ΠΡΟΣ ΑΚΙΝΔΥΝΟΝ - ΛΟΓΟΣ ΑΝΤΙΡΡΗΤΙΚΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ (9)

ΣΤΟΝ ΑΙΡΕΣΙΩΤΗ ΤΗΣ ΚΑΚΟΔΟΞΙΑΣ ΤΟΥ ΒΑΡΛΑΑΜ ΠΟΥ ΣΥΝΕΓΡΑΨΕ ΥΠΕΡ ΑΥΤΗΣ ΜΕΤΑ ΤΗ ΦΥΓΗ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΕΚΕΙΝΟΥ

Συνέχεια από: Δευτέρα, 10 Δεκεμβρίου 2018

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10

Μαρτυρίες των άγιων ότι η θεία φύσις είναι πηγή θείων ενεργειών· όπου υπάρχει και σαφής απόδειξις ότι ο Ακίνδυνος είναι αρειανός

37. Ότι δε η ουσία είναι πηγή και αιτία της ενεργείας, το δεικνύει αυτός που λέγει, «όλα μετέχουν της προνοίας που εκχύνεται από την παναίτια θεότητα». Ο δε λαμπρότατος φωστήρ της Νύσσης λέγει, «ποιος λόγος θα μπορούσε να εκφράσει τη θεία ενέργεια, μάλλον δε τη δύναμη από την οποία προέρχεται η ενέργεια ή μάλλον τη φύση από την οποία προέρχεται η δύναμις;». O δε Χρυσόστομος πατήρ στην ομιλία Περί ακαταλήπτου λέγει, «οι προφήτες όχι μόνο φαίνονται ότι αγνοούν τί είναι κατά την ουσία ο Θεός, αλλά απορούν και για την ίδια τη σοφία πόση είναι, μολονότι δεν είναι η ουσία εκ της σοφίας, αλλά η σοφία από την ουσία. Όταν δε δεν είναι σε θέση ούτε αυτήν να την καταλάβουν με ακρίβεια, πόσο μανιακό δεν είναι το να νομίζουν ότι μπορούν να υποβάλλουν την ίδια την ουσία στους λογισμούς τους;». Ο δε μέγας Βασίλειος, αφού είπε το άγιο Πνεύμα, «πηγή αΐδιας ζωής», έπειτα από λίγο, αφού απαρίθμησε τα αιδίως και αχωρίστως υπάρχοντα προσόντα στο θειο Πνεύμα, προσθέτει ότι «από τον Θεό μεν είναι το Πνεύμα, δηλαδή από τον Πατέρα, είναι δε και αυτό πηγή των προειρημένων αγαθών· αλλά το μεν πηγάζον από τον Θεό είναι ενυπόστατο, τα δε πηγάζοντα από αυτόν είναι ενέργειες αυτού». Ο δε μέγας Αθανάσιος λέγει, «όλα όσα έχει ο Πατήρ είναι δικά μου. Είναι λοιπόν ανάγκη να κατανοήσουμε ότι μέσα στον Πατέρα υπάρχει το αΐδιο, το αιώνιο, το αθάνατο, το δυνατό, το προγνωστικό· και δεν είναι σ’ αυτόν σαν ξένα πράγματα, αλλά (σαν προσόντα που) αναπαύονται σ’ αυτόν σαν σε πηγή». Αλλά και ο Δαμασκηνός θεολόγος είπε τον Υιό «πηγή σοφίας και προγνώσεως».

38. Η δε έκτη οικουμενική σύνοδος λέγει κατά λέξη· «κάθε φύσις είναι πηγή ενεργείας και οι φυσικές θελήσεις συνδιασχίζονται στις διάφορες ενέργειες. Εάν στον Χριστό υπάρχουν δύο φύσεις, πώς δεν θα πηγάσει η καθεμιά τους τη δική της ενέργεια και θέληση, και μάλιστα κατάλληλη σ’ αυτήν, ώστε η ενέργεια και θέλησις να είναι κτιστή μεν της κτιστής φύσεως, άκτιστη δε της άκτιστης;». Άραγε λοιπόν θα κατηγορήσεις και τους πατέρες τούτους για διθεΐα ή τριθεΐα, επειδή λέγουν άκτιστη όχι μόνο την ουσία του Υιού, αλλά και την ενέργεια και θέληση που διαφέρει της ουσίας καθώς πηγάζεται από αυτήν ως αιτία, και αφ’ ενός μεν δεν αναιρούν όπως εσύ την θεότητα με το να θεωρούν εκείνες ότι δεν διαφέρουν καθόλου (διότι η καθεμιά θα αποφύγει ό,τι είναι, μεταβαλλόμενες η μια στην άλλη κι’ εγκαταλείποντας εσένα), αφ’ ετέρου δε κατά σε υποβιβάζουν σε κτίσμα αυτήν με το να λέγουν ότι είναι κτιστή η ενέργεια της θείας ουσίας (διότι δεν είναι άκτιστη φύσις αυτή που έχει κτιστή την ενέργεια), άλλοτε δε πάλι, σύμφωνα με τη δική σου γνώμη, συγχέουν τις υποστάσεις και καθιστούν τον Υιό Πατέρα με το να διατείνονται, όπως και εσύ, ότι μόνη άκτιστη ενέργεια είναι o Υιός και το άγιο Πνεύμα; Διότι, αν, όπως άκουσες, o Υιός πηγάζει την άκτιστη ενέργεια και τη θέληση, και μάλιστα την ίδια απαράλλακτα με τον Πατέρα, εσύ δε ως άκτιστες τις ονομάζεις Πνεύμα και Υιό, τότε κατά τη γνώμη σου Πατήρ θα είναι ο Υιός, διότι τις πηγάζει.

Αλλά ας επιστρέψουμε στο θέμα μας. Αν κατά τον μέγα Βασίλειο «ο Υιός έρχεται δεύτερος απέναντι στον Πατέρα όχι μόνο κατά τη φύσι αλλά και κατά την τάξι και το σχετικό με αυτήν αξίωμα, διότι προέρχεται από εκείνον, τότε και το Πνεύμα είναι κατώτερο του Υιού», εφ’ όσον χορηγείται δι’ αυτού· άρα άλλο είναι η θεία φύσις από το θειο αξίωμα. Εσύ όμως διδάσκεις ότι είναι κτιστό κάθε τι που διαφέρει από τη θεία φύση ή είναι κατώτερο από αυτήν. Τι λέγεις, λοιπόν; Άλλο πράγμα ή ότι η αξία του Υιού και του Πνεύματος είναι κτιστή; Διότι δεν διαφέρει κάπως απ’ αυτήν αλλά και είναι κατώτερη από τη θεία φύσι, την οποία μόνη θεωρείς εσύ άκτιστη· και όμως όποιος θεωρεί άκτιστη μόνο τη θεία ουσία είναι φανερά αρειανός. Αν πράγματι είναι αδύνατο να είναι κτιστή η φύσει προϋπάρχουσα στον Θεό τάξις, κατά την θεολογία δε του Ακινδύνου πλην της θείας ουσίας άλλο άκτιστο δεν υπάρχει, αυτή η τάξις θα είναι ουσία του Θεού και σύμφωνα με τη γνώμη του ο Υιός θα έρχεται δεύτερος τού Πατρός κατά την ουσία. Οπότε, κατά τον ευσεβή λόγο της αληθείας, δεν είναι μόνο η ουσία άκτιστη, αλλά και τα φυσικώς παρατηρούμενα μέσα στη θεία υπερουσιότητα  είναι άκτιστα, χωρίς να είναι ουσία.

(Συνεχίζεται)

Αμέθυστος