶν ράσων, μέ τόν ἱερέα λειτουργοῦντα μέ ἀνεστραμμένη ἁγία Τράπεζα, μέ κατάργηση τοῦ τέμπλου κλπ. Τέτοιες διορθώσεις, προπαγανδίζει ἐδῶ καί χρόνια ἡ λεγόμενη «λειτουργική ἀνανέωση» μέ τήν ψυχαναλυτική βοήθεια τοῦ π. Θερμοῦ καί ἄλλων ἀγωνιστῶν κατεδαφίσεως τῆς Ὀρθοδόξου Λατρείας.

β) Ιερό βήμα στην ουσία δεν υφίσταται.  Κι αὐτό τό ἀποφάσισε ὁ π. Βασίλειος. Ἄς δοῦμε τί λένε οἱ ἅγιοι Πατέρες:

Ὁ ἱερός Χρυσόστομος:  Ὅταν ἴδῃς ἀνελκόμενα τά ἀμφίθυρα, τότε νόμισον διαστέλλεσθαι τόν οὐρανόν ἄνωθεν καί κατιέναι τούς ἀγγέλους (PG 62, 29).

Μετάφραση: «Ὅταν δεῖς νά αἴρονται τά βῆλα, τότε νόμιζε ὅτι ἀνοίγει ὁ οὐρανός καί κατεβαίνουν οἱ ἄγγελοι».

Ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής: ἡ Ἐκκλησία… διαιρουμένη εἴς τε τὸν μόνον ἱερεῦσι τε καί λειτουργοῖς ἀπόκληρον τόπον, ὅν καλοῦμεν ἱερατεῖον· καί τόν πᾶσι τοῖς πιστοῖς λαοῖς πρός ἐπίβασιν ἄνετον, ὅν καλοῦμεν ναόν, Μυσταγωγία Β΄ (PG 91,668)

Μετάφραση: «Ἡ ἐκκλησία (ὁ ναός) διαιρεῖται σέ τόπο ἀφιερωμένον μόνο στούς ἱερεῖς καί διακόνους, τόν ὁποῖο καλοῦμε ἱερατεῖο, καί σέ τόπο πού εἶναι ἐλεύθερος γιά νά εἰσέλθει ὅλος ὁ λαός καί τόν ὀνομάζουμε ναό»[2]

Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας γράφει ὅτι ὁ Ἀαρών καί τό θυσιαστήριο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι τύπος τοῦ Χριστοῦ καί τῆς θυσίας του. Ὁ Ἀαρὼν εἰκονίζει τόν Χριστό, καί τά παιδιά του πού συνιερουργοῦν, τούς ἁγίους Ἀποστόλους.  Καί συνεχίζει : «Καί ἐὰν ἤθελε κάποιος νά ἐξετάσει μέ λεπτομέρεια καί τήν τάξη τῆς Ἐκκλησίας θά θαύμαζε εὔλογα τήν προτύπωσή της μέσα στό νόμο. Πράγματι στούς ἐπισκόπους, ἐπειδή τούς ἔλαχε νά εἶναι ἡγέτες καί βέβαια καί σέ ἐκείνους πού κυβερνοῦσαν τήν κατώτερη τάξη, ἐννοῶ τούς πρεσβυτέρους, ἐμπιστεύθηκε τό θυσιαστήριο καί τό ἐσωτερικό τοῦ καταπετάσματος… ἐνῶ στούς διακόνους ταιριάζει τό <θά ἀναλάβουν τή φρούρηση τῆς σκηνῆς καί ὅλων τῶν σκευῶν της>, ἤ μήπως δέν δίνουν αὐτοί τά προστάγματα φωνάζοντας στίς ἐκκλησίες, ἄλλοτε ὅτι τά πλήθη πρέπει νά ἀναπέμπουν ὕμνο…καί τούς παροτρύνουν σέ προσευχές καί ὅταν τελεῖται ἡ ἀναίμακτη θυσία δέν προσκομίζουν αὐτοί τά ἱερότερα ἀπό τά σκεύη…;  Ἱερουργοῦν λοιπόν οἱ προεξάρχοντες, ἀλλά βοηθοῦν οἱ Λευΐτες στήν τάξη τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱερατείας σύμφωνα μέ τήν προσταγή τοῦ γράμματος τοῦ νόμου.  Ἀντίθετα ἐμποδίζεται ὁ λαός ἀπό κάθε ἱερό πράγμα (Ἐξείργεται δέ τό δημοτικόν παντός ἱεροῦ πράγματος). (Περί τῆς ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσκυνήσεως, Λόγος ΙΓ΄)

Αὐτά λέγουν οἱ ἅγιοι Πατέρες καί δέν πιστεύω ὅτι τολμᾶ ὁ π. Βασίλειος νά τούς κατηγορήσει γιά «κληρικαλισμό». Ἐξ ἄλλου οἱ δύο ἐξ αὐτῶν ζοῦν τόν τέταρτο καί πέμπτο αἰῶνα.  Εἶναι μέσα στό ὅριο τῆς «ὑγιοῦς ἐκκλησιολογίας» πού ἔταξε ὁ π. Βασίλειος.  Ἄς…συγχωρήσει τόν ἅγιο Μάξιμο πού ζεῖ τόν 7ο αἰῶνα!

Ἔχουμε βέβαια καί τούς Ἱερούς Κανόνες τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων:

Μὴ ἐξέστω τινὶ τῶν ἁπάντων ἐν λαϊκοῖς τελοῦντι, ἔνδον ἱεροῦ εἰσιέναι θυσιαστηρίου ( ΞΘ΄(69) Κανών Στ΄Οἰκ. Συνόδου.

Μετάφραση: «Νά μήν ἐπιτρέπεται σέ κανένα λαϊκό νά εἰσέρχεται στό ἱερό θυσιαστήριο».

Ὅσον ἀφορᾶ στά κοριτσάκια μικρά καί…μεγάλα ἰδού ὁ ΜΔ΄(44) Κανών τῆς ἐν Λαοδικείᾳ Συνόδου πού ἐπικυρώθηκε ἀπό τήν ΣΤ΄ Οἰκ. Σύνοδο:  Ὅτι οὐ δεῖ γυναῖκας ἐν τῷ θυσιαστηρίῳ εἰσέρχεσθαι δηλ. « δέν πρέπει οἱ γυναῖκες νά εἰσέρχονται στό θυσιαστήριο».

Ἡ Ἐκκλησία ἔχει τήν τάξη της, ἀφοῦ ἀκόμα καί τά οὐράνια ἔχουν τή δική τους.  Ὑπάρχουν ἀγγελικά τάγματα, καθένα ἀπό τά ὁποῖα ἔχει τήν ἐγγύτητά του στόν Θεό, τή δόξα του καἰ τή διακονία του. Στούς κληρικούς ἀντιστοίχως ὁ Χριστός ὡς «οἰκονόμους τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ» ἐμπιστεύθηκε τό «ἔσω τοῦ καταπετάσματος». Οἱ λαϊκοί συμμετέχουν μυστικῶς. Διά τοῦ ἱερέως εὐλογοῦνται, καλοῦνται συνεχῶς κατά τή διάρκεια τῆς Θ. Λειτουργίας νά ὑψώσουν τίς καρδιές τους στόν οὐρανό, νά εἰρηνεύουν, νά εὐχαριστοῦν τόν Θεό γιά ὅλα καί πρό πάντων γιά τή Δωρεά τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματός Του καί νά μετέχουν ἰσότιμα μέ τούς κληρικούς στά Ἄχραντα Μυστήρια. Δέν συνιερουργοῦν, δέν συλλειτουργοῦν μέ τούς ἱερεῖς. Διά τοῦτο τῶν μυστηρίων τὸν ἁγιασμὸν τῇ εὐχῇ τοῦ ἱερέως πιστεύομεν, γράφει ὁ ἱερός Νικόλαος Καβάσιλας.  Ἡ ἱερωσύνη τοῦ ἱερέως δέν εἶναι δική του, εἶναι ἡ ἱερωσύνη τοῦ Χριστοῦ καί τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἐκεῖνο τό ὁποῖο «διά τῆς χειρὸς καὶ γλώσσης τῶν ἱερέων τά μυστήρια τελεσιουργεῖ». Γι΄αὐτό γράφει ὁ ἅγιος Νικόλαος ὅτι ἀφοῦ ὁ ἱερεύς εὐχαριστήσῃ τόν Κύριο (εὐχαριστήσωμεν τῷ Κυρίῳ) «καί ἀφοῦ συμφωνήσουν ὅλοι καί ἀναφωνήσουν τό ἄξιον καὶ δίκαιον αὐτός προσφέρει μόνος του τήν εὐχαριστία πρός τόν Θεό (αὐτὸς ἐφ΄ ἑαυτοῦ τὴν εὐχαριστίαν ἀναφέρει).

 Ἄντί λοιπόν νά ἀρκούμαστε μόνο στά κείμενα τοῦ διαδικτύου ἄς διαβάσουμε ὁλόκληρη τήν Ἑρμηνεία τῆς Θ. Λειτουργίας τοῦ ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα γιά νά δοῦμε τί εἶναι καί τί σημαίνει ἡ Θ. Λειτουργία. Ἄς μήν ἀρκεσθοῦμε σέ αὐθαίρετες ἑρμηνεῖες, εὐχάριστες στή νωθρή πνευματική μας κατάσταση.  Πάντως τό νά κολακεύουμε τούς λαϊκούς, νά τούς ξεσηκώνουμε ἐναντίον τῶν ἱερέων καί ἐπισκόπων γιά διεκδίκηση δικαιωμάτων στό χῶρο τῆς λατρείας καί νά τούς «κανακεύουμε», ἀντί νά τούς νουθετοῦμε νά ἀγωνίζονται κατά τῶν παθῶν τηρώντας τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, δέν ταιριάζει οὔτε στήν ποιμαντική διακονία μας, οὔτε στό ἀνδρεῖο φρόνημα τῶν κληρικῶν. 

Ὅσον ἀφορᾷ στὸ «βασίλειον ἱεράτευμα», τή λαϊκή ἱερωσύνη, αὐτήν κατέχουν οἱ λαϊκοί ὄχι γιά νά συλλειτουργοῦν μέ τούς ἱερεῖς, ἀλλά γιά νά προσφέρουν πνευματικές θυσίες στόν Θεό, τή συντετριμμένη  καρδιά, τήν ἀδιάλειπτη προσευχή τή θυσία  καί ἀφιέρωση τῶν ἐπιθυμιῶν στόν Θεό, ὅπως ἑρμηνεύουν οἱ ἅγιοι Πατέρες.

Βέβαια πέραν τούτου οἱ λαϊκοί δέν εἶναι ἄλογα πρόβατα καί οἱ κληρικοί ὀφείλουν  μαζί μέ τήν ἠθική διδασκαλία νά διδάσκουν στό λαό τήν ὀρθή πίστη καί τήν ἁγία Παράδοση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Καί τότε μέ τή σειρά τους καί οἱ λαϊκοί ἀντιδροῦν ὅταν βλέπουν νά καταπατεῖται εἴτε ἡ Πίστις εἴτε ἡ Παράδοσις.  Ἔτσι ἔγινε μεγάλη φασαρία μέσα στήν Ἁγία Σοφία καί ὁ λαός ἐγκατέλειψε τόν ναό, ὅταν ὁ Νεστόριος στό κήρυγμά του ἀρνήθηκε νά ὀνομάσει τήν Παναγία Θεοτόκο. Ὁ λαός ἀντέδρασε στήν εἰκονομαχία ὑπομένοντας διωγμούς.  Ὁ λαός περίμενε στήν προκυμαία τῆς Πόλης τούς ἐπισκόπους πού ἐπέστρεφαν ἀπό τήν Ἑνωτική Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (1439) γιά νά μάθουν τί ὑπέγραψαν στή Σύνοδο καί ἄν φύλαξαν τήν ὀρθόδοξη πίστη. Στά μέσα τοῦ 19ου αἰῶνος ἔγινε φασαρία ἀπό τούς πιστούς σέ ναό τοῦ Πύργου τῆς Ἠλείας,( μαρτυρία Κωνσταντίνου Οἰκονόμου τοῦ ἐξ Οἰκονόμων) ὅταν ἀναγκάσθηκαν ὁ παπᾶς καί ὁ ψάλτης νά διαβάσουν μέ ἁπλῆ καί ὄχι ἐμμελῆ ἀνάγνωση τόν Ἀπόστολο καί τό Εὐαγγέλιο. Αὐτή τή θέση τοῦ λαοῦ στήν Ἐκκλησία ἀναγνωρίζει καί ἡ Ἐγκύκλιος τοῦ 1848 τῶν Πατριαρχῶν τῆς Ἀνατολῆς διακηρύσσοντας: ὁ ὑπερασπιστὴς τῆς θρησκείας ἐστὶν αὐτὸ τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἤτοι αὐτὸς ὁ λαός, ὅστις ἐθέλει τὸ θρήσκευμα αὐτοῦ αἰωνίως ἀμετάβλητον καὶ ὁμοειδὲς τῷ τῶν Πατέρων αὐτοῦ… Καί αὐτή ἡ θέση τοῦ λαοῦ ἦταν πού ἔκανε τούς πιστούς νά διαμαρτυρηθοῦν γιά τήν καινοτομία τοῦ ἐφημερίου τοῦ ἁγίου Νικολάου Ραγκαβᾶ κατά τήν ὥρα τῆς Θ. Λειτουργίας.  

Ἀντί τῆς καλλιεργείας αὐτοῦ τοῦ φρονήματος, καταντήσαμε νά εἰσάγουμε μέσα στόν ἄβατο γιά καινοτομίες χῶρο τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς λατρείας μας κοσμικά κριτήρια καί νά διακηρύσσουμε τή μειονεξία μας ὅτι «συντηρούμε μια κοινωνία ανισότητας και να αποδεικνύουμε πανηγυρικά ότι, σε εποχές κατά τις οποίες επέρχεται κοσμογονία στις ανθρώπινες σχέσεις, στις νοοτροπίες, στην τεχνολογία κτλ εμείς εξακολουθούμε να παραμένουμε κλεισμένοι αυτιστικά στον κόσμο μας».

Σιγά τήν «κοσμογονία στίς ἀνθρώπινες σχέσεις»! Ἡ κοινωνία ἔχει διαλυθεῖ ἀπό τήν ἀπροκάλυπτη σαρκολατρεία, τίς ἀλλεπάληλες ἐρωτικές σχέσεις, τά εὔκολα διαζύγια, τήν βδελυρή ὁμοφυλοφιλία, τήν ἐπιθετική ἀθεΐα κλπ.  Μόνο ὅσοι προσπαθοῦν νά ζοῦν ἐν Χριστῷ καί ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ κρατοῦν τά σπίτια τους μέ πολύ κόπο καί πόνο. Ἄν αὐτό εἶναι «αὐτιστικό», τό κρίνει ἡ φοβερή πραγματικότητα πού ζοῦμε σήμερα, εἰδικότερα οἱ πνευματικοί καί οἱ ψυχοθεραπευτές, ἄν θέλουν κι’ αὐτοί νά βλέπουν γύρω τους χωρίς τά παραμορφωτικά γυαλιά ἑνός νεοεποχήτικου μοντερνισμοῦ.

   Πάντως ὅσοι τείνουν εὐήκοον οὖς σέ διδασκαλίες καί ἀπόψεις σάν τοῦ π. Βασιλείου καί τοῦ κ. Παπαθανασίου πρέπει νά εἶναι προσεκτικοί, γιατί μπορεῖ νά διολισθήσουν σέ ἀντορθόδοξα καί ἀντίχριστα μονοπάτια ἐν ὄψει καί ἄλλων χειροτέρων ἐξελίξεων στό χῶρο τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς κοινωνίας.

---

[1] Ἀπό τό κείμενο «Γιά τή χειροτονία τῶν γυναικῶν» τοῦ π. Ἀλεξάνδρου Σμέμαν (ἱστολόγιο entaksis.gr) φαίνεται ὅτι ὁ δῆθεν κληρικαλισμός τῆς ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μπορεῖ νά χρησιμοποιηθεῖ ὡς πρόφαση γιά δημόσια συζήτηση περί χειροτονίας γυναικῶν.

[2] ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΤΡΙΒΥΖΑΔΑΚΗ, Ἡ διαμόρφωση τοῦ Τέμπλου στόν τόμο ΘΕΟΔΡΟΜΙΑ Τεύχη 1-3 2002, σσ. 230-253, Συνέδριο Τό μεγαλεῖο τῆς θείας Λατρείας Παράδοση ἤ ἀνανέωση;  τῆς Ἑταιρείας Ὀρθοδόξων Σπουδῶν στή Θεσσαλονίκη  (27 Φεβρ.-1 Μαρτίου 2002).  Ἐκεῖ ἰδέ πάμπολλες τεκμηριωμένες μαρτυρίες σχετικά μέ τό Ἅγιο Βῆμα καί τό Τέμπλο.

orthros

Ῥωμαίϊκο Ὁδοιπορικό: Ἀνίερη συμμαχία κατά τῆς παραδεδομένης Ὀρθοδόξου λατρείας (orthodoxia-ellhnismos.gr)

Ο ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΕΔΟΞΕ ΝΑ ΑΚΟΥΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ κ.ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΝΑΣ ΠΙΣΤΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΑΛΛΑ ΕΝΑΣ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΣ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟΝ ΕΛΚΕΙ ΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ. ΕΝΑΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΡΝΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ ΝΑ ΠΑΝΤΡΕΨΕΙ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ ΣΤΟΝ ΚΥΡΙΟ. ΚΑΤΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΑΝΕΦΙΚΤΟ. Ο ΚΥΡΙΟΣ ΘΕΛΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΕΤΣΙ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝ ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΟΥ ΚΛΗΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΣΕ ΕΝΑ ΜΙΖΕΡΟ ΚΑΙ ΑΝΙΕΡΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ. 

ΑΛΛΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΣΟΒΑΡΟΤΕΡΟ. 

Γιατὶ ὁ λόγος ἀναγνωρίζει ὅτι ἡ γνώση τῶν θείων εἶναι διπλή· ἡ σχετική, ποὺ βρίσκεται μόνο στὸ λόγο καὶ στὶς ἔννοιες καὶ ποὺ δὲν ἔχει κατὰ τὴν πράξη μὲ τὴν πείρα αἴσθηση ἐκείνου ποὺ ἔγινε γνωστὸ καὶ ποὺ μ᾿ αὐτὴν οἰκονομοῦμε τὴν παρούσα ζωή· καὶ ἡ πραγματικὴ ἀληθινὴ γνώση, ποὺ μὲ τὴν πείρα μόνο κατὰ τὴν πράξη χωρὶς λόγο καὶ ἔννοιες παρέχει ὅλη τὴν αἴσθηση ἐκείνου ποὺ ἔγινε γνωστὸ, μετέχοντάς το κατὰ χάρη, καὶ μὲ αὐτὴ τὴ γνώση ὑποδεχόμαστε κατὰ τὴ μελλοντικὴ κατάπαυση τὴν πάνω ἀπὸ τὴ φύση θέωση ποὺ πραγματοποιεῖται ἀδιάκοπα.

Γιατὶ εἶναι ἀδύνατο, λένε οἱ σοφοί, νὰ συνυπάρχουν ἡ ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ λόγος περὶ Θεοῦ ἢ ἡ αἴσθηση τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ νόηση γι᾿ Αὐτόν.  Καὶ λόγο περὶ Θεοῦ ἀποκαλῶ τὴν γνωστικὴ θεωρία γι᾿ αὐτὸν ποὺ ἀναλογεῖ στὰ ὄντα, αἴσθηση τὴν μεθεκτικὴ πείρα τῶν πέρα ἀπὸ τὴ φύση ἀγαθῶν, καὶ νόηση τὴν ἁπλὴ καὶ ἑνιαία γνώση περὶ Θεοῦ μέσῳ τῶν ὄντων. Τὸ ἴδιο ἴσως μπορεῖ νὰ διαπιστωθεῖ καὶ σὲ κάθε ἄλλο πράγμα, ἂν ἡ ἐμπειρία αὐτοῦ τοῦ πράγματος σταματᾶ τὸ λόγο γι᾿ αὐτὸν καὶ ἡ αἴσθηση αὐτοῦ τοῦ πράγματος κάνει ἀργὴ τὴν νόηση περὶ αὐτοῦ. [Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΗΣΥΧΑΣΜΟΥ] Πρὸς Θαλάσσιον Περὶ Διαφόρων ᾿Απόρων τῆς ῾Αγίας Γραφῆς, ᾿Ερώτησις Ξʹ.

Προς θαλάσσιον, Περί αποριών, ερώτησις ΝΕ, Σχόλιο 34.

Τόμος 14 Γ, Μερετάκης.

«Όποιος παρέχει, κατασκευάζει, γιά τήν περί εαυτού γνώσιν, πρόληψιν, φήμην, σ’αυτούς πού τόν θεωρούν, τόν ακούνε, μέ τήν προφορά δηλ. μέ τήν επανάληψη καί μόνον τών λέξεων από τούς λόγους πού έχει κλεψει από τούς Πατέρες, παραπείθοντας τίς ακοές τών ασυνέτων καί μιαίνοντας μέ συνουσία, σάν να είναι γυναίκες, αυτές οι αμύητες ακοές, τίς καλές καί θεοφιλείς θεωρίες τού πρώτου διδάξαντος, αυτός ελέγχεται δοξομανών, αφού παρατάσσεται μέ αυθάδεια, μαζί μέ τό ανώτερο επίπεδο τών φυσικών θεωρημάτων. Αφού δέν έχει αγγίξει τήν αληθινά υψηλή γνώση καί τήν έξη αυτής. Καί πεθαίνει χτυπημένος στήν καρδιά από τά βέλη πού αντιπροσωπεύουν : τήν θύμηση τής παρανομίας του έναντι τών Πατέρων, τήν ντροπή από τήν έπαρσή του (τήν οίηση), γιά τήν γνώση πού δέν είχε καί τήν αναπόφευκτη αναμονή τής μελλούσης κρίσεως. Διότι συλληφθείς από αυτά τά βέλη ο κενόδοξος, πεθαίνει χτυπημένος από τίς αιχμές τους.»

ΕΤΣΙ ΚΑΙ Η ΠΡΩΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ  ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ ΑΝΑΖΗΤΕΙ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΟΣΩΝ ΤΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΦΘΗΚΑΝ. ΔΕΝ ΑΦΟΜΟΙΩΝΕΤΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΩΣ Η ΚΑΙΝΗ ΚΤΙΣΗ. ΕΞΑΛΛΟΥ ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΚΑΤΑΝΟΕΙΤΑΙ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟ. ΕΡΜΗΝΕΥΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΟΥΤΟΥ.

Τού Αγίου Μαξίμου
Ευεργετινού Δ, σελ 586

Διακόνου λόγον επέχει ο πρός τούς ιερούς αγώνας αλείφων τόν νούν, καί τούς εμπαθείς λογισμούς απελεύνων απ`αυτού. Πρεσβυτέρου δέ ο εις τήν γνώσιν τών όντων φωτίζων. Επισκόπου δέ,  ο τώ αγίω μύρω τελειών τής γνώσεως τής προσκυνητής καί Αγίας Τριάδος.

Ερμηνεία

Εκείνος, πού προετοιμάζει τόν νούν του εις πνευματικούς αγώνας καί αποδιώκει από τήν ψυχή του τούς αισχρούς λογισμούς, είναι ως Διάκονος κατά τήν θείαν λατρείαν. Εκείνος, πού διά τής γνώσεως τών όντων φωτίζει τόν νούν του μέ τήν σκέψιν τού Δημιουργού, είναι ώς ο Πρεσβύτερος. Καί τέλος ώς ο Επίσκοπος είναι εκείνος, πού ανάγεται εις τό ύψος τής μυστικής γνώσεως τής προσκυνητής Αγίας Τριάδος, επιστεγάζων ούτω πάσαν γνώσιν καί κατευωδιάζων τήν ψυχήν του μέ τό άγιον μύρον τής τοιαύτης 

(Μαξίμου Ομολογητού, Προς Θαλάσσιον… περί διαφόρων απόρων της Αγίας Γραφής -   Απ’ την εισαγωγή…)                                                                                                                 

Ἡ χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος δέν ἐνεργεῖ σοφία στούς ἁγίους, χωρίς τό νοῦ πού δέχεται τήν σοφία· οὔτε γνώση, χωρίς τήν δύναμιν τοῦ λογικοῦ πού δέχεται τήν γνώση· οὔτε πίστη χωρίς τήν πληροφορία τοῦ νοῦ καί τοῦ λογικοῦ περί τῶν μελλόντων, πού ἦταν ὡς τότε ἄδηλα σέ ὅλους· οὔτε χαρίσματα ἰαμάτων, χωρίς φυσική φιλανθρωπία· οὔτε κανένα ἄλλο ἀπό τά λοιπά χαρίσματα, χωρίς τήν δεκτική ἱκανότητα καί δύναμη τοῦ καθενός. Οὔτε πάλι ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἀποκτήσει ἀπό φυσική του δύναμιν ἕνα ἀπό τά χαρίσματα πού ἀριθμήσαμε, χωρίς τήν θεία δύναμη πού τά χορηγεῖ. Τό φανερώνουν αὐτό ὅλοι οἱ Ἅγιοι, οἱ ὁποῖοι ὕστερα ἀπό τίς ἀποκαλύψεις τῶν θείων ζητοῦν τούς λόγους ὅσων τούς ἀποκαλύφθηκαν.   

Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής

ΑΣ ΠΡΟΣΕΞΟΥΝ ΛΟΙΠΟΝ ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΕΡΑΝΩ ΠΑΣΗΣ ΥΠΟΨΙΑΣ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΙΔΙΟΠΟΙΗΣΕΩΣ.

Για την κενοδοξία (Άγιος Μάξιμος Ομολογητής)

 

Όταν νικήσεις κάποιο από τα πιο ατιμωτικά πάθη, τη γαστριμαργία, ας πούμε, ή την πορνεία ή την οργή ή την πλεονεξία, αμέσως σου έρχεται ο λογισμός της κενοδοξίας. Αν και αυτόν τον νικήσεις, τον διαδέχεται ο λογισμός της υπερηφάνειας.

Όλα τα ατιμωτικά πάθη της ψυχής διώχνουν τον λογισμό της κενοδοξίας. Όταν όμως όλα αυτά που είπαμε νικηθούν, τον ξαναφέρνουν στην ψυχή.

Την κενοδοξία τη θανατώνει η κρυφή εργασία, ενώ την υπερηφάνεια το να αποδίδει κανείς τα κατορθώματά του στον Θεό.

Εκείνος που καλλιεργεί τις αρετές για την κενοδοξία, είναι φανερό ότι και την πνευματική γνώση για την κενοδοξία την καλλιεργεί. Ένας τέτοιος άνθρωπος τίποτε δεν κάνει και τίποτε δεν λέει για την ωφέλεια των άλλων, αλλά σε όλα κυνηγά τη δόξα από αυτούς που τον βλέπουν ή τον ακούν.

(Από το βιβλίο: ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ, τόμος Γ’, Υπόθεση ΚΣΤ’ (26), σελ. 194. Εκδόσεις “Το Περιβόλι της Παναγίας”, Θεσσαλονίκη 2006)