Χρυσόστομος Α. Σταμούλης - Ὥσπερ ξένος καὶ ἀλήτης ἤ Σάρκωση: ἡ μετανάστευση τῆς ἀγάπης (3)

 Συνέχεια από: Παρασκευή 23 Αυγούστου 2024

Χρυσόστομος Α. Σταμούλης

Ὥσπερ ξένος καὶ ἀλήτης

ἤ Σάρκωση: ἡ μετανάστευση τῆς ἀγάπης

Οφείλω, βέβαια, στο σημείο αυτό να υπογραμμίσω ότι η κοινωνία, η σχέση δεν είναι πραγματικότητα που προϋποθέτει τη λειτουργία ενός μόνο εκ των συμμετεχόντων. Πρόκειται στ' αλήθεια για πράξη συμβολής, όπου ο καθένας ή οι πολλοί καταθέτουν την ύπαρξή τους με σεβασμό και κατανόηση της υπάρχουσας διαφορετικότητας στη διακονία της ευχαριστιακής τράπεζας της αγάπης, στη λειτουργία της σταδιακής αποκάλυψης της γιορτής μιάς κοινότητας εν κινήσει.

Βέβαια, για κάποιους η Εκκλησία περιορίζεται σε πράξεις τελετουργικές, σε μια κάποια διεκπεραίωση. Ή σε πράξεις θεσμικές μιάς συντεταγμένης και ταυτόχρονα εκστατικής από την αλήθεια των πραγμάτων ζωής. Λείπει, συνεπώς, από την όρασή τους τόσο η λειτουργία πριν τη λειτουργία, όσο και η λειτουργία μετά τη λειτουργία. Βρισκόμαστε έτσι, συχνά, ενώπιον αντιλήψεων και νοοτροπιών καθαρότητας, που εισάγουν μια κάποια «ορθόδοξη ειδωλολατρία» και «πνευματικότητα», εκεί όπου ο Θεός αδυνατεί να σχετιστεί με τον κόσμο και τον άνθρωπο. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να σχετιστεί με το βέβηλο και το υποδεέστερο;

Και εάν, βέβαια, αυτή είναι η ασθένεια του εκστατικού, ιδεαλιστικού και εν τέλει ιδεολογικού Χριστιανισμού, που αγνοεί την ιστορία, τη φύση, ακόμη και τον ίδιο τον άνθρωπο, στον αντίποδα συναντούμε συχνά την ασθένεια ενός στείρου ακτιβισμού, κάποιες φορές και ασκητικού, που αγνοεί τη μυστηριακή διάσταση της Εκκλησίας και ταυτίζεται αδιάκριτα με οτιδήποτε ικανοποιεί τον ψυχολογικό του καθωσπρεπισμό.

Σε κάθε περίπτωση, ο άλλος είναι ολοκληρωτικά απών. Ομολογημένα ή ανομολόγητα δεν έχει σημασία. Και το λέγω τούτο διότι ο εκστατικός Χριστιανισμός δίχως την ιστορική και φυσική του σάρκα είναι ξεκάθαρο ότι αγνοεί τον πλησίον. Το ίδιο, όμως, συμβαίνει και με τον ενεργητικό Χριστιανισμό, όπου ο άλλος δεν είναι το σημείο συνάντησης, το σημείο εκκλησιασμού του εγώ στο εσύ και το εμείς, αλλά ο τόπος φανέρωσης των ιδιοτελών συνδρόμων του ευεργέτη, του σωτήρα, της φιλανθρώπως ασκουμένης σε πεδίο βολής ανωτερότητας.

Κάποιες τέτοιες σκέψεις αλλά και ικανές υποψίες οσφραντικές της υπάρχουσας πραγματικότητας είναι που κάνουν αρκετές φορές να αναζητά κανείς τις πραγματικές διαφορές ανάμεσα σε μεγέθη ολοκληρωτικά διαφορετικά, εκ διαμέτρου αντίθετα. Όπως είναι για παράδειγμα η ιεραποστολή και ο προσηλυτισμός, η αγάπη και η υποχρέωση, η ελευθερία και η ανάγκη, δρόμοι παράλληλοι, που κάποτε πιασμένοι χέρι χέρι σ' έναν χορό παράλογο σφιχταγκαλιάζονται ερωτικά.

Και εάν όλα τα παραπάνω φαντάζουν διανοητικά, απόμακρα, ακόμη και φανταστικά, ως αφήσουμε τον γέροντα Πορφύριο, τούτον τον πολύτιμο μαργαρίτη της σύγχρονης Εκκλησίας, να φανερώσει του λόγου το αληθές, το κρυμμένο στη ζωή ευαγγέλιο, ότι η αγάπη η πραγματική είναι πάνω από όλα και μέσα σε όλα.

«Η αγάπη προς τον Χριστό δεν έχει όρια, το ίδιο και η αγάπη προς τον πλησίον. Να εκτείνεται παντού, στα πέρατα της γης. Παντού, σε όλους τους ανθρώπους. Εγώ ήθελα να πάω να ζήσω μαζί με τους χίπηδες στα Μάταλα χωρίς, βέβαια, αμαρτίες, για να δείξω την αγάπη του Χριστού, πόσο είναι μεγάλη και πως μπορεί να τους αλλάξει, να τους μεταμορφώσει. Η αγάπη είναι πάνω απ' όλα. Θα σας το πω μ' ένα παράδειγμα.

Ήταν ένας ασκητής κι είχε δύο υποτακτικούς. Προσπαθούσε πολύ να τους ωφελήσει και να τους κάνει καλούς. Είχε, όμως, την ανησυχία αν όντως προχωρούν στην πνευματική ζωή, αν προοδεύουν κι αν είναι ετοιμοι για τη Βασιλεία του Θεού. Περίμενε ένα σημάδι γι' αυτό απ' τον Θεό, αλλά δεν έπαιρνε καμμία απάντηση. Κάποια ημέρα θα γινόταν αγρυπνία στην εκκλησία μιάς άλλης σκήτης, που απείχε πολλές ώρες από τη δική τους. Έπρεπε να γίνει πορεία μες στην έρημο. Έστειλε τους υποτακτικούς του απ' το πρωί, ώστε να φθάσουν νωρίς, για να τακτοποιήσουν την εκκλησία, κι ο Γέροντας θα πήγαινε τ' απόγευμα. Οι υποτακτικοί είχαν προχωρήσει αρκετά, όταν άκουσαν ξαφνικά βογγητά. Ηταν ένας άνθρωπος βαριά τραυματισμένος και ζητούσε βοήθειας 

-Πάρτε με, σας παρακαλάω, τους έλεγε, γιατί εδώ στην ερημιά κανείς δεν περνάει, ποιος θα μπορέσει να με βοηθήσει; Εσείς είστε δύο. Σηκώστε με και οδηγήστε με στο πρώτο χωριό. -Δεν μπορούμε! του είπαν. Βιαζόμαστε να πάμε για την αγρυπνία, έχομε πάρει εντολή να ετοιμάσομε. 

- Πάρτε με, σας παρακαλώ! Αν μ' αφήσετε, θα πεθάνω, θα με φάνε τα θηρία.

- Δεν μπορούμε! Τι να κάνομε, πρέπει να πάμε στο καθήκον μας.

Κι έφυγαν. Τ' απόγευμα ξεκίνησε ο Γέροντας για την αγρυπνία. Πέρασε απ' τον ίδιο δρόμο. Έφθασε και στο μέρος που ήταν ο τραυματισμένος. Τον βλέπει, τον πλησιάζει και του λέει 

- Τι έπαθες, άνθρωπε του Θεού. Τι έχεις. Από πότε είσαι εδώ; Δεν σε είδε κανείς;

- Πέρασαν το πρωί δύο μοναχοί και τους παρακάλεσα να με βοηθήσουν, αλλά βιαζόντουσαν να πάνε στην αγρυπνία. 

- Θα σε πάρω εγώ. Μην ανησυχείς! του λέει.

- Δεν μπορείς εσύ, είσαι γέροντας, δεν μπορείς να με σηκώσεις, αδύνατον!

- Όχι, θα σε πάρω! Δεν μπορώ να σ' αφήσω!

- Μα δεν μπορείς να με σηκώσεις.

Θα σκύψω, και συ πιάσου από πάνω μου και λίγο-λίγο θα σε πάω σε κανένα κοντινό χωριό. Λίγο σήμερα, λίγο αύριο, θα σε φθάσω,

Και τον πήρε με μεγάλη δυσκολία κι άρχισε να βαδίζει με το βάρος εκείνο μες στην άμμο πάρα πολύ δύσκολα. Ο ιδρώτας έτρεχε ποτάμι και σκεπτόταν: "Έστω και σε τρεις ημέρες θα φθάσω". Καθώς όμως προχωρούσε, άρχισε να νιώθει το φορτίο του πιο ελαφρό, πιο ελαφρά, και σε κάποια στιγμή αισθάνθηκε σαν να μη κρατάει τίποτα. Τότε γυρίζει πίσω να δεί τι συμβαίνει και βλέπει με έκπληξη πάνω του έναν άγγελο. Ο άγγελος του είπε:

Μ' έστειλε ο Θεός να σε πληροφορήσω ότι οι δύο υποτακτικοί σου δεν είναι άξιοι της Βασιλείας του Θεού, γιατί δεν έχουν αγάπη» (Γέροντος Πορφυρίου, Βίος και Λόγοι, σσ. 397-399).

H ΦΤΩΧΗ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕ ΤΟΝ ΑΣΥΛΛΗΠΤΟ ΚΑΙ ΑΝΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΟ  ΠΛΟΥΤΟ ΣΤΟ ΥΠΕΔΑΦΟΣ ΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΝΕΤΑΙ ΝΑ ΖΕΙ ΜΕ ΤΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟ ΖΕΙΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥ ΖΕΙΝ ΑΠΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΟΥΣ ΠΟΡΕΙΑ  ΑΔΙΑΦΟΡΗΣΑΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΤΑΛΛΑΞΗ ΤΟΥΣ ΣΕ ΑΙΤΙΕΣ Ή ΣΤΗΝ ΠΑΝΩΛΕΘΡΙΑ ΤΗΣ ΑΙΤΙΩΔΟΥΣ ΑΡΧΗΣ.

Η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΔΥΣΗ ΟΜΩΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ, ΠΙΣΤΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ, ΑΓΝΟΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΘΕΙΚΗ ΕΝΤΟΛΗ, ΑΛΛΟΣ ΣΠΕΡΝΕΙ ΑΛΛΟΣ ΘΕΡΙΖΕΙ, ΚΑΙ ΧΑΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΣΧΟΛΑΣΤΙΚΙΣΜΟ ΤΗΣ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΗΝ ΚΡΥΜΜΕΝΗ ΑΡΧΗ ΤΟΥ, ΣΤΟΝ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΚΕΨΗ ΠΟΥ ΟΝΟΜΑΣΕ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΤΟΥ ΠΛΟΥΣΙΟΥ, ΤΟΥ ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΣΜΟΥ, ΠΡΟΚΑΛΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΔΙΚΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΝΟΗΜΑΤΟΣ , ΤΟ ΤΙΠΟΤΑ ΠΟΥ ΕΙΣΗΛΘΕ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΣΑΝ ΤΗΝ ΚΕΝΩΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.

 ΣΗΜΕΡΑ ΠΛΕΟΝ ΕΙΝΑΙ ΟΛΑ ΕΤΟΙΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟ ΔΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ. ΚΑΙ Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΤΙ Η ΑΓΑΠΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΟΡΙΑ ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ Η ΑΓΑΠΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΛΗΣΙΟΝ ΧΑΝΕΤΑΙ ΣΑΝ ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΕΡΑ.