Τετάρτη 19 Ιουνίου 2024

Giorgio Agamben, Για πράγματα που δεν υπάρχουν

                                        
Η Cristina Campo έγραψε κάποτε: «τι άλλο υπάρχει αληθινά σε αυτόν τον κόσμο, αν όχι αυτό που δεν είναι αυτού του κόσμου;». Αυτό είναι πιθανώς ένα απόσπασμα από τον Ιωάννη 18:36, όπου ο Ιησούς δηλώνει στον Πιλάτο: «Η βασιλεία μου δεν είναι αυτού του κόσμου. Αν η βασιλεία μου ήταν αυτού του κόσμου, οι υπηρέτες μου θα είχαν πολεμήσει για μένα, για να μην παραδοθώ στους Ιουδαίους. Τώρα η βασιλεία μου δεν είναι εδώ». Είναι τότε κρίσιμο να αμφισβητηθεί το νόημα και ο τρόπος ύπαρξης αυτού που δεν είναι αυτού του κόσμου. Αυτό κάνει ο Πιλάτος, ο οποίος, σχεδόν σαν να ήθελε να καταλάβει την ιδιότητα αυτής της ιδιαίτερης βασιλείας, τον ρωτά αμέσως: «Δηλαδή είσαι βασιλιάς;». Η απάντηση του Ιησού, για όσους ξέρουν πώς να το καταλάβουν, παρέχει μια πρώτη ένδειξη για το νόημα ενός βασιλείου που υπάρχει, αλλά δεν είναι από εδώ: «Λές ότι είμαι βασιλιάς. Γεννήθηκα για αυτό και για αυτό ήρθα στον κόσμο: για να δώσω μαρτυρία για την αλήθεια. Οποιος είναι από τήν αλήθεια ακούει τήν φωνή μου». Και σε αυτό το σημείο ο Πιλάτος διατυπώνει το περιβόητο ερώτημα, το οποίο ο Νίτσε όρισε ως «το πιο λεπτό αστείο όλων των εποχών»: «τι είναι αλήθεια;». Το βασίλειο που δεν είναι αυτού του κόσμου απαιτεί να δώσουμε μαρτυρία για την αλήθεια του και αυτό που ο Πιλάτος δεν καταλαβαίνει είναι ότι κάτι μπορεί να είναι αληθινό χωρίς να υπάρχει στον κόσμο. Δηλαδή ότι υπάρχουν πράγματα που υπάρχουν με κάποιο τρόπο, αλλά δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο δικαστικής κρίσης πραγματικής αλήθειας ή μη, όπως αυτή που αμφισβητείται στη δίκη που διεξάγει ο Πιλάτος.
Ο Furio Jesi, αμφισβητώντας την πραγματικότητα του μύθου, πρότεινε μια φόρμουλα που μπορεί να είναι χρήσιμο να επαναληφθεί εδώ: εάν τα πράγματα που αμφισβητούνται σε αυτό που αποκαλεί μυθολογική μηχανή «υπάρχουν, είναι εκεί, ωστόσο βρίσκονται σε έναν "άλλο κόσμο" : εκεί-δεν-είναι». Και αμέσως προσθέτει: «Δεν υπάρχει πιο ακριβής πίστη σε έναν "άλλο κόσμο" που δεν υπάρχει από τη δήλωση ότι ένας τέτοιος "άλλος κόσμος" δεν υπάρχει». Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, τι εννοεί ο Ιησούς δηλώνοντας ότι το βασίλειό του δεν είναι αυτού του κόσμου. Το βασίλειό του δεν είναι εκεί, αλλά δεν είναι, γι' αυτό το λόγο, χωρίς νόημα. Αντίθετα, ήρθε σε αυτόν τον κόσμο για να καταθέσει ό,τι δεν είναι αυτού του κόσμου, για πράγματα που δεν υπάρχουν. Και αυτό ακριβώς πρέπει να είχε στο μυαλό της η Cristina Campo: μόνο τα πράγματα που δεν υπάρχουν σε αυτόν τον κόσμο, ή, μάλλον, δεν υπάρχουν, είναι πραγματικά επείγοντα και σημαντικά για τη ζωή της σε αυτόν τον κόσμο.
Καλό είναι να σκεφτόμαστε με ιδιαίτερη προσοχή, ειδικά σήμερα που η ανάγκη για αλήθεια φαίνεται να έχει ακυρωθεί από τον κόσμο, για την ιδιαίτερη κατάσταση των πραγμάτων που, αν και δεν ανήκουν σε αυτόν τον κόσμο, μας είναι πραγματικά αγαπητά και καθοδηγούν τις σκέψεις και τις πράξεις μας σε αυτόν τον κόσμο. Όπως προτείνει ο Τζέσι, θα ήταν στην πραγματικότητα ασυγχώρητο λάθος να συγχέουμε πράγματα που δεν υπάρχουν με αυτά που υπάρχουν, να προσποιούμαστε ότι απλώς είναι εκεί. Η διαφορά τους προκύπτει ξεκάθαρα στη διάκριση μεταξύ εξέγερσης και επανάστασης, την οποία ο Τζέσι προσπαθεί προσεκτικά να ορίσει. Η επανάσταση είναι ο στόχος που θέτουν όσοι πιστεύουν μόνο στα πράγματα αυτού του κόσμου και επομένως αντιμετωπίζουν τις συνθήκες και τους χρόνους της πιθανής πραγματοποίησής τους στον ιστορικό χρόνο σύμφωνα με τις σχέσεις αιτίας και αποτελέσματος. Αντίθετα, η εξέγερση συνεπάγεται αναστολή του ιστορικού χρόνου, την αδιάλλακτη (
ασυμβίβαστη) δέσμευση σε μια ενέργεια της οποίας οι συνέπειες δεν είναι ούτε γνωστές ούτε προβλέψιμες, αλλά για το λόγο αυτό δεν συμβιβάζεται με τον εχθρό. Ενώ όσοι δεν βλέπουν πέρα ​​από αυτόν τον κόσμο δίνουν προσοχή μόνο στις σχέσεις εξουσίας στις οποίες βρίσκονται και είναι έτοιμοι να παραμερίσουν τις πεποιθήσεις τους χωρίς ενδοιασμούς, οι άνθρωποι της εξέγερσης είναι οι άνθρωποι του τι δεν είναι, που έχουν ιστορικό χρόνο πού έχει ανασταλεί μια για πάντα και ως εκ τούτου μπορούν να ενεργήσουν σε αυτόν άνευ όρων. Ακριβώς επειδή τα πράγματα που δεν υπάρχουν δεν αντιπροσωπεύουν για αυτούς ένα μέλλον που πρέπει να επιτευχθεί, αλλά μια παρούσα ανάγκη της οποίας είναι υποχρεωμένοι να μαρτυρούν κάθε στιγμή, τόσο πιο αναπόφευκτα η δράση τους θα δράσει στο ιστορικό γίγνεσθαι (γεγονός), σπάζοντας το και εκμηδενίζοντάς το.

Σε εκείνους που σήμερα προσπαθούν με κάθε τρόπο να μας δεσμεύσουν σε μια διεκδικούμενη πραγματική πραγματικότητα που δεν επιτρέπει εναλλακτικές, πρέπει πρώτα να αντιταχθεί η σκέψη, δηλαδή μιά σαφής και επιτακτική όραση των πραγμάτων που δεν υπάρχουν. Μόνο όσοι γνωρίζουν χωρίς αυταπάτες ότι το βασίλειό τους δεν είναι αυτού του κόσμου, αλλά παρόλα αυτά είναι αμετάκλητα παρόν εδώ και τώρα με τον δικό του τρόπο, δίνεται ελπίδα, που δεν είναι άλλη από την ικανότητα να διαψεύδουν, να αντικρούουν κάθε φορά το βάναυσο ψέμα των γεγονότων που οι άνθρωποι χτίζουν για να υποδουλώσουν τους συνανθρώπους τους.

3 Ιουνίου 2024

 https://www-quodlibet-it.translate.goog/giorgio-agamben-sulle-cose-che-ci-non-sono?_x_tr_sl=it&_x_tr_tl=el&_x_tr_hl=el&_x_tr_pto=wapp

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου