Ο Γέρων Πορφύριος υπήρξε ένα σύγχρονος στάρετς της ελληνικής Ορθοδοξίας

Αρχιμανδρίτης Ιωαννίκιος Κοτσώνης, Καθηγούμενος

της Ἱ. Μ. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Σοχοῦ

Κ.Ι: Οι δωρεές του Αγίου Πνεύματος στο Γέροντα Πορφύριο και, δια μέσου του μακαριστού Γέροντος, στο σύγχρονο Ελληνισμό, αλλά και την οικουμενική Ορθοδοξία, είναι άπειρες. Κι εσείς, πατέρα Ιωαννίκιε, συγκαταλέγεστε μεταξύ εκείνων, είστε κι αγιορείτης, που είχαν δεχθεί τη ευλογία του Θεού να γνωρίσουν το Γέροντα Πορφύριο.

αρχ. Ι.: Ο Γέρων Πορφύριος υπήρξε ένα σύγχρονος στάρετς της ελληνικής Ορθοδοξίας. Ήταν μια χαρισματική μορφή. Είχε δεχθεί τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος από πολύ ενωρίς. Όπως ο ίδιος μου έλεγε, τα δύο εκείνα στοιχεία που πολύ τον βοήθησαν στη ζωή του και του έδωσαν αυτή την πνευματική χάρη, ήταν, πρώτα, για να χρησιμοποιήσω τα δικά του λόγια, «η χαρούμενη υπακοή, που έκαμνα στους Γεροντάδες μου».

Έτσι μου έλεγε ο ίδιος και μου εξηγούσε: «Μου έλεγαν, για παράδειγμα: «Νικήτα» -αυτό ήταν το όνομά του ως μοναχού στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους- «τρέξε κάτω στον αρσανά να πάρεις αυτό το τσουβάλι με το αλεύρι. Και προτού να τελειώσει ο Γέροντάς μου την εντολή του, εγώ ήδη είχα αρχίσει να τρέχω για τον αρσανά, να φορτωθώ το τσουβάλι και με χαρούμενη υπακοή να επιστρέψω».

Η χαρούμενη αυτή, λοιπόν, υπακοή του ήταν το πρώτο. Και το άλλο ήταν το αδιάλειπτο της νοεράς προσευχής: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με». Ασκούσε συνεχώς και αδιαλείπτως τη νοερά προσευχή.

Όταν, λόγω ασθενείας, εξήλθε με την ευλογία των Γερόντων του, του Αγίου Όρους και ακολούθησε τη γνωστή πορεία του, για να ησυχάσει, στο τέλος, στο Μήλεσι της Μαλακάσας, όπου και ίδρυσε το γνωστό Ησυχαστήριο, μια από τις φορές που τον επισκέφθηκα εκεί μου είπε: «Απορώ κι εξίσταμαι, γιατί όλος αυτός ο κόσμος έρχεται σΆ εμένα. Εγώ δεν αισθάνομαι να λέω τίποτε σπουδαίο. Ό,τι με φωτίζει ο Θεός εκείνη την ώρα, αυτό τους λέω».

Αυτά και μόνο τα λόγια είναι αρκετά, για να συμπεράνουμε πόσο μεγάλη ταπείνωση είχε ο Γέρων Πορφύριος. Δεν είχε την αίσθηση ότι ήταν κάτι σπουδαίο. Το στοιχείο της ταπείνωσης είναι, όπως γνωρίζετε, το αληθινό κριτήριο του αγίου, πραγματικά ανθρώπου.

Κ.Ι.: Για το διορατικό και το προορατικό χάρισμα του Γέροντος Πορφυρίου ποια εμπειρία σας θα θέλατε να μας μεταφέρετε, πατέρα Ιωαννίκιε;

αρχ.Ι: Θα σας πω ένα απ' αυτά, που θυμούμαι. Είχα να τον δω χρόνια. Είχα ήδη πάει στη Μακεδονία, όπου ο Θεός αξίωσε κι εμένα, τον πτωχό και πένητα, να βάλουμε ένα θεμέλιο στο Ιερό Ησυχαστήριο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, το οποίο κτίστηκε στη συνέχεια.

Κ.Ι.: Στα Κουφάλια, δηλαδή, της Θεσσαλονίκης, όπου είστε και ο πνευματικός της εκεί Αδελφότητας Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.

αρχ.Ι: Ακριβώς. Πήγα, λοιπόν, για να πάρω την ευχή του, να βρει κι ο δικός μου ταραγμένος νους λίγη γαλήνη, παρηγοριά κι ελπίδα, που έδινε πάντοτε ο πατήρ Πορφύριος στην ψυχή όποιου τον επισκεπτόταν. Διότι, πρωτίστως, είχε το μείζων χάρισμα της αγάπης, το οποίο εκδηλωνόταν ως παρηγορία προς όλους τους ανθρώπους. Ο Γέρων Πορφύριος ήταν, θα μπορούσαμε να πούμε, ένας παράκλητος. Αφού λοιπόν πήρα την ευχή του και μιλήσαμε λίγο, ξαφνικά με κοιτάζει και λέει χαμογελώντας: «Δεν μου λες; Εκεί απΆ έξω από το μοναστήρι που κτίζετε, τι έχεις βάλει εκεί μπροστά, προτού μπούμε στο μοναστήρι;».

«Τι έχω βάλει, Γέροντα;» τον ρώτησα. «Βλέπω, βλέπω», μου απάντησε. «Τι βλέπετε, Γέροντα;» «Βλέπω ένα μεγάλο σταυρό».

Πράγματι είχαμε τοποθετήσει στο σημείο εκείνο ένα μεγάλο ξύλινο σταυρό. Έμεινα κατάπληκτος μπροστά στη χάρη, που είχε. Πήρα το χέρι του, το ασπάσθηκα με σεβασμό, αλλά και με χαρά, διότι βρισκόμουν δίπλα σ' ένα χαρισματούχο Γέροντα και διότι και στην εποχή μας ακόμη γεννά η Εκκλησία μας ανθρώπους με τόση χάρη και τόσα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. 

Ο αείμνηστος είχε το χάρισμα να βλέπει μακριά,σε αποστάσεις χιλιομέτρων, τόπους, που ποτέ δεν επεσκέφθη και ποτέ δεν εμελέτησε. Σε γεωγραφικά μήκη και πλάτη και βάθη, όπου του απεκαλύπτετο ακόμη και η ύπαρξη ή μη υδροφόρωνστρωμάτων. Συγχρόνως είχε το χάρισμα του Αγίου Πνεύματος να διεισδύει και να αποκαλύπτει τα απροσμέτρητα βάθη των ψυχών και να εξιχνιάζει τα κρύφια και ανεξιχνίαστα με θαυμαστή ευκολία. Ό,τι για εμάς ήταν υπερφυσικό στην αποκάλυψη αυτή, για εκείνον ήταν φυσιολογικό, ωσάν να το έβλεπε με τους υλικούς οφθαλμούς του. Ο πατήρ Πορφύριος υπήρξε ένας οφθαλμός του Πνεύματος. 

Κ.Ι.: Ποια λόγια ωφέλιμα του Γέροντος Πορφυρίου θυμάστε περισσότερο; 

αρχ.Ι.: Εκείνο, το οποίο έλεγε, ήταν ν' αγαπήσουμε όσο μπορούμε περισσότερο το Χριστό. «Όποιος αγαπά το Χριστό», έλεγε, «αυτός αποφεύγει την αμαρτία». Τόνιζε πάρα πολύ την αγάπη προς το Θεό. Και δικαίως, Διότι, όπως γνωρίζετε, μπορεί κάποιος να ζει με προσοχή και με αρετή, προκειμένου να αποφύγει την κόλαση. Αυτή είναι η πρώτη κατηγορία των ανθρώπων. Στη δεύτερη κατηγορία είναι οι άνθρωποι που προσπαθούν να μην αμαρτάνουν, προκειμένου να πάρουν μισθό από το Θεό, να κερδίσουν τον παράδεισο.

Η τρίτη και υψηλότερη κατηγορία είναι αυτή, που δίδασκε ο Γέρων Πορφύριος: Να ζει ο άνθρωπος με αρετή, επειδή αγαπά το Θεό κι επειδή δεν θέλει να λυπήσει τον Κύριο, ο οποίος «πρώτος ημάς ηγάπησε». Αυτή η αγάπη δημιουργεί μια παραδείσια κατάσταση στην ψυχή και είναι αρχή του παραδείσου.

Πιστεύω ότι ο Γέρων Πορφύριος είχε μέσα του και εξέφραζε μία θεολογία μυστική, η οποία κατ' εξοχήν υπάρχει στον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή και στον άγιο Ισαάκ τον Σύρο.

Θα σας αφηγηθώ μια ιστορία, που δείχνει πόσο μεγαλείο είχε η ψυχή του πατρός Πορφυρίου. Πριν από πολλά χρόνια, παραμονή των Θεοφανείων, πήγε, κατά το έθιμο, ν' αγιάσει τα σπίτια. Όπως έμπαινε στα σπίτια ένα ένα, μπήκε και σ' ένα σπίτι, το οποίο, χωρίς να το γνωρίζει ο ίδιος, ήταν οίκος ανοχής. Την ώρα που άρχισε να ψάλλει «Σώσον, Κύριε, τον λαόν Σου...» και ν' αγιάζει, του λέει η ιδιοκτήτρια: «Μη, μη, δεν κάνει αυτές να φιλήσουν το σταυρό».

Κι ο Γέρων Πορφύριος της αποκρίθηκε: «Δεν ξέρω αν αυτές ή εσύ δεν κάνει να φιλήσουν το Σταυρό»... Ασπάσθηκαν το σταυρό οι γυναίκες εκείνες και ο Γέρων Πορφύριος τους είπε και μερικά λόγια εκεί. Τους μίλησε για την αγάπη προς το Θεό, που ήταν το αγαπημένο του θέμα. Βλέποντας την εξαγιασμένη μορφή του Γέροντος Πορφυρίου οι γυναίκες εκείνες υπέστησαν μια εσωτερική αλλοίωση, ιδιαίτερα όταν τους είπε: «Ν' αγαπήσετε το Χριστό, που σας αγαπά και θα δείτε τότε πόσο ευτυχισμένες θα είστε. Αν ξέρατε πόσο σας αγαπά ο Χριστός. Προσπαθήστε κι εσείς να τον αγαπήσετε».

...Πολλάκις μου είχε διηγηθεί εν υπερφυσικόν γεγονός, που καταπλήσσει, συμβάν εις τα Καυσοκαλύβια κατά τη διάρκεια της εκεί ασκήσεώς του, ολίγο προ της αναχωρήσεώς του από το Άγιον Όρος. Κάποτε ο παπα Ιωαννίκιος, ο γέρων και παραδερφός του πατρός Πορφυρίου, τον έστειλε να μαζεύσει σαλιγκάρια. Ο αρχάριος τότε πατήρ Πορφύριος, δια να ευχαριστήσει τον Γέροντά του, εγέμισε τον «τορβά» με σαλιγκάρια και προς τούτο εσκαρφάλωσε εις μίαν επικίνδυνον πλαγιάν, βραχώδη, απρόσιτον. Κατά την επιστροφήν πέρασε από ένα ρέμα με ξερολίθαρα, που άρχισαν να κατρακυλούν και να τον παρασύρουν.

Προ του αδιεξόδου και καθώς άρχισε να σκοτεινιάζει, εφώναξε: «Παναγίτσα μου!»

Και μας διηγόταν: «Χωρίς καν να αντιληφθώ πώς έγινε την ώρα εκείνη, μία δύναμις με ήρπασε και εν ριπή οφθαλμού με μετέφερε στην απέναντι πλευρά της χαράδρας, πάνω σ' ένα βράχο, απ' όπου, όταν συνήλθα, πήρα το μονοπάτι, που με οδήγησε στη Σκήτη».

Ο πατήρ Πορφύριος, είχε όντως το χάρισμα της Θεολογίας, που πηγάζει από την Ζώσαν Πηγήν, την Νοεράν, του Αγίου Πνεύματος. Και μάλιστα της Μυστικής Θεολογίας, όπου βλαστάνει η κατά Χριστόν Φιλοσοφία. Ήτο ένας Μυστικός Θεολόγος χωρίς κοσμικάς σπουδάς, παρά μόνον με τας σπουδάς της ασκήσεως, της ησυχίας, της νοεράς εργασίας.

Έλεγεν: «Είθε να μπούμε όλοι στην επίγειον άκτιστον Εκκλησίαν, γιατί, αν δεν μπούμε σΆ αυτήν, δεν θα μπούμε και στην ουράνια». «Μπορούμε να ενωθούμε, αν κάνουμε μυστική ζωή...» «Η καλή δύναμη πάει πλούσια, αλλά απαλά ως θρους», όπως λέει η Παλαιά Διαθήκη». «Να γίνεσθε άγιοι...»

Από το βιβλίο «Ο ΓΕΡΩΝ ΠΟΡΦΥΦΙΟΣ. Μαρτυρίες και εμπειρίες»,
του Κλείτου Ιωαννίδη, 8η έκδοση, σελ. 97-102.

Κείμενο-Επιμέλεια:αέναη επΑνάσταση
Σημείωση: Σήμερα, ο Αρχιμανδρίτης Ιωαννίκιος Κοτσώνης είναι
ο Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως
του Σωτήρος στο Σοχό Θεσσαλονίκης.

ΤΡΕΛΟ-ΓΙΑΝΝΗΣ