Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου 2024

«ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ, ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΡΝΗΣΗ» Marcello Veneziani

 « Η ταυτότητα είναι μια ριζική ανάγκη της ανθρώπινης ψυχής

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ , ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΡΝΗΣΗ _


Η ταυτότητα  είναι μια ριζική ανάγκη της ανθρώπινης ψυχής. Μια φυσική και πολιτιστική, προσωπική και κοινοτική ανάγκη, στην οποία βασίζεται η αυτοαναγνώριση και ο σεβασμός προς τους άλλους. Iσχύει δέ και το αντίστροφο. Δεν υπάρχει διάλογος που να μην συμβαίνει μεταξύ διαφορετικών ταυτοτήτων. Όσοι ισχυρίζονται ότι κάνουν διάλογο παραμερίζοντας ή ακόμα και σβήνοντας ταυτότητες κάνουν τον διάλογο άχρηστο και αδύνατο. Στην πραγματικότητα, ένας διάλογος μεταξύ ουδέτερων, εναλλάξιμων ταυτοτήτων δεν μπορεί να υπάρξει.

Αντίθετα, η εποχή που ζούμε στοχεύει στην κατάθλιψη και την ακύρωση των ταυτοτήτων, θεωρώντας τες ως εμπόδιο στην ειρήνη και την ένταξη, τοξικά και κοφτερά κατάλοιπα ενός κλεισίματος στον κόσμο. Είναι ένας τόσο τεράστιος, συνεχής και εκτεταμένος βομβαρδισμός της ταυτότητας. Aπό πάνω, από μέσα και από κάτω. Ένας μανδύας υποχρεώσεων, έκτακτων αναγκών και διατάξεων που κατέβηκαν από ψηλά, μια συνεχής διείσδυση εχθρικών μοντέλων επιρροής μέσω των μέσων ενημέρωσης και των θεσμών και μια μαζική εισροή μεταναστευτικών ροών που προκαλούν αποξένωση, εντάσεις και δυσφορία.

Η τριπλή επίθεση στην ταυτότητα προκαλεί εχθρικές αντιδράσεις τριών κύριων τύπων : μία εσωστρεφή, ένα καταφύγιο στο δικό μας περιβάλλον, μια στάση θυμού και δυσαρέσκειας προς το εξωτερικό (τον έξω κόσμο), ένα αίτημα για προστασία της ασφάλειας και ταυτόχρονα για αναπαράσταση ταυτότητας. Αυτό συμβαίνει στον κόσμο, στη Δύση, στην Ιταλία. Ένα μεγάλο μέρος των συγκρούσεων και της δυσφορίας που περνά μέσα από τις κοινωνίες πηγάζει από την ταυτότητα σε κίνδυνο, την έλλειψη αναγνώρισης και σεβασμού αυτού που είμαστε, την ερημοποίηση των διαφορών, τη ζάλη του παγκόσμιου και αποπροσανατολισμένου κόσμου.

Η ταυτότητα, όμως, δεν είναι αδρανής, συμπαγής σαν ογκόλιθος και ακίνητη. Η ταυτότητα μπαίνει στην ιστορία, και σε κάθε περίπτωση είναι ένα ον υπό κατασκευή - 
εν εξελίξει. Η ροή της ταυτότητας ονομάζεται παράδοση, η οποία είναι μια μετάδοση στην οποία η επιμονή και η προσαρμοστικότητα αναζητούν ένα σημείο ισορροπίας. Η ταυτότητα δεν προϋποθέτει έναν ακίνητο κόσμο, αλλά μια κοινωνία που ξέρει πώς να αλλάζει, να θυμάται, να θησαυρίζει (διαφυλάσσει) την εμπειρία και την κληρονομική κληρονομιά, αλλά και να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις του μέλλοντος. Η παράδοση δεν είναι ακινησία ή λατρεία του παρελθόντος αλλά συνέχεια, πορεία και επιστροφή. Και, τηρουμένων των αναλογιών διάσωση αυτού που δεν αξίζει να χαθεί. Η χαρά των πραγμάτων που διαρκούν.

Ο αντίπαλος λοιπόν της ταυτότητας και της παράδοσης δεν είναι η πρόοδος και το μέλλον, αλλά η αφυπνισμένη (woke) ιδεολογία ενάντια στην πραγματικότητα, την ιστορία και τη φύση. Αντίπαλος της ταυτότητας είναι και τα παράγωγά της (ιδεολογίας woke), ξεκινώντας από τη λεγόμενη κουλτούρα ακυρώσεως. Υπάρχει μια συνεχιζόμενη εκτεταμένη και διάχυτη επίθεση σε οτιδήποτε αποτελεί το φυσικό, πολιτιστικό, βιολογικό και ιστορικό βιότοπο του πολιτισμού μας. Το θρησκευτικό αίσθημα, οι κοινοτικοί δεσμοί, το συναισθηματικό ανήκειν, το κοινό αίσθημα των λαών.

Εκείνος πού κατάλαβε πρώτος, στην αυγή της νεωτερικότητας μας, την άρνηση του πραγματικού και του πνευματικού, μέσω μιας επίθεσης στο κοινό αίσθημα, στην οικογένεια, στη θρησκευτική έννοια και στους εδαφικούς δεσμούς, ήταν ο Giambattista Vico, στον οποίο αφιέρωσα πρόσφατα τήν πρώτη μου βιογραφία (Vico deimirali, Ταλαίπωρη ζωή του μεγαλύτερου Ιταλού στοχαστή, εκδ. Rizzoli).  Ο Βίκο αντιτάχθηκε στον κυρίαρχο άθεο ορθολογισμό και στη συνέχεια στον Διαφωτισμό, στον ορθολογισμό της εποχής του και την «αλαζονεία των μορφωμένων», με μια αναφορά, ένα κάλεσμα στον πολιτισμό και ό,τι τον χαρακτηρίζει και τον συνοδεύει: ιστορική μνήμη και μνήμη καταγωγής, παράδοση, γλώσσα, ποίηση αλλά επίσης οικογένεια, τα ιερά, η αγάπη για την πατρίδα. Σε αυτό το όραμα που συνέδεε αντί να διαχωρίζει ή να θέτει σε αντίθεση τον μύθο και την επιστήμη, την ιστορία και τη σκέψη, τη φιλοσοφία και τη θρησκεία, τη φυσική και τη μεταφυσική,  ο Βίκο υπερασπίστηκε την ταυτότητα ως αρχή της πραγματικότητας.

Πριν από τρεις αιώνες προεικόνισε αυτό που επρόκειτο να έρθει, μέχρι την ανατροπή της πραγματικότητας, μόπου κάποιος καταγγέλλει την ξενοφοβία, την ομοφοβία, την ισλαμοφοβία για να μην δει την πατριδοφοβία, τη θεοφοβία και την οικογενειοφοβία, και γενικότερα το μίσος και την ντροπή για τον δικό του πολιτισμό και την ιστορία, τη ζωή, τη φύση και τον πολιτισμό του. Είναι μια συστηματική και επιθετική διαγραφή όλων των αιμοφόρων αγγείων μέσα στα οποία κυλάει η ζωή ενός ανθρώπου. Από την οικογένεια στη γέννηση και τον γονεϊκό ρόλο, από την κοινότητα της πόλης στην εθνική κοινότητα, από το σημερινό λεξικό στα σύμβολα στις παραδόσεις στις οποίες γεννήθηκε και μεγάλωσε μέχρι τον τρόπο ζωής. Σε αυτό το υποβαθμισμένο πλαίσιο, προσπαθήστε να φανταστείτε πού θα μπορούσε να καταλήξει η ταυτότητά του, η ταυτότητα των ανθρώπων και του εαυτού του ως ανθρώπου. Αλλά όταν ευθυγραμμίζεις όλους αυτούς τους παράγοντες, όταν συνδυάζεις τη μια κατεδάφιση μετά την άλλη, συνειδητοποιείς ότι στο τέλος δεν μένει τίποτα από σένα, εκτός από τη συσκευή που σε κάνει να πεις ναι, σαν εκπαιδευμένη φώκια, για να αποκτήσεις πρόσβαση στο δεύτερο βήμα και μετά στον τρίτο, στον τέταρτο… Ή αυτό σε τιμωρεί, σου στερεί την αναγνώριση, αν επιλέξεις διαφορετικό δρόμο. Παραμένεις αποπροσανατολισμένος, οξυμμένος, αλλά κυρίως αποσυνδεδεμένος, χάνεις την επαφή με την καταγωγή σου, τη ζωή σου, τον κόσμο σου, βιώνεις μόνο τη συγκίνηση της διέλευσης. Χάνεις την ελευθερία να είσαι ο εαυτός σου στον αντικατοπτρισμό του να γίνεις το παν και το αντίθετό του, σε μια αδιάκοπη ρευστότητα. χάνεις τη σχέση με το περιβάλλον σου, την αξιοπρέπεια αυτού που είσαι και την ασφάλειά σου. Γιατί η ταυτότητα δεν είναι ένα είδος εικόνας που βρίσκεται στα υπερουράνια , αλλά είναι η ζωή σου με τη ζεστασιά μιας ψυχής και τις στοργές της, τη ζέση μιας ευφυΐας που συνδέεται με την πραγματικότητα, τη σάρκα των έρωτών σου, το αίμα της μνήμης σου και αμφιβληστροειδή των εικόνων που είναι αποτυπωμένες σε αυτό και τεκμηριώνουν το ιστορικό σας. Παρατηρείς την ταυτότητά σου μόνο όταν κινδυνεύει, διαφορετικά ζεις μέσα της χωρίς να το καταλάβεις . Όταν χάνετε την ταυτότητα, χάνετε την εξοικείωση με τον εαυτό σας και την ιστορία σας. και τήν εξοικείωση με τον κόσμο και την ιστορία, σε επίπεδο κοινοτικής ταυτότητας. Γίνεσαι μεταλλαγμένος στην τροχιά και ξένος στο ίδιο σου το σπίτι. Η ταυτότητα είναι απλώς αυτό που είμαστε, η πραγματικότητά μας ως άνθρωποι, μέ ψυχή, μυαλό και σώμα.

Ακόμη και χωρίς να το γνωρίζουν πλήρως, οι άνθρωποι ζητούν την προστασία της ταυτότητάς τους: σε πρακτικό και όχι σε πολιτιστικό επίπεδο, περνώντας φυσικά από ενδιαφέροντα και ανάγκες. Με την ταυτότητα, αναδύεται μια αρνούμενη ενέργεια που διαταράσσει τις κάρτες, τα θεωρήματα και τις δομές και ανοίγει ξανά την ιστορία στο απρόβλεπτο μέλλον.

«IDENTITÀ, TRADIZIONE E NEGAZIONE» - Inchiostronero

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου