Η Αιώνια Επιστροφή του Νίτσε είναι μια αναδιατύπωση του τόπου υπερουράνιου του Πλάτωνα. Στόν τελευταίο κατοικούν όλες οι ιδέες που οι άνθρωποι θεωρούν δικές τους, πιστεύοντας ότι αναδύονται μέσα τους. Δεν χρειάζεται να αποδείξουμε την αξιοπιστία όσων έχουν ειπωθεί, αρκεί να κοιτάξουμε την ιστορία σε μεγάλη και μικρή κλίμακα, για να διαπιστώσουμε ότι οι ίδιες ιδέες περνούν από όλους μας. Εξ ου και το αναγκαίο συμπέρασμα του Γερμανού φιλοσόφου.
Ο οποίος δεν σταμάτησε να κλαίει για αυτή την έννοια, ούτε για την ανθρωπότητα που την πραγματοποιεί. Διατυπώνοντας μια άλλη, που ονομάζεται θέληση για δύναμη, προσέφερε την προοπτική της χειραφέτησης από τον δεσμό της αιώνιας επιστροφής, το πρώτο νόημα του οποίου υπαινίσσεται την κατάσταση του πόνου και της υποκρισίας στην οποία βρισκόμαστε. Κολασμένο, θα έλεγαν οι Καθολικοί, τών οποίων η αιώνια επιστροφή ξεκινά με το φρεσκοκομμένο μήλο.
Η θέληση για δύναμη – πέρα από ό,τι επιβεβαιώνουν οι πιο μετριοπαθείς ερμηνευτές του για το θέμα – είναι ένα ιδιόμορφο χαρακτηριστικό εκείνου του τύπου ανθρώπου που ονόμασε übermensch το οποίο, μεταφρασμένο πέρα από τον άνθρωπο, σημαίνει έναν άνθρωπο εξελιγμένο σε σχέση με το παρόν και, στον υπεράνθρωπο, σε έναν άνθρωπο που έχει μια ζωτική και δημιουργική δύναμη, ανύπαρκτη στον τελευταίο άνθρωπο, δηλαδή σε εκείνον που δεν γνωρίζει τι τον δημιούργησε, αποσυνδεδεμένο από την προέλευσή του, πεπεισμένο ιδιοκτήτη του εαυτού του, καθώς και των δικών του ιδεών.
Πάνω στον ιδρώτα και τον πόνο του μικρού ανθρώπου έχει στηθεί ο πύργος της Βαβέλ, στην κορυφή του οποίου βρίσκεται η φεουδαρχική πολιτική της οποίας γινόμαστε μάρτυρες, ένα είδος φάλαγγας, με επικεφαλής τρελούς, των οποίων η αδράνεια, που φαίνεται ασταμάτητη, θα μας οδηγήσει αναγκαστικά σε καταστροφικό εκτροχιασμό. Και ας το μετρήσει ο καθένας με τη δική του βαθμίδα πνευματικής επίγνωσης.
Η αναζήτηση για ασφάλεια ανυψωμένη σε πρωταρχική αξία είναι μέρος του χαρακτήρα του τελευταίου ανθρώπου. Για το οποίο είναι πρόθυμος να πληρώσει τον μέγιστο φόρο τιμής. Μια στάση που τον οδηγεί κατευθείαν στη σφαίρα των λιπόψυχων, κάτω από τη σημαία της κοινής λογικής. Αυτό είναι το σύνθημα με το οποίο ο τελευταίος άνθρωπος πιστεύει ότι μπορεί να λύσει τα μυστήρια του κόσμου.
Η ευημερία είναι επίσης ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Αλλά όχι αυτή που κατεβαίνει από τα ύψη της συνείδησης. Μάλλον, αυτό που μπορεί να αποκτηθεί στα βάθη των εμπορικών κέντρων. Ένα χαρακτηριστικό που φέρνει μαζί του και άλλα ελαττώματα, συμπεριλαμβανομένης της αφθονίας, του φθόνου, της απληστίας. Αυτό, επίσης, είναι ένα είδος τρένου του οποίου το τέρμα είναι διχαλωτό: μηδενισμός και αλλοτρίωση. Και οι δύο είναι παθολογίες της προόδου με την υλιστική έννοια. Είναι πρακτικά παρούσα, τόσο πολύ που μοιάζει με μια θάλασσα χωρίς ακτές, στην οποία, όπως οι ναυαγοί, μπορούμε μόνο να προσκολληθούμε και να υπερασπιστούμε, ανεξάρτητα από το κόστος, το ίχνος τής σανίδας μας.
Ο τελευταίος άνθρωπος ξεχωρίζει σε όλες τις διαστάσεις του εγωισμού. Προτιμά τον εαυτό του από την ευγένεια που μπορεί να φορέσει. Η αποστολή του είναι η αναπαραγωγή κάποιου μοντέλου που του έχει προσφέρει η ιστορία άλλων μικρών ανθρώπων – όπως τους αποκαλούσε και ο Νίτσε.
Αν ο χαρακτήρας του τελευταίου ανθρώπου είναι αντιγραφικός, το πεπρωμένο του έγκειται στη συγκέντρωση γνώσεων – την οποία ονομάζει πρόοδο – δεδομένων, προκειμένου να κάνει όλο και λεπτότερη την αιχμή του δόρατος της εξειδίκευσής του. Ένα αναντικατάστατο και θετικό γι' αυτόν γεγονός, που τον προβάλλει σε εφαπτομένη, σε μαύρο χώρο, μακριά από το κέντρο της ζωής, της ομορφιάς, της ένωσης με το όλον.
Ο übermensch δεν έχει έρθει ακόμα, αλλά χωρίς την έλευσή του θα παραμείνουμε στην τυραννία εκείνου που έχει το πιο αιχμηρό (κοφτερό) δόρυ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου