ΚΑΛΛΙΣΤΟΣ ΑΓΓΕΛΙΚΟΥΔΗΣ - Α ΜΕΡΟΣ (ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 14)

O Doctor Angelicus συναντά τον Κάλλιστο Αγγελικούδη

Ο Κάλλιστος Αγγελικούδης αναλύει και σχολιάζει 
  το κατά των Ελλήνων βιβλίο του Θωμά Ακινάτη

Περί θείας απλότητος και διαφοράς ουσίας και ενέργειας

391. «Είναι ανάγκη να νοή όλα τα όντα ο Θεός, που ενυπάρχουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο στην ουσία του, στην οποία υπάρχουν όλα ενεργεία, όπως ακριβώς αυτά που έχουν σε μιαν πρώτη αιτία κατά κάποιον τρόπο το είναι». Κι ακόμα˙ «επειδή υπάρχει το είναι του Θεού, είναι ανάγκη να συναντώνται (ευρίσκεσθαι) σ’ αυτό όλες οι τελειότητες τού είναι, όπως ακριβώς σε μιαν πρώτη τού είναι αιτία. Είναι ανάγκη να συναντάται (ευρίσκεσθαι) λοιπόν και κάθε τελειότητα γνώσης στη γνώση του, όπως ακριβώς σε μιαν πρώτη πηγή της γνώσης». Και λέγοντάς τα αυτά, νά που μιλάς για πολλά νοητά, που υπάρχουν αρχικώς και καθ’ εαυτά στον Θεό και γνωρίζονται απ’ τον Θεό, και συμπεραίνεις ολοφάνερα σύνθετη από πολλά τη σοφία του Θεού και βλασφημείς στον υπέρτατο βαθμό.

392. « Η γνώση του θείου νου παραβάλλεται προς τα άλλα πράγματα, όπως ακριβώς η γνώση του τεχνίτη προς τα τεχνητά ». Βλέπετε, πώς ενισχύει φανερά τις ελληνικές γνώμες (δόξες); γιατί ο θείος νους και η γνώση του βλέπει τα πάντα πριν απ’ τη γένεσή τους και καλεί τα μη όντα ως όντα, με την υπερβολή της δύναμης της σοφίας του. Και γνωρίζει ταυτόχρονα όλη την κτίση και την ύλη και το είδος της και τα έχει ποιήσει ταυτόχρονα εκ του μη όντος αυτά. Ο τεχνίτης όμως απέχει πολύ και αμέτρητα από μια τέτοια δύναμη, γιατί δεν έχει τη γνώση της ύλης κι ούτε γνωρίζει τη φύση της, κι ούτε βέβαια ποιεί. Η δε τέχνη υπάρχει σ’ αυτόν μόνο ως προς το είδος (τη μορφή) κι αυτό ανάλογα ή από μάθηση ή από μακριά πείρα, γι’ αυτό και δεν είναι όμοιοι σε μιαν ύλη οι τεχνίτες. Αν παραβάλλεται λοιπόν, σύμφωνα με σένα, όπως ακριβώς η γνώση του τεχνίτη προς τα τεχνητά, έτσι κι η γνώση του θείου νου προς τα άλλα πράγματα, είναι φανερό, πως δεν θέλεις να είναι δημιουργός και της ύλης και του είδους των όντων ο Θεός, αλλ’ όπως ο τεχνίτης μόνου του είδους, όπως φρονούν και λένε με μεγάλη κακοδοξία οι Έλληνες.

393. « Παρατίθεται ( συγκρίνεται ) παρόμοια η θεία σοφία προς τα γνωριζόμενα πράγματα, όπως τα γνωριζόμενα προς τη δική μας γνώση ». Είναι σαν κάποιων που παίζουν αυτές οι προτάσεις, χωρίς να μπορούν να πείσουν ούτε κι αυτόν που τις προβάλλει. Γιατί η θεία σοφία βλέπει ( ορά ) τα γνωριζόμενα πράγματα, καθώς έχουν προβληθή γνωστικά απ’ αυτήν, “πάντα γαρ ο Θεός εν σοφία εποίησεν” (Ψαλμ. ργ΄ 24), όπως έχει ακριβώς ειπωθή. Ενώ τα γνωριζόμενα πράγματα δεν έχουν καμμιά σχέση προς τη δική μας γνώση. Γιατί ποια σχέση θα έχη ο ουρανός, που είναι πράγμα γνωριζόμενο, ή η γη, ή τα άλλα διάφορα πράγματα προς τη δική μας γνώση; Το αντίθετο λοιπόν, έχει η δική μας γνώση σχέση γνωστική προς τα γνωριζόμενα πράγματα.Αλλά κι αν είχαν τα πράγματα, που είναι χωρίς φυσική νόηση, σχέση προς τη δική μας γνώση, ούτε κι έτσι υπάρχει παράθεση (σύγκριση) και κατά κανέναν τρόπο της θείας σοφίας που είναι άπειρη προς τα γνωριζόμενα πράγματα, όπως των γνωριζομένων πραγμάτων προς τη δική μας γνώση. Είναι παιχνίδι αυτό και ψέμμα ολοφάνερο.

394. «Δεν θέλει με άλλη και άλλη ενέργεια θελήσεως, αλλά με μια και την ίδια και τον εαυτό του και τα άλλα ο Θεός». Κι ακόμα˙ « επειδή θέλει τον εαυτό του ο Θεός, αν θέλη με άλλη μεν ενέργεια τον εαυτό του, και με άλλη τα άλλα, θα επακολουθήση να υπάρχουν δυό μαζί ενέργειες θελήσεως σ’ αυτόν τον ίδιο, πράγμα ακριβώς αδύνατο˙ γιατί δεν υπάρχουν από μιαν απλή δύναμη δυό μαζί ενέργειες ». Πάλι προσχωρεί στα οικεία του ψεύδη και λέει τα ανοίκεια προς την αλήθεια ο Θωμάς˙ γιατί δεν υπάρχουν, λέει, από μιαν και απλή δύναμη, δυό ενέργειες μαζί. Και λέω εγώ, ακολουθώντας τους αγίους, ότι δεν υπάρχουν απ’ τη μια και απλή δύναμη του Θεού δυό ενέργειες μαζί, αλλά πολλές και άπειρες, κι όχι απλές, αλλά κατ’ εξοχήν ποικίλες.

395. Γιατί κηρύττεται απλός στην ουσία ο Θεός, και ποικίλος στις ενέργειες. Και λέει ο Μέγας Βασίλειος για το άγιο Πνεύμα˙ «Και ποιες είναι οι ενέργειές του; άπειρες μεν για το μέγεθος, ανεξερεύνητες δε για το πλήθος» (Περί του Αγίου Πνεύματος). Κι αν έχη η μια και απλή δύναμη του Θεού άπειρες και ποικίλες τις ενέργειες, είναι ψέμμα το να λες, ότι θέλει με μια και την ίδια ενέργεια της θελήσεως και τον εαυτό του και τα άλλα ο Θεός, κι όχι μόνο ψέμμα, αλλ’ ήδη και ασεβές. Γιατί αν εποίησε πάντα όσα ηθέλησε ο Κύριος, και τα θέλει όλα, όπως τον εαυτό του, και θέλει τον εαυτό του εξ αϊδίου, θέλει άρα και τα άλλα όλα εξ αϊδίου. Και θα είναι η κτίση αναγκαστικά συνάναρχη με τον Θεό, που είναι ακριβώς υπερβολή ατοπίας. Κι αν θέλη τον εαυτό του μεν εξ αϊδίου, χρονικά δε τα πάντα, είναι φανερό, ότι δεν θέλει με μια και την ίδια ενέργεια της θέλησης και τον εαυτό του και τα άλλα ο Θεός. Είναι ψέμμα άρα κι αυτό, που έχει ακριβώς πη ο Θωμάς.

396. Δεν θέλει να έχη η μιά και απλή δύναμη του Θεού δυό μαζί ενέργειες τής θελήσεως ο Θωμάς. Αλλ’ ελέγχουν τα όντα, που έχουν άπειρη τη διαφορά, το ασύνετό του˙ γιατί εποίησε τα πάντα, όπως προαναφέραμε, όπως θέλησε ο Θεός, με διαφορετική ενέργεια της θελήσεως τον ουρανό και με διαφορετική ενέργεια της θελήσεως τη γη και τη θάλασσα με διαφορετική. Κι όχι μόνο, αλλ’ έχουν γίνει κι όσα υπάρχουν στον ουρανό και στη γη και στη θάλασσα με διαφορετική θέληση του Θεού διαφορετικά. Γιατί δεν θά ’χουν γίνει αλλιώς όλα τα διαφορετικά απ’ τη θέληση του Θεού, αλλ’ αυτόματα, πράγμα άτοπο. Εποίησε το βόδι και τον άνθρωπο και το σώμα και την ψυχή o Θεός˙ τα εποίησε άρα λοιπόν με μιά και την ίδια θέληση όλα τα πολλά και διαφορετικά; κατά κανέναν τρόπο. 

397. Υπάρχει μια μεν δύναμη θελητική στον Θεό, θελήσεις δε κατά τα όντα άπειρες, όπως ακριβώς και μια δύναμη αγαθότητας, αγαθότητες δε κατά τα αγαθυνόμενα άπειρες. Γι’ αυτό μετέχουν, όπως λέει κι ο Θωμάς, όλα τα όντα, που μετέχουν στη θεία αγαθότητα, διαφορετικά σ’ αυτήν κι όχι σ’έναν βαθμό. Και μετέχουν όλα τα όντα στη σοφία του Θεού, αλλ’ όχι σ’ ένα μέτρο. Κι είναι μια μεν η σοφία στον Θεό, οι δε ενέργειες της σοφίας πολλές και διαφορετικές. Γι’ αυτό λέει προς τον Θεό ο ψαλμωδός: “εθαυμαστώθη η γνώσις σου εξ εμού, εκραταιώθη” (Ψαλμ. ρλη΄ 6). Κι αν ποιούσε τα πάντα με μιαν ενέργεια σοφίας ο Θεός, δεν θα θεωρούσε προσδιορισμένα για τον εαυτό του ο προφήτης θαυμαστή τη σοφία του Θεού. Κι έχει απλώς σύμφωνα με τη διακήρυξη των θεοσόφων και τη θεία αλήθεια η μια και απλή δύναμη του Θεού, που δεν θέλει να έχη δυό μαζί ενέργειες της θελήσεως ο Θωμάς, πολλές και διαφορετικές και ωσάν άπειρες τις ενέργειες. Είναι ψέμμα άρα γι’ αυτό αυτά που πρεσβεύει (τα προκείμενα) ο Θωμάς.

398. Λέει πάλι˙ « απομένει λοιπόν να θέλη μαζί και με την ίδια ενέργεια τής θελήσεως και τον εαυτό του και τα άλλα ο Θεός ». Κι ακόμα˙ « Δεν υπάρχει στον Θεό παρά ένα είναι, δεν θα υπάρχη άρα εκεί, παρά ( και ) ένα θέλειν ». Υπάρχει ενα μεν θέλειν στον Θεό, ( είναι ) πολλά δε τα θελητά. Γι’ αυτό διακρίνεται η ενέργεια της θελήσεως σε πολλά και διαφορετικά θελητά και δεν είναι η ίδια σε όλα. Γιατί αν ήταν η ίδια και μια σε όλα η ενέργεια, θα ήταν και τα έργα όμοια και τα ίδια˙ κι αν είναι διαφορετικά τα έργα, είναι φανερό, ότι τα ποιούν αυτά οι διαφορετικές ενέργειες. Γιατί φανερώνονται απ’ τα έργα οι ενέργειες˙ « τα γάρ αόρατα » λέει « του Θεού τοις ποιήμασι νοούμενα καθοράται, η τε αΐδιος αυτού δύναμις και θειότης » (Ρωμ. α΄20). Δεν υπάρχει άρα μια ενέργεια της θελήσεως, αν και είναι ένα το θέλειν στον Θεό, επειδή είναι πολλά και διαφορετικά τα θελητά. Και επιπλέον στα όσα λέγονται πιο πάνω, επειδή είναι ακριβώς μονάδα και ενάδα υπεραπλωμένη ο Θεός, είναι φανερό πως είναι διαφορετικό (άλλο), πέρα απ’ αυτά που ονομάζει ο Θωμάς άλλα, όποια κι αν είναι οπωσδήποτε εκείνα τα άλλα. 

399. Πώς θέλει λοιπόν αυτά που τόσο πολύ διαφέρουν με μιά και την ίδια ενέργεια της θελήσεως ; παρ’ όλο που είναι ο ίδιος βέβαια που λέει αλλού˙ «φιλεί κατ’ εξοχήν τις νοερές ουσίες και τις φροντίζει κατ’ εξοχήν ως δικούς του φίλους ο Θεός ». Αν αγαπά λοιπόν και φιλεί και φροντίζει διαφορετικά, κι είναι το να αγαπάς της θελήσεως, είναι φανερό, ότι είναι και η θέληση διαφορετική σύμφωνα με την ενέργεια και τα θελητά. Κι είναι ψέμμα άρα το να λες, ότι θέλει με μιά και την ίδια ενέργεια θελήσεως και τον εαυτό και τα άλλα ο Θεός.

(Συνεχίζεται)
Αμέθυστος.