Η ΕΠΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ (12)

 Συνέχεια από: Κυριακή 9 Μαίου 2021

Η ΕΠΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 

Πώς (να συνεχίσουμε ) νά σκεφτόμαστε στην ψηφιακή εποχή!

Του Frank Schirrmacher. (Payback, 2009).

          Κεφάλαιο 7.Πώς ξεχνούμε τήν τέχνη τού πετάγματος!

 

Ο Αμερικανός συγγραφέας Nicholas Carr υπήρξε ο πρώτος, στο δοκίμιο του “Is Google Making us stupid?” που είχε το κουράγιο να πει φωναχτά ότι έχει την εντύπωση ότι γίνεται πιο βλάκας λόγω των μοντέρνων τεχνολογιών. Έγραψε: “Εδώ και κάποια χρόνια έχω την δυσάρεστη αίσθηση ότι κάτι ή κάποιος έπαιζε με το μυαλό μου, αναμορφώνοντας τα νευρικά κυκλώματα, αναπρογραμματίζοντας την μνήμη… Δεν σκέπτομαι πλέον όπως σκεπτόμουν μία φορά". Στην εποχή τους λοιπόν οι αρχιτέκτονες του διαδικτύου τού απάντησαν με ένταση : Είναι ένα πρόβλημα τής θελήσεώς του, είπε για παράδειγμα ο Larry Sanger, συνθεμελιωτής της Wikipedia, μία κακή λειτουργικότης τής σκέψης. Εάν το πρόβλημά σου είναι αυτό δεν πρέπει να κατηγορείς άλλους από τον εαυτό σου!

          Είναι αλήθεια: η βεβαίωση ότι γενικώς η χρήση του internet ή τής Google μας καθιστά βλάκες είναι απολύτως αντιπαραγωγική και καθιστά το δίκτυο ένα είδος τηλεοράσεως με πλήκτρα! Όποιος δοκιμάζει να ερευνήσει τους λόγους τής γενικής αφηρημάδας, ακόμη και ανάμεσα στους γκουρού τής πληροφορικής, πολλοί οι οποίοι ομολογούν την αίσθηση τής υπερφόρτωσης ακόμη και πολλοί ανάμεσα στους κριτικούς της πληροφορικής, κανένας τους δεν συζητά τις νέες τεχνολογίες. Είναι αλήθεια, δηλώνει ο Danny Hillis, Αμερικανό-εφευρέτης και Αμερικάνο επιστήμονας, υπάρχει κάτι το οποίο μάς καθιστά πιο βλάκες, αλλά δεν είναι η Google. Πρέπει να θεωρήσουμε την Google ένα σωσίβιο που μας έριξε κάποιος ενώ η παλίρροια ανέβαινε. Είναι αλήθεια ότι το χρησιμοποιούμε για να σταθούμε στην επιφάνεια. Αλλά όχι επειδή είμαστε τεμπέληδες, αλλά επειδή θέλουμε να επιβιώσουμε!

          Όταν ο νευρολόγος Gary Small, ο οποίος θεωρείται ο νευροεπιστήμων τής ηλεκτρονικής γενιάς δημοσίευσε μία έρευνα η οποία φαινόταν να αποδεικνύει ότι η χρήση τής Google θα μας καθιστούσε ακόμη και πιο έξυπνους, διότι θα αντλούσε πολύ περισσότερες περιοχές τού εγκεφάλου σε σχέση με την απλή ανάγνωση, μερικοί cyber προφήτες γελοιοποίησαν τον Nicholas Carr. Τα αποτελέσματά τού Small όμως δεν είναι αυτά που θέλει αυτός να εννοήσουμε. Επιβεβαιώνουν απλώς ότι το κομπιούτερ όπως και τα βιντεοπαιχνίδια, είναι εις θέσιν να επαναπρογραμματίσουν τον εγκέφαλο και ότι ενεργοποιεί επίσης και άλλες περιοχές. Ίσως εξηγούν ακόμη, αντίθετα από τα ενδιαφέροντα αυτού που τα επεξεργάστηκε, γιατί στο δίκτυο είμαστε λιγότερο συγκεντρωμένοι σε σχέση με την ανάγνωση ενός βιβλίου. Αλλά και στην καλύτερη περίπτωση η χρήση της Google, κάτω από την πλευρά μόνον της εγκεφαλικής δραστηριότητος, είναι τέτοια καί η  επιμέλεια που απαιτεί  είναι όση και η λύση ενός σταυρόλεξου. “Η λύση τών παιχνιδιών, των αινιγμάτων” αναρωτιούνται με επιμονή οι έξυπνοι δημιουργοί του blog Freakonomics, είναι ο ίδιος τύπος εξυπνάδος η οποία σχετίζεται με την ανάγνωση ενός βιβλίου;

          Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς για να μην γινόμαστε ύποπτοι για τεχνοαπαισιοδοξία. Η ώθηση στην γνωσιακή αλλαγή που άσκησε η εποχή τού internet στην ανθρωπότητα είναι γιγαντιαία και εν τέλει θα μπορούσαμε να την παρομοιάσουμε μόνον με μία σειρά καταρρίψεων τών συλλήψεων τού κόσμου, σαν να είχαν εμφανισθεί σε μία απόσταση ο ένας από τον άλλον, ο Gutenberg, ο Marx και ο Δαρβίνος. Αυτή τη φορά όμως θα  είχαμε μόνον μία ψυχρή, αιώνια ηλιακή έκλειψη, εάν τα προτερήματα δεν ήταν τόσο φανερά! Διότι ακριβώς η γενεά των σαραντάρηδων του σήμερα, οι οποίοι μεγάλωσαν στην εποχή τής καθαρά παθητικής καταναλώσεως τών μέσων επικοινωνίας γνώριζαν πολύ συχνά τα μέσα επικοινωνίας και την κοινωνία, σαν συστήματα με μοναδική διεύθυνση διαδρομής, κατά την οποία ένας ομιλεί και όλοι οι άλλοι ακούνε. Ο κριτικός λογοτεχνίας William Deresiewicz, καθόλου μανιακός τής τεχνολογίας, νοσταλγεί από το ένα μέρος το τέλος της ρομαντικής μοναξιάς λόγω των νέων τεχνολογιών, αλλά από το άλλο το αιτιολογεί πολύ σωστά με την κοινωνική αλλαγή που έφερε η τηλεόραση! “Ένα μωρό μεγαλωμένο την περίοδο ανάμεσα στους δύο παγκοσμίους πολέμους ήταν μέρος μίας οικογένειας εξαπλωμένης σε μία περιορισμένη κοινοτική πολιτεία. Μετά από εξήντα χρόνια βρέθηκε να είναι ο παππούς ενός μωρού καθισμένου μπροστά σε μία μεγάλη οθόνη τηλεοράσεως, μόνο του σε ένα μεγάλο σπίτι. Είμαστε μόνοι στο σύμπαν. Σ’αυτές τις συνθήκες για μας το internet στάθηκε μία ανεκτίμητη ευλογία! Επιτρέπει σε πολλά απομονωμένα πρόσωπα να επικοινωνήσουν μεταξύ τους και βοηθά πολλούς περιθωριακούς να βρουν τους όμοιούς τους”

          Το κομπιούτερ δημιουργεί πολύ καλούς συνδέσμους μέ άλλα πρόσωπα, αλλά το κόστος που πληρώνουμε είναι μία ταραγμένη σχέση με τον εαυτό μας. Στο διαδίκτυο υπάρχουν ιστοχώροι και σκέψεις γραπτές, ψήγματα φωτός και αστραπές ιδιοφυίας υψηλής λογοτεχνικής ποιότητος. Όποιος θέλει στα σοβαρά να εννοήσει τον κόσμο δεν πρέπει να αφήσει να του ξεφύγουν αυτά τα blog καθένα από τα οποία θα ήταν άξιο της μέγιστης προσοχής. Γι’αυτό γεννήθηκαν μηχανές πλοήγησης, συμβουλές στο Τουίτερ, συγκεντρώσεις των νέων που θα’πρεπε να μαζέψουν την προσοχή, αλλά καταλήγουν να την διαλύουν.

          Είναι αλήθεια ότι ο Garr υπήρξε ο πρώτος που περιέγραψε τους πονοκεφάλους, αλλά η υπόθεσή του ότι η Google ευθύνεται για την βλακεία μας είναι συζητήσιμη. Χωρίς την Google δεν θα ήταν δυνατόν να γραφεί ούτε το δοκίμιό του, ούτε αυτό το βιβλίο. Το αληθινό πρόβλημα είναι κάτι για το οποίο δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε μία μηχανή πλοήγησης: εμείς οι χρήστες δεν κατορθώνουμε να εκμεταλλευθούμε καλά, για παράδειγμα, το ξαλάφρωμα που μας επιτρέπει η Google. Διότι αν δεν ήταν έτσι, ο κόσμος, ο οποίος σήμερα για πρώτη φορά μπορεί να ανακαλέσει και να μοιραστεί σε πραγματικό χρόνο την γνώση του, του παρελθόντος και του παρόντος, θα είχει γεμίσει νέες ιδέες. Αλλά δεν συμβαίνει.   

          “Κατορθώνετε να ονομάσετε κάτι το οποίο καταργήθηκε; Γνωρίζετε ένα πρόβλημα το οποίο λύθηκε οριστικά από έναν διάλογο στο διαδίκτυο; “Η για να το απλοποιήσουμε, πέστε μόνον μία ανοησία η οποία αναιρέθηκε!” Αυτό απαιτούσε θυμωμένος ο συγγραφέας David Brin, ένας ανάμεσα στους πιο σημαντικούς συγγραφείς τής συγχρόνου επιστημονικής φαντασίας, όταν μερικοί blogger με μεγάλη επιρροή ήθελαν να θάψουν για πάντα τον “Πόλεμο και Ειρήνη” τού Τολστόι διότι ακατανόητο.

          Αλλά δεν πρόκειται για ελαττωματική ευφυία σε πτώση ή για αποβλάκωση. Διότι η ευφυία για να μπορέσει να σχηματισθεί και να στερεωθεί χρειάζεται την προσοχή. Και είναι ακριβώς η προσοχή αυτό που χάνουμε: την πιο σημαντική πηγή ενέργειας για το αισθηματικό μας και διανοητικό Εγώ, όπως ισχυρίζεται ο Maryanne Wolf.

Συνεχίζεται

Αμέθυστος.