Η ΕΠΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ (13)

 Συνέχεια από: Σάββατο 15 Μαίου 2021

Η ΕΠΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 

Πώς (να συνεχίσουμε ) νά σκεφτόμαστε στην ψηφιακή εποχή!

Του Frank Schirrmacher. (Payback, 2009).

          Κεφάλαιο 8. Χάος στις βραχυπρόθεσμες αναμνήσεις.

Σήμερα η μοντέρνα θέση εργασίας έγινε, εάν την δούμε απέξω, ένας τόπος όπου πάμε μπρος με αδράνεια, σαν αυτόματα, και αν την δούμε από μέσα ένα είδος μάχης για επιβίωση. Κατά μέσον όρο όποιος εργάζεται σε ένα γραφείο εναλλάσσει συνεχώς μία ντουζίνα σχέδια που αρχίζει, συνεχίζοντάς τα ή ολοκληρώνοντάς τα και μπροστά σε ένα παράθυρο του monitor ανοιχτό δεν αντέχει πάνω από 20 δευτερόλεπτα! Όταν πριν από δύο χρόνια έγιναν γνωστοί αυτοί οι αριθμοί, εταιρίες όπως η Microsoft επένδυσαν μεγάλα χρηματικά ποσά για να πραγματοποιήσουν ένα σύστημα εργασίας που θα λειτουργούσε μ’έναν ακόμη πιο διαισθητικό τρόπο, χωρίς αφηρημάδες και αόρατο. Για την παραγωγή το κόστος αυτής τής αφηρημάδας (588 δισεκατομμύρια δολάρια και δυόμιση ώρες την ημέρα) είναι τεράστιο.

          Όπως είναι γνωστό συνέβη το αντίθετο, και με τα SMS και το Twitter οι διαταραχές αυξήθηκαν, διότι η σημασία και το νόημα αυτών των τεχνολογιών είναι η μεταξύ τους αναμέτρηση για την απόκτηση τής προσοχής. Έτσι σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων βρίσκεται τις περισσότερες φορές κατά την διάρκεια της ημέρας στην κατάσταση να έχει ξεχάσει αυτό που ήθελε να πει ή να κάνει! Σε φυσιολογικές συνθήκες δεν αποτελεί πρόβλημα: συγκεντρωνόμαστε, αναρωτιόμαστε τί είχαμε πει, διατρέχουμε τα τελευταία λεπτά του blackout σαν να ήταν μία διήγηση ή δηλώνουμε το πράγμα χωρίς αξία. Αλλά όταν τα blackout συμβαίνουν συστηματικά και κουραζόμαστε όλο και περισσότερο να διακρίνουμε τί ήταν σημαντικό και τι δεν ήταν, λιγοστεύει επίσης και η ικανότητα μας να βοηθήσουμε την μνήμη μας με αυτές τις στρατηγικές.

          Δεδομένου ότι οι διαταραχές τής συνείδησης-διότι πραγματικά πρόκειται γι’αυτό-άρχισαν να εμφανίζονται στην θέση εργασίας και για αρκετό χρόνο πιστέψαμε ότι περιορίζοντο σ’αυτόν τον χώρο. Από την στιγμή όμως που όπως δήλωσε ο μηχανικός και ψυχολόγος, ο Αμερικάνος Donald Norman, τα ανθρώπινα όντα έρχονται από την Γη, αλλά τα κομπιούτερ από έναν άλλον πλανήτη και αμφότεροι χρειάστηκαν κατ’αρχάς να μάθουν να επικοινωνούν μεταξύ τους. Καταλαβαίνουμε ότι ο Τσάρλι Τσάπλιν χρειάστηκε να αντιμετωπίσει την μοντέρνα τεχνολογία τής αλυσίδας του μοντάζ, αλλά εμείς χρειάζεται νά αντιμετωπίσουμε την μοντέρνα επικοινωνία.

          Αλλά σ’αυτό το σημείο δεν είναι ξεκάθαρο ποιος εν τέλει μαθαίνει την γλώσσα ποιου. Το 2006 η Microsoft έλαβε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας με μία τεχνολογία “με την οποία μπορούν να μετρήσουν χτύπους, πίεση, αντίσταση εσωτερική και μιμητική των υπαλλήλων. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που συνοδεύουν την αίτηση για το δίπλωμα, το σύστημα θα’πρεπε να πληροφορήσει τους μάνατζερ κάθε φορά που οι συνεργάτες τους υποφέρουν από καταπίεση και άγχος”.

          Νέα εργασιακά συστήματα, υπόσχεται η βιομηχανία, θα καταστήσουν ακόμη πιο εύκολο για τα πρόσωπα να δώσουν διαταγές στα κομπιούτερ. Είναι αλήθεια. Εκείνο που αποφεύγουν να πουν οι μηχανικοί είναι ότι όπως επιβεβαίωσε ο George Dyson, θα καταστήσουν και για τα κομπιούτερ πιο εύκολο  να δίνουν διαταγές στα πρόσωπα. Ο τρόπος με τον οποίο αυτό γίνεται εμφανές, συγκεκριμένα, απεδείχθη από μελέτες οι οποίες διεξήχθησαν στους χώρους εργασίας όλου τού κόσμου. Και είναι σ’εκείνη την στιγμή κατά την οποία μία δόνηση ειδοποιεί για την έλευση ενός SMS και ένα ακουστικό σημείο εκείνη ενός email, έτσι ώστε για πρώτη φορά να μπορούμε να πούμε με ακρίβεια τί σημαίνει να δεχόμαστε διαταγές και να χάνουμε τον έλεγχο.

          Μετά από μία διακοπή χρειάζονται κατά μέσον όρο 25 λεπτά πριν ξεκινήσουμε την προηγούμενη δραστηριότητα και αυτό συμβαίνει επειδή ξεχάσαμε τι κάναμε και έτσι γεμίζουμε αμέσως το κενό που δημιουργήθηκε με άλλα δύο σχέδια: “στο 40% των περιπτώσεων -αποκαλύπτει η New York Times- οι εργαζόμενοι χαζεύουν ακόμη και προς μία κατεύθυνση εντελώς διαφορετική, ελκόμενοι μαγικά από την μαγική εκδοχή τής τεχνολογίας ενός φανταχτερού αντικειμένου. Ο αληθινός κίνδυνος τών διακοπών δεν είναι η ίδια η διακοπή.” Είναι το χάος που προκαλούν στην βραχυπρόθεσμη μνήμη μας “Τί έκανα άραγε μία στιγμή πριν;”

          Το πρόβλημα αυτής τής συνεχούς διακοπής είναι πλέον τόσο ενδημικό ώστε μερικές μεγάλες εταιρίες κομπιούτερ και software από την Intel στην Xerox, αλλά και οι αμερικανικές ναυτικές δυνάμεις και το πανεπιστήμιο Stanford, εισήγαγαν την δραστηριότητα information overload, δηλαδή μία ομάδα έρευνας η οποία θα έπρεπε να ασχοληθεί με την γνωσιακή υπερφόρτωση που χτυπά τα πρόσωπα. Φυσικά είναι σε καθαρή αντίφαση με τα οικονομικά και παραγωγικά συμφέροντα για τα οποία η μάχη με την προσοχή είναι βασική. Ταυτοχρόνως διευκολύνει έναν κλάδο εντελώς διαφορετικό. Βιβλία όπως Απλοποίησε την ζωή σου, εκπομπές πάνω σε γεύματα τριών αστέρων ξαφνικά και απροειδοποίητα ή άλλες υποσχέσεις σε συμπυκνωμένες γνώσεις. Τώρα πιά με το σύνθημα “Οργάνωσε την ζωή” στήθηκε μία ολόκληρη βιομηχανία συμβούλων και ταυτοχρόνως μιά κουλτούρα βραχυπρόθεσμης μνήμης κάτι που σηματοδοτεί μία βαθιά αλλαγή κουλτούρας.

          Για όλους όσους υποφέρουν από ανησυχία και υπερφόρτωση γνώσεων ο David Allen, “Ιατρός τού χρόνου” για τον οποίο καμία περίπτωση δεν είναι απελπιστικά χαμένη, έγινε μορφή λατρείας. “Βάλατε ένα τούρμπο στην ζωή μου” γράφει ένας πελάτης του. Από τότε που παρακολούθησα το σεμινάριο του η παραγωγικότητά μου πέταξε στ’ άστρα και δεν ξυπνάω πλέον στις 2 την νύχτα γιατί ξέχασα κάτι”. Αυτές οι  τόσο αποκαλυπτικές μαρτυρίες, δεν είναι εντελώς πειστικές. Σ’αυτή την περίπτωση ο πελάτης που τον ευχαρίστησε ήταν ο διευθυντής του Fannie Mae (Federal National Association), μιας από τις χρηματοπιστωτικές εταιρίες που πρωταγωνίστησαν στο κραχ τού φθινοπώρου τού 2008.

          Ο πόλεμος του software με το software είναι η πρόταση τής Gina Trapani η οποία στο blog της “Lifehacker.com” μοιάζει να έχει μελετήσει τα πάντα καλά. Οι συμβουλές της όμως παραπέμπουν σε τοξικομανείς οι οποίοι θέλουν να βγουν από το τούνελ των ναρκωτικών. Για παράδειγμα συμβουλεύει το Leechblock, ένα πρόγραμμα το οποίο φορτώνεται στο δικό σου Browser και όπως ένα χρηματοκιβώτιο, έχει κλείσιμο με ρύθμιση χρόνου και εμποδίζει την πρόσβαση σε ιστοσελίδες ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες. Μάλιστα δε το Leechblock μπορεί να τοποθετηθεί μ’έναν τέτοιο τρόπο ώστε το παράθυρο που ρυθμίζει τα χρονικά όρια πρόσβασης, δεν μπορεί να τροποποιηθεί σε μία άλλη στιγμή.

          Αυτές οι μέθοδοι δεν είναι, ιδιαιτέρως επαρκείς, ή τουλάχιστο δεν είναι για πολύ καιρό. Ο λόγος είναι ότι δεν πρόκειται για την οργάνωση μόνον τής θέσεως της εργασίας μας ή για μία κάποια απομόνωσή μας που μας ησυχάζει για μια στιγμή. Το πρόβλημα είναι ότι οι μηχανές μάς κατανίκησαν εδώ και καιρό. Δεν πρόκειται για την απελευθέρωσή μας από τα μέσα επικοινωνίας. Πρόκειται για την ανακάλυψη τί θα σήμαινε αυτή η κατάσταση τής τεχνολογίας για το δώρο που μας έκανε η φύσις: σκέψη και εγκέφαλο, τα οποία αντέδρασαν μέχρι τώρα σ’αυτές τις απειλές μαθαίνοντας.

          Για πολλούς σήμερα δεν είναι πρόβλημα να δημιουργήσουν ένα μπλόγκ, να χρησιμοποιήσουν ένα πρόγραμμα βιντεογραφής ή Twitter με το κινητό. Είναι πολύ εύκολο διότι είναι εύκολο να ακολουθήσουμε τις οδηγίες της μηχανής. Μοιάζουν τελείως προσαρμοσμένες στην ανθρώπινη διάνοια. Για πολλούς όμως από εμάς είναι δύσκολο να θυμηθούμε τί κάναμε είκοσι λεπτά πριν μ’αυτό το κομπιούτερ, και είναι πιο δύσκολο να παραδεχθούμε ότι κάναμε κάτι επειδή μάς το συμβούλεψε το κομπιούτερ.

          Αυτό το φαινόμενο καλύπτει τώρα πλέον κάθε όψη τής ζωής μας! Αυτό το κενό τής μνήμης, που είναι μία απώλεια τού ελέγχου, είναι γνωστό στους προγραμματιστές και αυτοί οι “μορφοποιοί της ψυχής” προσπαθούν ήδη να μας πείσουν ότι μπορούμε να θυμηθούμε πράγματα που δεν βιώσαμε ποτέ μας. Η χειραγώγηση τού παρελθόντος αντιστοιχεί σε μία ώθηση όλο και πιο δυνατή προς την συγχρονότητα, το ταυτόχρονο. Πίσω της κρύβεται, με το όνομα multitasking, μία σοβαρή επαγγελματική παραμόρφωση. Θα μπορούσαμε να την ορίσουμε σαν πνευμονοκονίωση τής ψηφιακής εποχής.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.