Roberto Pecchioli
Πηγή: Ιδεασμός
Ο θάνατος δεν είναι δικαίωμα. Θα σκεφτόσασταν ποτέ να διαβάσετε μια τέτοια πρόταση; Πρέπει να ευχαριστήσουμε τον Jorge Mario Bergoglio που το είπε. Αντιμέτωπος με τη λυσσαλέα επίθεση της κουλτούρας του θανάτου μεταμφιεσμένη σε οικουμενικά δικαιώματα, ο άνθρωπος της Σάντα Μάρτα μίλησε ως Πάπας. Η ζωή είναι δικαίωμα, όχι o θάνατος, έπρεπε να προσθέσει, αναφερόμενος σε έναν αγωνιώδη και συνάμα δολοφονικό πολιτισμό. Συγκεκριμένα, μίλησε για τους κανόνες υπέρ της ευθανασίας, που μετριοπαθώς (ή πονηρά) ονομάζεται υποβοηθούμενη αυτοκτονία, που είναι υπό συζήτηση στο ιταλικό κοινοβούλιο. Ο θάνατος πρέπει να γίνεται αποδεκτός, όχι να χορηγείται. Το απίστευτο είναι ότι αυτές οι αρχές ταξινομούνται ως καθολικές, ενώ αντιπροσωπεύουν την κοινή λογική κάθε ανθρωπισμού: primum vivere. Αυτό είμαστε.Ο θάνατος είναι το απόλυτο μυστήριο της παρουσίας μας στον κόσμο. Δεν υπάρχει λύση, ανθρώπινη ή επιστημονική, μόνο δύο δυνατότητες: ο παραιτημένος υλισμός που αποδίδει στην τύχη, το χάος ή την εξέλιξη το αίνιγμα της ζωής, ή η υπερβατική ελπίδα, το ανεξιχνίαστο σχέδιο μιας δύναμης ή οντότητας που ονομάζουμε Θεό.
Η εμπειρία του τέλους της ζωής είναι τραγική και δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ή να περιγραφεί με γρανιτένιες βεβαιότητες. Ο πόνος που συνοδεύεται από την ματαιότητα, την αδυναμία και την αίσθηση της αδικίας του κακού δεν γνωρίζει καμία εξήγηση, πόσο μάλλον λύσεις. Ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει να έχει στα χέρια του τον έλεγχο κάθε περίστασης και κάθε κατάστασης. Δεν είναι πρόθυμος να πιστέψει ότι η ζωή δεν είναι αποκλειστικά και ολοκληρωτικά δική του. Το να του επαναλάβουμε ότι ανήκει στον Θεό είναι εντελώς μάταιο. Ωστόσο, είναι λογικό. Ο συγγραφέας έκανε την πρώτη «φιλοσοφική» σκέψη (αν μπορεί να κάνει χρήση ενός τόσο απαιτητικού όρου) γύρω στα δέκα, έντεκα ετών, όταν, αφού παραπονέθηκε ότι είχε δεχτεί μερικά καλοπληρωμένα χαστούκια, η μητέρα του ξεσπάθωσε: Σε έφερα στον κόσμο, μπορώ να σου δώσω τέσσερα χαστούκια. Για πρώτη φορά, συνειδητοποίησα ότι η ζωή δεν είναι επιλογή μας: συλληφθήκαμε – από αγάπη ή τυχαία – ερήμην μας, από την πράξη της θέλησης δύο ανθρώπων που η σύγχρονη τρέλα ορίζει ως γονέα ένα και γονέα δύο.
Επομένως, η ζωή «μου» δεν είναι εξ ολοκλήρου δική μου, αφού δεν την ήθελα εγώ: γεννιόμαστε – πώς να το πω – εν τη απουσία μας και ο θάνατος είναι ακριβώς απουσία. Δεν γνωρίζουμε αν ο Θεός έχει ή όχι κάποια σχέση με όλα αυτά, αλλά η πιθανότητα δεν μπορεί να αποκλειστεί. Η ζωή μάς δίνεται και δεν μπορούμε να την πετάξουμε. Ένα άλλο πράγμα είναι η δραματική σχέση με τον πόνο, την ασθένεια, τη σωματική και ψυχική παρακμή. Σε άλλες εποχές θεωρούνταν τυχερό να πεθάνει κανείς από γηρατειά, περιτριγυρισμένος από τα πρόσωπα και τη φροντίδα των αγαπημένων. Είναι το σημερινό παρανοϊκό πάθος για ευθανασία ένα από τα αποτελέσματα της υπαρξιακής μοναξιάς;
Στο διήγημα The Man of the Crowd, ο Edgar Allan Poe περιγράφει – στην αυγή της αστικοποίησης και της βιομηχανικής επανάστασης – έναν άθλιο γέροντα, του οποίου τα ρούχα μαρτυρούσαν καλύτερες εποχές, ο οποίος περιπλανιόταν ασταμάτητα στη μητρόπολη αναζητώντας το πλήθος. Τρομοκρατημένος από τη μοναξιά, προσπάθησε με κάθε τρόπο να αναμειχθεί με το πλήθος. Μάλλον ξόρκισε τον επικείμενο θάνατο και ταυτόχρονα αυταπατήθηκε να μην σκέφτεται, να μην μένει πρόσωπο με πρόσωπο με τον εαυτό του.
Όχι, ο θάνατος δεν είναι δικαίωμα, είναι τραγωδία. Γι' αυτό δεν μπορεί να γίνει ιατρική υπηρεσία, η τελική λύση που φέρει το σύστημα υγείας για όσους δεν μπορούν πλέον να αντεπεξέλθουν, άλλοτε γιατί τους έχει πέσει η δυσμενής μοίρα, άλλοτε γιατί είναι μόνοι και απογοητευμένοι από την ασθένεια. Στις παραδοσιακές κοινωνίες, η οικογένεια φρόντιζε τον συγγενή στο κατώφλι του αποχαιρετισμού και η παρουσία, το βλέμμα, το απλωμένο χέρι έκαναν το αναπόφευκτο πιο υποφερτό. Σήμερα, μοναχικοί, αποστασιοποιημένοι, φοβισμένοι, απελπισμένοι με την ετυμολογική έννοια (στερούμενοι ελπίδας) ερχόμαστε να επικαλεστούμε τον θάνατο ή την οριστική απουσία μας. Ένα τρομερό αποτέλεσμα για μια περήφανη κοινωνία, περήφανη για τα «δικαιώματα», με σκοπό την επιδίωξη της ευτυχίας που ορίζεται όχι από ηδονιστές φιλοσόφους, αλλά από το σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, το σύμβολο του έθνους της νεωτερικότητας, της προόδου και της τεχνολογίας.
Είναι η κοινωνία του Εωσφόρου, του όμορφου και περήφανου αγγέλου που έπεσε στα βάθη του κάτω κόσμου. Σύμβολά του είναι ο Φρανκενστάιν, το δημιούργημα ενός επιστήμονα που ήθελε να κάνει τον εαυτό του Θεό και ο κύριος Χάιντ (κρυμμένος, σκοτεινός), το προμηθεϊκό πείραμα του ήπιου Δρ Τζέκιλ για να διαχωρίσει το καλό από το κακό στον άνθρωπο. Όλες οι προσπάθειες να ανέβει κανείς στον ουρανό, πράξεις υπερηφάνειας, εκείνης της ύβρεως – αλαζονείας, υπερβολής – που για τον κλασικό κόσμο ήταν η μεγαλύτερη αμαρτία του ανθρώπου. Ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος ανταποκρίνεται στο κακό βασιζόμενος στην τεχνολογία. Δεδομένου ότι η φύση είναι ισχυρότερη, προσπαθήστε να την τροποποιήσετε, να τη διαγράψετε, να την αρνηθείτε. Αν δεν υπάρχει διέξοδος από τον πόνο, την αρρώστια, το κακό της ζωής, η οριστική θεραπεία (το έσχατο φάρμακο) είναι ο θάνατος. «Καλό» όχι πια με τη χριστιανική έννοια, η αποδοχή του αναπόφευκτου που συνοδεύεται από τα μυστήρια και την υπερβατική ελπίδα, αλλά η σκόπιμη πράξη – δική τους ή άλλων – εκείνων που βάζουν τέλος στην παρουσία τους στον κόσμο και βυθίζονται στο τίποτα, στην ανυπαρξία.
Απόλυτα, πανανθρώπινα θέματα, τα οποία ο συγγραφέας δεν μπορεί να αγγίξει χωρίς να σκύψει το κεφάλι του και να σεβαστεί κάθε ευαισθησία, στα οποία, για μια φορά, μας υπενθύμισε η πνευματική εξουσία της ορατής κεφαλής της Καθολικής Εκκλησίας. Δεν θα ακουστεί, η κοινωνία της ακύρωσης, το γκέι νεκροτομείο θα προχωρήσει με μεγάλα βήματα προς τη διάλυση. Θα είμαστε σε θέση να αυτοκτονήσουμε με τη βοήθεια γιατρών και νοσηλευτών, εις βάρος του κακώς αποκαλούμενου συστήματος υγείας. Η ζωή εμποδίζεται με αδιαφορία πριν από τη γέννηση, το κομμάτι των κυττάρων που αφαιρούνται από το μητρικό σώμα εις βάρος όλων, εν αναμονή του ορισμού της άμβλωσης ως θεμελιώδους δικαιώματος των επιζώντων Ευρωπαίων.
Είναι τρομακτική όχι μόνο η αξία αυτού που συμβαίνει, που γίνεται αντιληπτό από την πλειοψηφία ως πρόοδος και κανονικότητα (ένα άλλο πρόσωπο της κοινοτοπίας του κακού;), αλλά και η επίμονη θέληση να θεωρείται δεδομένη, νόμιμη, οποιαδήποτε παρέκκλιση από την αρχή του πολιτισμού του χθες, την πρωτοκαθεδρία της ζωής. Ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης θαυμάζεται για την καλοσύνη του και τον υποτιθέμενο οικολογισμό του. Ποτέ δεν θυμόμαστε ανάμεσα στους Επαίνους του, αυτόν προς τον Αδελφό Σωματικό Θάνατο, ένα προοίμιο για τη διέλευση πέρα από το χρόνο και την όραση του Θεού. Πολύ δύσκολο να το χωνέψουμε, καλύτερα να το γελοιοποιήσουμε, να μιλήσουμεγια μύθους του σκοτεινού παρελθόντος. Μεγάλο όμορφο φως, αυτό ενός πολιτισμού που αυτοκτονεί με κάθε δυνατό τρόπο και καταλήγει να θεωρεί το θάνατο δικαίωμα. Εκτός από την υπαρξιακή μοναξιά και τον τρόμο της θλίψης, μήπως έχει σχέση και ο παραγωγικός αγώνας, ο μύθος της αποτελεσματικότητας, της απόδοσης, του άγχους απόδοσης, η διφορούμενη κατηγορία ποιότητας ζωής που διώχνει την ουσιαστική αξιοπρέπεια του ανθρώπου;
Είναι σχεδόν αδύνατο να πείσουμε τον σύγχρονο άνθρωπο ότι οι ιδέες του δεν είναι οριστικές, μοναδικές και καλύτερες και ότι όλα όσα ήρθαν «πριν», κατά την απουσία του, δεν ήταν η φλυαρία μιας παιδικής ανθρωπότητας. Η Συναίνεση για ευθανασία έχει ήδη προκληθεί από κάποιον. Υπάρχουν εκείνοι που έχουν χρηματοδοτήσει και επιβάλει πολιτικές, μιντιακές και πολιτιστικές εκστρατείες. Δεν θα είναι έκπληξη να γνωρίζουμε ότι πρόκειται κυρίως για ασφαλιστικά ταμεία, συνταξιοδοτικά ταμεία, οικονομικούς ισχυρούς. Σχεδόν κανείς δεν αγγίζεται από την αμφιβολία ότι θέλουν απλώς να μας βγάλουν από τη μέση από ιδιοτέλεια και ως εμπόδια σάρκας και πνεύματος στα σχέδιά τους. Ο Nicolàs Gòmez Dàvila έγραψε ότι το να πείσεις εκείνους που έχουν τις δικές τους απόψεις είναι εύκολο, αλλά κανείς δεν πείθει εκείνους που υποστηρίζουν τις απόψεις άλλων ανθρώπων που επαναλαμβάνονται σε σημείο εξάντλησης. Ο Πάπας έχει καταφέρει ένα χτύπημα, αλλά η ηχώ των λόγων του μεταφέρεται από τον παγωμένο άνεμο της κυρίαρχης κουλτούρας, τη μεταμοντέρνα συντροφιά του καλού θανάτου με έδρα τη rue Morgue, τον δρόμο του νεκροτομείου των ιστοριών του Poe.
Η μόνη ελπίδα επιβίωσης βρίσκεται στη Θεά Επιστήμη, στην προώθηση του μετανθρωπισμού, στη σκέψη που είναι πεπεισμένη ότι θα είναι δυνατό να αναπτυχθούν ικανότητες ικανές να υπερβούν την ανθρώπινη κατάσταση. Καθώς αραιώνουν τις τάξεις της παλιάς ανθρωπότητας, χτίζουν τον άνθρωπο που υπερβαίνει τον εαυτό του μέσω της τεχνολογίας, της κυβερνητικής και του υβριδισμού με τη μηχανή, με σκοπό την παράταση της ζωής και την τροποποίηση της γενετικής κληρονομιάς. Η υπόσχεση είναι ακόμη και η αθανασία, στο όνομα της ψυκτικής αποθήκευσης και του λεγόμενου «mind uploading», της ψηφιακής αρχειοθέτησης των εγκεφαλικών λειτουργιών.
Εδώ είναι το τελικό πεπρωμένο του ανθρώπου, ο νους της κυψέλης. Θα εξακολουθώ να είμαι «εγώ», θα αναγνωρίσω τον «εαυτό» μου; Αναπάντητα και τρομερά ερωτήματα, από τα οποία τείνουμε να ξεφύγουμε με αγωνία. Καλύτερα να πάτε με τη ροή και να αποδεχτείτε τις κυρίαρχες ιδέες. Είμαι γέρος, άρρωστος, καταθλιπτικός, αποδίδω πια; Η λύση είναι εκεί, το τσίμπημα που με ακυρώνει, κατόπιν αιτήματος προς την αρμόδια αρχή (για την ύπαρξή μου!), η συνδρομή ψυχολόγου ASL – υποκατάστατο της θρησκευτικής παρηγοριάς – οικονομική και βιολογική διαθήκη δεόντως καταχωρημένη, αφαίρεση επαναχρησιμοποιήσιμων οργάνων. Ό,τι απομένει από τη φευγαλέα διέλευση στη γη του περήφανου Homo sapiens Θεού του εαυτού του.
Θα κερδίσουν επίσης τη μάχη της ευθανασίας, θα την ονομάσουν πρόοδο του πολιτισμού. Θα είναι όλο και πιο δύσκολο να αντιταχθούμε σε εναλλακτικά επιχειρήματα, ενοχλητικές αναμασήσεις του βάρβαρου παρελθόντος, ανάξιες της μεγαλειώδους και προοδευτικής μοίρας της Rue Morgue. Το ιησουιτικό περιοδικό Civiltà Cattolica εξέφρασε την παραίτηση των ηττημένων, αποδεχόμενο ουσιαστικά τη νόμιμη ευθανασία – συγχωρέστε με, την υποβοηθούμενη αυτοκτονία – με μερικές διορθώσεις. Ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Bergoglio – επίσης Ιησουίτης – έπρεπε να επαναλάβει το δόγμα όλων των εποχών. Σε ένα τόσο βαθύ ζήτημα, το οποίο αφορά τις πιο οικείες ίνες, είναι πολύ δύσκολο να πάρουμε μια αποδικητική, απόλυτη θέση. Ωστόσο, η προσδοκία του ανθρώπου, κάθε ανθρώπου, είναι η ζωή, όχι ο θάνατος. Για τη Χάνα Άρεντ, η παραίτηση από το μικρότερο κακό – μια «μετριοπαθώς» αυτοκτονική κοινωνία – είναι ωστόσο επιλογή του κακού. Δυνατά λόγια για διχασμένες συνειδήσεις, όπως η δική μας.
Πρώτα όμως η ζωή, πρώτα η ελπίδα, πρώτα μια υψηλή ιδέα για τον άνθρωπο. Πάνω απ' όλα, καμία παραίτηση από τη μαρτυρία της αλήθειας, επειδή δεν έχει καμία δυνατότητα – σήμερα – θριάμβευσης. Etiam si omnes, ego non. Ακόμη καί άν και όλοι τους, δεν το κάνω.
Όχι, ο θάνατος δεν είναι δικαίωμα, είναι τραγωδία. Γι' αυτό δεν μπορεί να γίνει ιατρική υπηρεσία, η τελική λύση που φέρει το σύστημα υγείας για όσους δεν μπορούν πλέον να αντεπεξέλθουν, άλλοτε γιατί τους έχει πέσει η δυσμενής μοίρα, άλλοτε γιατί είναι μόνοι και απογοητευμένοι από την ασθένεια. Στις παραδοσιακές κοινωνίες, η οικογένεια φρόντιζε τον συγγενή στο κατώφλι του αποχαιρετισμού και η παρουσία, το βλέμμα, το απλωμένο χέρι έκαναν το αναπόφευκτο πιο υποφερτό. Σήμερα, μοναχικοί, αποστασιοποιημένοι, φοβισμένοι, απελπισμένοι με την ετυμολογική έννοια (στερούμενοι ελπίδας) ερχόμαστε να επικαλεστούμε τον θάνατο ή την οριστική απουσία μας. Ένα τρομερό αποτέλεσμα για μια περήφανη κοινωνία, περήφανη για τα «δικαιώματα», με σκοπό την επιδίωξη της ευτυχίας που ορίζεται όχι από ηδονιστές φιλοσόφους, αλλά από το σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, το σύμβολο του έθνους της νεωτερικότητας, της προόδου και της τεχνολογίας.
Είναι η κοινωνία του Εωσφόρου, του όμορφου και περήφανου αγγέλου που έπεσε στα βάθη του κάτω κόσμου. Σύμβολά του είναι ο Φρανκενστάιν, το δημιούργημα ενός επιστήμονα που ήθελε να κάνει τον εαυτό του Θεό και ο κύριος Χάιντ (κρυμμένος, σκοτεινός), το προμηθεϊκό πείραμα του ήπιου Δρ Τζέκιλ για να διαχωρίσει το καλό από το κακό στον άνθρωπο. Όλες οι προσπάθειες να ανέβει κανείς στον ουρανό, πράξεις υπερηφάνειας, εκείνης της ύβρεως – αλαζονείας, υπερβολής – που για τον κλασικό κόσμο ήταν η μεγαλύτερη αμαρτία του ανθρώπου. Ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος ανταποκρίνεται στο κακό βασιζόμενος στην τεχνολογία. Δεδομένου ότι η φύση είναι ισχυρότερη, προσπαθήστε να την τροποποιήσετε, να τη διαγράψετε, να την αρνηθείτε. Αν δεν υπάρχει διέξοδος από τον πόνο, την αρρώστια, το κακό της ζωής, η οριστική θεραπεία (το έσχατο φάρμακο) είναι ο θάνατος. «Καλό» όχι πια με τη χριστιανική έννοια, η αποδοχή του αναπόφευκτου που συνοδεύεται από τα μυστήρια και την υπερβατική ελπίδα, αλλά η σκόπιμη πράξη – δική τους ή άλλων – εκείνων που βάζουν τέλος στην παρουσία τους στον κόσμο και βυθίζονται στο τίποτα, στην ανυπαρξία.
Απόλυτα, πανανθρώπινα θέματα, τα οποία ο συγγραφέας δεν μπορεί να αγγίξει χωρίς να σκύψει το κεφάλι του και να σεβαστεί κάθε ευαισθησία, στα οποία, για μια φορά, μας υπενθύμισε η πνευματική εξουσία της ορατής κεφαλής της Καθολικής Εκκλησίας. Δεν θα ακουστεί, η κοινωνία της ακύρωσης, το γκέι νεκροτομείο θα προχωρήσει με μεγάλα βήματα προς τη διάλυση. Θα είμαστε σε θέση να αυτοκτονήσουμε με τη βοήθεια γιατρών και νοσηλευτών, εις βάρος του κακώς αποκαλούμενου συστήματος υγείας. Η ζωή εμποδίζεται με αδιαφορία πριν από τη γέννηση, το κομμάτι των κυττάρων που αφαιρούνται από το μητρικό σώμα εις βάρος όλων, εν αναμονή του ορισμού της άμβλωσης ως θεμελιώδους δικαιώματος των επιζώντων Ευρωπαίων.
Είναι τρομακτική όχι μόνο η αξία αυτού που συμβαίνει, που γίνεται αντιληπτό από την πλειοψηφία ως πρόοδος και κανονικότητα (ένα άλλο πρόσωπο της κοινοτοπίας του κακού;), αλλά και η επίμονη θέληση να θεωρείται δεδομένη, νόμιμη, οποιαδήποτε παρέκκλιση από την αρχή του πολιτισμού του χθες, την πρωτοκαθεδρία της ζωής. Ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης θαυμάζεται για την καλοσύνη του και τον υποτιθέμενο οικολογισμό του. Ποτέ δεν θυμόμαστε ανάμεσα στους Επαίνους του, αυτόν προς τον Αδελφό Σωματικό Θάνατο, ένα προοίμιο για τη διέλευση πέρα από το χρόνο και την όραση του Θεού. Πολύ δύσκολο να το χωνέψουμε, καλύτερα να το γελοιοποιήσουμε, να μιλήσουμεγια μύθους του σκοτεινού παρελθόντος. Μεγάλο όμορφο φως, αυτό ενός πολιτισμού που αυτοκτονεί με κάθε δυνατό τρόπο και καταλήγει να θεωρεί το θάνατο δικαίωμα. Εκτός από την υπαρξιακή μοναξιά και τον τρόμο της θλίψης, μήπως έχει σχέση και ο παραγωγικός αγώνας, ο μύθος της αποτελεσματικότητας, της απόδοσης, του άγχους απόδοσης, η διφορούμενη κατηγορία ποιότητας ζωής που διώχνει την ουσιαστική αξιοπρέπεια του ανθρώπου;
Είναι σχεδόν αδύνατο να πείσουμε τον σύγχρονο άνθρωπο ότι οι ιδέες του δεν είναι οριστικές, μοναδικές και καλύτερες και ότι όλα όσα ήρθαν «πριν», κατά την απουσία του, δεν ήταν η φλυαρία μιας παιδικής ανθρωπότητας. Η Συναίνεση για ευθανασία έχει ήδη προκληθεί από κάποιον. Υπάρχουν εκείνοι που έχουν χρηματοδοτήσει και επιβάλει πολιτικές, μιντιακές και πολιτιστικές εκστρατείες. Δεν θα είναι έκπληξη να γνωρίζουμε ότι πρόκειται κυρίως για ασφαλιστικά ταμεία, συνταξιοδοτικά ταμεία, οικονομικούς ισχυρούς. Σχεδόν κανείς δεν αγγίζεται από την αμφιβολία ότι θέλουν απλώς να μας βγάλουν από τη μέση από ιδιοτέλεια και ως εμπόδια σάρκας και πνεύματος στα σχέδιά τους. Ο Nicolàs Gòmez Dàvila έγραψε ότι το να πείσεις εκείνους που έχουν τις δικές τους απόψεις είναι εύκολο, αλλά κανείς δεν πείθει εκείνους που υποστηρίζουν τις απόψεις άλλων ανθρώπων που επαναλαμβάνονται σε σημείο εξάντλησης. Ο Πάπας έχει καταφέρει ένα χτύπημα, αλλά η ηχώ των λόγων του μεταφέρεται από τον παγωμένο άνεμο της κυρίαρχης κουλτούρας, τη μεταμοντέρνα συντροφιά του καλού θανάτου με έδρα τη rue Morgue, τον δρόμο του νεκροτομείου των ιστοριών του Poe.
Η μόνη ελπίδα επιβίωσης βρίσκεται στη Θεά Επιστήμη, στην προώθηση του μετανθρωπισμού, στη σκέψη που είναι πεπεισμένη ότι θα είναι δυνατό να αναπτυχθούν ικανότητες ικανές να υπερβούν την ανθρώπινη κατάσταση. Καθώς αραιώνουν τις τάξεις της παλιάς ανθρωπότητας, χτίζουν τον άνθρωπο που υπερβαίνει τον εαυτό του μέσω της τεχνολογίας, της κυβερνητικής και του υβριδισμού με τη μηχανή, με σκοπό την παράταση της ζωής και την τροποποίηση της γενετικής κληρονομιάς. Η υπόσχεση είναι ακόμη και η αθανασία, στο όνομα της ψυκτικής αποθήκευσης και του λεγόμενου «mind uploading», της ψηφιακής αρχειοθέτησης των εγκεφαλικών λειτουργιών.
Εδώ είναι το τελικό πεπρωμένο του ανθρώπου, ο νους της κυψέλης. Θα εξακολουθώ να είμαι «εγώ», θα αναγνωρίσω τον «εαυτό» μου; Αναπάντητα και τρομερά ερωτήματα, από τα οποία τείνουμε να ξεφύγουμε με αγωνία. Καλύτερα να πάτε με τη ροή και να αποδεχτείτε τις κυρίαρχες ιδέες. Είμαι γέρος, άρρωστος, καταθλιπτικός, αποδίδω πια; Η λύση είναι εκεί, το τσίμπημα που με ακυρώνει, κατόπιν αιτήματος προς την αρμόδια αρχή (για την ύπαρξή μου!), η συνδρομή ψυχολόγου ASL – υποκατάστατο της θρησκευτικής παρηγοριάς – οικονομική και βιολογική διαθήκη δεόντως καταχωρημένη, αφαίρεση επαναχρησιμοποιήσιμων οργάνων. Ό,τι απομένει από τη φευγαλέα διέλευση στη γη του περήφανου Homo sapiens Θεού του εαυτού του.
Θα κερδίσουν επίσης τη μάχη της ευθανασίας, θα την ονομάσουν πρόοδο του πολιτισμού. Θα είναι όλο και πιο δύσκολο να αντιταχθούμε σε εναλλακτικά επιχειρήματα, ενοχλητικές αναμασήσεις του βάρβαρου παρελθόντος, ανάξιες της μεγαλειώδους και προοδευτικής μοίρας της Rue Morgue. Το ιησουιτικό περιοδικό Civiltà Cattolica εξέφρασε την παραίτηση των ηττημένων, αποδεχόμενο ουσιαστικά τη νόμιμη ευθανασία – συγχωρέστε με, την υποβοηθούμενη αυτοκτονία – με μερικές διορθώσεις. Ίσως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Bergoglio – επίσης Ιησουίτης – έπρεπε να επαναλάβει το δόγμα όλων των εποχών. Σε ένα τόσο βαθύ ζήτημα, το οποίο αφορά τις πιο οικείες ίνες, είναι πολύ δύσκολο να πάρουμε μια αποδικητική, απόλυτη θέση. Ωστόσο, η προσδοκία του ανθρώπου, κάθε ανθρώπου, είναι η ζωή, όχι ο θάνατος. Για τη Χάνα Άρεντ, η παραίτηση από το μικρότερο κακό – μια «μετριοπαθώς» αυτοκτονική κοινωνία – είναι ωστόσο επιλογή του κακού. Δυνατά λόγια για διχασμένες συνειδήσεις, όπως η δική μας.
Πρώτα όμως η ζωή, πρώτα η ελπίδα, πρώτα μια υψηλή ιδέα για τον άνθρωπο. Πάνω απ' όλα, καμία παραίτηση από τη μαρτυρία της αλήθειας, επειδή δεν έχει καμία δυνατότητα – σήμερα – θριάμβευσης. Etiam si omnes, ego non. Ακόμη καί άν και όλοι τους, δεν το κάνω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου