Λόγος Πανηγυρικός εἰς τόν Ἅγιον Ἀπόστολων Ἀνδρέαν τόν Πρωτόκλητον, ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Σηλυβρίας Μαξίμου

Λόγος Πανηγυρικός

εἰς τόν Ἅγιον Ἀπόστολων Ἀνδρέαν

τόν Πρωτόκλητον,

Ἐκφωνηθείς κατά τήν Πατριαρχικήν

καί Συνοδικήν Θείαν Λειτουργίαν

τῆς Θρονικῆς Ἑορτῆς

τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας,

ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Σηλυβρίας Μαξίμου

 (Φανάριον, 30 Νοεμβρίου 2016)

Ἐν πανηγυρικῇ καί λειτουργικῇ ἀτμοσφαίρᾳ ἑορτάζει σήμερον ἡ πρωτόθρονος Ἐκκλησία τῶν Πανορθοδόξων, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ἡ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τόν ἱδρυτήν καί προστάτην αὐτῆς, τόν Πρωτόκλητον μαθητήν καί μιμητήν τοῦ πάθους τοῦ Χριστοῦ, τόν Ἀπόστολον Ἀνδρέαν, τόν ἐπώνυμον τῆς ἀνδρείας καί οἰκουμενικόν διδάσκαλον, ὁ ὁποῖος διέτρεξεν ἀνά τά πέρατα τῆς τότε οἰκουμένης καί ἐκήρυξεν ἐν μέσῳ μεγάλων δυσκολιῶν, περιπετειῶν καί βασάνων, τελειωθείς μάλιστα μαρτυρικῶς εἰς Πάτρας, τόν Ἀναστάντα Κύριόν του καί τό Εὐαγγέλιoν Αὐτοῦ, τά χαρμόσυνα νέα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, ἕνα νέον τρόπον ὑπάρξεως καί ζωῆς, ὁ ὁποῖος ἐπραγματοποιεῖτο καί πραγματοποιεῖται εἰς τάς ἱδρυθείσας ὑπ' αὐτοῦ Ἐκκλησίας, μεταξύ τῶν ὁποίων συγκαταλέγεται καί ἡ πανηγυρίζουσα σήμερον Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία. 

Παναγιώτατε Δέσποτα, 

Σεβασμιώτατοι ἅγιοι Ἀρχιερεῖς, 

Τιμιώτατοι ἐκπρόσωποι τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης, 

Λαέ τοῦ Θεοῦ, 

Ὁ σήμερον ἑορταζόμενος Ἅγιος Ἀνδρέας ἐκήρυξε καί διέδωσε τό Εὐαγγέλιον, ἱδρύων Ἐκκλησίας-εὐχαριστιακάς κοινότητας καί χειροτονῶν Ἐπισκόπους, ὡς ἐπί παραδείγματι τόν Στάχυν εἰς Κωνσταντινούπολιν, διότι τό Εὐαγγέλιον εἶναι ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ Ἐκκλησία εἶναι τό σωτηριῶδες μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου.

Ἡ Ἐκκλησία εἶναι κατά τόν Ἀπόστολον Παῦλον, τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τό ὁποῖον πραγματοποιεῖται εἰς ἑκάστην εὐχαριστιακήν σύναξιν καί εἰς τό ὁποῖον οἱ πάντες ἑνούμεθα εἰς Πνεύματος Ἁγίου ἀθάνατον κοινωνίαν. Καί ἡ εὐχαριστιακή αὕτη ἐκκλησιολογία τῆς κοινωνίας ἀποτελεῖ τόν πυρῆνα τοῦ ὀρθοδόξου χριστιανικοῦ μηνύματος καί ἤθους, τόν ἀδαπάνητον θησαυρόν τῆς ἁγίας ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἰς τούς χαλεπούς τούτους καιρούς. Καί ἀπετέλει τό κοινόν καί καθολικόν ἦθος τῆς χριστιανικῆς Ἀνατολῆς καί Δύσεως ἐπί μίαν χιλιετίαν καί πλέον καί εἶναι ἡ ἐκκλησιολογική βάσις ἐπί τῆς ὁποίας διεξάγεται ὁ Διάλογος μεταξύ ΡΚαθολικῆς καί Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἐπί χίλια καί πλεόν ἔτη Ἀνατολή καί Δύσις εἶχον γενικῶς εἰπεῖν τήν αὐτήν θεολογικήν διδασκαλίαν καί παράδοσιν καί ὁ ὡς ἄνω θεολογικός διάλογος συντελεῖ τά μέγιστα εἰς τήν ἐκ νέου ἀνακάλυψιν τῆς κοινῆς ταύτης θεολογικῆς παραδόσεως. Ὡς ἐλέχθη προσφάτως, οἱ Ἕλληνες Πατέρες ἦσαν ἐπί αἰῶνας τά θεμέλια τοῦ Δυτικοῦ χριστιανισμοῦ ὁμοῦ μετά τοῦ ἱεροῦ Αὐγουστίνου, τοῦ Ἀμβροσίου καί ἄλλων Λατίνων Πατέρων. Καί διερωτώμεθα ἐν προκειμένῳ κατά πόσον εὐσταθεῖ ἡ ὑπεραπλουστευμένη ἄποψις ὅτι ὑφίσταται ὀντολογική διαφορά μεταξύ Ἀνατολῆς καί Δύσεως; 

Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἀπέστειλε τούς μαθητάς Του νά κηρύξουν εἰς τόν τότε εἰδωλολατρικόν κόσμον. Σήμερον ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καλεῖται νά κηρύξῃ τό μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου εἰς ἕνα κόσμον, εἰς τόν ὁποῖον ἐπικρατεῖ ἡ θρησκευτική ἀδιαφορία. Πρό ὀλίγων ἐτῶν ὁ Ἰσπανός φιλόσοφος Χ.Λ. Ἀρανγκοῦρεν ἔγραφεν: "ὁ Θεός ἔπαψε νά εἶναι πρόβλημα γιά τό μεγαλύτερο μέρος τῶν ἀνθρώπων. Δέν ὑπάρχουν πιά ἀνάμεσά μας ἄθεοι ἤ ἀντιθεϊστές: ἁπλά καί μόνο οἱ ἄνθρωποι ἀδιαφοροῦν γιά τόν Θεό." 

Ἐντός τοῦ ἀρνητικοῦ τούτου κλίματος ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία δέν πρέπει νά εἶναι περικεχαρακωμένη εἰς μίαν ἐσωστρέφειαν καί στεῖραν παραδοσιαρχίαν καί παρελθοντολογίαν, αἱ ὁποῖαι μέ μαθηματικήν ἀκρίβειαν θά ὁδηγήσουν ταύτην εἰς περιθωριοποίησιν καί ἀπομόνωσιν.Ἡ φύσις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἶναι ἡ εὐχαριστιακή σχέσις προσώπων κατά μίμησιν τῆς Ἁγίας Τριάδος καί διά τοῦτο διαλογική, ἑτοίμη πρός συζήτησιν μετά τοῦ ἑκάστοτε πολιτιστικοῦ περιβάλλοντος, πρός τό ὁποῖον πρέπει νά ἀρθρώνῃ λόγον περί τῆς "ἐν ὑμῖν ἐλπίδος." Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διελέχθησαν μέ τόν πολιτισμόν τῆς ἐποχῆς των κατά δημιουργικόν τρόπον. Καί ἡ προσφάτως συγκληθεῖσα Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἀνεφέρθη εἰς τάς συγχρόνους προκλήσεις ὡς ἡ ἰδεολογία τῆς ἐκκοσμικεύσεως, ἡ ἀνάπτυξις τῶν ἐπιστημῶν καί τῆς τεχνολογίας καί ἐπισημαίνει παραλλήλως ὅτι ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι δυνατόν νά παραμείνῃ εἰς τό περιθώριον τῆς συζητήσεως τῶν σπουδαίων ἀνθρωπολογικῶν, ἠθικῶν καί ὑπαρξιακῶν ζητημάτων, ἀφορώντων εἰς τήν Βιολογίαν καί τήν Γενετικήν (Βλ. ἐγκύκλιον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου).

Ἡ Ὀρθόδοξος θεολογία καί συγκεκριμένως ὁ ἐκκλησιαστικός, κοινοτικός καί εὐχαριστιακός αὐτῆς χαρακτήρ ἐνέχει μεγάλην κοινωνικήν σημασίαν καί θά ἦτο τεραστία ἡ συμβολή της εἰς τήν λύσιν τῶν ὑπαρξιακῶν ἀδιεξόδων τοῦ παγκοσμιοποιημένου πολιτιστικοῦ παραδείγματος τῆς οἰκονομικῆς ἐξαθλιώσεως καί ἐκμεταλλεύσεως τῶν ἀνθρώπων καί λαῶν καί τῆς ἀποδομήσεως τῶν κοινωνικῶν ἀναγκῶν, δηλαδή τῶν ἀδιεξόδων τοῦ ἱστορικοῦ ὑλισμοῦ καί τοῦ κτηνώδους ἀτομοκεντρισμοῦ, ὁ ὁποῖος ἀπειλεῖ καί τήν κτίσιν ὁλόκληρον. Λόγῳ τούτων τῶν ἀδιεξόδων καί τῆς ἐκ τούτων προερχομένης κοινωνικῆς ἀναταραχῆς εἶναι πλέον βέβαιον ὅτι εἰς τό μέλλον ὁ πολιτισμός οὗτος θά καταρρεύσῃ. 

Ἡ ἀγαπητική φύσις τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία βιοῦται εἰς τό μυστήριον τῆς Εὐχαριστίας ἀποκλείει οἱανδήτινα ξενοφοβίαν, φόβον καί μίσος πρός τήν ἑτερότητα καί τόν ἄλλον. Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ὡς ἡ ὑπερτελεία ἐνσάρκωσις τῆς θείας ἀγάπης- ὁ αἴρων τάς ἁμαρτίας τοῦ κόσμου-ἐστηλίτευσε τήν ξενοφοβίαν εἰς τήν παραβολήν τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου, διότι εἰς τήν παραβολήν ταύτην ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος "ἐσπλαχνίσθη τόν ἡμιθανῆ τυγχάνοντα" ἦτο ὁ ἀλλότριος καί ξένος! Ἡ συμβολή ἐν προκειμένῳ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἶναι πολύτιμος καί ἀναγκαῖα μάλιστα εἰς μίαν ἐποχήν πολυπολιτισμικότητος καί μετα-εκοσμικεύσεως, εἰς τήν ὁποίαν ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καί ἐν γένει ἡ χριστιανική θρησκεία δέν ἀποκλείεται ἀπό τό δημόσιον χῶρον. Ἀντιθέτως, ἡ παρουσία αὐτῆς ὑπενθυμίζει πνευματικάς ἀξίας αἱ ὁποῖαι ἐτροφοδότησαν τόν πολιτισμόν τῆς Εὐρώπης καί τοῦ Δυτικοῦ κόσμου εὐρύτερον. Καί πόσον μεγίστη καί ἐπίκαιρος εἶναι ἡ συμβολή τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου μέ τήν συμπερίληψιν εἰς Συνοδικόν κείμενον τῆς ἀξίας τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, παρά τάς ἐκφρασθείσας θεολογικάς ἀπόψεις περί μή ἀποδοχῆς τοῦ ὅρου, ἀπορρεούσας ἐκ θεολογικῶν ἰδεολογημάτων, μή ἐπιθυμούντων κατ' οὐσίαν διάλογον μέ τά σύγχρονα ρεύματα ἰδεῶν καί συντελούντων εἰς τήν ἀπομόνωσιν τῆς Ὀρθοδόξου θεολογίας ἐκ τοῦ πολιτιστικοῦ της περιβάλλοντος! Καί συναφῶς δέον νά σημειωθῇ ὅτι ἡ ἀναγκαιότης καί τῶν διαχριστιανικῶν θεολογικῶν διαλόγων διεκηρύχθη ὑπό τῆς ἰδίας Συνόδου. 

Ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία, ὡς πρωτόθρονος Ἐκκλησία, διακονεῖ τήν ἑνότητα τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ὡς γεγονός κοινωνίας καί ὁμοφωνίας καί τοῦτο ἀπεδείχθη περιτράνως διά τῆς συγκλήσεως τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, ἡ ὁποία ὡς συνοδικόν γεγονός εἶναι ἔκφρασις καί ἀπαύγασμα τοῦ ὑπό τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων παραδοθέντος εὐχαριστιακοῦ μυστηρίου τῆς ἑνότητος-τοῦ ἑνός Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Καί δέον νά εἰπωθῇ ὅτι ἡ Πρωτόθρονος Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινούπολεως, μέ ἡγούμενον τόν Παναγιώτατον Οἰκουμενικόν Πατριάρχην, ἐν μέσῳ πολλῶν δυσκολιῶν καί παλινωδιῶν, ἐνήργησε μετά τόλμης καί ἀνδρείας, ἔχουσα ὡς παράδειγμα τόν "ἀποστολικῆς ἀνδρείας ἐπώνυμον" Ἀνδρέαν τόν Πρωτόκλητον, καί ἐπέτυχε τήν σύγκλησιν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, ἐπ' ἀγαθῷ τῆς καθόλου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Καί οὕτως ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία δέν ἐκίνδευσε νά μετατραπῇ "εἰς ἓν εἶδος «ὁμοσπονδίας Ἐκκλησιῶν», ἑκάστη τῶν ὁποίων προωθεῖ ἴδια συμφέροντα καὶ ἐπιδιώξεις, οὐχὶ πάντοτε ἀκραιφνῶς ἐκκλησιαστικῆς φύσεως, ὡς ἐτονίσατε Ὑμεῖς, Παναγιώτατε, κατά τήν ὁμιλίαν Ὑμῶν ἐπί τῇ ἐνάρξει τῆς Μεγάλης Συνόδου ταύτης. 

Καί διετρανώθη ἡ ἑνότης τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐπί παγκοσμίου ἐπιπέδου καί ἡ ἐν ἑνί στόματι καί καρδία μαρτυρία τῆς Ὀρθοδοξίας εἰς τόν σύγχρονον κόσμον. Διά τῆς συγκλήσεως τῆς Συνόδου ταύτης ἀπεφεύχθησαν ἐσωστρεφεῖς καί ἐγωϊστικαί τάσεις ἐντός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί διεκηρύχθη ἡ ἐνεργείᾳ καί δυνάμει τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἑνότης αὐτῆς εἰς τόν σύγχρονον κόσμον, ὁ ὁποῖος ἀλληλοσπαράσσεται ὑπό τῶν συγκρούσεων καί τῶν κοινωνικῶν καί οἰκονομικῶν ἀνισοτήτων καί εἰς τόν ὁποῖον αὐξάνονται τά κρούσματα τῆς ξενοφοβίας καί τοῦ παντός εἴδους ρατσισμοῦ. Ὄντως, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί καί μόνον ἡ παρουσία κατά τήν Σύνοδον πληθώρας Ἱεραρχῶν καί λαϊκῶν, ἐκ διαφόρων ἐθνοτήτων καί προερχομένων ἐκ τῶν περάτων τῆς οἰκουμένης, καί ἡ μεταξύ αὐτῶν συμπορεία καί σύμπνοια, ἦτο μία εὐλογημένη ἐμπειρία, ἱστορική ἀναγκαιότης καί προφητική μαρτυρία! 

Ἡ πραγματοποίησις τῆς Συνόδου ταύτης κατέρριψεν ἐπίσης τήν ἄποψιν ὅτι αἱ κατά τόπους Αὐτοκέφαλοι Ἐκκλησίαι τελοῦσαι ὑπό τήν ἐπιρροήν ἐθνικῶν ἐπιδιώξεων καί συμφερόντων δέν θά ἠδύναντο νά ἐκφράσουν τήν ἑνότητά των συνοδικῶς. Δυστυχῶς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἡ αἵρεσις τοῦ ἐθνικισμοῦ, ἡ ὁποία κατεδικάσθη ὑπό τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Συνόδου τοῦ ἔτους 1878, καί μολύνει εἰσέτι τάς σκέψεις ὡρισμένων Ὀρθοδόξων χριστιανῶν ἀποτελεῖ τροχοπέδην διά τήν ἑνότητα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τήν ὁποίαν εἰς πεῖσμα αὐτῶν ἐξέφρασεν ἡ ἐν Κρήτῃ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος. 

Ἡ παρουσία τῆς τιμίας Ἀντιπροσωπείας τῆς Πρεσβυτέρας Ρώμης κατά τήν Θρονικήν Ἑορτήν τῆς Νέας Ρώμης ὑπενθυμίζει τήν κατά σάρκα καί κατά Χριστόν συγγένειαν τῶν Ἀποστόλων καί ἱδρυτῶν αὐτῶν, Πέτρον τόν Κορυφαῖον καί Ἀνδρέαν τόν Πρωτόκλητον, καί ὡς ἐκ τούτου τό χρέος πάντων ἡμῶν διά τήν ἐν ἀγάπῃ καί ἀληθείᾳ ἀποκατάστασιν τῆς ἑνότητος τῶν δύο ἀδελφῶν Ἐκκλησιῶν ἐν τῇ Μιᾷ, Ἁγίᾳ, Καθολικῇ καί Ἀποστολικῇ Ἐκκλησίᾳ. 

Τοῦτο, λοιπόν, τό μυστήριον τῆς ἑνότητος διακονεῖ ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία ὡς Πρωτόθρονος Ἐκκλησία καί τοῦτο τό μυστήριον τοῦ ἑνός καί αἰωνίου Σώματος τοῦ Χριστοῦ τελεσιουργεῖ σήμερον αὕτη ἐπί τοῦ θυσιαστηρίου, τό ὁποῖον ἔπηξεν Ἀνδρέας ὁ Πρωτόκλητος, οὗ τάς πρός Κύριον μεσιτείας θερμῶς ἐπικαλούμεθα πρός στηριγμόν τοῦ Πανιέρου Ἀποστολικοῦ καί Οἰκουμενικοῦ Θρόνου τῆς Κωνσταντινουπόλεως καί διά τό καλόν τῆς ὅλης Ἐκκλησίας καί συμπάσης τῆς ἀνθρωπότητος. Ἀμήν.

Αναστάσιος  

ΣΧΟΛΙΟ: Ωραία κασέτα έφτιαξε ο μπούλης τσιμπολογώντας τόν Ζηζιούλα. Γιά αρχείο. Μπορεί καί ο Αναστάσιος νά τήν παρουσιάζει συχνά γιά πλύση εγκεφάλου.

Ο Απόστολος Ανδρέας τιμάται ιδιαιτέρως από τούς Φαναριώτες διότι είναι αδελφός τού Πέτρου, τού Πρώτου, καί είναι Πρωτόκλητος. Τονίζοντας έτσι τόν θανατηφόρο εναγκαλισμό τών δύο εκκλησιών πού λατρεύει ο Βαρθολομαίος. Τόν εναγκαλισμό, μήν παρεξηγηθούμε. Ιδίως τόν δημόσιο. Οπου νάναι υπογράφουν καί σύμφωνο συμβίωσης. Η εκκλησία τού είναι αδιάφορη. 

Είναι σιχαμεροί οι άνθρωποι.

Αμέθυστος