ΝΗΠΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ - ΛΟΓΟΣ Ζ΄

 Συνέχεια από: Δευτέρα 13 Νοεμβρίου 2023

ΛΟΓΟΣ Ζ΄ 

Περὶ τοῦ πότε ἐπισκέπτεται ἡ Θεία Χάρις ἐκεῖνον ποὺ προσεύχεται στὸν Θεὸ ἀπὸ τὴν καρδιά του καὶ ποιὰ εἶναι τὰ πνευματικὰ σημεῖα αὐτῆς τῆς θείας ἐπισκέψεως. 

Εὐλόγησον πάτερ. 

Ὅταν λοιπόν, ἀγαπητέ, προσεύχεσαι νοερῶς ἀπὸ τὸ βάθος τοῦ ἑαυτοῦ σου γιὰ πολλὴ ὥρα, γνώριζε ὅτι κάποια θεία ἐπίσκεψη σοῦ γίνεται μὲ σκοπὸ τὸν ἁγιασμὸ τῆς ψυχῆς σου, τὴν παρηγορία τῆς καρδιᾶς σου καὶ γιὰ θεϊκὸ στήριγμα ὅλων σου τῶν ψυχικῶν καὶ σωματικῶν αἰσθήσεων. Καὶ ἄλλοτε μὲν σὲ ἐπισκέπτεται ἡ Χάρη τῆς Ἁγίας Τριάδος· καὶ αὐτὸ τὸ καταλαβαίνεις διότι στὸ ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, «εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» (Ματθ. κη΄ 19), χαίρεται ἡ ψυχή σου, γλυκαίνεται ἡ διάνοιά σου, ἀναβλύζει σὰν ἀπὸ κάποια πηγὴ ἀπὸ τὴν καρδιά σου ἡ κατάνυξη καὶ χύνουν τὰ μάτια σου θερμότατα δάκρυα, ὁπότε αὐτὸ λέγεται ἐπίσκεψη τῆς Ἁγίας Τριάδος. 

Ἄλλοτε πάλι, σὲ ἐπισκέπτεται ἱλαρῶς ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός· αὐτὸ τὸ καταλαβαίνεις διότι στὸ ὄνομά Του κατανύσσεσαι περισσότερο καὶ γλυκαίνεται τὸ πνεῦμα σου παρὰ στὸ ὄνομα τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τότε λέγεται ἐπίσκεψη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς. Ἄλλοτε πάλι σὲ ἐπισκέπτεται ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός· αὐτὸ τὸ καταλαβαίνεις διότι στὸ γλυκύτατο ὄνομα τοῦ Χριστοῦ σου καὶ σὲ ὅλα τὰ θεϊκὰ μυστήριά Του κατανύσσεσαι περισσότερο, παρὰ στὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τότε λέγεται ἐπίσκεψη τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καὶ ἄλλοτε πάλι, σὲ ἐπισκέπτεται τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ πετάει γύρω σου σὰν καθαρὸ περιστέρι. Αὐτὸ τὸ καταλαβαίνεις διότι στὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κατανύσσεσαι καὶ γλυκαίνεσαι περισσότερο, παρὰ στὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ. Τότε λέγεται ἐπίσκεψη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. 

Ὅμως, πρόσεξε· ὄχι ὅτι ἡ Ἁγία Τριάδα δὲν εἶναι ὁμοούσια, «ἄπαγε τῆς βλασφημίας», ἀλλὰ δὲν κατανύσσεσαι τὸ ἴδιο, διότι δὲν ἀντικρύζεις μὲ τὰ νοερά σου μάτια ἐξίσου, μὲ ἴση θερμότητα καρδιᾶς, τὴν μία Φύση, τὴν μία Οὐσία, τὴν μία Δύναμη τῆς Ἁγίας Τριάδος, οὔτε ἐπικαλεῖσαι ἀπὸ τὸ βάθος τῆς καρδιᾶς σου μὲ ἴση εὐλάβεια τὰ τρία ὀνόματα τῆς Ἁγίας Τριάδος, καὶ γι᾿ αὐτὸ δὲν κατανύσσεσαι, οὔτε γλυκαίνεσαι ἐξίσου. 

Πρέπει λοιπόν, ὅταν προσφέρεις στὴν Ἁγία Τριάδα τὴν δέησή σου καὶ τὴν προσκύνησή σου, νὰ τὴν προσφέρεις μὲ τὴν ἴδια ἄκρα τιμὴ καὶ στὰ τρία ὀνόματα. Νὰ τὴν προσφέρεις μὲ τὴν ἴδια ἄκρα εὐλάβεια καὶ μὲ τὴν ἴδια ἄκρα θερμότητα καρδιᾶς, διότι ἔτσι κατανύσσεσαι καὶ γλυκαίνεσαι ἐξίσου. 

Τὰ τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι μιᾶς Φύσεως καὶ μιᾶς Οὐσίας, διότι φῶς εἶναι ὁ Πατήρ, φῶς καὶ ὁ Υἱός, φῶς καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Δηλαδὴ ἡ Θεότητα εἶναι μία καὶ τὰ Πρόσωπα εἶναι τρία. Ὅταν λοιπὸν ἐσὺ ἀντικρύζεις νοερῶς μὲ ἄκρα εὐλάβεια τὸν Πατέρα, τότε φωτίζεσαι ἀπὸ τὸν Πατέρα, καὶ γι᾿ αὐτὸ τότε κατανύσσεσαι στὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς. Ὅταν ἀντικρύζεις νοερῶς μὲ αὐτὴν τὴν ἴδια εὐλάβεια καὶ τὸν Υἱό, τότε φωτίζεσαι ἀπὸ τὸν Υἱό, καὶ γι᾿ αὐτὸ τότε κατανύσσεσαι στὸ ὄνομα τοῦ Υἱοῦ. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ στὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Ἔτσι, ἂν θέλεις νὰ κατανύσσεσαι ἐξίσου καὶ στὰ τρία Ὀνόματα τῆς Ἁγίας Τριάδος, πρέπει ὅπως εἴπαμε πρίν, νὰ εὐλαβεῖσαι ἐξίσου μὲ τὴν ἴδια εὐλάβεια τὴν Ἁγία Τριάδα, νὰ τὴν τιμᾶς ἐξίσου μὲ ἴδια τιμή, νὰ τὴν σέβεσαι ἐξίσου μὲ ἴδιο σεβασμό. 

Γι᾿ αὐτὸ λοιπόν, κραυγάζει μεγαλοφώνως ἡ Ἐκκλησία ἱκετεύοντας τὴν μία Θεότητα τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ λέγει· «Καὶ δὸς ἡμῖν ἐν ἑνὶ στόματι καὶ μιᾷ καρδίᾳ δοξάζειν καὶ ἀνυμνεῖν τὸ πάντιμον καὶ μεγαλοπρεπὲς ὄνομά Σου, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων» (ἐκφώνηση Θ. Λειτουργίας). 

Ἄλλοτε πάλι, ὅταν προσεύχεσαι νοερῶς ἀπὸ τὴν καρδιά σου γιὰ πολλὴ ὥρα, σὲ ἐπισκέπτεται ἱλαρῶς ἡ Κυρία Θεοτόκος. Αὐτὸ τὸ καταλαβαίνεις διότι κατανύσσεσαι στὰ θεϊκὰ ὀνόματα τῆς Παναγίας, στὰ θεϊκὰ καὶ ἅγιά Της λόγια καὶ στὰ θεῖα Της θαύματα. Ἔτσι τότε λέγεται ἐπίσκεψη τῆς Παναγίας.  

Ἄλλοτε πάλι, ὅταν προσεύχεσαι νοερῶς ἀπὸ τὸ βάθος τοῦ ἑαυτοῦ σου στὸν Ἅγιο, τοῦ ὁποίου τὸν βίο διαβάζεις καὶ σκέπτεσαι τὴν χάρη του, χύνεις θερμότατα δάκρυα διότι σὲ ἐπισκέπτεται ἡ χάρη του, ὡς συναγωνιστὴ μὲ ἐκεῖνον καὶ ὡς φίλο τοῦ Κυρίου. Τότε, ὅταν προσεύχεσαι νοερῶς ἀπὸ τὸ βάθους τοῦ ἑαυτοῦ σου, σὲ ἐπισκέπτονται ἀοράτως καὶ μὲ ἱλαρότητα ὅλοι οἱ Ἅγιοι ἐκεῖνοι, τῶν ὁποίων ἐπικαλεῖσαι τὰ ὀνόματα μὲ θερμότητα καρδιᾶς καὶ γι᾿ αὐτὸ γλυκαίνεται ἡ ψυχή σου καὶ κατανύγεται ἡ καρδιά σου ἀπὸ τὴν χάρη τους. 

Μερικὲς φορές πάλι, ὅταν προσεύχεσαι μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο, σοῦ συμβαίνει ἄνωθεν, ἀπὸ τὴν Θεία Χάρη, κάποια μυστικὴ ἐπίσκεψη, τὴν ὁποία δὲν μπορεῖς νὰ καταλάβεις ἀπὸ ποιὸν Ἅγιο ἦταν. Καὶ ὅτι ἔγινε στὴν ψυχή σου ἐκείνην τὴν ἡμέρα κάποια θεϊκὴ ἐπίσκεψη τὸ γνωρίζεις καὶ τὸ καταλαβαίνει μόνον ἡ ψυχή σου ἀπὸ κάποια πνευματικὰ καὶ νοερὰ σημεῖα ποὺ ἔγιναν καὶ γίνονται στὴν ψυχή σου, τὰ ὁποῖα δὲν μπορεῖ νὰ ἐξιστορήσει καμμία γλῶσσα, ὅμως ἂν ἦταν ἐπίσκεψη τοῦ Θεοῦ ἢ τῆς Παναγίας ἢ κάποιου ἄλλου Ἁγίου δὲν μπορεῖς νὰ τὸ καταλάβεις. Ἐὰν ὅμως στοχαστεῖς αὐτὴν τὴν θεία ἐπίσκεψη μὲ κατανυγμένη καρδιά, μὲ καθαρότατο καὶ ἀθόλωτο νοῦ, μὲ νηφάλια διάνοια καὶ ἐὰν δεηθεῖς μυστικῶς, θερμῶς καὶ ταπεινῶς σ᾿ ἐκεῖνον ποὺ σοῦ ἔκανε τὴν ἐπίσκεψη, τότε σοῦ ἀποκαλύπτεται καὶ φανερώνεται μὲ κάποια φανερὰ σημεῖα ἐκεῖνος ποὺ σὲ ἐπισκέφθηκε μυστικῶς. 

Ἡ ἀποκάλυψη τῆς μυστικῆς θεϊκῆς ἐπίσκεψης γίνεται ὡς ἑξῆς· παρακαλώντας ἐσὺ τὸν ἄγνωστο εὐεργέτη σου, ἀρχίζεις πρῶτα ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ Τὸν παρακαλεῖς καὶ νὰ Τὸν δοξολογεῖς. Ἔτσι, ἂν ἡ ἐπίσκεψη εἶναι Αὐτοῦ τοῦ ἰδίου τοῦ Θεοῦ, φαίνεται τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ γλυκὺ μέσα στὴν διάνοιά σου, σὰν μία σταλαγματιὰ μελιοῦ ἡ ὁποία στάζει ἀρρήτως, δηλαδὴ νοητῶς, στὴν καρδιὰ μὲ τὴν ἴδια γλυκύτητα. Ἡ καρδιὰ στάζει μυστικῶς στὴν ψυχὴ κάποια δάκρυα οὐράνια, δάκρυα πνευματικά, δάκρυα μελίρρυτα, δάκρυα γλυκά. Ὁμοίως στάζουν καὶ τὰ μάτια στὸ πρόσωπο δάκρυα ὅμοια μὲ τὰ μελιρρυτοκαρδιοστάλακτα καὶ μὲ τὰ γλυκοψυχοστάλακτα καὶ μὲ τὰ γλυκοδιανοιοστάλακτα δάκρυα. Ἔτσι, ἀκτινοβολεῖ τὸ πρόσωπο ἐκείνην τὴν ὥρα ἀπὸ τὴν νοητὴ ἀκτῖνα τῆς πνευματικῆς χαρᾶς. «Καρδίας γὰρ εὐφραινομένης, θάλλει πρόσωπο» (Παρ. ιε΄ 13). Ἀπὸ αὐτὰ λοιπὸν τὰ σημεῖα γνωρίζεις ὅτι ἡ ἐπίσκεψη ἦταν τῆς Χάρης τοῦ Θεοῦ. Ἂν ὅμως δὲν ἔγινε κάτι τέτοιο στὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ, ἡ ἐπίσκεψη εἶναι κάποιου ἄλλου Ἁγίου. 

Καὶ λοιπόν, παρακαλεῖς πάλι μυστικῶς μὲ τὴν διάνοιά σου καὶ θερμῶς ἀπὸ τὴν καρδιά σου ὅλους τοὺς Ἁγίους, ἀρχίζοντας ἀπὸ τὴν Παναγία, καὶ ἑξῆς περνάει ἡ διάνοιά σου ἀπ᾿ ὅλα τὰ τάγματα τῶν Ἁγίων. Παρακαλώντας καὶ μελετώντας τὰ τάγματα τῶν Ἁγίων, ὅταν ἔλθει ἡ διάνοιά σου στὸ τάγμα ἐκείνου τοῦ Ἁγίου ποὺ σὲ ἐπισκέφθηκε, ἀμέσως ἔρχεται λίγη πνευματικὴ παρηγορία καὶ κάποια φανερὰ σημεῖα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα πληροφορεῖσαι ὅτι ἐκεῖ κοντὰ εἶναι ὁ ἀναζητούμενος φίλος σου, ποὺ σὲ ἐπισκέφθηκε. 

Καὶ λοιπόν, δέεσαι πάλι στὸν κάθε Ἅγιο, τὸν ὁποῖον γνωρίζεις ἀπὸ τὸν βίο του καὶ ἀπὸ τὰ θαύματά του, καὶ ὅταν πεῖς μόνον τὸ ὄνομα ἐκείνου τοῦ Ἁγίου ποὺ σὲ ἐπισκέφθηκε, γίνεται αὐτὸς φανερὸς ἀπὸ τὴν ζωηρότερη ἐνέργεια καὶ ἀπὸ τὰ σημαντικότερα σημεῖα τῆς αὐτόματης καὶ πλούσιας κατάνυξης καὶ πνευματικῆς θερμότητος. Διότι ἐκείνην τὴν ἡμέρα, ἀμέσως μόλις ἀκούσεις τὸ ὄνομα ἢ τὰ θαύματα τοῦ ἐπισκέπτου σου Ἁγίου ἢ μόνον περάσει ἀπὸ τὴν διάνοιά σου ἡ ἐνθύμησή του, κατανύσσεσαι, ἄλλοτε μέσα στὴν καρδιά σου, ἄλλοτε στὰ μάτια σου καὶ ἄλλοτε σοῦ ἔρχεται πνευματικὸς ζῆλος νὰ μιμηθεῖς τὸν Ἅγιο στὶς πράξεις καὶ στὶς ἀρετές. Ἀφοῦ ὅμως περάσει ἐκείνη ἡ ἡμέρα, ἐκλείπει ἀπὸ ἐσένα καὶ ἐκείνη ἡ ἐνέργεια τῆς αὐτόματης κατάνυξης καὶ τῆς πνευματικῆς θερμότητος, καὶ αὐτὸ γίνεται κατὰ τὸν ἑξῆς τρόπο. 

Ἔχει κάποιος ἕναν εἰλικρινῆ φίλο, ὁ ὁποῖος τὸν εἰδοποιεῖ νὰ πάει σ᾿ αὐτὸν γιὰ νὰ ἀπολαύσει ὁ ἕνας τὸν ἄλλο πνευματικῶς. Πηγαίνει λοιπὸν πρὸς αὐτὸν γιὰ νὰ συνευφρανθοῦν. Πηγαίνοντας ὅμως, περνάει ἀπὸ τὴν ἀγορά, ὅπου εἶναι πολὺς κόσμος. Ἐκεῖ βλέπει καὶ ἄλλους φίλους του, τοὺς ὁποίους χαιρετᾶ μὲ χαρούμενο πρόσωπο, ὅμως δὲν χαίρεται τόσο οὔτε ἐμποδίζεται ἀπὸ αὐτούς, ἀλλὰ τρέχει νὰ βρεῖ ἐκεῖνον τὸν φίλο του ποὺ τὸν προσκάλεσε. Καὶ λοιπόν, ὅταν φθάσει στὸν φίλο του, ἀκούει τὴν φωνή του καὶ ἀμέσως χαίρεται ἡ καρδιά του. Καὶ ἀφοῦ τὸν ἀσπαστεῖ, διπλασιάζει τὴν καρδιακὴ χαρά, τόσο ὥστε ἀπὸ τὴν χαρά του δακρύζει βλέποντάς τον καὶ ἀπολαμβάνει τὴν συνομιλία καὶ συναναστροφή. Καὶ ὅταν ἔλθει ἡ ὥρα νὰ ἀποχωριστοῦν, λυπᾶται γιὰ τὸν χωρισμό, ὅμως ἀναπαύεται ὁ λογισμός του ἐπειδὴ ἀπόλαυσε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο. Ἔπειτα πάλι, μετά παρέλευση καιροῦ, ἢ καὶ πιὸ γρήγορα, τὸν προσκαλεῖ καὶ ἄλλος φίλος του, στὴν πρόσκληση τοῦ ὁποίου καὶ τὴν ἀπόλαυση συμβαίνει τὸ ἴδιο. 

Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο γίνεται καὶ στὰ πνευματικά. Ὅταν σὲ προσκαλεῖ κάποιος Ἅγιος στὴν πνευματική του χαρά, ἐκείνην τὴν ἡμέρα γίνεται ἡ ἐπίσκεψη καὶ ἡ πνευματικὴ παρηγορία ἐκείνου τοῦ Ἁγίου. Ὅταν περάσει ἐκείνη ἡ ἡμέρα, φεύγει ἀπὸ ἐσένα καὶ ἡ πνευματικὴ παρηγορία. Αὐτὴ ἡ πνευματικὴ παρηγορία τότε συμβαίνει στὸν ἄνθρωπο, ὅταν στενοχωρεῖται ἡ ψυχὴ μὲ τὸ σῶμα. Ἡ ψυχὴ στενοχωρεῖται ἀπὸ τοὺς ἀόρατους ἐχθρούς, ἐνῶ τὸ σῶμα στενοχωρεῖται ἀπὸ τὴν ἄσκηση ἢ ἀπὸ τοὺς τυρρανικοὺς ἀνθρώπους. Ἔτσι λοιπόν, ὁ ἄνθρωπος δέχεται τὴν ἐπίσκεψη ὅποιου Ἁγίου ἐπικαλεσθεῖ, λόγῳ τῆς οἰκειότητος ποὺ νοιώθει μὲ τὸν Ἅγιο, μέσῳ τῆς κοινωνίας τῶν παθημάτων καὶ τῶν πειρασμῶν ποὺ ὑποφέρει γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Κυρίου. Μάλιστα ἡ Χάρη τοῦ Κυρίου τὸν ἐπισκέπτεται μὲ ἱλαρὸ βλέμμα, γιὰ νὰ μὴν ἀτονίσει στὸν ἀγῶνα του. 

Ἄλλοτε πάλι τὸν ἐπισκέπτεται ἡ Θεία Χάρη στὴν ἀνάγκη του, δίχως αὐτὸς νὰ τὴν ἐπικαλεσθεῖ. Διότι ξέρει ἡ Θεία Πρόνοια πότε νὰ τὸν ἐπισκεφθεῖ. Καὶ ἄλλοτε πάλι ἐπικαλεῖται ὁ ἄνθρωπος τὸν Θεό, ὅμως χωρὶς ἀποτέλεσμα. Αὐτὸ τὸ κάνει ὁ Θεὸς γιὰ τὸ συμφέρον τοῦ ἀνθρώπου, διότι Αὐτὸς γνωρίζει τὸ συμφέρον μας πολὺ καλύτερα ἀπὸ ἐμᾶς. 

Ἐσὺ ὅμως, ταπεινέ, ὅταν ἐπικαλεσθεῖς τὸν Θεὸ καὶ δὲν σοῦ γίνεται καμμία ἐπίσκεψη, μὴν λυπᾶσαι, ἀλλὰ κατάκρινε καὶ κατηγόρησε τὸν ἑαυτό σου, προσθέτοντας καὶ τὸ ὅτι δὲν εἶσαι ἄξιος νὰ ἀξιωθεῖς θεϊκὴ ἐπίσκεψη. Καὶ τότε ἡ θεϊκὴ ἐπίσκεψη δὲν εἶναι μακριὰ ἀπὸ σένα, ἂν καὶ δὲν τὸ αἰσθάνεσαι. Ἐξαιρετικῶς ὅμως ἡ θεία ἐπίσκεψη γίνεται ἐκείνην τὴν ἡμέρα ποὺ εἶναι Δεσποτικὴ ἑορτὴ ἢ Θεομητορικὴ ἢ ἡμέρα καὶ μνήμη τοῦ ἑορταζόμενου Ἁγίου· καὶ γίνεται ἡ ἐπίσκεψη σὲ ἄλλον μυστικῶς, σὲ ἄλλον φανερῶς, στὸν καθένα κατὰ τὴν ἀγάπη καὶ κατὰ τὸν ζῆλο ποὺ δείχνει στὰ θεῖα. 

Διότι, ὅταν ἐσύ, ἄνθρωπε, ἀγαπᾶς καὶ εὐλαβεῖσαι ἕναν Ἅγιο περισσότερο, τότε αὐτὸς ὁ Ἅγιος πάντοτε σὲ θυμᾶται καὶ σὲ ἐπισκέπτεται ἀοράτως, δίχως ἐσὺ νὰ καταλάβεις τὴν ἐπίσκεψη ποὺ σοῦ κάνει. Ὅμως, σὲ ἐπισκέπτεται περισσότερο καὶ φανερώτερα τότε, ὅταν εἶναι ἡ μνήμη του καὶ δείχνεις ἐσὺ θερμότερο ζῆλο σ᾿ αὐτήν. Ὁμοίως καὶ ὅταν ἔχεις πολλὴ πίστη καὶ θερμὴ εὐλάβεια στὴν Κυρία Θεοτόκο, πάντοτε αὐτὴ ἔχει τὴν ἔννοια καὶ τὴν φροντίδα σου, ὅμως κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς θλίψης σου σὲ ἐπισκέπτεται φανερῶς καὶ μάλιστα σὲ ἐπισκέπτεται ἀκόμη πιὸ φανερῶς τὴν ἡμέρα ποὺ εἶναι ἡ μνήμη της. Ὁμοίως καὶ ὅταν ἐσὺ ἔχεις στὴν καρδιά σου τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ. Σὲ φυλάττει ὁ Θεὸς πάντοτε μὲ τὸ στράτευμα τῶν θείων Του ἀγγέλων, καθὼς λέγει· «Παρεμβαλεῖ ἄγγελος Κυρίου κύκλῳ τῶν φοβουμένων αὐτὸν καὶ ρύσεται αὐτούς» (Ψλμ. λγ΄ 8). Ὅμως, τὴν ἡμέρα τῆς θλίψης σου σὲ ἐπισκέπτεται φανερῶς μὲ τὴν Χάρη Του, μάλιστα σὲ ἐπισκέπτεται περισσότερο καὶ φανερώτερα στὶς ἁγίες Του καὶ σεβάσμιες ἑορτές, τόσο ἀπὸ τὴν ἄπειρή Του ἀγαθότητα, ὅσο καὶ διότι Τὸν δοξολογεῖς καὶ σὺ συνεχῶς. Τότε μὲ τὴν ἐπίσκεψή Του προσκαλεῖ ἀοράτως τὴν ψυχή σου στὴν μυστική Του τράπεζα, στὴν μυστική Του ἀνάπαυση καὶ στὴν πνευματική Του εὐφροσύνη. 

Καὶ λοιπόν, ἐκείνην τὴν ἁγία καὶ θεία ἡμέρα, ὅταν σοῦ γίνεται ἡ ἐπίσκεψη, ἡ ψυχή σου χαίρεται χορεύοντας μυστικῶς καὶ εὐφραίνεται νοητῶς μαζὶ μὲ τὰ νοερὰ πνεύματα, ἀπολαμβάνοντας κάποιο μέρος ἀπὸ τὰ ἀγαθὰ ποὺ ἀπολαμβάνουν τὰ νοερὰ πνεύματα στὶς νοητὲς καὶ ἀχειροποίητες θεϊκὲς κατοικίες τῆς ἄνω Ἰερουσαλήμ, ἐνῶ τὸ σῶμα σου χορεύει καὶ αὐτὸ πνευματικῶς στὴν κάτω Ἰερουσαλὴμ μαζὶ μὲ τοὺς ὀρθοδόξους ἀδελφούς σου, καθὼς λέγει· «Αὕτη ἡ ἡμέρα, ἣν ἐποίησεν ὁ Κύριος, ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ» (Ψλμ. ριζ΄ 24). Στὸν Θεό μας ἀνήκει δόξα, κράτος, ὕμνος καὶ μεγαλοπρέπεια εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. 

Πηγή