Αγ. Γρηγόριος Νύσσης - Περί της κατασκευής του ανθρώπου (4)

 Συνέχεια από: Δευτέρα, 19 Απριλίου 2021

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο

Ότι η κατασκευή του ανθρώπου επισημαίνει δια πάντων την ηγεμονική εξουσία

Πράγματι όπως σε τούτον το βίο κάθε όργανο κατασκευάζεται από τους τεχνίτες κατάλληλο για τη χρεία του, έτσι και ο αριστοτέχνης δημιούργησε τη φύσιν μας σαν σκεύος επιτήδειο για την ενέργεια (άσκηση) της βασιλείας· παρασκεύασε δηλαδή να είναι τέτοιου χαρακτήρος τόσο κατά τα προτερήματα της ψυχής όσο και κατά το σχήμα τού σώματος, ώστε να είναι κατάλληλο για τη βασιλεία. Διότι η μεν ψυχή από τούτο δείχνει ότι το βασιλικό και αρχοντικό γνώρισμα είναι απαλλαγμένο από κάθε ταπεινή μωρία, από το ότι είναι αδέσποτη και αυτεξούσια και διοικείται αυτοβούλως από τα δικά της θελήματα. Πράγματι σε ποιον άλλο ταιριάζει τούτο παρά στον βασιλέα;

Και επιπλέον το γεγονός ότι ο άνθρωπος κατέστη εικόνα της φύσεως που κυριαρχεί των πάντων, δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρά ότι η φύσις του ευθύς αμέσως δημιουργήθηκε βασίλισσα. Όπως δηλαδή εκείνοι που κατασκευάζουν τις εικόνες των αρχόντων κατά την ανθρώπινη συνήθεια αποτυπώνουν και τον χαρακτήρα της βασιλικής μορφής και παριστάνουν το βασιλικό αξίωμα με το ένδυμα της πορφύρας, ώστε κατά τη συνήθεια λέγεται και η εικών βασιλεύς· έτσι και η ανθρώπινη φύσις, επειδή κατασκευάσθηκε για να άρχει άλλα όντα, με την ομοιότητα προς τον βασιλέα του παντός, ανεστάθη σαν έμψυχη εικόνα, που κοινωνεί προς το αρχέτυπο του αξιώματος και του ονόματος. Δεν φορεί πορφύρα η ανθρώπινη φύσις ούτε δηλώνει το αξίωμα με σκήπτρο και στέμμα (διότι ούτε το αρχέτυπο δεν τα έχει αυτά), αλλά αντί της αλουργίδος είναι ενδυμένη την αρετή, που είναι το βασιλικώτατο από όλα τα ενδύματα· αντί του σκήπτρου στηρίζεται στην μακαριότητα της αθανασίας· αντί του βασιλικού στέμματος είναι στολισμένη με τον στέφανο της δικαιοσύνης, ώστε με όλα τα εφόδιά της στο βασιλικό αξίωμα να δεικνύεται ότι είναι ακριβώς ομοιωθείσα προς το αρχέτυπο κάλλος.

(Συνεχίζεται)

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δʹ.

Ὅτι διὰ πάντων ἐπισημαίνει τὴν ἀρχικὴν ἐξουσίαν ἡ τοῦ ἀνθρώπου κατασκευή. 

Καθάπερ γὰρ ἐν τῷ βίῳ τούτῳ καταλλήλως τῇ χρείᾳ σχηματίζεται παρὰ τῶν τεχνιτευόντων τὸ ὄρ γανον· οὕτως οἷόν τι σκεῦος εἰς βασιλείας ἐνέργειαν ἐπιτήδειον τὴν ἡμετέραν φύσιν ὁ ἀριστοτέχνης ἐδημιούργησε, τοῖς τε κατὰ τὴν ψυχὴν προτερήμασι καὶ αὐτῷ τῷ τοῦ σώματος σχήματι τοιοῦτον εἶναι παρασκευάσας, οἷον ἐπιτηδείως πρὸς βασιλείαν ἔχειν. Ἡ μὲν γὰρ ψυχὴ τὸ βασιλικόν τε καὶ ἐπηρμένον αὐτόθεν δείκνυσι πόῤῥω τῆς ἰδιωτικῆς ταπεινότητος κεχωρισμένον, ἐκ τοῦ ἀδέσποτον αὐτὴν εἶναι καὶ αὐτεξούσιον, ἰδίοις θελήμασιν αὐτοκρατορικῶς διοικουμέ νην. Τίνος γὰρ ἄλλον τοῦτο, καὶ οὐχὶ βασιλέως ἐστίν; Καὶ ἔτι πρὸς τούτοις, τὸ τῆς δυναστευούσης τῶν πάν των φύσεως εἰκόνα γενέσθαι, οὐδὲν ἕτερόν ἐστιν, ἢ εὐθὺς βασιλίδα δημιουργηθῆναι τὴν φύσιν. Ὥσπερ γὰρ κατὰ τὴν ἀνθρωπίνην συνήθειαν οἱ τὰς εἰκόνας τῶν κρατούντων κατασκευάζοντες, τόν τε χαρακτῆρα τῆς μορφῆς ἀναμάσσονται, καὶ τῇ περιβολῇ τῆς πορφυρίδος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν συμπαραγράφουσι, καὶ λέγεται κατὰ συνήθειαν καὶ ἡ εἰκὼν, βασιλεύς· οὕτω καὶ ἡ ἀνθρωπίνη φύσις, ἐπειδὴ πρὸς τὴν ἀρχὴν ἄλλων κατεσκευάζετο, διὰ τῆς πρὸς τὸν βασιλέα τοῦ παντὸς ὁμοιότητος, οἷόν τις ἔμψυχος εἰκὼν ἀνεστάθη, κοινωνοῦσα τῷ ἀρχετύπῳ καὶ τῆς ἀξίας καὶ τοῦ ὀνόμα τος· οὐ πορφυρίδα περικειμένη, οὐδὲ σκήπτρῳ καὶ διαδήματι τὴν ἀξίαν ἐπισημαίνουσα (οὐδὲ γὰρ τὸ ἀρχέτυπον ἐν τούτοις ἐστὶν), ἀλλ' ἀντὶ μὲν τῆς ἁλουργίδος τὴν ἀρετὴν ἠμφιεσμένη, ὃ δὴ πάντων βασιλικώτατον ἐσθημάτων ἐστίν· ἀντὶ δὲ τοῦ σκήπτρου τῇ μακαριότητι τῆς ἀθανασίας ἐρειδομένη· ἀντὶ δὲ τοῦ βασιλικοῦ διαδήματος τῷ τῆς δικαιοσύνης στεφάνῳ κεκοσμημένη, ὥστε διὰ πάντων ἐν τῷ τῆς βασιλείας ἀξιώματι δείκνυσθαι δι' ἀκριβείας πρὸς τὸ ἀρχέτυπον κάλλος ὁμοιωθεῖσαν.