Σάββατο 31 Ιουλίου 2010

MARIE-LOUISE VON FRANZ: Ο ΧΡΥΣΟΣ ΓΑΪΔΑΡΟΣ (16)

Συνέχεια από : Τετάρτη, 28 Ιουλίου 2010

Το μητρικό σύμπλεγμα
Κεφάλαιο 8ο
Η Charité, ο Τλεπόλεμος κι η χθόνια σκιά

Η ουρίνη είναι στα αλχημιστικά κείμενα μια ιδιαίτερα παραγωγική και θετική ουσία. Urina puerorum, παιδική ουρίνη, είναι π.χ. ένας απ’ τους πολλούς χαρακτηρισμούς για την Prima materia (πρώτη ύλη) της αλχημιστικής πέτρας των σοφών. Σ’ αυτό πίστευε ακόμα και στον 19ον αιώνα ο συγγραφέας Γκούσταβ Μέιρινκ, που μετέρχονταν μυστικά και την αλχημεία. Πλήρωσε στην Πράγα έναν σωρό χρήματα για ένα παλιό WC και βασανίστηκε μερικά χρόνια μάταια μ’ αυτό, επειδή είχε διαβάσει τόσα πολλά στα κείμενα για την ουρίνη. Στο καντόνι Άπεντσελ δεν απαγορεύεται η εξάσκηση της ιατρικής πράξης χωρίς ιατρική εκπαίδευση, και γι’ αυτό συχνάζουν εκεί πάρα πολλοί φυσικοί θεραπευτές – καλοί και κακοί. Μερικοί απ’ αυτούς επιτάσσουν ακόμα σήμερα στους ανθρώπους, να πίνουν την ίδια τους την ουρίνη, γιατί λένε πως είναι το πιο θαυμάσιο φάρμακο απέναντι σε όλες πρακτικά τις αρρώστιες.

Η ούρηση είναι ακριβώς η μοναδική ανθρώπινη ανάγκη, που δεν μπορούμε να κυριαρχήσουμε απολύτως. Ακόμα και στη στρατιωτική υπηρεσία έχει ο καθένας το δικαίωμα να βγη απ’ τις γραμμές, και δεν μπορεί να το εμποδίση αυτό ούτε κι ο στρατηγός. Η ούρηση είναι γι’ αυτό ένα σύμβολο για την εξωτερίκευση της πιο ιδιαίτερης και εσώτατης φύσης, κάτι που έχει λοιπόν στην πραγματικότητα ύψιστη αξία, και γι’ αυτό ασχολούνται και τόσα πολλά αστεία μαζί της. (Ακόμα κι ο αυτοκράτορας πρέπει να πάη στο ουρητήριο κ.τ.λ.) Η πίεση αυτή ξεπερνά τη θέληση του ανθρώπου. Βλέπει τον εαυτό του κάτω από μιαν ανάγκη, που είναι πιο δυνατή απ’ τον ίδιον. Ο ύπνος και η πείνα μπορούν να απωθηθούν για περισσότερο καιρό, η ούρηση όμως όχι. Και λόγω αυτής της αδυναμίας είναι ένας «θεός», πιο δυνατός δηλαδή απ’ τον άνθρωπο. Ματαιώνει όλα τα σχέδια. Συμβαίνει πολύ συχνά στην ανάλυση, άνθρωποι που δεν λένε ειλικρινά, αυτό που έπρεπε να πουν, ή δεν παραδέχονται (επιτρέπουν) μια μεταβίβαση ή καταπιέζουν ο Θεός ξεύρει τί, να υποχρεώνονται να βγουν τρεις φορές στην ώρα έξω. Σε νυχτερινούς εφιάλτες παραπλανώνται συχνά άνθρωποι με μιαν τέτοιαν ανάγκη τριγύρω και δεν μπορούν να βρουν τη σωστή θέση, που σημαίνει πάντα, πως δεν μπορούν να εκφράσουν την αληθινή τους φύση. Όταν διαφεύγη λοιπόν εδώ με τη βοήθεια της ούρησης ο Λούκιος, αυτό σημαίνει, πως επιστρέφει την τελευταία στιγμή σε μιαν απολύτως φυσική, ανόθευτη έκφραση του εαυτού του και σώζει μ’ αυτό την ζωή του. Φαίνεται, πως δεν έχει θραυσθή η εσώτατη γνησιότητά του, και πως όταν στριμώχνεται για τα καλά στη γωνία, αυτή ενεργοποιείται παρά τη θέλησή του. Είναι λοιπόν η αρχή της εξατομίκευσης που εκδηλώνεται στην πραγματικότητα μ’ αυτήν την κάπως αντιαισθητική μορφή.

Με τον θάνατο του Τλεπόλεμου και της Charité τελειώνει κάθε είδους θετική ερωτική ζωή στο μυθιστόρημα˙ δεν υπάρχει τίποτα πια από ’κεί και πέρα παρά μοιχεία, ομοφυλοφιλία και σοδομισμός, με την εξαίρεση του τελευταίου κεφαλαίου. Τα θέματα του μυθιστορήματος είναι τώρα η διαστροφή, το έγκλημα και τα βασανιστήρια. Το τρομερό αγόρι σκοτώνεται κατ’ αρχάς από μιαν αρκούδα. Η μητέρα του ξεσπάει τότε με οργή απέναντι στον γάιδαρο, που τον κατηγορεί, πως είναι υπεύθυνος για τον θάνατο του αγοριού. Η κατηγορία αυτή δεν είναι χωρίς συμβολική σημασία: η αρκούδα είναι ένα μητρικό σύμβολο κι ένα ζώο που ανήκει στην Άρτεμι. Συνδέεται στις αμερικανο-ινδιάνικες παραδόσεις – όπως και στην Ελλάδα – με την τρέλλα, αλλά και με θεραπευτικές δυνάμεις.

Η λέξη «άρκτος» είναι στα ελληνικά θηλυκή. Το σαδιστικό αγόρι έχει καταβροχθισθή γι’ αυτό στην πραγματικότητα απ’ την ίδιαν καταστροφική Μεγάλη Μητέρα, που απειλεί τον Λούκιο. Τα αρνητικά στοιχεία εξουδετερώνονται αναμεταξύ τους, κάτι που δίνει τελικά στον Λούκιο τη δυνατότητα να διαφύγη. Όταν είναι μπλεγμένοι σε μια σύγκρουση οι άνθρωποι, θα προσπαθήσουν πάντα οι εσωτερικές αντιθέσεις να τους περιπλέξουν, στην περίπτωση που καταφέρνει όμως να μείνη κανείς «απ’ έξω», που σημαίνει αντικειμενικός, θα αλληλοεξουδετερωθούν πιθανώς, όπως το κάνουν εδώ η αρκούδα (η Μεγάλη Μητέρα) και το σαδιστικό αγόρι (αρνητικός έφηβος).

Το μυθιστόρημα γίνεται από ’δώ και πέρα μάλλον κάπως μονότονο. Η μια απεχθής υπόθεση ακολουθεί την άλλη. Αυτή η κουραστική επανάληψη δεν είναι όμως τυχαία ψυχολογικά. Κάτι παρόμοιο διαδραματίζεται συχνά και σε μιαν ανάλυση. Υπάρχει γενικώς μια φάση εκεί, στην οποίαν η νεύρωση μάλλον σταθεροποιείται και το φαινόμενο γίνεται λιγότερο ρευστό απ’ ό,τι μέχρι τότε. Η νεύρωση οικοδομεί έναν αμυντικό μηχανισμό. Διαισθάνεται κανείς, πως ένα μέρος της ζωής έχει αποκλεισθή, γιατί επαναλαμβάνεται αδιάκοπα η ίδια άσχημη εμπειρία. Ελπίζεις διαρκώς, πως κάτι θα μπορούσε ν’ αλλάξη, αλλά δεν συμβαίνει τίποτα, και δεν μπορεί να διαφανή έτσι η μεγάλη συγκίνηση, που θα ξέπλενε μακριά κάθε νευρωτικόν προσδιορισμό. Η μακριά περίοδος μιας τέτοιας νευρωτικής κατάστασης περιγράφεται σ’ αυτό το μέρος του βιβλίου. Δεν ξεύρω καμμιά γενικώς ισχύουσα λύση για τέτοιες περιπτώσεις. Έχει κανείς την αίσθηση, ότι η ανάλυση θα έπρεπε να είναι ικανή, να διαρρήξη τον αποκλεισμό και να εκβιάση μιαν απόφαση, δεν μπορείς όμως να φτάσης στον πυρήνα της προσωπικότητας. Είναι κοντά τότε ο πειρασμός, να παραιτηθής και να παραδώσης την περίπτωση σ’ έναν συνάδελφο. Η άλλη δυνατότητα συνίσταται στο να μοχθήσης κι άλλο, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει εργασία δύο ή τριών ετών, με την ελπίδα, πως θα έχη συναθροίσει αρκετήν ενέργεια μια μέρα για να ξεσπάση το ασυνείδητο. Κι αυτό είναι που συμβαίνει τελικά στην ιστορία μας˙ έρχεται μετά από μια μακριάν κατ’ αρχάς αποκρουστική στασιμότητα η μεγάλη διαρραγή στο ενδέκατο κεφάλαιο. Έχουν συμβή πολλά, όπως εξηγείται παραδειγματικά στο σχέδιό μας, πάνω και κάτω απ’ τη γραμμή, ακολουθεί όμως τώρα για ένα χρονικό διάστημα μόνον ανοησία, συμβαίνουν εξίσου λίγα από πάνω κι από κάτω (στο συνειδητό και στο ασυνείδητο), και εκπλήττεται κανείς, πού έχει μείνει η ψυχική ενέργεια.

Στο τέλος αυτού του μονότονου μέρους λαμβάνει τότε χώρα η μεγαλοπρεπής εμφάνιση της θεάς Ίσιδας. Γίνεται έτσι εκ των υστέρων σαφές, τί συνέβαινε πράγματι προηγουμένως: ενώ διαπονούσε κανείς μέσα απ’ τη βρώμικη ανοησία, έχει συναθροιστή ολόκληρη η ζωτική ενέργεια στα βαθύτερα στρώματα του ασυνείδητου, μέχρι την ξαφνική εμφάνιση του θεραπευτικού αρχετυπικού περιεχομένου. Η φύση είχε επιχειρήσει ξανά και ξανά προηγουμένως να διέλθη, και τώρα φαίνεται να προσμένη, μέχρι να έχη επισωρευτή αρκετή εκρηκτική δύναμη. Αυτό είναι όμως και επικίνδυνο, γιατί επιστρέφει τότε μ’ έναν πανίσχυρον τρόπο η ενέργεια. Αφού έχει διαπονέσει κανείς, μπορεί να αναμένη μια σοκαριστική λύση ή μιαν καταστροφή, γιατί δεν ενδιαφέρεται για τη μορφή του ξεσπάσματος η φύση. Μια θετική πραγματοποίηση μπορεί να συμβή κατ’ αρχάς και υπό ορισμένες συνθήκες στο κρεβάτι του θανάτου, γιατί το τέλος μπορεί να είναι και μια ασθένεια καρκίνου, κι η πραγματοποίηση της εσωτερικής ενότητας μπορεί να συμβή κατ’ αρχάς την τελευταίαν ώρα.

Υπάρχει σε κάθε περίπτωση μόνον ένα διάλειμμα εδώ, στο οποίο συναθροίζει η φύση τις δυνάμεις της. Μια παραπομπή σ’ αυτό βρίσκεται στην περιγραφή του επεισόδιου με τον δράκο: ο γάιδαρος κι ο κύριός του αντιπαρέρχονται από κάποιαν απόσταση έναν δράκο, που τα καταβροχθίζει όλα. Αυτό το φαινομενικά ασήμαντο επεισόδιο και το γεγονός ότι δεν συμβαίνει κανένας αγώνας με τον δράκο σημαίνει, πως η «καταβροχθίζουσα μητέρα» έχει πάρει τώρα την πιο βαθειά, πιο ψυχρή και πιο καταστροφική μορφή της κι έχει εξαφανιστή στο εσωτερικό της γης. Το μητρικό σύμπλεγμα έχει γίνει μια εντελώς καταστρεπτική δύναμη. Τίποτα δεν συμβαίνει πια στο επίπεδο της συνείδησης. Ο θεός Σεθ, ο εχθρός του Όσιρι, παριστάνονταν ενίοτε με τη μορφή ενός κροκόδειλου ή ενός δράκου˙ είναι άρα τρόπον τινά αυτός, που κυριαρχεί τώρα σ’ όλο το ασυνείδητο πεδίο. Όταν παίρνη ένα αρχέτυπο τη μορφή ενός δράκου ή ενός φιδιού, αυτό σημαίνει, πως βρίσκεται σ’ ένα τόσο βαθύ επίπεδο, ώστε μπορεί να εκδηλώνεται τώρα μόνο στην ψυχοσωματική περιοχή, στο συμπαθητικό σύστημα. Η σύγκρουση έχει πάρει τότε μια μη αφομοιώσιμη πια μορφή: δεν θα υπάρχη τότε και κανένα ουσιαστικό όνειρο. Δεσπόζει η σιωπή πριν την καταιγίδα.

Η αφήγηση του τραγικού θανάτου του Τλεπόλεμου και της Charité, που εξαφανίζονται στον κάτω κόσμο, γίνεται σε μιαν παράπλευρη ιστορία και δεν εξιστορείται ως επεισόδιο του κύριου θέματος. Πρόκειται για ένα αποφασιστικό σημείο, απ’ το οποίο και πέρα όλα τα γεγονότα, τα οποία διαδραματίζονταν μέχρι τώρα στο επίπεδο της συνείδησης, πέφτουν στο ασυνείδητο, όπου παρέρχονται με τη μορφή παρένθετων ιστοριών. Εξαφανίζονται στον Άδη, στη χώρα του θανάτου.

Πάνω και στα δυό, τον Όλυμπο και τον Άδη, δεσπόζει ο Δίας. Το ένα ζευγάρι του μυθιστορήματος εξαφανίζεται στον πρώτο, το άλλο στον τελευταίο, βυθίζονται όμως και τα δυό στην περιοχή του ασυνείδητου χωρίς σύνδεση με την ανθρώπινη ζωή. Συναρμολογείται έτσι ξανά κατά ορισμένον τρόπο το γαμήλιο τετράγωνο, όμως στον άλλον κόσμο, για τον οποίον δεν ξεύρουμε τίποτα. Μόλις στο τέλος συμβαίνει μια εξέλιξη, που προχωρά στην αντίθετη κατεύθυνση: ανέρχεται απ’ το βασίλειο των θεών του κάτω κόσμου η Ίσις. Συνδέεται έτσι ο θάνατος της Charité και του Τλεπόλεμου με το συμβάν της αναγέννησης του Λούκιου μέσα απ’ την Ίσιδα και τον Όσιρι στο τέλος του βιβλίου.

Στη διάρκεια της φυγής του ακούει ο Λούκιος σ’ ένα πανδοχείο την ιστορία ενός σκλάβου, που αγαπά μιαν ελεύθερη γυναίκα και του οποίου η σύζυγος είναι τόσο δυστυχισμένη, ώστε σκοτώνεται αυτή και το παιδί της. Ο νοικοκύρης του σπιτιού το μαθαίνει, κρεμάει τον σκλάβο σ’ ένα δέντρο κι αλείφει το σώμα του με μέλι, για να τον καταβροχθίσουν τα μυρμήγκια. Το μέλι είναι μια ουσία, που παίζει έναν ρόλο στα μυστήρια και στη λατρεία της Μητέρας, κι αλείφεται έτσι ο άντρας με «μητρική ουσία», για να προσδελεάση τα μυρμήγκια. Μπορούμε να παρομοιάσουμε εδώ τα μυρμήγκια με το διαλυτικό αποτέλεσμα του μητρικού συμπλέγματος. Αυτό που θα μπορούσε να είναι ένα βίωμα της συνένωσης – θυμόμαστε τον θετικό ρόλο των μυρμηγκιών στο παραμύθι της Ψυχής -, γίνεται εδώ καταστρεπτικό. Πλήθη μυρμηγκιών ή σφηκών δηλώνουν μερικές φορές μιαν πολύ επικίνδυνη διάλυση στα όνειρα. Πριν αρρωστήσει π.χ. πνευματικά ο αυτοκράτορας Νέρων κι αφού είχε σκοτώσει τη μητέρα του, ονειρεύτηκε, πως καταδιωκόταν το άλογό του από ένα σμήνος κουνουπιών. Έγινε έκδηλη τότε η λανθάνουσα ψύχωσή του.

Ο σκλάβος, που αγαπά την ελεύθερη γυναίκα, προσωποποιεί πάλι μιαν όψη του ίδιου του Λούκιου. Όπως προβάλλουν σήμερα ακόμη άνθρωποι τη σκιά τους σε υπηρέτριες ή υπηρέτες, πρόβαλαν τα ανώτερα στρώματα στην αρχαία Ρώμη τις πιο κοινές και συνηθισμένες αντιδράσεις τους πάνω στους σκλάβους. Ο Ρόμπερτ Γκρέιβς το θεωρεί μάλιστα αυτό στην εισαγωγή της μετάφρασής του τού μυθιστορήματος ως μιαν απ’ τις σημαντικότερες όψεις του βιβλίου

Γνωρίζουμε, πως ένας άντρας με μητρικό σύμπλεγμα είναι αποκομμένος μέχρις έναν ορισμένον βαθμό απ’ τον χθόνιο ανδρισμό του, απ’ τις κατώτερες δηλαδή και «κοινές» αντιδράσεις του. Ο παιδαγωγικός animus της μητέρας του μόχθησε, να τον αποχωρίση απ’ αυτές, γιατί περιέχουν αυτές οι αντιδράσεις εκείνην την ανδρική δύναμη, που μπορεί να εξαγοράση τον άντρα απ’ τη μητέρα. Γι’ αυτό και ενεργεί το ευνουχιστικό αποτέλεσμα του animus της μητέρας (σ.σ. Ο animus είναι το πιο ασυνείδητο απ’ όλα τα αρσενικά ψυχικά μέρη της γυναίκας) αποχωριστικά όχι μόνον πάνω στη σεξουαλικότητα, αλλά και σε όλες τις άλλες κατώτερες πρωτόγονες αντιδράσεις. Θα μπορούσε να σκεφτή κανείς στην εποχή μας, πως τέτοιες περιπτώσεις θα ήταν το αποτέλεσμα χριστιανικής ανατροφής, που είναι κατά τούτο αληθινό, επειδή ενισχύεται μ’ αυτήν η άρνηση του ζωϊκού, το πρόβλημα υπήρχε όμως και πριν τον χριστιανισμό. Έχει διατηρηθή πάντοτε μια τάση στη Δύση, να αποχωριστή αυτό το μέρος, για να επιτευχθή ένα υψηλότερα διαφοροποιημένο επίπεδο συνείδησης. Όταν πραγματοποιείται αυτό με λανθασμένον τρόπο, το αποτέλεσμα είναι μια διάσπαση, και δεν έχει πια καμμιά βάση γόνιμης, πρωτόγονης προσκόλλησης στη γη ο άνθρωπος.

Θέλω να παραθέσω εδώ ένα παράδειγμα: ένας άντρας, που είχε πολύ ευγενικές και χαρακτηριστικά χριστιανικές ιδέες και τη στάση ενός τζέντλεμαν, νυμφεύτηκε. Φαίνονταν να είναι όλα εντάξει, μέχρι που ξεκίνησε η γυναίκα του μιαν υπόθεση μ’ έναν άλλον άντρα. Όταν είδα για πρώτη φορά τον σύζυγο, περίμενα ν’ ακούσω όλην τη λιτανεία της ζήλειας του. Δεν ήταν όμως ζηλιάρης! Έλεγε, πως είχαν συμφωνήσει, ν’ αφήσουν πλήρην ελευθερία ο ένας στον άλλον, το οποίο θεωρούσε ως μιαν τυπική συνήθεια. Είπα, πως αυτό είναι βέβαια σωστό, πως θα είχε όμως κανείς παρ’ όλ’ αυτά κάπου μιαν πρωτόγονη αντίδραση. Αυτός παρουσιαζόταν όμως τόσο ιδεολογικός, που φαίνονταν να μην αισθάνεται καμμιάν άλλην αντίδραση. Στο όνειρό του βρισκόταν ωστόσο ολόκληρο το υπόγειο στις φλόγες, κι ένας πιθηκοειδής άντρας χτυπιόταν εκεί έξαλλος από οργή. Ο ασθενής είχε φυσικά τη φυσιολογική αντίδραση! Ήταν όμως εντελώς απωθημένη και γι’ αυτό πολύ πιο καταστρεπτική, απ’ ό,τι αν την είχε αντιληφθή. Αυτές είναι οι αντιδράσεις των σκλάβων μέσα μας, στις οποίες δεν μπορείς να είσαι ούτε ευγενής ούτε λογικός.

Είμαστε τα θύματα των παθών μας και της απληστίας μας. Είμαστε «σκλάβοι», τα παθητικά θύματα συμβάντων, τα οποία πρέπει να λάβη υπ’ όψη του κανείς στην ζωή. Όταν υφίσταται όμως μια σχιζοειδής διάσπαση, όχι μόνο δεν απελευθερώνονται αυτές οι συγκινήσεις, αλλά δεν γίνονται ούτε καν αντιληπτές. Υπάρχει εδώ ένα υπέρ και κατά, αν πρέπη να τις απελευθερώνη κανείς, είναι όμως σε κάθε περίπτωση αναγκαίο, να σ υ ν ε ι δ η τ ο π ο ι ή ς τις πρωτόγονες αντιδράσεις σου. Μερικοί άνθρωποι ταυτίζονται τόσο πολύ με τα ιδεώδη τους, ώστε κατορθώνουν, να αποχωρίσουν εντελώς τις συγκινησιακές τους αντιδράσεις και να βεβαιώνουν ειλικρινά, πως δεν αισθάνονται τίποτα τέτοιο. «Το υπόγειο βρίσκεται» ωστόσο «στις φλόγες», κι εκεί υπάρχουν φυσικά όλες οι χυδαίες, θεμελιώδεις, πρωτόγονες ή ζωϊκές αντιδράσεις, στις οποίες είναι δεμένος, όχι ελεύθερα, αλλά μέσα απ’ τα πάθη του κανείς, τα οποία προβάλλονται συνήθως στα κατώτερα λαϊκά στρώματα ή τους πολιτικούς αντιπάλους.

Γνωρίζω έναν καλοαναθρεμμένον άντρα από καλήν οικογένεια, τον γνήσιο τύπο ευγενούς fin de race (καθαρής φυλής), ο οποίος σκέπτεται πιθανώς, ακόμα κι όταν πηγαίνη στην τουαλέττα ή σκουπίζη τη μύτη του, πως το κάνει αυτό διαφορετικά απ’ ό,τι οι κοινοί άνθρωποι. Ονειρεύεται σχεδόν κάθε νύχτα, πως εισβάλλουν οι κομμουνιστές στη θαυμάσια βίλλα του. Εισβάλλουν κοινοί παλιάνθρωποι και καταστρέφουν όλα τα όμορφα πράγματα, που κληρονόμησε απ’ τους προγόνους του. Καθώς δεν βρίσκεται σε μιαν ανάλυση, το θεωρεί αυτό ως μιαν παραψυχολογική προφητεία εκείνου, που πρόκειται να συμβή στην εξωτερική πραγματικότητα. Πιστεύει, πως θα καταστρέψουν οι κομμουνιστές την Ευρώπη, και δεν βλέπει, πως το όνειρο έχει μιαν πολύ προσωπική σημασία γι’ αυτόν. Έχει απωθήσει τον «άντρα του δρόμου» στον εαυτό του και τον έχει προβάλει στους κομμουνιστές. Καθένας που έχει διχαστή σ’ αυτήν την κατεύθυνση είναι στα κρυφά μαγεμένος απ’ τους κομμουνιστές και βοηθάει πίσω απ’ την ίδιαν του την πλάτη στη διάδοση του κομμουνισμού, γιατί βρίσκεται ένα μέρος του εαυτού του πίσω απ’ το Σιδηρούν Παραπέτασμα κι ελπίζει μάλιστα, πως θα κερδίσουν έδαφος οι κομμουνιστές στην Ευρώπη. Άνθρωποι που τους φοβούνται υπερβολικά, τους υποστηρίζουν έτσι και συμπαθούν τις ιδέες τους, αν και θα ήταν οι πρώτοι που θα απελπίζονταν κάτω απ’ το καθεστώς τους. Οι κομμουνιστές φέρουν (βαστάζουν) άρα συχνά την προβολή τού κοινού άντρα απ’ τον λαό, ο οποίος δεν έχει ολοκληρωθή (αφομοιωθή).

Έχουμε όλοι μας έναν συνηθισμένον άντρα ή μια συνηθισμένη γυναίκα με τις αντιδράσεις του ανθρώπου του δρόμου μέσα μας, και το πιο παράξενο είναι σ’ αυτό, ότι πρόκειται μάλιστα εδώ για μιαν όψη του Ταυτού, γιατί αυτό το τελευταίο είναι ταυτόχρονα ύψιστο και βαθύτατο. Έτσι ονομάζεται άλλωστε κι ο Χριστός στη Βίβλο ταυτόχρονα «βασιλεύς των βασιλέων» και «δούλος». Σταυρώθηκε όπως ένας σκλάβος. Κι αυτό εμφανίζεται ως ένα παράδοξο. Άνθρωποι, που δεν γνωρίζουν πολλά απ’ τη γιουγκιανή ψυχολογία και την εξατομίκευση, τα θεωρούν αυτά ως κάτι εσωτερικό (Esoterisches) και αριστοκρατικό (Aristokratisches). Δεν συνειδητοποιούν, πως το συμβάν της εξατομίκευσης εξελίσσεται πάντα σε δυό αντίθετες κατευθύνσεις: να αναπτύσσεσαι απ’ τη μια μεριά λιγότερο ταυτισμένος με τις συγκινήσεις, πιο εξατομικευμένος και διαφοροποιημένος, να αφομοιώνης (ολοκληρώνης) όμως επίσης τον «άντρα του δρόμου». Το φαινόμενο περικλείει μια διαστολή της προσωπικότητας προς τα επάνω και προς τα κάτω. Πρέπει να ολοκληρωθούν οι πιο κοινές απ’ όλες κι οι πιο μετριόφρονες ποιότητες, γιατί παρεισέρχεται αλλιώς ένα είδος ψευδούς ατομικισμού, που δεν επιτρέπεται να μπερδευτή με την πραγματικήν εξατομίκευση. Όσο ψηλότερα αναπτύσσεται ένα δέντρο, τόσο πιο βαθειά πρέπει να φτάνουν οι ρίζες του, κι όσο πιο συνειδητά εξελίσσεται κανείς, τόσο μεγαλύτερη είναι κι η αναγκαιότητα, να αποδεχόμαστε με μετριοφροσύνη και απλότητα τις γενικές ανθρώπινες αντιδράσεις. Συμβολίζει έτσι μιαν καινούργια, περαιτέρω μορφή της σκιάς στον Λούκιο ο σκλάβος, που επιθυμεί την ελευθερία. Όμως αυτός ο σκλάβος αναζητά την ελευθερία με εγωϊστικό τρόπο: ενεργεί από μόνος του (απ’ τον εαυτό του), χωρίς να προσμένη ένα σημάδι των θεών, και παραμελεί επιπλέον γυναίκα και παιδί. Γι’ αυτό και δεν μπορεί να φτάση στον σκοπό. Τον καταστρέφουν οι δυνάμεις του ασυνείδητου. Μόνον αν εμφανίζονταν η Ίσις, η λυτρώτρια, κι ο Όσιρις στο κατώφλι της συνείδησης στον Λούκιο, θα ήταν δυνατή και μια γνήσια απελευθέρωση της πλευράς του τού σκλάβου.

Σ’ αυτήν και σε μερικές ακόμα ιστορίες που ακολουθούν δεν περιέχεται τίποτα το μαγικό ή σημαντικό (Numinoses) πια. Άς θυμηθούμε: η πρώτη κι η δεύτερη ιστορία πραγματεύονταν τη μαγική δύναμη, η τρίτη είχε μαγικό περιεχόμενο. Αφού όμως δεν πραγματοποιήθηκε το γαμήλιο τετράγωνο κι εξαφανίστηκε η Charité, μια προσωποποίηση της αισθηματικής ζωής του Λούκιου, στον κάτω κόσμο κι αποχωρίστηκε μ’ αυτό ολοσχερώς, εκφυλίζονται οι παρένθετες ιστορίες. Δεν απομένει παρά μόνον ανθρώπινος ρύπος. Είναι το αίσθημα που αποφασίζει, αν είναι κάτι πολύτιμο ή όχι˙ όταν καταπιεστή γι’ αυτό η αισθηματική λειτουργία στην ζωή, δεν μπορούν να διακρίνουν πια τί είναι σημαντικό και τί τετριμμένο οι άνθρωποι. Ισοπεδώνονται όλα σε αδιαφοροποίητον ανθρώπινο ρύπο. Συμβαίνει να υπάρχη κάποιες φορές στην ανάλυση για βδομάδες και μήνες μόνον πολυλογία και το «πλύσιμο βρώμικων ρούχων». Δεν συμβαίνει τίποτα το αρχετυπικό ή σημαντικό πια, και δεν λαμβάνει χώρα καμμιά αλλαγή. Δεν μπορείς να κάνης τίποτα τότε παρά να περιμένης και να μοχθής στον μεταξύ χρόνο με τον ανθρώπινο βόρβορο.

Αμέθυστος

ΜΙΑ ΙΔΕΑ - Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ







              Αμέθυστος

ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ

Μάς εντυπωσιάζει το γεγονός πώς μετά από όσα έχουν συμβεί στην Ελλάδα οι Έλληνες συνεχίζουν να νομίζουν πώς υπάρχει κυβέρνηση. Βουλευτές να μπορούν να αναρωτιούνται "μα είναι δημοκρατία αυτή πού έχουμε;" Πόσο καιρό χρειαζόμαστε άραγε γιά να δούμε την πραγματικότητα ; Μάλλον δε μέχρι να συνειδητοποιήσουμε πώς δέν έχουμε κυβέρνηση εδώ και μήνες θα προφτάσουν να μάς την αλλάξουν. Τό τελευταίο ανέκδοτο τής ιστορίας μας : η κυβέρνηση τών Ελλήνων.

Αμέθυστος

Χρῆστος Γιανναρᾶς - Πρὸς ἕνα νέο Οἰκουμενισμό

Τὸ κείμενο βασίζεται σὲ προφορικὴ εἰσήγηση. Ἐμφανίστηκε στὰ Γαλλικὰ στὸ Contacts No. 179 (1997), pp. 202-206
καὶ σὲ ἀγγλικὴ μετάφραση στὸ Sourozh nr. 70, November 1997.
Ἀπὸ τὰ Ἀγγλικὰ μετέφρασε ἡ Ἀ. Μπύρου
Περιοδικὸ Ἐπιγνωση, τεῦχος 88, Ἄνοιξη 2004

Σήμερα, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπὸ ἕνα νέο οἰκουμενισμό. ἕναν οἰκουμενισμὸ ποὺ σκοπὸ δὲν θὰ ἔχει τὸν «διάλογο» ἀνάμεσα σὲ παραδόσεις καὶ ὁμολογίες, ἀλλὰ μᾶλλον θὰ ἔρθει νὰ ἀποκαλύψει μία νέα «σύναξη», μέσα ἀπὸ τὸ ἀντάμωμα ἀνθρώπων κάθε παράδοσης καὶ ὁμολογίας. Θὰ εἶναι ὁ οἰκουμενισμὸς ποὺ θὰ προκύψει ἀπὸ τὴν προσέγγιση ὅλων ἐκείνων ποὺ μοιράζονται τὴν ἴδια δίψα γιὰ τὴ Ζωὴ ποὺ νικᾶ τὸν θάνατο· ἀνθρώπων ποὺ ἀναζητοῦν ἀληθινὲς ἀπαντήσεις στὰ «ἀδιέξοδα» τοῦ πολιτισμοῦ ποὺ βιώνουμε σήμερα.

Αὐτὸ τὸ εἶδος τοῦ οἰκουμενισμοῦ εἶναι καίριο γιὰ μᾶς, γιατὶ ὡς Χριστιανοὶ φέρουμε εὐθύνη γιὰ αὐτοῦ τοῦ εἴδους τὰ ἀδιέξοδα. Ὁ οἰκουμενισμὸς τῆς δεκαετίας τοῦ ῾60 ἦταν πολὺ διαφορετικός, ἀφοῦ στόχο εἶχε νὰ δώσει τὴν εὐκαιρία στὶς διάφορες παραδόσεις καὶ ὁμολογίες νὰ γνωρίσουν ἡ μία τὴν ἄλλη. Κάθε παράδοση, κάθε ἐκκλησία, ἐξέφρασε τὰ πιστεύω καὶ τὶς «πεποιθήσεις» της, προκειμένου νὰ ὡριμάσει αὐτὴ ἡ ἀμοιβαία γνώση.

Στὴ ζωή μου εἶχα τὴν εὐκαιρία νὰ μιλήσω σὲ πολλὲς παρόμοιες οἰκουμενιστικὲς συναθροίσεις. Οἱ ἄνθρωποι ποὺ συμμετεῖχαν ἦταν ἀπὸ τὰ πρόσωπα πού, μερικὲς φορές, ὀνομάζουμε «ἱερὰ τέρατα» (monstres sacrés) τῆς σύγχρονης θεολογίας. Ἂς μὲ συγχωρήσετε γι' αὐτὸ ποὺ πρόκειται νὰ πῶ, ἀλλὰ ὁ κανόνας εἶναι πὼς μία σύνθεση σὰν αὐτή, εἶναι ἁπλὰ ἀδύνατον νὰ ἀνταποκριθεῖ σὲ μία τέτοια θεμελιώδη δίψα. Κουβεντιάζαμε γιὰ τὰ προβλήματα τοῦ Τρίτου Κόσμου, τοῦ φεμινισμοῦ, τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων καὶ τὰ παρόμοια. Ἀλλά, ξέρετε, εἶμαι μέλος τῆς Ἐκκλησίας γιατὶ αὐτὸ ποὺ κυρίως μὲ ἀπασχολεῖ εἶναι ἐὰν ὑπάρχει τρόπος γιὰ τὸν ἄνθρωπο νὰ «χωρέσει», νὰ χειριστεῖ καὶ νὰ αἰσθανθεῖ τὴ νίκη κατὰ πάνω στὸν θάνατο. Ὑπάρχουν τόσοι πολλοὶ διαφορετικοὶ τρόποι γιὰ νὰ δώσει κανεὶς λύση στὰ προβλήματα τοῦ Τρίτου Κόσμου ἢ στὰ ἐπίκαιρα γυναικεῖα ζητήματα· ἀλλὰ μόνο μία ὑπόσχεση κυριολεκτικὰ πατᾶ πάνω στὸν θάνατο τῆς Ἐκκλησίας.

Θὰ κάνω χρήση δυὸ λέξεων γιὰ νὰ ἐξηγήσω τί ἐννοῶ: Ἐλευθερία καὶ γνώση. Ἐπιτρέψτε μου νὰ ξεκινήσω μὲ τὴν ἐλευθερία. Ὁ τρόπος ποὺ ὁ σύγχρονος κόσμος προσλαμβάνει τὴν ἔννοια τῆς ἐλευθερίας μὲ ἀφήνει ἀδιάφορο. Εἶναι ἡ ἐλευθερία ποὺ νοεῖται ὡς ἡ δυνατότητα τῆς ἀπεριόρισης ἐπιλογῆς: ἡ ἱκανότητα νὰ διαλέγει κανεὶς ἀνάμεσα σὲ διαφορετικὲς ἰδέες, διαφορετικὲς πεποιθήσεις, διάφορα πολιτικὰ κόμματα, ἐφημερίδες κ.λπ. Τὸ δικαίωμα, μὲ ἄλλα λόγια, τοῦ ἀτόμου στὴν χωρὶς ὅρια ἐπιλογή. Ἡ ἐνσάρκωση, ἡ εἰκόνα τῆς ἐλευθερίας σήμερα, εἶναι τὸ σοῦπερ μάρκετ. Στὸν χῶρο τοῦ σοῦπερ μάρκετ ὁ καθένας μπορεῖ νὰ ἐπιλέξει γιὰ τὸν ἑαυτὸ τοῦ μέσα στὴν ἀπόλυτη μοναξιὰ τοῦ καταναλωτῆ.

Ἡ ἐλευθερία ποὺ μὲ ἐνδιαφέρει εἶναι ἐκείνη ποὺ καταργεῖ τοὺς περιορισμοὺς τοῦ κτιστοῦ κόσμου. Ἐπιτρέψτε μου νὰ σᾶς θυμήσω τὸ περιστατικὸ μὲ τὸν Πέτρο νὰ βαδίζει πάνω στὸ νερό. Οἱ μαθητές, ὅλοι μαζί, σὲ ἕνα μικρὸ πλεούμενο στὴ Γενησαρέτ. Ἡ λίμνη φουρτουνιασμένη, ἔχει ξεσπάσει καταιγίδα, εἶναι σκοτάδι, οἱ μαθητὲς φοβοῦνται. Ἀπροσδόκητα βλέπουν κάποιον νὰ ἔρχεται πρὸς τὸ μέρος τοὺς διασχίζοντας τὸ νερό. Κλονίζονται, ἔχουν πανικοβληθεῖ. Ἀλλὰ Ἐκεῖνος ποὺ τοὺς πλησιάζει τοὺς ἡσυχάζει: «Θαρσεῖτε, ἐγὼ εἰμί· μὴ φοβεῖσθε». Εἶναι ὁ Ἰησοῦς. Κι ὁ Πέτρος τοῦ ἀπαντᾶ: «Κύριε, εἰ σὺ εἶ, κέλευσόν με πρὸς σὲ ἐλθεῖν ἐπὶ τὰ ὕδατα». Ὁ Χριστὸς τὸν καλεῖ «Ἐλθέ», τοῦ λέει. Κι ὁ Πέτρος δρασκελίζει τὴν κουπαστὴ καὶ ἀρχίζει νὰ βαδίζει πάνω στὰ νερά. Τὴ στιγμὴ ἐκείνη ἀντλεῖ τὴν ὕπαρξή του ὄχι ἀπὸ τὴν ἴδια του τὴ φύση, ἀλλὰ ἀπὸ τὴ σχέση του μὲ τὸν Κύριο. Εἶναι αὐτὴ ἡ ἐλευθερία ποὺ νικᾶ τὸν θάνατο.

Ἡ Ἐκκλησία μᾶς ζητᾶ νὰ κατανοήσουμε τὴν ὑπόστασή μας ὄχι στὴ βάση τῆς κτιστῆς καὶ θνητῆς φύσης, ἀλλὰ ὡς κατόρθωμα σχέσης καὶ ἐγγύτητας μὲ Ἐκεῖνον πού μας κάλεσε ἀπὸ τὴν ἀνυπαρξία στὴν ὕπαρξη. Αὐτὸς εἶναι ὁ ὁρισμὸς τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου: αὐτὸ ποὺ συγκροτεῖ τὸ πρόσωπο βρίσκεται στὴν ἐλευθερία τῆς ἄμεσης, ὑπαρξιακῆς σχέσης μὲ τὸν Θεό. Δὲν πρόκειται ἐδῶ γιὰ κάποια ἀφηρημένη ἰδεολογία ἢ ψυχολόγημα· ἀλλὰ γιὰ κάτι πραγματικό, ἀληθινό. Ὑπάρχουμε μὲ τὸν τρόπο τῆς Ἐκκλησίας ὅταν γινόμαστε ἱκανοὶ νὰ βαδίσουμε πάνω στὸ νερό· καὶ ὁλόκληρο τὸ βίωμα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἕνας ἀσκητικὸς ἀγώνας σχεδιασμένος νὰ μᾶς διδάξει τὸν τρόπο ποὺ θὰ περπατήσουμε στὸ νερό. Δὲν εἶναι λίγες οἱ φορὲς ποὺ κανεὶς μένει μὲ τὴν ἐντύπωση ὅτι ἡ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας ἐξαντλεῖται σὲ μία προσπάθεια νὰ βελτιώσει τὴ συμπεριφορὰ τῶν ἀνθρώπων, τὸν χαρακτήρα τους, νὰ τοὺς δώσει τὴ δυνατότητα νὰ ἐλέγξουν τὰ πάθη τους... Εἶναι, βέβαια, ὅλα αὐτὰ μέρος τῆς ἀσκητικῆς μαθητείας. Ἀλλὰ τὸ τέλος τοῦ ἀγώνα εἶναι ἡ ἐλευθερία ἀπὸ τὴ φυσικὴ ἀναγκαιότητα, εἶναι ἡ δυνατότητα νὰ ὑποστασιάσουμε τὴ ζωὴ ὡς ἀγάπη, ὥστε νὰ φθάσουμε στὴν ἀλήθεια τοῦ προσώπου.

Ἡ δεύτερη λέξη ποὺ θὰ χρησιμοποιήσω εἶναι ἡ γνώση. Ἡ γνώση ὅπως τὴν κατανοοῦμε σήμερα δηλαδή, ὡς πληροφορία- δὲν μὲ συγκινεῖ. Στὶς μέρες μας ἡ ἐπιστήμη δείχνει νὰ παρατηρεῖ τὴν πραγματικότητα σάν, γιὰ παράδειγμα, νὰ κατέληγε κανεὶς νὰ πεῖ κρίνοντας ἕναν πίνακα τοῦ Van Gogh, ὅτι ἀποτελεῖται ἀπὸ ἕνα κομμάτι καμβᾶ καλυμμένο μὲ μπογιά. Ἔτσι εἶναι ἀδύνατον, μέσῳ τοῦ πίνακα, νὰ γνωρίσει τὴν προσωπικότητα τοῦ καλλιτέχνη. Ἄν, λοιπόν, ἀρκεστοῦμε στὸ ἐπίπεδο τῶν ὑλικῶν ἀπὸ τὰ ὁποῖα εἶναι φτιαγμένος ὁ πίνακας, τότε ἡ μοναδικότητα τῆς δημιουργικῆς ἔκφρασης, ἡ ἑτερότητα τοῦ προσωπικοῦ λόγου τοῦ καλλιτέχνη παραμένει ἀσπούδαστη. Μπορεῖ νὰ γράψουμε σειρὰ βιογραφιῶν γιὰ τὸν Mozart, τὴ μία μετὰ τὴν ἄλλη. Μπορεῖ νὰ αὐξήσουμε τὶς γνώσεις μας γύρω ἀπὸ τὴ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του. Ἀλλὰ εἶναι μόνο ἡ ἐμπειρία τῆς μουσικῆς τοῦ Mozart ποὺ θὰ μᾶς ἀποκαλύψει τὸ πρόσωπό του.

Θέλω μία ἐπιστήμη ποὺ νὰ μὲ καθιστᾶ ἱκανό, μέσα ἀπὸ τὴν πραγματικότητα καὶ τὴ σπουδὴ τῆς φύσης, νὰ φθάσω στὴ γνώση τοῦ προσώπου τοῦ Δημιουργοῦ. Θέλω μία γνώση ποὺ θὰ προχωρᾶ πέρα ἀπὸ τὴ φύση γιὰ νὰ φθάσει στὴν «ἑτερότητα» τοῦ Θείου προσώπου. μία γνώση ποὺ θὰ μοῦ ἐπιτρέψει νὰ κοινωνήσω μὲ αὐτὸ τὸ πρόσωπο. Ἡ γνώση τῆς προσωπικῆς «ἑτερότητας», ἡ γνώση τοῦ προσώπου, εἶναι ἕνα ἀποκορύφωμα, μία ἔκρηξη ἐλευθερίας. Γνώση καὶ ἐλευθερία δὲν χωρίζονται, γιατὶ πρέπει νὰ ἐλευθερώσω τὸν ἑαυτό μου ἀπὸ τὸν ἑαυτό μου γιὰ νὰ τὸν ἀνοίξω πρὸς τὸν ἄλλον· γιὰ νὰ κατορθώσω ν' ἀναγνωρίσω τὴν «ἑτερότητα» τοῦ ἄλλου προσώπου. Πρέπει νὰ ἐλευθερώσω τὸν ἑαυτό μου ἀπὸ ὅλες ἐκεῖνες τῆς ἀτομικές, ἐγωκεντρικὲς μορφὲς ἀντίστασης. Αὐτὸς εἶναι ὁ μοναδικὸς τρόπος γιὰ νὰ φθάσουμε στὴν ἐλευθερία: ἡ ἐλευθερία ὡς ἀγάπη καὶ ἡ ἐλευθερία ὡς γνώση. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ ὁ δρόμος γιὰ τὴ γνώση καὶ τὴν ἐλευθερία καὶ τὴν ἀγάπη, εἶναι ὁ δρόμος τῆς ἄσκησης: εἶναι αὐτὸς ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο θὰ ἐλευθερώσουμε τὸν ἑαυτό μας ἀπὸ τὶς ἀναγκαιότητες τοῦ ἐγώ. Γιὰ νὰ γνωρίσω τὸν ἄλλον εἶναι ἀπαραίτητο νὰ πῶ ἀντίο στὸν ἑαυτό μου.

Μέσα στὸ βίωμα τῆς Ἐκκλησίας συναντοῦμε δυὸ δρόμους γιὰ νὰ πορευθοῦμε τὸν ἀσκητικὸ αὐτὸ ἀγώνα: Τὴν διακονία πρὸς τὸν ἄνθρωπο, τὸ κοινωνικὸ ἔργο, καὶ τὸν μοναστικὸ ἀσκητισμό, ὅπου κανεὶς ἐργάζεται νὰ ὑπερβεῖ ἐκεῖνα τὰ ἐμπόδια, τὰ σημεῖα ἀντίστασης ποὺ δὲν τοῦ ἐπιτρέπουν νὰ κοινωνήσει μὲ τὸν Θεὸ καὶ μὲ τοὺς ἄλλους. Αὐτοὶ οἱ δυὸ δρόμοι στὴν πραγματικότητα ἔχουν τὸν ἴδιο σκοπό. Ὁ Εὐάγριος Πόντικους τὸ ὅρισε πολὺ εὔστοχα ὅταν εἶπε ὅτι ὁ Χριστιανός, καὶ ἰδιαίτερα ὁ μοναχός, ἀπομακρύνεται ἀπὸ τοὺς ἄλλους προκειμένου νὰ ἑνωθεῖ μὲ ὅλους. Δυστυχῶς, στὶς κοινωνίες ποὺ ζοῦμε, ὁ τρόπος τῆς ζωῆς ἀποκλείει καὶ τοὺς δυὸ αὐτοὺς τρόπους. Θὰ πρέπει νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι βιώνουμε ἕνα παράδοξο. Ἀφενὸς δὲν διστάζουμε νὰ δηλώσουμε ὅτι εἴμαστε μέλη τῆς Ἐκκλησίας, δηλαδὴ ἑνὸς ζωντανοῦ σώματος, καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριά, ἡ καθημερινή μας ἐπιβίωση προϋποθέτει τὴν ἀπολυταρχία τῆς ἀτομικότητας. Διαμορφώνουμε σήμερα τὴ ζωή μας πάνω στὴ βάση τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀτόμου καὶ δίνουμε ἀπόλυτη προτεραιότητα στὴν ἀτομικὴ κατανάλωση. Μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ἀκόμα κι ἡ θεολογία ἔχει γίνει ἡ γνώση περὶ τίνος πράγματος. Γεμίζουμε μὲ πληροφορίες ποὺ ἀφοροῦν τὸν Θεό. Ἀλλὰ αὐτὸ ποὺ ὁρίζει τὴ θεολογία μέσα στὴν Ἐκκλησία εἶναι ἡ πληρότητα τῆς γνώσης τοῦ ἴδιου του Θεοῦ, ἡ ἐμπειρία τῆς πίστης, ποὺ βέβαια καθόλου δὲν σημαίνει τὴν ἀπόκτηση μιᾶς συγκεκριμένης ἀτομικῆς ἰδεολογίας. Στὰ Ἑλληνικὰ ἡ λέξη «πίστη» διατηρεῖ ἀκόμη τὴν πρωτότυπη ἔννοια τῆς ἐμπιστοσύνης. Νὰ πιστεύω, σημαίνει νὰ προσφέρω τὸν ἑαυτό μου μὲ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὸν Θεὸ καὶ σ' αὐτὸν τὸν «ἄλλον» ποὺ ἀγαπῶ. Τὰ δυὸ πρόσωπα τοῦ Εὐαγγελίου, ὁ Φαρισαῖος καὶ ὁ Τελώνης, εἶναι θεμελιώδη σημαίνοντα γιὰ τὴν κατανόηση αὐτοῦ ποὺ προσπαθῶ νὰ ἐκφράσω μὲ τὴν λέξη «πρόσωπο». Ὁ Φαρισαῖος, ὡς τύπος ἀνθρώπου θρησκευόμενου, εἶναι ἱκανοποιημένος ἀπὸ τὸν ἑαυτό του, ἀπόλυτα πιστὸς στὸ Νόμο, αὐτάρκης. Δὲν χρειάζεται τὸν Θεό. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ μένει ἔξω ἀπὸ τὴ Βασιλεία Του. Ὁ ἄλλος, ὁ Τελώνης, δὲν ἔχει νὰ προσφέρει καμία ἀρετή, οὔτε κἂν καλὴ πράξη. Εἶναι ἁμαρτωλός. Δὲν στηρίζεται στὶς προσωπικές του δυνάμεις, ἔτσι τὸ μόνο ποὺ τοῦ ἀπομένει εἶναι ἡ σχέση του μὲ αὐτοὺς ποὺ ἀγαπᾶ. Καὶ παραδίδει τὸν ἑαυτὸ τοῦ σ' αὐτὴ τὴν ἀγάπη.

Ὁραματίζομαι ἕναν οἰκουμενισμὸ ποὺ οἱ ἀπαρχές του θὰ ὁρίζονται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι κάθε ἐκκλησία θὰ ὁμολογήσει τὶς δικές της ἀστοχίες. Ἐὰν ξεκινήσουμε ἀπὸ μία τέτοια ἐξομολόγηση τῶν ἱστορικῶν μας λαθῶν, εἶναι πιθανὸν ὅτι στὸ τέλος θὰ καταφέρουμε νὰ παραδώσουμε τὸν ἑαυτό μας ὁ ἕνας στὸν ἄλλον. Εἴμαστε πλήρεις λαθῶν καὶ ἀδυναμιῶν ποὺ ἔχουν παραμορφώσει τὴν ἀνθρώπινη φύση μας. Ἀλλά, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μας θυμίζει ὅτι ἀπὸ τὴν «ἀσθένεια» γεννιέται ἡ ζωὴ ποὺ θριαμβεύει πάνω στὸν θάνατο. Ὁραματίζομαι ἕναν οἰκουμενισμὸ ποὺ ἡ βάση του θὰ ὁροθετεῖται ἀπὸ τὴν ἐθελοντικὴ ἀποδοχὴ αὐτῆς τῆς ἀσθένειας.

Εἶναι πιθανὸν ὅτι θὰ ξεχάσετε τὰ περισσότερα ἀπὸ αὐτὰ ποὺ μόλις σᾶς εἶπα. Ἀλλά, θὰ ἤθελα νὰ σὰς ζητήσω νὰ θυμᾶστε αὐτὴ μόνο τὴν πρόταση: Τὸ πιὸ δύσκολο πράγμα στὴν προσωπικὴ ζωὴ ἑνὸς ἀνθρώπου καὶ δὲν ἐννοῶ τὴν πνευματική του ζωή, παρὰ ἐν γένει τὴν προσωπική του ζωή- εἶναι νὰ διακρίνει ἀνάμεσα στὸ ἀληθινὸ καὶ τὸ ψυχολόγημα. Ὁ πολιτισμός μας ἔχει ἀντικαταστήσει τὴν ὀντολογία μὲ τὴν ψυχολογία. Καὶ δὲν ἐννοῶ τὴν ἐπιστήμη τῆς ψυχολογίας ποὺ ἔχει πολλὰ νὰ μᾶς πεῖ. Ἐννοῶ τὶς ψυχολογικὲς πλάνες ποὺ κατασκευάζουμε ἀπὸ μόνοι μας, εἴτε μέσα ἀπὸ μία καθαρὰ λογικὴ διεργασία, εἴτε μέσα ἀπὸ ἕνα εἶδος ἠθικῆς αὐτοδικαίωσης. Θὰ πρέπει νὰ ξεπεράσουμε αὐτὰ τὰ εἴδωλα γιὰ νὰ μπορέσουμε νὰ ἀγγίξουμε τὴν πραγματικότητα ποὺ εἶναι ἀληθινὰ θεολογική. Πρέπει νὰ ξεχωρίζουμε ἀνάμεσα σὲ ὅ,τι εἶναι πραγματικὸ καὶ σ' αὐτὸ ποὺ εἶναι ψυχολόγημα, ὥστε κάποια μέρα νὰ κατορθώσουμε νὰ ψάλλουμε μαζὶ πώς, μὲ τὸν θάνατο κανεὶς μπορεῖ νὰ νικήσει τὸν θάνατο.

Πηγή : http://users.uoa.gr/~nektar/history/tributes/xrhstos_giannaras/pros_ena_neo_oikoymenismo.htm

Aμέθυστος

ΣΧΌΛΙΟ
Είναι ο πιό επιτήδειος εκκοσμικευμένος λόγος πού έχει γραφτεί ποτέ. Ποτέ του δέν λογάριασε αυτός ο παθιασμένος ανθρωπολόγος τον Λόγο τού Κυρίου : Χωρίς εμένα δέν μπορείτε να κάνετε τίποτε. Καί από το κείμενο αυτό απουσιάζει μόνο ο Κύριος. Θά έχουμε καιρό να το σχολιάσουμε περαιτέρω, αλλά άς κρατήσουμε αυτή την πρόταση : Θὰ εἶναι ὁ οἰκουμενισμὸς ποὺ θὰ προκύψει ἀπὸ τὴν προσέγγιση ὅλων ἐκείνων ποὺ μοιράζονται τὴν ἴδια δίψα γιὰ τὴ Ζωὴ ποὺ νικᾶ τὸν θάνατο·
Όπως ξέρουμε από την Σαμαρείτιδα ο άνθρωπος βρίσκει δικούς του τρόπους γιά να νικά τόν θάνατο. Χωρίς να το επιτυγχάνει ποτέ. Μόνον μπροστά στόν Κύριο η Σαμαρείτιδα κατάλαβε πώς ο τρόπος της δέν νικούσε τόν θάνατο, τόν απωθούσε. Μόνον ο Κύριος μάς πρόσφερε τόν τρόπο, τόν οποίο αγνοούσαμε και αγνοούμε  και συνεχίζουμε να μήν επιθυμούμε. Διότι εάν ελευθερωθούμε από το εγώ μας δέν ελευθερωνόμαστε ταυτόχρονα από το θέλημά μας. Άς μετρήσουμε πόσα θέλω έχει ο κ.Γιανναράς.

Παρασκευή 30 Ιουλίου 2010

Marie Louise von Franz --- Puer aeternus (10)

Συνέχεια από : Πέμπτη, 29 Ιουλίου 2010
Αιώνιος έφηβος και δημιουργικός GeniusEwiger Jüngling und kreativer Genius
Μέρος πρώτο: “Ο μικρός πρίγκηπας” (Saint-Exupery)
1. Η τραγική έναρξη (μέρος 9)

Διαπίστωσα πως ακόμα ένα χαρακτηριστικό του Puer aeternus είναι η τεμπελιά. Όμως όπως είναι γνωστό, ο Exupery αλλά και ο Γκαίτε δούλεψαν σκληρά. Εδώ πρέπει να πούμε: ο Puer aeternus πρέπει να μάθει να συνεχίζει την δουλειά η οποία δεν του αρέσει, αντί να κάνει μόνο την δουλειά την οποία ωθεί ο ενθουσιασμός του, γιατί αυτό μπορεί να το κάνει ο καθένας. Ακόμα και οι πρωτόγονοι, που είναι γνωστοί ως τεμπέληδες, μπορούν να το κάνουν. Μόλις τους καταλάβει κάτι δουλεύουν μέχρι εξαντλήσεως, αλλά αυτό δε θα το ονόμαζα δουλειά, αλλά φόρα την οποία τους δίνει η γιορτή της δουλειάς. Η εργασία η οποία θεραπεύει τον Puer aeternus είναι αυτή για την οποία πρέπει να βγάλει τον εαυτό του από το κρεβάτι, για να αναλάβει με την καθαρή δύναμη της θελήσεως του την βαρετή εργασία ξανά και ξανά, ακόμα και ένα μουντό πρωινό. Ο Γκαίτε είχε αναλάβει μια πολιτική θέση και υπηρετούσε στην Βαϊμάρη. Καθόταν στο γραφείο του για να διαβάζει αιτήσεις που είχαν σχέση με την φορολογία. Αυτό ήταν που στο έργο του βίωσε ως τον Αντώνιο, ακόμα και αυτό ανήκε στην ζωή του. Ο Γκαίτε ζούσε ότι έγραφε. Έμενε στο γραφείο του και αφιέρωνε το πνεύμα του σε άκρως βαρετά προβλήματα, ακόμα και αν προτιμούσε να πάει οπουδήποτε αλλού. Κατά κάποιο τρόπο κατείχε μια βαθιά κατανόηση για την ανάγκη αυτής της πτυχής της ζωής. Ως συναισθηματικός τύπος, ανέπτυξε την χαμηλού επιπέδου σκέψη του, που φαίνεται ξεκάθαρα στις βαρετές σελίδες των αποφθεγμάτων του (οι συνομιλίες του με τον Eckermann είναι άκρως απογοητευτικές).

Ο Ρουσσώ φέρεται να είπε για τον εαυτό του, πως το μεγαλύτερο σφάλμα στον χαρακτήρα του ήταν η αδράνεια του, αν και είναι γνωστό, πως εργαζόταν από το πρωί μέχρι το βράδυ και διάβαζε πολλά βιβλία. Ναι, αλλά από κάποιο είδος εργασίας πρέπει να είχε διαφύγει. Οι άνθρωποι μπορούν να εξαπατούν τον εαυτό τους με το να δουλεύουν μέχρι θανάτου, για να αποφύγουν την εργασία την οποία στην πραγματικότητα έπρεπε να κάνουν. Ο Ρουσσώ έπρεπε να βάζει τα πόδια σε ένα κουβά γεμάτο βραστό νερό για να ξεκινήσει να δουλεύει. Με τα μπάνια ποδιών δούλευε σαν σε ένα είδος τρανς. Οι Εξομολογήσεις21 του θα ήταν ίσως πιο πραγματιστικές και λιγότερο συναισθηματικές χωρίς αυτά τα μπάνια.

Σε αυτήν την συνάφεια ρωτήθηκα, αν ο συγγραφέας μπορεί να θεραπευθεί γράφοντας την νεύρωση του. Αν παραβλέψει κανείς πως αυτό δεν χρειάζεται να έχει σχέση με το ταλέντο-αυτό είναι κάτι το οποίο όλοι μας θα θέλαμε να μπορούμε. Εγώ πάντως πολύ θα' θελα να κάνω λεφτά από τις νευρωτικές γωνιές μου. Αλλά νομίζω πως το πρόβλημα έρχεται αφού έχει γραφτεί όλο το πακέτο. Ότι γράφει κανείς αφορά το προσωπικό του πρόβλημα-αλλιώς στεγνώνει το γράψιμο. Αλλά όταν έχετε γράψει το πρόβλημα ή ενώ το γράφετε, πρέπει να το ζείτε. Κάθε φορά που έκανα διάλεξη για κάποιο πρόβλημα, αυτό ερχόταν πίσω σε μένα. Παρατήρησα πως στους αντιληπτικούς τύπους το πράγμα είναι αντίστροφο: πρώτα το ζουν και μετά το γράφουν. Όταν γράφετε για ένα πρόβλημα συναντάτε συχνά συγχρονικά γεγονότα, ώστε πρέπει ταυτόχρονα να το βιώσετε. Ο Γιουνγκ μου διηγήθηκε, πως όταν έγραφε για κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα, λάμβανε επιστολές από κάθε πιθανή γωνιά της γης, από την Αυστραλία πχ, όπου παρουσιαζόταν το ερώτημα με το οποίο ασχολιόταν. Όταν κάποιος συναντά στον εαυτό του ένα σημαντικό και ζωτικό πρόβλημα, τα πράγματα έρχονται έτσι, και αυτή είναι η διαφορά μεταξύ του απλού γραψίματος για την προσωπική νεύρωση και της ανάπτυξης. Το πρόβλημα θα συνδέεται πάντα μαζί σας, και αν ταυτόχρονα το ζείτε, τότε το επόμενο που θα γράφετε θα οδηγεί ένα βήμα μπροστά. Μερικοί συγγραφείς βάζουν πάντα τον ίδιο δίσκο να παίζει, ενώ αν ζει κανείς το πρόβλημα, το επόμενο έργο δείχνει μια πρόοδο. Ο Γκαίτε ζούσε ότι έγραφε, και το επόμενο που έγραφε ήταν πάντα ένα βήμα μπροστά. Οι ρομαντικοί ποιητές επαναλαμβάνονταν πολύ πιο συχνά, γιατί έκαναν κύκλο, επειδή δεν ζούσαν ή δεν μπορούσαν να ζήσουν ταυτόχρονα. Δεν θέλω να κατηγορήσω κανένα, αλλά πρέπει να είναι κανείς προετοιμασμένος, πως αυτό πού έχει γραφεί αποκρυσταλλώνεται έξω. Πολλοί καλλιτέχνες δε θέλουν να αναλυθεί το έργο τους, γιατί φοβούνται πως τότε θα πρέπει να το ζήσουν. Αυτή είναι η αντίσταση την οποία πολλοί από αυτούς έχουν έναντι της ψυχανάλυσης-λένε πως η ανάλυση θα τους αφαιρούσε την δημιουργικότητα. Η αληθινή δημιουργικότητα όμως είναι τόσο δυνατή, που ούτε ο πιο χαρισματικός αναλυτής του κόσμου δε θα μπορούσε να την σβήσει. Για τον λόγο αυτό, η αντίσταση αυτή στο να υποβάλουν το έργο τους σε ανάλυση, είναι πολύ ύποπτη.

Μπορεί να δημιουργήθηκε η εντύπωση πως ήμουν πολύ σκληρή με τον Saint-Exupery, ο οποίος έχει αποδείξει θάρρος και ικανότητα για πραγματικές αντιδράσεις στη ζωή, και να εκφράζεται η γνώμη πως δεν μπορεί κανείς να τον κατηγορήσει πως ήταν εκτός πραγματικότητος.

Το ότι ο Saint-Exupery βάζει το πρόβατο σε ένα κιβώτιο, δεν είναι μια κίνηση φυγής. Μάλλον προέρχεται από αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί ζωτική αδυναμία, ώστε να αντέξει μια σύγκρουση. Ο Saint-Exupery θέλει να επιστρέψει στη δουλειά πάνω στην μηχανή του. Αντί να τον αφήσει να ζωγραφίσει γρήγορα ένα πρόβατο, ο πρίγκηπας από το άστρο τον βασανίζει λέγοντας του πως στην ζωγραφιά το ένα και το άλλο είναι λάθος, έτσι ώστε ο Saint-Exupery ταλαντεύεται μεταξύ της μηχανής και του παιδιού, η σημασία του οποίου του είναι συνειδητή, και το οποίο του την σπάει με τυπικά παιδικό τρόπο. Είναι σίγουρος πως και το επόμενο πρόβατο δε θα είναι σωστό, και πως θα υπάρξουν πάλι ένα σωρό ερωτήσεις, και στην πραγματικότητα πρέπει να αντιμετωπίσει μια επείγουσα κατάσταση, δηλαδή να επιδιορθώσει την μηχανή του. Αν το πάρετε συμβολικά, σημαίνει μια σύγκρουση μεταξύ των απαιτήσεων της εξωτερικής και της εσωτερικής ζωής, πράγμα που επιφέρει μια μεγάλη ένταση. Πως μπορείτε να εκπληρώνετε τις απαιτήσεις της εξωτερικής πραγματικότητας, που θα ήταν σώφρον και ορθό, και ταυτόχρονα αυτές της εσωτερικής ζωής; η δυσκολία βρίσκεται στο ότι οι απαιτήσεις της εσωτερικής ζωής απαιτούν χρόνο. Δεν μπορείτε να κάνετε για πέντε λεπτά μια ενεργητική φαντασία και μετά να πάτε να κάνετε κάτι άλλο! Όταν κάποιος βρίσκεται σε ανάλυση, τα όνειρα πρέπει να γράφονται, που είναι η αρχή, γιατί μέχρι εκείνη την στιγμή, ο άνθρωπος δεν έχει κάνει τίποτα. Θα' πρεπε να διαλογιστεί κανείς πάνω σ' αυτά. Είναι “full time job“, αλλά πολύ συχνά είναι και οι ανάγκες της εξωτερικής ζωής παρούσες. Αυτή είναι μια από τις χειρότερες και δυσκολότερες εντάσεις, που πρέπει να αντέξει κανείς-να είναι ικανός να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κάθε κατάστασης. Η αδύναμη προσωπικότητα-και δεν εννοώ με “αδύναμη” μια ηθική κριτική-αντιδρά με μια συντετμημένη απάντηση, με το φέρει μια τελική απόφαση, να κάνει το ένα και να αφήσει το άλλο. Εδώ έχουμε την ανικανότητα να αντέξει κανείς την ένταση μέχρι ενός συγκεκριμένου σημείου. Μια αδύναμη προσωπικότητα αντιδρά ανυπόμονα, ενώ η ισχυρή μπορεί να παραμείνει για περισσότερο χρόνο μέσα στην ένταση. Στην περίπτωση μας βλέπουμε πως μετά την τρίτη προσπάθεια να ζωγραφίσει το πρόβατο, ο Saint-Exupery παραιτείται και ζητά μια συντετμημένη λύση, για να μπορέσει να επιστρέψει στην μηχανή του. Αυτό είναι ένδειξη αδυναμίας που φαίνεται και σε άλλα χαρακτηριστικά: ο πλανήτης του πρίγκηπα πχ είναι πολύ μικρός, ο ίδιος είναι πολύ ευαίσθητος, ή για να πάρουμε την πρώτη ζωγραφιά, ο ήρωας δεν βγαίνει από το φίδι που καταβροχθίζει, την μάνα δηλαδή. Θα δείτε επίσης, αν κοιτάξετε φωτογραφίες του Saint-Exupery, πως έχει ένα περίεργα “χωρισμένο” πρόσωπο: το κάτω μέρος είναι σαν σε ένα εφτάχρονο αγόρι, η έκφραση του στόματος είναι εντελώς ανώριμη-ένα μικρό αφελές παιδικό στόμα, το πιγούνι λεπτό και μικρό, ενώ το πάνω μέρος δίνει την εντύπωση ενός πολύ ευφυούς και ώριμου άνδρα. Κάτι είναι αδύναμο και απλά παιδικό. Γι' αυτό υπάρχουν κάποιες εντάσεις που δεν μπορεί να αντέξει. Αυτό το σχόλιο δεν το εννοώ ως κριτική αλλά ως διαπίστωση, όπως την κάνει ο γιατρός, που λέει, πως ο ασθενής δεν είναι δυνατός και μάλλον δε θα επιζήσει την πνευμονία. Πρόκειται δηλαδή για την διαπίστωση μιας τραγικής πραγματικότητος.

Υπάρχουν και άλλοι άνδρες, που είναι βουτηγμένοι στο πρόβλημα του Puer aeternus, και οι οποίοι έχουν την δύναμη, να αντέξουν περισσότερο την σύγκρουση, και οι οποίοι αντιδρούν περισσότερο λόγω καθαρής ανυπομονησίας, παρά από τραγική αδυναμία. Αυτός που υποφέρει από το μητρικό σύμπλεγμα δεν θέλει να αντέχει (αντιμετωπίζει) πολύ συχνά την ίδια κατάσταση. Στο βιβλίο Αιών για παράδειγμα λέει ο Γιουνγκ:

Η ανεκπλήρωτη επιθυμία του γιου για την ζωή και τον κόσμο πρέπει να παρθεί στα σοβαρά. Θέλει να αγγίξει το πραγματικό, να αγκαλιάσει την γη, να γονιμοποιήσει τον αγρό του κόσμου. Κάνει όμως ανυπόμονες προσπάθειες, γιατί η μυστική ενθύμηση, πως τον κόσμο και την ευτυχία μπορεί να τα πάρει δωρεάν-δηλαδή από την μητέρα-παραλύει την ορμή και την αντοχή του. Το κομμάτι του κόσμου που κάθε τόσο συναντά, όπως και κάθε άνθρωπος, δεν είναι ποτέ το ακριβώς σωστό, γιατί δεν δίνεται, δεν του έρχεται, συμπεριφέρεται άτεγκτα, θέλει να κατακτηθεί και υποτάσσεται μόνο στη δύναμη...για όλα αυτά χρειάζεται ένα άπιστο έρωτα, ένα που μπορεί να ξεχάσει την μητέρα...22

Βλέπουμε λοιπόν πως η ανυπομονησία είναι μερικές φορές συνέπεια του μητρικού συμπλέγματος. Νομίζω πως και στον Saint-Exupery είναι έτσι. Αλλά σε αυτά προστίθεται κάτι τραγικό, μια εκ γενετής αδυναμία, για την οποία δεν μπορούμε να τον καταστήσουμε υπεύθυνο. Αυτό σημαίνει πως η ζωτικότητά του είναι κατά κάποιο τρόπο μειωμένη, και αυτό είναι μια τραγική μοίρα, ενάντια στην οποία δεν μπορεί να γίνει τίποτα.

Όταν ο Γιουνγκ στην συνάφεια αυτή μιλά για ένα “άπιστο έρωτα”, εννοεί την ικανότητα, να μπορεί κανείς να απομακρύνεται, από καιρού εις καιρόν, από μια σχέση. Αυτό οδηγεί σε ένα άλλο πρόβλημα: ο Puer aeternus, με την αρνητική έννοια της λέξης τείνει πολύ συχνά, να είναι στις σχέσεις του υπερβολικά ενθουσιασμένος, υπερβολικά αδύναμος και υπερβολικά “καλό παιδί, και έχει ανεπαρκείς γρήγορες κινήσεις αυτοπροστασίας. Προσλαμβάνει για παράδειγμα υπερβολικά από τους άνιμι των γυναικών που είναι γύρω του: αν μια από αυτές κάνει μια σκηνή, γιατί θέλει να εκθέσει κάτι από αυτόν, απορροφά πολύ από το γεγονός. Μια μέρα όμως θα έχει ξεχειλίσει, και απλά φεύγει όντας κρύος και αδιάφορος. Μπορούμε να πούμε πως συνειδητά (στο συνειδητό μέρος του) είναι πολύ αδύναμος και υποχωρητικός, και η ασυνείδητη σκιά είναι πολύ βάρβαρη, αδιάφορη και άπιστη. Είδα μερικούς τέτοιους άνδρες. Πήραν από τις φιλενάδες τους κυριολεκτικά τα πάντα (εκεί που θα περίμενε κανείς πως η γυναίκα θα αντιδρούσε βίαια) και μετά έφυγαν μια μέρα όπως ο τυπικός Puer aeternus, για να αφιερωθούν σε μια άλλη γυναίκα, και χωρίς να απαντήσουν στην προηγούμενη ούτε μια ερώτηση. Δεν υπήρξε μετάβαση. Το υποχωρητικό “καλό παιδί”, ο άνδρας ο οποίος υποχωρεί πολύ, αντικαθίσταται ξαφνικά από μια ψυχρή σκιά ενός εγκληματία, που δεν έχει καμιά ανθρώπινη σχέση. Το ίδιο συμβαίνει και στην ανάλυση: τα παίρνουν όλα, δεν έρχονται ποτέ με τις αντιστάσεις τους, και δεν αντιπροσωπεύουν ποτέ την θέση τους ενώπιον τού αναλυτή. Ξαφνικά όμως, ως κεραυνός εν αιθρία, λένε πως πάνε σε ένα άλλο αναλυτή, ή ότι θέλουν να παρατήσουν την ανάλυση, και εσείς πέφτετε από τα σύννεφα, αν δεν είχατε κατά λάθος παρατηρήσει πως κάτι τέτοιο ετοιμαζόταν. Κανένα ευχαριστώ, τίποτα. Έχει απλά τελειώσει. Από την μια έχουμε μια ψυχρότητα και ανεξαρτησία ή αρσενική βιαιότητα, και μετά εκφράζεται αυτό σε μια αρνητική, απάνθρωπη και άσχετη(προς τα γεγονότα) μορφή. Αυτό είναι χαρακτηριστικό για πολλούς Pueri aeterni. Θα κόστιζε πολύ περισσότερο κόπο, να επεξεργαστεί κανείς το πρόβλημα πού έχει ενώπιον του, παρά απλά να υποχωρήσει και αμέσως να φύγει.

ΤΕΛΟΣ ΠΡΩΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Aμέθυστος

KATAΡΓΕΙ ΤΙΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΠΟΛΙΤΩΝ Η ΝΕΑ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

πηγή : κριτική ενημέρωση/ http://www-voulgari.blogspot.com/


Mε ημερομηνία 27 Μαίου 2010 αλίευσα με καθυστέρηση σήμερα (29/7/2010) την ακόλουθη είδηση από το bbc news: http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/politics/8707355.stm

To Yπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου θα καταργήσει το σχέδιο για την ηλεκτρονική Εθνική Αστυνομική Ταυτότητα (Κάρτα Πολίτη) εντός 100 ημερών και όλες οι ταυτότητες που έχουν ήδη εκδοθεί θα ακυρωθούν, δήλωσε η Γραμματεύς του Υπουργείου Theresa May.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα πάντα, η νέα κυβέρνηση του Η.Β. θα περάσει πρώτα την σχετική νομοθεσία για την κατάργηση του προγράμματος των νέων ηλεκτρονικών ταυτοτήτων από την Βουλή και σκοπεύει να έχει επιτύχει την κατάργησή τους μέχρι τον Αύγουστο. Προγραμματίζουν την ακύρωση της λειτουργίας των ήδη κυκλοφορούντων νέων ταυτοτήτων μέχρι την 3η Σεπτεμβρίου και, σύμφωνα με δηλώσεις υπουργών, θα καταστραφούν όλα τα ψηφιακά αρχεία των ταυτοτήτων αυτών. Επίσης όσοι αγόρασαν τις νέες ταυτότητες δεν θα αποζημιωθούν για τα χρήματα που κατέβαλαν για την αγορά τους.

Η κατάργηση έρχεται έπειτα από την αντίδραση των Βρεττανών πολιτών κατά της άνευ προηγουμένου καταστρατήγησης των προσωπικών ελευθεριών μέσω της νέας ηλεκτρονικής ταυτότητας, η οποία σημειωτέον είναι το αντίστοιχο αυτής που έχει προγραμματίσει να μας επιβάλλει υποχρεωτικά και η δική μας κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στην Ελλάδα: Περιέχει πολλά βιομετρικά δεδομένα, φωτογραφία, δακτυλικά αποτυπώματα και επιπλέον προσωπικά δεδομένα σε αόρατο ηλεκτρονικό τσιπ.

Nεώτερο δημοσίευμα της Guardian επίσης επιβεβαιώνει την πρόθεση της κυβέρνησης συνασπισμού του Η.Β. για την άμεση κατάργηση των ηλεκτρονικών βιομετρικών ταυτοτήτων: http://www.guardian.co.uk/commentisfree/libertycentral/2010/jun/09/id-cards-damian-green

ΕΙΝΑΙ ΚΑΙΡΟΣ ΝΑ ΠΙΕΣΟΥΜΕ ΚΙ ΕΜΕΙΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥΣ ΓΙΑ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ «ΚΑΡΤΑΣ ΠΟΛΙΤΗ» ΟΠΩΣ ΑΠΟΚΑΛΟΥΝ ΤΗΝ ΝΕΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΕΧΟΥΝ ΕΦΟΔΙΑΣΕΙ ΉΔΗ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ!

BΡΕΤΑΝΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΑΝΤΙΣΤΕΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

To Βρεττανικό κόμμα UKIP αντιδρά στην ηλεκτρονική ταυτότητα για τους Βρεττανούς πολίτες με την ερώτηση: "(ΘΕΛΕΤΕ)ΝΑ ΣΑΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΙ ΣΑΝ ΜΟΣΧΑΡΙΑ;"
 
Σχόλιο
Μπορούμε να δούμε λοιπόν καθαρά πώς στήν Ελλάδα έχουμε έλλειμμα Δημοκρατίας και σάν κράτος καί σάν πολίτες. Καί γι αυτό κοσμικές δυνάμεις πέτυχαν αυτό πού εμείς θα προσπαθήσουμε να πετύχουμε χρησιμοποιώντας δυνάμεις οι οποίες δέν ανήκουν στό βασίλειο τού Καίσαρος, όπως και στήν περίπτωση τών ταυτοτήτων, καί μάλλον θα αποτύχουμε καί αυτή τή φορά. Διότι η εκκλησία δέν μπορεί ατιμωρητί να είναι η δύναμις οποιουδήποτε έθνους, όπως το διδαχθήκαμε πικρά στήν περίοδο τού "Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών".
 
Αμέθυστος

Πέμπτη 29 Ιουλίου 2010

ΜΑΡΤΥΡΙΑ : ΘΑΥΜΑΣΤΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΠΑΪΣΙΟΥ

                   πηγή : http://ahdoni.blogspot.com/                                                                
 
                                                                                                    

Μαρτυρία κ. Ξυναρή Νικολάου, κατοίκου Πάφου της Κύπρου:

«Το επάγγελμα μου είναι υδραυλικός. Μια μέρα τον Ιούλιο του 1997, τελείωσα την εργασία μου και μάζευα τα εργαλεία μου για να τα βάλω στο αυτοκίνητο. Ήταν σούρουπο, δεν έβλεπα καλά. Είχε έναν «ττέλιν» (σύρμα) πού απλώνουν τα ρούχα και κρεμόταν απ’ αυτό άλλο «ττέλιν» με ένα γάντζο δύο πόντους στην άκρη. Αφού μάζεψα τα εργαλεία και σηκώθηκα να πάω στο αυτοκίνητο, μπήκε ο γάντζος στο μάτι μου και έμεινα ακίνητος, σαν το ψάρι στο αγκίστρι.

»Φώναξα «βοήθεια» με όλη μου την δύναμη.

Έτρεξε ο κύριος πού είχε το σπίτι, με είδε και μου είπε να μου βγάλη τον γάντζο. Του είπα όχι, διότι έφοβόμουν μήπως βγάζοντας το με τυφλώση. Του είπα να πάη στο αυτοκίνητο μου να φέρη μια πένσα, να μου κόψη το «ττέλιν» και να με πάη στις πρώτες βοήθειες, να μου το βγάλουν εκεί».

»Μέχρι να πάη και να ξανάρθη, εγώ έκλαιγα και λυπόμουν επειδή είχα τρία παιδιά και δεν ήθελα να έχουν ένα πατέρα τυφλόν.

»Έκείνη την στιγμή εμφανίστηκε μπροστά μου ένας άνθρωπος λεπτός με μαύρα ράσα. Μόλις είδα τον άνθρωπο αυτόν και έβαλα τον σταυρό μου, ένιωσα ένα ρίγος και ένιωσα το χέρι του κάτω από το μάγουλο και έσπρωχνε την κεφαλήν μου επάνω και βγήκε από το μάτι μου ο γάντζος.

»Όταν ήρθε ο άνθρωπος πού πήγε να φέρη την πένσα, πήγαμε στις πρώτες βοήθειες. Με εξέτασαν οί γιατροί, τους διηγήθηκα τί συνέβη και δεν πίστευαν. Στην κόρη του ματιού είχε ένα κόψιμο. Μου έδωσαν μια αλοιφή και για τρεις-τέσσερις μέρες έπρεπε να εχω κλειστό το μάτι μου με μια γάζα.

»Την επομένη μέρα μπαίνοντας σ’ ένα μαγαζί βλέπω ψηλά στον τοίχο σε φωτογραφία τον άνθρωπο πού εμφανίστηκε μπροστά μου. Ερώτησα την κυρία πού είχε το κατάστημα ποιος είναι. Μου είπε ότι είναι ενας μοναχός πολύ ακουστός πού ονομάζεται Παΐσιος. Έπρεπε να πάρω αυτήν την φωτογραφία, διότι ήταν κάτι το ανεκτίμητο για μένα. Την παρακάλεσα να αγοράσω την φωτογραφία να της δώσω όσα θέλει. Αυτή μου έδωσε ένα βιβλίο, πού γράφει για τον π. Παΐσιο. Το διάβασα την ίδια μέρα και έκτοτε το έχω μέσα στο αυτοκίνητο μου για φυλακτό».

Πηγή: Ιερομονάχου Ισαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου, σελίδες: 360-361
http://vatopaidi.wordpress.com/
http://agioritikovima.blogspot.com/

Aμέθυστος

Marie Louise von Franz --- Puer aeternus (9)

Συνέχεια από : Τετάρτη, 28 Ιουλίου 2010
Αιώνιος έφηβος και δημιουργικός GeniusEwiger Jüngling und kreativer Genius
Μέρος πρώτο: “Ο μικρός πρίγκηπας”(Saint-Exupery)
Η τραγική έναρξη(μέρος 8)

Το μικρό αγόρι από τα άστρα στην ιστορία μας, θέλει λοιπόν ένα πρόβατο. Ακούμε πως το χρειάζεται για να τρώει τα υπερβολικής ανάπτυξης δένδρα, που είναι προφανώς εικόνα της μητέρας που καταβροχθίζει. Με την πρώτη ματιά λοιπόν, η επιθυμία για ένα πρόβατο φαίνεται θετική, αφού το άστρο απειλείται από την υπερβολική ανάπτυξη των δένδρων, δηλ από το μητρικό σύμπλεγμα. Παρουσίασα μέχρι τώρα την όλη ιστορία ανάποδα, δηλ το πρόβατο ως μέρος του μητρικού συμπλέγματος, που το ενδυναμώνει και δεν είναι το κατάλληλο φάρμακο για την υπερβολική ανάπτυξη. Όπως μου φαίνεται βρισκόμαστε πάλι μπρος σε κάτι με διπλή σημασία. Με ποιο τρόπο βοηθά το πρόβατο την καταπολέμηση του μητρικού συμπλέγματος; Η ιστορία λέει ότι τρώει τα νέα βλαστάρια που συμβολίζουν την υπερβολική ανάπτυξη του μητρικού συμπλέγματος. Σε ποιο βαθμό μπορεί ο άνθρωπος της μάζας μέσα μας να βοηθήσει εναντίον του μητρικού συμπλέγματος; Θα τόν καταβρόχθιζε η μάνα λιγότερο αν της δινόταν;  Θα' ταν ο λύκος λιγότερο επικίνδυνος γιατί θα ήταν χορτάτος, αν το πρόβατο βάδιζε εθελοντικά  μέσα στον λάρυγγά του; Δεν πιστεύω πως ένας γιος, που παραδίνεται στις καταβροχθιστικές επιθυμίες της μάνας του, μπορεί να βελτιώσει τα πράγματα. Αυτό δεν αντιστοιχεί στην εμπειρία μου, γιατί το καταβροχθίζον σύμπλεγμα γίνεται με κάθε μπουκιά που παίρνει μεγαλύτερο και χοντρότερο.

Τι μπορεί να βοηθήσει ένα άνδρα να ξεφύγει από την μάνα του; Αν ακολουθεί το σχήμα ζωής που  είναι ήδη δεδομένο-δηλαδή να ελευθερωθεί από την μάνα του-τότε κάνει το σωστό. Ας υποθέσουμε πως ακούει μια βασική ψυχολογική τοποθέτηση πως ο καθένας πρέπει να ελευθερωθεί από την μάνα του. Αν το κάνει, ακολουθεί πράγματι μια νοοτροπία προβάτου. Το κάνει “επειδή το λένε”, και έτσι ξεφεύγει από την μάνα του. Αυτό είναι εντελώς ορθό. Πολύ λίγοι νεαροί άνδρες έχουν μια πραγματική ατομικότητα, που είναι αρκετά δυνατή για να μπορέσουν με δική τους ορμή να αποσπαστούν από την μητέρα. Το κάνουν μέσω της κοινότητας. Στην χώρα μας πχ είναι η στρατιωτική υπηρεσία που βοηθά τους νεαρούς άνδρες να ξεπεράσουν το μητρικό σύμπλεγμα. Η σύνδεση με την μητέρα σε πολλούς βελτιώνεται ή και θεραπεύεται μέσω της στρατιωτικής υπηρεσίας. Είναι η νοοτροπία του προβάτου, ο άνθρωπος της μάζας, που τους κάνει να πάνε στον στρατό, αλλά η  προσαρμογή στην κοινότητα μπορεί να τους βοηθήσει-τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα-να αποσπαστούν από την μητέρα. Η στρατιωτική υπηρεσία λειτουργεί για τους νεαρούς άνδρες από απλούστερα (κατώτερα) κοινωνικά στρώματα όπως οι ανδρικές τελετές μύησης στις πρωτόγονες φυλές.

Μπορούμε να πούμε πως κάθε είδος ταπείνωσης, κάθε τι που δεν είναι ατομικό και κάθε προσαρμογή στο κοινό βοηθούν εναντίον του μητρικού συμπλέγματος. Δηλαδή όπως ήδη αναφέραμε: το να κάνει κανείς την δουλειά του, να πάει στρατό, να προσπαθεί να συμπεριφέρεται όπως όλοι οι άλλοι, πράγματα που κάνουν τον άνδρα με το μητρικό σύμπλεγμα να αποβάλει την τόσο τυπική γι' αυτόν αντίληψη, πως αυτός είναι κάτι ιδιαίτερο και δεν χρειάζεται να κάνει όλες αυτές τις κατώτερες προσπάθειες προσαρμογής. Για τον λόγο αυτό είναι-μέχρι ενός σημείου, και για κάποιο χρονικό διάστημα και όχι ολοκληρωμένο-ένα φάρμακο το να είναι κανείς απλά κάποιος ή και κανένας μέσα στην μάζα. Αυτό είναι οπωσδήποτε το πρώτο βήμα να ξεφύγει κανείς από την προσωπική μητέρα.

Βλέπετε λοιπόν-similia similibus curantur(το ίδιο θεραπεύει το ίδιο). Το να γίνει κανείς άνθρωπος της μάζας είναι από ψυχολογικής άποψης πολύ επικίνδυνο, βοηθά όμως ενάντια στον κίνδυνο μιάς  λανθασμένης ατομικότητος την οποία ο άνδρας αναπτύσσει εντός του μητρικού συμπλέγματος. Βλέπει τότε τον εαυτό του εκτεθειμένο σε ένα άλλο κίνδυνο, και το φάρμακο που στην περίπτωση αυτή χρειάζεται είναι επομένως επικίνδυνο. Παρόλα αυτά μπορούμε να αξιολογήσουμε θετικά το γεγονός πως ο πρίγκηπας από τα άστρα θέλει ένα πρόβατο. Μέσα στην ιδανική, θεϊκή απομόνωσή του θέλει την συντροφιά της μαζικής ψυχής. Αυτό θα μεγάλωνε τον κόσμο του μικρού του άστρου. Στον αστρικό κόσμο του δεν υπάρχουν ζώα. Αν λοιπόν πάρει κάποιο, αυτό είναι ένα κομμάτι γήινου ενστίκτου και φαίνεται πολύ θετικό. Μπορεί όμως να ερμηνευθεί και αρνητικά, γιατί δεν είναι μια συνειδητή πραγμάτωση, αλλά αντάλλαγμα ενός ενστίκτου για ένα άλλο. Γι' αυτό νομίζω, μπορούμε να βγάλουμε ένα τελικό συμπέρασμα και να πούμε πως το πρόβατο είναι μάλλον αρνητικό.

Σε αυτά προστίθεται ότι το πρόβατο είναι μέσα στο κιβώτιο. Εννοώ πως προτιμά να πάρει το πρόβατο μαζί του πάνω, παρά να έρθει αυτός κάτω στο πρόβατο. Θέλει να το τραβήξει πάνω στα άστρα. Ένα πρόβατο όμως είναι κάτι που έχει την θέση του στην γη. Αν λοιπόν για να το αποκτήσει έμενε στην γη, τότε αυτό θα ήταν κάτι που θα μπορούσε να τον φέρει στην πραγματικότητα. Με τον ίδιο τρόπο τραβιέται προς την γη ένας άνδρας που εκτελεί την στρατιωτική του υπηρεσία ή κάνει άλλες επώδυνες προσαρμογές. Αν όμως πάρετε το πρόβατο στον κόσμο της φαντασίας της παιδικής ηλικίας, τότε αυτό δεν είναι προσαρμογή στην πραγματικότητα, αλλά μάλλον μια ψευδοπροσαρμογή. Αυτό είναι στον Saint-Exupery κάτι πολύ ιδιαίτερο και λεπτό. Για τον ίδιο εγκυμονεί ένας ιδιαίτερος κίνδυνος εκεί, στον οποίο αντιδρά πολύ περίεργα. Επαινεί την προσκόλληση στη γη, την κοινωνική προσαρμογή, την υποταγή στην γήινη αρχή, την αποδοχή των όρων της αγάπης (έρωτα) κτλ, αλλά στην πραγματικότητα δεν τα πολυπιστεύει. Αφομοιώνει όλον αυτόν τον πραγματικό κόσμο διανοητικά, με το να τον προσλαμβάνει στον δικό του φανταστικό κόσμο. Αυτό είναι ένα τρικ που εφαρμόζουν πολλοί Pueri aeterni: όταν αντιληφθούν πως πρέπει να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα, αυτό είναι γι' αυτούς μια διανοητική ιδέα, την οποία προσπαθούν να πραγματοποιήσουν στην φαντασία και όχι στην πραγματικότητα. Αυτή η ιδέα πραγματοποιείται μόνο στην σκέψη και σε ένα φιλοσοφικό επίπεδο, και όχι στο επίπεδο της πράξης. Φαίνεται σαν να έχουν καταλάβει πολύ καλά, σαν να έχουν την σωστή στάση, σαν να γνωρίζουν ακριβώς τι είναι σημαντικό και ορθό. Αλλά δεν το κάνουν. Αν διαβάσετε τα έργα του Saint-Exupery θα μπορούσατε να μου αντιτείνετε πως δεν είναι Puer aeternus: πάρτε τον σεΐχη από έργο Citadelle17, ένας ώριμος άνδρας που έχει αναλάβει ευθύνη πάνω στη γη. Δέστε τον Riviere στην Νυχτερινή πτήση18: δεν είναι Puer aeternus, αλλά ένας άνδρας που αποδέχεται τις υποχρεώσεις του. Είναι ένας ενήλικος άνδρας, αρρενωπός άνδρας, και όχι ένα αγόρι με μητρικό σύμπλεγμα. Στην φαντασία του είναι όλα παρόντα, αλλά ο Saint-Exupery δεν ζούσε ούτε τον σεΐχη ούτε τον Riviere. Φανταζόταν μόνο, και η ιδέα του ενήλικου άνδρα που κατέβηκε στη γη υπήρχε μόνο στην φαντασία του, αλλά ποτέ δεν την βίωσε. Αυτό είναι νομίζω ένα από τα πιο πολύπλοκα προβλήματα αυτού του νευρωτικού συμπλέγματος. Ο Puer aeternus τείνει να καταπιάνεται με όλα που θα ήταν ορθά γι' αυτόν, για να πάρει πίσω την απόφαση στον φανταστικό και θεωρητικό κόσμο του. Δεν μπορεί να περάσει το όριο και να πάει από την φαντασία στην πράξη. Αυτή είναι και η επικίνδυνη στροφή στην ανάλυση τέτοιων ανθρώπων, γιατί αν ο αναλυτής δεν έχει τα μάτια του στο πρόβλημα αυτό σαν ξύπνια αλεπού, η ανάλυση μπορεί φαινομενικά να προχωρά θαυμάσια, ο Puer aeternus θα τα καταλαβαίνει όλα, θα αφομοιώσει την σκιά και τα πράγματα, ότι πρέπει να δουλέψει και να κατεβεί στη γη, αλλά όλα αυτά είναι μόνο φαινομενικά, αν δεν τον τρέχετε από πίσω. Όλη η αφομοίωση λαμβάνει χώρα στον ουρανό και όχι στη γη, στην πραγματικότητα. Συχνά είναι τα πράγματα τόσο προχωρημένα, ώστε πρέπει κανείς να παίζει την γκουβερνάντα και να ρωτάει τι ώρα σηκώνεται το πρωί, πόσες ώρες έχει δουλέψει κτλ. Είναι μια πολύ κουραστική εργασία, αλλά έτσι είναι τα πράγματα, γιατί αλλιώς η αυταπάτη της φαντασίας προχωράει, και εκεί μέσα μπορεί και ο αναλυτής πολύ εύκολα να εγκλωβιστεί.

Πρέπει τώρα να εξετάσουμε το πρόβατο μέσα στο κιβώτιο. Όταν αφομοιώνετε κάτι διανοητικά το βάζετε σε ένα κιβώτιο. Μια έννοια είναι ένα κιβώτιο. Όταν ο Saint-Exupery βάζει με ανυπομονησία το πρόβατο μέσα στο κιβώτιο, τότε αποδέχεται την ιδέα, μόνο ως ιδέα. Υπάρχει αλλά μόνο μέσα στο κιβώτιο των σκέψεων του. Ο μικρός πρίγκηπας βρίσκει την ζωγραφιά το ίδιο καλή όσο και ένα πραγματικό πρόβατο. Όλα όμως μένουν στον κόσμο της σκέψης.

Κάποιος με ρώτησε αν ο Saint-Exupery θα παρέμενε καλλιτέχνης εάν είχε θεραπευθεί από την Puer aeternus προσωπικότητα του. Το να είναι κανείς “θεραπευμένος” από την νεύρωση του Puer, δεν σημαίνει “θεραπευμένος από το να είναι καλλιτέχνης”. Σε ότι αφορά τον Γκαίτε, μπορούμε να δούμε μαρτυρίες ενός μητρικού συμπλέγματος στα πρώιμα γραπτά του, και ο ίδιος φοβόταν πως τίποτα δε θα του έμενε αν εγκατέλειπε εντελώς την Puer-νοοτροπία του. Αλλά πέρασε μέσα από την κρίση, και παρόλο που ο Puer στο βιβλίο του Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου19 αυτοπυροβολήθηκε, ο Γκαίτε επέζησε.

Στους πραγματικά πολύ μεγάλους καλλιτέχνες υπάρχει στην αρχή πάντα ένας Puer, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί. Αν ένας άνδρας πάψει να είναι καλλιτέχνης αφού έχει αποβάλει τον Puer, δεν ήταν στην πραγματικότητα ποτέ καλλιτέχνης. Αν η ανάλυση αποτρέπει τέτοιους ψευδοκαλλιτέχνες από το να είναι καλλιτέχνες, ακόμη καλύτερα. Δεν πρέπει όμως να ξεχνούμε πως ο Saint-Exupery δεν εκφράζει μόνο ένα προσωπικό του πρόβλημα. Περιγράφει μια συλλογική νεύρωση. Έχει αναπτύξει στην λογοτεχνία τόσο όμορφα την κατάσταση του Puer. Έθεσε το ερώτημα. Υπάρχει ένας τύπος καλλιτέχνη, που δεν μπορεί όπως ο Γκαίτε να τοποθετήσει αλλού τον πήχη, και για τον λόγο αυτό δεν επιζεί ως καλλιτέχνης. Δεν μπορούμε να πούμε πως δεν είναι καλλιτέχνες, αλλά δεν μεγαλώνουν. Στο έργο Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου, ο Γκαίτε δεν είχε τελειώσει με το πρόβλημα του Puer. Είχε συνεχιστεί και στα άλλα του έργα. Στο Torquato Tasso20 τοποθέτησε το πρόβλημα ένα βήμα πιο μπροστά. Με το να αντικειμενοποιεί τον Puer στον Tasso και τον ενήλικα στον Αντώνιο, τον άνδρα που ήθελε να ζήσει πάνω στη γη, είχε αποκοπεί από το πρόβλημα. Μετά το πρόβλημα έγινε μια σύγκρουση που συνεχίστηκε στον Φάουστ. Το αίσθημα λέει αν ο ποιητής αναπτύσσεται και βγαίνει από το πρόβλημα ή όχι. Το να αντικειμενοποιήσει κανείς τον Puer είναι μόνο το πρώτο βήμα.

Αμέθυστος.

Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΡΩΜΑΝΙΔΗΣ

Είναι εντυπωσιακό καί ανεξήγητο το γεγονός πώς ενώ ο Ρωμανίδης έχει αντιμετωπίσει στά κείμενά του τίς αιρέσεις τού οικουμενισμού, δέν έχει καμία συνέχεια. Μάλιστα όπως μάς πληροφορεί στήν Δογματική του συνεκρούσθη κατά μέτωπο σχεδόν μέ τό σύνολο τής θεολογικής σχολής Θεσ/νίκης η οποία συμφώνησε με τίς κακοδοξίες τού Μαρτζέλου καί κάποιων άλλων καθηγητών υπεράνω πάσης υποψίας. Άς δούμε με συντομία μερικά θέματα. Κι άς ξεκινήσουμε με τήν σύγχρονη εσχατολογία η οποία έχει τόσο κυρίαρχο ρόλο στήν ψευτοεκκλησιολογία τού Ζηζιούλα.

«Η λήθη τής παραδόσεως, γράφει ο Ρωμανίδης, τής θεώσεως τών Αγίων ξεκινά με την υπό τού Αυγουστίνου καταβίβαση τής Βασιλείσας τού Θεού σε κτίσμα και ταύτιση αυτής με την εκκλησία ή με το λαό τού θεού. Διότι ταυτίζουν ανοήτως οι Δυτικοί και οι μαθητές τους τη Βασιλεία τού Θεού με κάποια αποκατάσταση τού λαού τού Θεού. Χωρίς να διακρίνουν μεταξύ τής αποκαταστάσεως και της Θείας δυνάμεως η οποία ενεργεί την αποκατάστασιν. Η έλευσις της βασιλείας δέν ταυτίζεται μέ την έλευσιν αποκαταστάσεως (όπως την κατάλαβε ο Ιούδας) αλλά δηλώνει την φανέρωση τής αιωνίως υπαρχούσης δυνάμεως και χάριτος τού Θεού και υπό των ανθρώπων μέθεξιν αυτής τής χάριτος.

Άγιος Συμεών
Έτσι ο λόγος τού Χριστού «αμήν λέγω υμίν, ότι εισίν τινές τών ώδε εστηκότων οίτινες ού μή γεύσωνται θανάτου έως άν ίδωσιν την Βασιλείαν τού Θεού εληλυθείαν εν δυνάμει». Εξεπληρώθη αμέσως με την μεταμόρφωση τού Χριστού, όταν οι τρείς απόστολοι είδον την φυσικήν Δόξαν και Θεότητα τού Χριστού. Η μεγαλύτερη απόδειξις της αιρετικής διδασκαλίας τών Δυτικών και οικουμενιστών είναι και η καταβίβασις τής εορτής τής μεταμορφώσεως από Δεσποτική σε δευτερεύουσα εορτή υπό τού πάπα.

Άς συνεχίσουμε με την προσπάθεια της θεολογικής σχολής, ιδίως τού Μαρτζέλου και τής ακολουθίας του, να αμαυρώσει τη θεολογία τού Ρωμανίδη, γιά να ανοίξει δρόμο στόν οικουμενισμό και στή θεολογία τής ετερότητος τού Ζηζιούλα. Λέει λοιπόν ο Ρωμανίδης «ολόκληρον το διδακτικόν προσωπικόν τού τμήματος θεολογίας τού Α.Π.Θ. κατήργησε το δόγμα περί τών κοινών και ακοινωνήτων τής Αγίας Τριάδος. Καί όμως «η διαφοροποίησις τών τριών προσώπων συνίσταται εις τόν τρόπον υπάρξεως αυτών, ουδόλως εις τήν ουσίαν και στίς ενέργειες αυτών, οι οποίες άνευ ουδεμιάς ελαττώσεως ή αλλοιώσεως ή παραλλαγής υπάρχουν αιωνίως και αϊδίως εκ τού Πατρός διά τού Υϊού εν Πνεύματι Αγίω. Δηλ. ο Πατήρ είναι η αιτία τής υπάρξεως τών υποστάσεων τού Υϊού και τού Αγίου Πνεύματος, αλλά όχι τής ουσίας και τών ενεργειών αυτών»

«Καί όμως οι καθηγητές Ματσούκας, Μαρτζέλος και Τσελεγγίδης υποστήριξαν το 1994 πώς ο πατήρ ειναι η Αιτία τής υπάρξεως και της δικής Του ουσίας και τών δικών Του φυσικών ενεργειών, εκτός τών υποστάσεων». ΑΚΡΙΒΩΣ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ Ο ΖΗΖΙΟΥΛΑΣ ΚΑΙ Ο ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ.

«Αυτές οι απόψεις όμως είναι σαφώς αιρετικές αφού καταργούνται τα κοινά τής Αγίας Τριάδος καί ταυτίζονται με τα ακοινώνητα. Τά κοινά δέν έχουν αιτίαν ή τρόπον υπάρξεώς τους από τον Πατέρα, αλλά είναι τα κοινά πού έχουν ο Υϊός καί το Άγιον Πνεύμα συναϊδίως από τον Πατέρα,αλλά και με τόν Πατέρα. Πώς είναι δυνατόν να έχει τρόπον και αιτίαν υπάρξεως το «ομοούσιον» τού Υιού και τού Αγίου Πνεύματος με τόν Πατέρα; Καταργείται το Σύμβολον τής Πίστεως και επιστρέφουμε στά ομοιούσια.»

Ο δέ κ.Ζηζιούλας γιά αν στηρίξει τη διδασκαλία του περί ετερότητος επικαλείται την διδασκαλία τού Μ.Αθανασίου, διότι τήν εποχή τού Μ.Αθανασίου επικρατούσε ακόμη η ταύτισις τών όρων ουσίας και υποστάσεως. Ο άνθρωπος πού πιστεύει στήν εξέλιξη τής θεολογίας.

Από εδώ όμως πηγάζουν καί οι νεώτερες θεολογικές αστοχίες πώς ευχαριστούμε τάχα γιά τά δώρα τόν Πατέρα όπως καί ο Κύριος , καταργώντας τοιουτοτρόπως την θεότητα τού Κυρίου ή πώς μέσω τού Αγίου Πνεύματος διά τού Υϊού ενωνόμαστε με τόν Πατέρα, όπως χαριτολογεί ασχέτως ο π.Βασίλειος Θερμός.

Τελειώνοντας άς δούμε και την θεολογία τού Γιανναρά, με την βοήθεια τού ελέγχου τής θεολογίας τού Ακινάτη εκ μέρους τού Κάλλιστου Αγγελικούδη, διότι η συνάντηση στή Βιέννη τής Αυστρίας πλησιάζει και κανείς δέν ενδιαφέρεται.

Από την παράγραφο 532 και έπειτα τού κειμένου τού Αγγελικούδη, βρίσκουμε τόν Αγγελικούδη να καταγγέλλει τον Ακινάτη πώς λανθασμένα ισχυρίζεται ότι ο Θεός παρήγαγε τά όντα στό είναι με την βούλησή Του και λανθασμένα συνεχίζει πώς είναι η αγάπη με την οποία αγαπά την αγαθότητά Του, αιτία τής δημιουργίας τών πραγμάτων. Το πνεύμα το Άγιο λέει ο Ακινάτης, προβαίνει (πρόεισι) κατά τον τρόπο τής αγάπης.

Ο κ.Γιανναράς χειροτερεύοντας ακόμη περισσότερο τά πράγματα μεταφέρει τίς αιτίες πού εφευρίσκει ο Ακινάτης γιά τη Δημιουργία, στή Γένεση και την εκπόρευση.

Απαντά όμως ο Αγγελικούδης ότι εκτός τού ότι δέν έχουμε καμμία απολύτως γνώση τής ουσίας και γενήσεως και εκπορέυσεως , οτιδήποτα αναφέρεται από τούς Πατέρες γιά να παρηγορήσουν την νόησή μας, γιά αιτία, ειπώθηκε γιά να εικονιστεί πώς είναι ο Θεός, η μονάδα και η τριάδα, δέν ειπώθηκε θεολογικά. «Προβαίνει λοιπόν το Πνεύμα το Άγιο με τον τρόπο τής αγάπης με την οποία αγαπά ο Θεός τόν εαυτό του ισχυρίζεται ο Ακινάτης και συμπεραίνει : άρα είναι αρχή της δημιουργίας τών πραγμάτων το Πνεύμα το Άγιο»

Καί μάς καθιστά φανερό λοιπόν ο Ακινάτης πώς το Άγιο Πνεύμα δέν είναι αγάπη, γιατί αυτά πού λέγεται πώς προβαίνουν κατά τον ίδιο τρόπο, δηλώνουν ομοιότητα όχι ταυτότητα μεταξύ τους. Όπως ακριβώς όταν λέμε ότι το χρυσάφι προέρχεται από το ποτάμι σύμφωνα με τον τρόπο τού σιδήρου. Αλλά προφανώς καταλαβαίνουμε ότι το σίδερο είναι διαφορετικό από το χρυσάφι.

Θα συνεχίσουμε την προσπάθειά μας μετά τίς διακοπές.

Αμέθυστος

ΣΧΟΛΙΟ ΑΠΟ ΤΟΝ Κ. ΚΥΠΡΙΑΝΟ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ.

Κατά τη γνώμη μου ο μακαριστός π. Ρωμανίδης κάνει ένα βασικό αφετηριακό λάθος. Δεν μπορεί να γράφει : "Καί όμως «η διαφοροποίησις τών τριών προσώπων συνίσταται εις τόν τρόπον υπάρξεως αυτών, ουδόλως εις τήν ουσίαν και στίς ενέργειες αυτών, οι οποίες άνευ ουδεμιάς ελαττώσεως ή αλλοιώσεως ή παραλλαγής υπάρχουν αιωνίως και αϊδίως εκ τού Πατρός διά τού Υϊού εν Πνεύματι Αγίω. Δηλ. ο Πατήρ είναι η αιτία τής υπάρξεως τών υποστάσεων τού Υϊού και τού Αγίου Πνεύματος, αλλά όχι τής ουσίας και τών ενεργειών αυτών»".


Σημ. Δεν γνωρίζω αν το σε εισαγωγικά ("...") είναι του π. Ρωμανίδη ή των μεταπατερικών, όπως αυτοσυστήνονται, θεολόγων.

Ειδικότερα, αυτό το "η διαφοροποίησις τών τριών προσώπων συνίσταται εις τόν τρόπον υπάρξεως αυτών", και δη το "διαφοροποίηση", εμπίπτει στη διερεύνηση της θείας Ουσίας, η οποία ερμηνεύεται υπαρξιακά.

Αν το δούμε φιλοσοφικά και βαθύτερα θεολογικά, όταν ο άνθρωπος αποφαίνεται διερευνητικά για το "Είναι", ουσιαστικά καταγίνεται με το "υπάρχειν ως". Τίποτα όμως δεν μπορεί να κάνει γι΄ αυτό καθ΄ εαυτό το Είναι. Ας αρκεσθούμε, λοιπόν, στην αλληλοπεριχώρηση των θείων Υπάρξεων αφήνοντας παράμερα το τι σημαίνει και τι συμβαίνει (στα θεία Πρόσωπα) με αυτή.

Σημειώνω ότι γράφω αυτά, μη γνωρίζοντας αν η θεολογία του π. Ρωμανίδη έχει αντιταχθεί σαφώς με τον παρεισφρύσαντα όρο : "τρόπος ύπαρξης". Κάτι που διαφαίνεται στο : "Τά κοινά δέν έχουν αιτίαν ή τρόπον υπάρξεώς τους από τον Πατέρα " κλπ. Ελπίζω, δε, να γίνει αντιληπτό ότι ενδεχόμενη παρεξήγηση δική μου των γραπτών (εδώ) του π. Ρωμανίδη δεν οφείλεται σε μένα. Υπάρχουν κενά στο άρθρο και η συμπλήρωσή τους από τον σχολιαστή (εμένα) υπόκειται σε ακούσια, οπωσδήποτε, υπερβολή ή ακόμη και αδικαιολόγητη παρέμβαση.

Σωστά επομένως απαντά ο Αγγελικούδης γράφοντας : "... εκτός τού ότι δέν έχουμε καμμία απολύτως γνώση τής ουσίας και γενήσεως και εκπορέυσεως , οτιδήποτε αναφέρεται από τούς Πατέρες γιά να παρηγορήσουν την νόησή μας, γιά αιτία, ειπώθηκε γιά να εικονιστεί πώς είναι ο Θεός, η μονάδα και η τριάδα, δέν ειπώθηκε θεολογικά".

Τη ζημία την έχει κάνει οπωσδήποτε η πολυπραγμοσύνη των, σε πολλά θέματα, ορθοτομούντων και βάζοντας σε τάξη κάποια πράγματα. Αλλά όταν ανάγουν τον "τρόπο ύπαρξης" στο Είναι, στη θεία Ουσία, τότε όλα πάνε χαμένα. Τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος δεν αποτελούν "τρόπο υπάρξεως". Αποτελούν αυτό τούτο το Είναι. Πέραν αυτού, ο ανθρώπινος λόγος οφείλει να καταπαύει και να μην φλυαρεί στοχαζόμενος, έστω, θεολογικά.

.

Τετάρτη 28 Ιουλίου 2010

Marie Louise von Franz --- Puer aeternus (8)

Συνέχεια από : Δευτέρα, 26 Ιουλίου 2010
Αιώνιος έφηβος και δημιουργικός GeniusEwiger Jüngling und kreativer Genius
Μέρος πρώτο: “Ο μικρός πρίγκηπας” (Saint-Exupery)
1. Η τραγική έναρξη (μέρος 7)

Στην μυθολογία, το πρόβατο έχει μια ιδιαίτερη σχέση με τον κόσμο του θεϊκού παιδιού. Σίγουρα θα θυμάστε παραστάσεις με την Παρθένο Μαρία, το βρέφος Ιησού και τον Ιωάννη τον Πρόδρομο που παίζουν με ένα αρνί. Φυσικά είναι το αρνί μια ενσάρκωση του Χριστού, όμως στην τέχνη εκφράζεται ως κάτι ξεχωριστό από Αυτόν. Αυτός ο ίδιος είναι ο αμνός που θυσιάζεται, ο agnus Dei. Στην τέχνη, το πρόβατο είναι φίλος του Χριστού, που φυσικά σημαίνει (όπως πάντα, όταν ένας Θεός απεικονίζεται μαζί με ένα ζώο) πως είναι το τοτέμ του, μια ζωική μορφή εμφάνισής του. Στην γερμανική παράδοση υπάρχει η πίστη πως οι ψυχές των αγέννητων παιδιών ζουν ως πρόβατα στο βασίλειο της Frau Holle, ένα είδος θεάς-μητέρας γης, και αυτές οι ψυχές ταυτίζονται με “τα νέφη των αμνών”. Οι αγρότες θεωρούσαν αυτά τα μικρά νέφη-αμνούς ως ψυχές αθώων παιδιών. Όταν την “ημέρα του Ιννοκέντιου” εμφανίζονται πολλά τέτοια μικρά νέφη, πίστευαν πως είναι προαναγγελία για τον θάνατο πολλών παιδιών. Αν ερευνήσουμε περαιτέρω τις παραδεδομένες αντιλήψεις για τα πρόβατα, θα δούμε πως φέρουν σύμβολα της αθωότητας, και πως μπορούν πολύ εύκολα να επηρεαστούν από το κακό μάτι και την μαγεία. Πιο εύκολα από κάθε άλλο ζώο μπορούν να μαγευθούν και το κακό μάτι μπορεί μάλιστα να τα σκοτώσει. Στα πρόβατα αποδίδεται επίσης η έκτη αίσθηση, γιατί η συμπεριφορά τους αφήνει να εννοηθεί πως έχουν πρόγνωση. Αυτή η αίσθηση προβάλλεται σε πολλά κατοικίδια. Τα άλογα και οι μέλισσες πρέπει επίσης να έχουν την αίσθηση. Η πρόγνωση δεν περιορίζεται στα πρόβατα. Σύμφωνα όμως με την λαϊκή παράδοση, η ευαισθησία προς μάγεμα είναι ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των προβάτων.

Λόγω του άσπρου χρώματος, είναι το γάλα όπως και το πρόβατο σύμβολο αθωότητος και καθαρότητος, και μπορεί εύκολα να μαγευθεί. Μια από τις κύριες ενασχολήσεις των μάγων και μαγισσών στις αγροτικές περιοχές, είναι να χαλάνε το γάλα των γειτόνων τους. Για τον λόγο αυτό πρέπει να λαμβάνουν άπειρα μέτρα προστασίας: μετά τις εφτά το βράδυ, δεν επιτρέπεται η μεταφορά του γάλακτος στους δρόμους, ο κουβάς πρέπει να αναποδογυριστεί πριν αρμεχθεί η αγελάδα, πρέπει να πει κανείς τρία άβε Μαρία κτλ. Οι κανόνες υγιεινής που ακολουθούμε δεν μπορούν να συγκριθούν με τα μέτρα εναντίον της μαγείας παλαιότερων εποχών, που ήταν πολύ πιο σύνθετα: αν πχ μια μάγισσα απλώς περάσει από το δρόμο το γάλα θα ξινίσει ή θα γίνει κατευθείαν μπλε. Αν ρίξει κάποιος βασκανία στον στάβλο, το γάλα θα είναι από εκείνη την στιγμή γαλάζιο, και πρέπει να έρθει ο εξορκιστής. Είναι ενδιαφέρον πως τα σύμβολα του ιδιαίτερα καθαρού και αθώου, είναι τόσο εκτεθειμένα στην μόλυνση και επίθεση από το κακό. Αυτό συμβαίνει γιατί τα αντίθετα έλκονται, και η αθωότητα είναι μια πρόκληση για τις δυνάμεις του σκότους.

Στην πρακτική ζωή του Puer aeternus, δηλαδή του άνδρα που δεν έχει ακόμα ξεχωρίσει από το αρχέτυπο του αιώνιου εφήβου, παρατηρούμε επίσης την τάση να είναι εύπιστος, αφελής και ιδεαλιστής. Γι' αυτό προσελκύει αυτόματα ανθρώπους που τον απογοητεύουν και εξαπατούν. Παρατήρησα συχνά κατά την διάρκεια της ανάλυσης τέτοιων ανδρών, πως προσελκύονται μοιραίως από αμφιβόλου ποιότητος γυναίκες, ή διαλέγουν φίλους, για τους οποίους δεν έχεις καλή αίσθηση. Είναι σαν να προσκαλούσε η άπειρη (χωρίς πείρα) αφέλεια τους και ο λανθασμένος τους ιδεαλισμός αυτομάτως το αντίθετο. Δεν έχει όμως νόημα να τους προειδοποιήσει κανείς για τέτοιες σχέσεις. Γιατί αυτός που συμβουλεύει θα γίνει ύποπτος για ζήλια και δε θα εισακουσθεί. Τέτοια αφέλεια και παιδική αθωότητα μπορεί να θεραπευθεί από τις ψευδαισθήσεις της μόνο με τις απογοητεύσεις και κακές εμπειρίες. Οι προειδοποιήσεις είναι άσκοπες. Τέτοιοι άνδρες πρέπει να μάθουν από την εμπειρία, αλλιώς δε θα βγουν ποτέ από την “αθωότητά” τους. Είναι σαν βλέπουν οι λύκοι-απατεώνες και άλλοι καταστροφικοί άνθρωποι-σε τέτοια πρόβατα την νόμιμη λεία τους. Αυτό μας οδηγεί βέβαια ακόμα πιο βαθιά στο όλο πρόβλημα της θρησκευτικής μας παράδοσης.

Όπως είναι γνωστό ο Χριστός είναι ο καλός ποιμήν, και εμείς τα πρόβατα του. Αυτή είναι μια ιδιαίτερα σημαντική εικόνα μέσα στην θρησκεία μας, η οποία είχε αρνητική επίδραση, γιατί εμείς ως πρόβατα του Χριστού διδαχθήκαμε από την Εκκλησία, πως δεν μας επιτρέπεται να σκεφτόμαστε ή να έχουμε δική μας γνώμη, αλλά απλά να πιστεύουμε. Αν πχ δεν μπορούμε να πιστεύουμε στην ανάσταση της σάρκας -ένα υψηλό μυστήριο που δεν μπορεί κανείς να κατανοήσει- τότε πρέπει απλά να πιστέψουμε. Όλη μας η θρησκευτική παράδοση δρούσε προς αυτή την κατεύθυνση, με το αποτέλεσμα, μόλις εμφανιστεί ένα άλλο σύστημα, ας πούμε φασισμός ή κομμουνισμός, όντας τόσο συνηθισμένοι να κλείνουμε τα μάτια και να μην σκεφτόμαστε, να πιστεύουμε τον φύρερ ή το Κρεμλίνο. Είμαστε πράγματι προπονημένοι να είμαστε πρόβατα! Όσο η ηγετική προσωπικότης έχει ένα αίσθημα ευθύνης ή το ιδανικό είναι καλό, είναι όλα εντάξει. Η εκδίκηση αυτής της θρησκευτικής ανατροφής δείχνεται στον πολιτισμό μας πολύ αρνητικά, γιατί ο άνθρωπος του δυτικού χριστιανικού πολιτισμού είναι πολύ πιο επιρρεπής στις μαζικές επιδημίες από τον ανατολικό άνθρωπο. Τείνει να πιστεύει συνθήματα, γιατί πάντα του έλεγαν πως υπάρχουν πολλά που δεν μπορεί να καταλάβει, αλλά απλά πρέπει να τα πιστεύει, και τότε θα σωθεί. Έχουμε ανατραφεί στην ψυχολογία του προβάτου, και αυτή είναι μια τρομερή σκιώδης πλευρά της χριστιανικής ανατροφής, την οποία τώρα πληρώνουμε.

Το έργο του Saint-Exupery δείχνει πως ήταν κατηλειμμένος από αυτή την ιδέα. Στο έργο του Citadelle16: "το να κτιστεί η ειρήνη σημαίνει να κτιστεί ένας στάβλος αρκετά μεγάλος ώστε να χωρέσει όλο το κοπάδι, και όλο το κοπάδι να μπορεί να κοιμηθεί εκεί μέσα. (Τι ιδανικό! Να βάλει την ανθρωπότητα να κοιμηθεί!) Το να κτιστεί η ειρήνη σημαίνει να δανειστούμε από τον Θεό τον ποιμενικό χιτώνα, ώστε όλοι οι άνθρωποι να μπορούν μπουν κάτω από αυτόν, τον θεϊκό χιτώνα.” Βλέπουμε πως ταυτίζεται με τον Θεό. Αυτός είναι η θεότητα, που δέχεται την ανθρωπότητα κάτω από τον χιτώνα της-η θρησκευτική μεγαλομανία του Puer aeternus.

Και τώρα έρχεται ένα άλλο σύμπλεγμα: “Αυτός είναι σαν μια μάνα που αγαπά τους γιους της, και ο ένας γιος είναι φοβιτσιάρης και ευαίσθητος, ένας άλλος καίγεται για ζωή, και άλλος είναι ίσως καμπούρης, ένας άλλος κακομαθημένος, αλλά όλοι με την διαφορετικότητά τους κινούν την καρδιά τής μητέρας, και όλοι με την διαφορετικότητα τής αγάπης της υπηρετούν την φήμη της.”

Εδώ βλέπουμε πως η θρησκευτική εικόνα του θεϊκού ποιμένα και των προβάτων αναμειγνύεται με επικίνδυνο τρόπο με την συναισθηματικότητα του μητρικού συμπλέγματος. Ξαφνικά ποιμένας είναι η μητέρα, και τα παιδιά τα πρόβατα. Και τότε έρχεται ο λύκος, τρώει τον ποιμένα και παίρνει τον χιτώνα, και τότε δέστε τι παθαίνουν τα πρόβατα! Αυτή είναι απλά η ευκαιρία για τον λύκο! Στην θρησκευτική ή την κοινωνική κατάσταση, λύκοι μπορεί να είναι οι μεγάλοι δικτάτορες και ηγέτες, που έχουμε σήμερα, ή οποιοδήποτε πρόσωπο που στην δημόσια ζωή ψεύδεται και εξαπατά. Στην ιδιωτική ζωή είναι ο άνιμους της μάνας -που- καταβροχθίζει, ο οποίος αναλαμβάνει τα ινία του προβάτου-γιου. Και υπάρχουν ευγενείς, αφοσιωμένοι γιοι, που πιστεύουν πως την μητέρα τους, την γριά κυρία, πρέπει να τιμούν, και πως πρέπει να είναι και καβαλιέρ της. Δεν βλέπουν πως ο άνιμους της μάνας τους έχει καταβροχθίσει και πως τρέφεται από την αθωότητά τους. Ο καταβροχθίζων άνιμους της μάνας τρέφεται μερικές φορές από την αθωότητα και τα καλύτερα και πιο αφοσιωμένα συναισθήματα του γιου. Και εδώ ο βοσκός έφαγε το πρόβατο.

Aμέθυστος

Σύντομο σχόλιο στα σχόλια της Von Franz

Αυτά τα κείμενα, είναι διεισδυτικά, ασχολούνται με τα προβλήματα μας. Μας προκαλούν έλξη και απώθηση. Εικονίζουν τον αγώνα της Γνώσης, τον όποιον πέτυχαν οι Έλληνες φιλόσοφοι, μέσω της Τραγωδίας αλλά έχασαν οι Δυτικοί μέσω της εσωτερικότητος του υποκειμένου, αφού παγιδεύτηκαν σ’ένα ΕΓΩ που δεν μπορεί να πράξη, να θεραπευθεί. Ο βασικός μύθος της Δύσεως, του Αρθούρου και του Χρυσού δισκοποτηρου, διδάσκει την δυσκολία της Γνώσης! Δηλαδή της απόκτησης ΝΟΥ, που είναι το χαμένο κέντρο της ψυχής, όπως έλεγε και ο Λορεντζάτος. Χωρίς ΝΟΥ δεν μπορεί να υπάρχει ούτε πιστός, ούτε Χριστιανός άνθρωπος. Στόν μύθο του Αρθούρου λοιπόν, ο Πάρσιφαλ ο αναζητητής, βρίσκει γρήγορα το ζητούμενο, παρακολουθεί την Ιερουργία με το Χρυσό δισκοπότηρο που έχει την τροφή της αθανασίας, αλλά δεν ρωτά, τι είναι αυτο; Γιατί; Τις βασικές ερωτήσεις που μας οδηγούν στην Γνώση. Οι βασικοί άξονες της Ελληνικής Φιλοσοφίας. Αυτό-επαναλαμβάνεται και στο μυθιστόρημα του Απουλήιου. Στο σημερινό απόσπασμα λέει ο Λούκιος: Τι ωραία Ιστορία, άν είχα μολύβι θα την έγραφα! Δεν ρωτά, τι νόημα έχει αυτή η Ιστορία; Και ξαναχάνεται στο σπήλαιο του Πλάτωνα, αλυσσοδεμένος. Νομίζοντας για πραγματικότητα τις σκιές που προβάλλονται στον τοίχο απέναντί του! Ανίκανος για πράξη, που θα τον ελευθερώση πρός το Φώς της Γνώσης!

Μεγαλώσαμε στο τέλος μιας πατριαρχικής κοινωνίας, δηλαδή μιας κοινωνίας η οποία ρύθμιζε τον Γάμο χωρίς έρωτα. Μεγαλώσαμε με γονείς ανέραστους όπου ο πατέρας εξασκούσε την δύναμή του και η μητέρα την αντίδρασή της. Η Εκκλησία βοηθούσε και έτρεφε αυτό το οικογενειακό Μαρτύριο με τους Κανόνες της. Ο κληρικαλισμός σήμερα συνεχίζει αυτό το δυσσώδες πατριαρχικό καθεστώς. Μ’αυτούς τους αξιοθρήνητους κληρικούς που υποδύονται τους αντιπροσώπους του Θεού ή και τις ενσαρκώσεις Του, όπως στον Ινδουισμό. Όπως ακριβώς και οι Πατεράδες μας ή οι Μαννάδες μας, ανάλογα με την κατανομή της δυνάμεως . Αυτοί οι εγκληματίες επέβαλλαν στις ψυχές των παιδιών τους, να λατρεύουν το είδωλό τους, σαν θεότητα! Γι’αυτό είμαστε ακόμη ένας Λαός χωρίς Γνώση, δηλαδή παθητικοί, χωρίς δυνατότητα πράξης. Οι Αργεντίνοι π.χ. ελευθερώθηκαν από το Δ.Ν.Τ. επειδή ήταν αγελαδάρηδες, δεν ήταν αγρότες. Στους αγρότες επιβάλλεται εύκολα η γυναίκα τους.

Ένα παράδειγμα θα τα φωτίσει όλα! Ζητάει ο μαραζωμένος γιός να επιστρέψει στην Ιδιαίτερη πατρίδα του και να συνεχίσει την εκμετάλλευση της περιουσίας, τώρα μάλιστα που η κρίση ρίχνει τους πάντες στη φτώχεια. Η στρίγγλα η Μάννα όμως, αρνείται, διότι, έτσι υποβαθμίζεται ο γιός της, και δεν θα έχει μούτρα για την κοινωνία. Μέχρις εδώ είναι γνωστά. Στο παραλήρημά της όμως, υμνεί το Εγώ της, τα κατορθώματα της, την δύναμή της, τον μύθο της, την μοναδικότητα της. Στην μυθική της προσπάθεια να νικήσει το ΕΓΩ του γιού της για να συνεχίση να είναι πιστός της.

Αυτό λέγεται κατάληψη από το αρνητικό μητρικό αρχέτυπο. Ο Γιός θα είναι το αιώνιο θύμα, ο νέος, το μωρό της μαμάς, ο πιστός της.

Υπάρχει και το αντίστοιχο πατρικό για τις κόρες. Οι οποίες στην θέση του ΝΟΥ, βάζουν τον πατέρα τους. Η διαστροφή βρίσκεται στην υπακοή. Γιατί ο άνθρωπος υπακούει και πουλά την ελευθερία του; Διότι η κάθε Μάννα και κάθε Πατέρας δίνει στα παιδιά αυτά να καταλάβουν τον έρωτά τους, την προτίμησή τους σε αυτά από τις συζύγους η τους συζύγους. Λόγω της γλυκύτατης μοιχείας!

Η θεραπεία είναι το ειδέναι. Δώσε αίμα για να λάβης πνεύμα. Εγκατέλειψε την ειδωλολατρεία, την αλυσσίδα του αίματος για να ζήσεις! Ο Μπαμπάς, η μαμά, ο παππάς, ο Δάσκαλος, ο Δεσπότης, δεν είναι Θεοί. Ούτε οι πολιτικοί, ούτε οι συγγραφείς!

Πρέπει να είμαστε απαιτητικοί πρίν δώσουμε την εκτίμησή μας! Για να αναπτύξουμε έστω την κριτική σκέψη. Και ας περιμένει ο ΝΟΥΣ να μας οδηγήσει στον Θεό! Τουλάχιστον να πετύχουμε την απελευθέρωσή μας, οι μαύροι. Υπάρχει μεγαλύτερη σκλαβιά από του Έλληνα; Να είναι σκλάβος στο σπίτι του, με την «αγάπη» των γονιών του, οι οποίοι με την ψήφο μας μάχονται λυσσαλέα, εδώ και 150 χρόνια, σαν την Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, να κερδίσουν την διακυβέρνηση του σπιτιού τους;!

Αμέθυστος.

MARIE-LOUISE VON FRANZ: Ο ΧΡΥΣΟΣ ΓΑΪΔΑΡΟΣ (15)

Συνέχεια από : Παρασκευή, 23 Ιουλίου 2010

Το μητρικό σύμπλεγμα
Κεφάλαιο 8ο
Η Charité, ο Τλεπόλεμος κι η χθόνια σκιά

Είμαστε στο τέλος, ένα ευτυχισμένο τέλος στο υπερπέραν, της ιστορίας της Ψυχής και του Έρωτα. Έχουν βυθιστή όλα πίσω στο συλλογικό ασυνείδητο, απ’ όπου είχαν έρθει, το οποίο σημαίνει, ότι δεν ήταν ακόμα δυνατή μια πραγματοποίηση στη συλλογική συνείδηση.

Μπορεί να παρατηρήση κανείς, σε μικρότερο βαθμό, κάτι παρόμοιο και στην ψυχολογική ιατρική πράξη. Έχουν πολύ συχνά κάποιοι άνθρωποι σημαντικά (numinose) όνειρα, είναι όμως τόσο απομακρυσμένοι απ’ το να καταλάβουν το ασυνείδητό τους, ώστε δεν φτάνουν, ακόμα και σε συνεργασία μ’ έναν αναλυτή που εξηγεί τη συμβολική, στη συνείδησή τους τα μηνύματα. Συμβαίνουν όλα μόνο στο «υπερπέραν» και δεν κατανοούνται. Μένουν ωστόσο, παρ’ όλ’ αυτά, κάπου να υπάρχουν˙ έχουν μάλιστα ένα αόρατο, θετικό αποτέλεσμα.

Η θετική επίδραση φαίνεται στην αφήγησή μας στο εξής: αποφασίζει ο Λούκιος να λιποτακτήση, και μάλιστα κατ’ αρχάς, αφού έχουν ακούσει η Charité κι αυτός (ο γάιδαρος-Λούκιος) την ιστορία της Ψυχής και του Έρωτα απ’ την ηλικιωμένη γυναίκα – όχι προηγουμένως. Πρέπει να τον έχη λοιπόν κάπου ζωογονήση η ιστορία, να του έχη δώσει ελπίδα και θέληση για ζωή, έστω και μόνον ασυνείδητα. Η Charité έχει κι αυτή επίσης επηρεαστή, γιατί πηδάει γρήγορα πάνω στην πλάτη του γαϊδάρου, όταν αυτός δραπετεύη, για να φύγη μαζί του. Κι όταν προσπαθή να τους σταματήση και τους δυό η γριά μάγισσα, της δίνει ο Λούκιος μια δυνατή κλωτσιά, που τη ρίχνει αναίσθητη , κι αυτοί τρέχουν μακριά.

Όλ’ αυτά είναι ένα ασυνείδητο θετικό αποτέλεσμα του παραμυθιού, παρ’ όλο που το ουσιαστικό του περιεχόμενο δεν είχε γίνει αντιληπτό. Η Voluptas κι η ομορφιά συγκινούν τη συνείδηση του Λούκιου, γιατί λέει, όταν ακούη την ιστορία: «Τί θαυμάσια ιστορία, να είχα μονάχα ένα μολύβι και θα μπορούσα να τα σημειώσω όλα!». Μπορεί να παρατηρήση κανείς εδώ, πώς ενεργεί ο αισθητισμός. Αν είχε αναρωτηθή ο Λούκιος, τί να σημαίνη το παραμύθι, θα είχε κερδίσει πάρα πολύ περισσότερα απ’ αυτό. Υπάρχει όμως έτσι αυτό το αποκοιμιστικό στοιχείο. Καταφέρνει όμως παρ’ όλ’ αυτά μιαν κλωτσιά στην ηλικιωμένη γυναίκα, την εξουσιαστική μητρική φιγούρα, και τρέχει μακριά. Η Charité τα καταστρέφει ωστόσο όλα με την επιθυμία της, να στραφή προς τα δεξιά, εκεί όπου ζουν οι γονείς της, παρ’ όλο που ο Λούκιος γνωρίζει, ότι εκεί θα συναντήσουν τους ληστές και θα βρεθούν πάλι φυλακισμένοι. Αυτός θέλει να πάη προς τ’ αριστερά. Η Charité είναι όμως ένα παιδί της μάνας της, την είχαν αρπάξει – όπως λέει το κείμενο – «απ’ την αγκαλιά της μητέρας της». Είναι αυτός ο συναισθηματικός δεσμός με τη μητέρα που ματαιώνει την κοινή τους φυγή και τους ξαναρίχνει στα χέρια των ληστών.

Εμφανίζεται αργότερα ένας νέος ληστής, ο Αίμος (απ’ την ελληνική λέξη αίμα), και καθώς ξεύρει να κομπάζη και να μεγαλαυχή, γίνεται αποδεκτός ως σούπερ-ληστής στη συμμορία. Ανακαλύπτουμε αργότερα, ότι είναι στην πραγματικότητα ο Τλεπόλεμος, ο αρραβωνιαστικός της Charité, που έχει παρεισφρύσει έτσι ανάμεσα στους ληστές, για να απελευθερώση την αρραβωνιαστικιά του. Αφού ξανασυνέλαβαν τον Λούκιο και τη Charité, αποφασίζουν οι ληστές να τιμωρήσουν το ζευγάρι, σκοτώνοντας τον γάιδαρο, αφαιρώντας τα εντόσθιά του και ράβοντας έτσι το κορίτσι μέσα στην κοιλιά, ώστε να κοιτάη έξω μόνον το κεφάλι του. Θα τους εκθέσουν τότε και τους δυό στον καυτόν ήλιο, για να πεθάνη αυτή σιγά-σιγά, ραμμένη μέσα στο βρωμερό πτώμα του γαϊδάρου. Αυτό ακριβώς το σαδιστικό σχέδιο έχει μιαν παράξενη συμβολική σημασία, αν θυμηθή κανείς, πως έπρεπε να ολοκληρώση (να αφομοιώση…) ο Λούκιος την anima του. Το πρόβλημά του είναι βέβαια ότι δεν το κάνει, ενώ τα βλέπει αντίθετα όλα ικανοποιητικά ως ωραία και αισθητικά απ’ έξω και δεν επιχειρεί να εσωτερικεύση ποτέ τα βιώματα. Αν είχε πράγματι ραφτή η Charité στην κοιλιά του, θα παρίστανε αυτό μεταφορικά την ολοκλήρωση (εσωτερίκευση) της anima.

Θα ήταν ενδιαφέρον, να εξετάσουμε μια φορά όλες τις μυθολογικές τιμωρίες από πιο κοντά, γιατί σε όλες τουλάχιστον που γνωρίζω, πρόκειται συμβολικά για μιαν εικόνα της επίτευξης του εξατομικευτικού σκοπού, με αρνητικήν όμως έκβαση. Ο Ιξίων επιθυμούσε π.χ. την Ήρα, ήθελε να γίνη μνηστήρας μιας θεάς και είχε πλεχθή στον ελληνικό κάτω κόσμο πάνω σε μια ρόδα (δηλ. μαντάλα)˙ ή ο Τάνταλος, που κρεμόταν δεμένος σ’ ένα δέντρο γεμάτο καρπούς πάνω από μια λίμνη κι έπρεπε να πεθάνη από πείνα και δίψα˙ ή τελικά ο Σίσυφος, καταδικασμένος να κυλά ασταμάτητα μιαν πέτρα προς την κορφή ενός βουνού. Η ρόδα, το δέντρο, η πέτρα είναι σύμβολα του Ταυτού. Αυτό σημαίνει λοιπόν, ότι είναι προσδεδεμένος κανείς στην αρχή της εξατομίκευσης. Αν θέλης να είσαι ένας θεός, τότε καλά, γίνε ένας θεός! Οι περισσότερες τιμωρίες και σαδιστικές φαντασίες βασανισμού έχουν έναν τέτοιον μυθολογικό χαρακτήρα, και τα σύμβολα της εξατομίκευσης εμφανίζονται εδώ σε μιαν αρνητική, καταστροφική μορφή. Μοιάζει σαν να ήταν η λειτουργία της εξατομίκευσης ένας αδυσώπητος και αναπόφευκτος φυσικός νόμος στην ψυχή του ανθρώπου. Όταν του αντιτάσσεσαι, αυτός φτάνει αρνητικά στον σκοπό του (σ.σ. ‘Όπως λέει μια λατινική παροιμία: «Fata volentes ducunt nolentes trahunt» - η μοίρα οδηγεί τους πρόθυμους και σέρνει μαζί της αυτούς που αντιστέκονται). Αυτά τα μυθικά πάθη αποκαλύπτουν τις βαθειές αιτίες και το νόημα του «αιώνιου» βάσανου, όπως βιώνονται στις νευρώσεις και τις ψυχώσεις.

Καθώς δεν είναι ακόμα ικανός ο Λούκιος, να αναγνωρίση την anima ως κάτι ψυχικά πραγματικό μέσα του, σχεδιάζουν οι σαδιστικοί ληστές να του το προσκομίσουν μ’ έναν άλλον τρόπο. Δεν φτάνουν όμως μέχρις εκεί, γιατί διακόπτει ο Αίμος το εγχείρημά τους με την πρόταση, πως είναι καλύτερα να κερδίσουν χρήματα, πουλώντας τον γάιδαρο και ξεπουλώντας το κορίτσι σ’ ένα πορνείο. Με τον τρόπο αυτόν σώζει τις ζωές και των δυό. Αποκοιμίζει μετά τους ληστές, ποτίζοντάς τους άφθονο κρασί μαζί με μια ναρκωτική ουσία, κι ενώ αυτοί κοιμούνται, τους δένει κι απελευθερώνει τη μνηστή του. Οι ληστές θα σκοτωθούν αργότερα, και το καταφύγιό τους θα καταστραφή. Ο Τλεπόλεμος διεκπεραιώνει εδώ, αυτό που θά ’πρεπε να είχε κάνει στην πραγματικότητα ο Λούκιος: πράττει (ενεργεί) – και γι’ αυτό είναι, ιδωμένος απ’ την πλευρά του Λούκιου του γάιδαρου, πάντοτε ακόμα η αυτόνομη, χθόνια, αντρική σκιά του, που αναλαμβάνει τα ανολοκλήρωτα ακόμα απ’ το Εγώ μέρη, την πράξη. Συμβαίνουν όλα στο ασυνείδητο ή σε μισο-συνειδητή κατάσταση, και γι’ αυτό δεν έχει ο Λούκιος κανένα άμεσο όφελος απ’ αυτό.

Μαθαίνουμε αργότερα, πως η ιστορία της Charité και του Τλεπόλεμου καταλήγει άσχημα. Την ερωτεύεται ένας άλλος άντρας, ο Θράσυλλος (ο ριψοκίνδυνος, τολμηρός με την αρνητική έννοια της λέξης) και δολοφονεί άνανδρα τον Τλεπόλεμο. Ο Μέρκελμπαχ έχει σωστά τονίσει, πως αυτό το επεισόδιο, στο οποίο σκοτώνεται στη διάρκεια του κυνηγιού ενός κάπρου ο Τλεπόλεμος, παριστάνει ξανά έναν παραλληλισμό του μύθου της Ίσιδας και του Όσιρι, σύμφωνα με τον οποίον σκοτώνεται επίσης σε διάφορες εκδοχές ο Όσιρις με τη μορφή ενός άγριου κάπρου απ’ τον Σεθ. Συναντάμε το ίδιο θέμα στον μύθο της Άττιδος. Προσκρούουμε έτσι εδώ στο μυθολόγημα του θανάτου του «puer aeternus», του θεϊκού γυιου της μητέρας, που εξολοθρεύεται από σκοτεινές, ζωώδεις, χθόνιες αντρικές δυνάμεις. Έχω διαπραγματευτή αλλού το πρόβλημα της ταύτισης με τον «puer aeternus», το πρόβλημα του άντρα, που είναι αποκομμένος λόγω του μητρικού του συμπλέγματος απ’ τον χθόνιο ανδρισμό του και θεωρεί τον εαυτό του ως τον θεϊκό νεανία. Στην ιστορία μας εμφανίζεται η σκιά του εκτοπισμένου ανδρισμού κατ’ αρχάς στη μορφή των νικημένων απ’ τον Τλεπόλεμο ληστών, και μετά ως Θράσυλλος. Ο χθόνιος ανδρισμός ή η ικανότητα προς ανδρική πράξη, που έπρεπε να κατέχη ο ίδιος ο Λούκιος, παραμένει στο ασυνείδητο, και εξασκεί εκεί ανεπίλεκτα αρωγές (φιλάνθρωπες) ή και καταστροφικές δράσεις. Πηγαινοέρχεται χωρίς αποτέλεσμα. Γιατί υποχωρεί, μα τον κόσμον όλον, ο Λούκιος στην όμορφη Charité, παρ’ όλο που ήξευρε, πως η επιθυμία της, ν’ ακολουθήση τον δεξιό δρόμο, ήταν εσφαλμένη. Του έλειπε η ποιότητα του Τλεπόλεμου και του Θράσυλλου˙ φλέρταρε μόνον και δοκίμαζε να φιλήση το πόδι της Charité, που ήταν σπατάλη χρόνου. Απέκτησε έτσι η χθόνια σκιά το πάνω χέρι, γιατί αυτός δεν ενεργεί ποτέ εδώ σε συνειδητή σχέση με το Εγώ του, έτσι ώστε να έχη καταστή πάλι μάταιος όλος ο κόπος.

Η περαιτέρω μοίρα των δυό ζευγαριών είναι τραγική. Η Charité κι ο Τλεπόλεμος χωρίζονται, ξαναενώνονται μετά, και πρέπει να πεθάνουν βίαια. Ο Έρως κι η Ψυχή ξαναενώνονται μεν, αλλά κατ’ αρχάς στον άλλον κόσμο. Πρέπει να επισημάνουμε ένα ακόμη γεγονός: αρχαίοι πολύτιμοι λίθοι και εικόνες δείχνουν συχνά τη Charité ως νύφη του Έρωτα. Αντικαθιστά εκεί την Ψυχή, έτσι ώστε έπρεπε να είναι σαφές στον καθέναν εκείνην την εποχή, πόσο πολύ παρίστανε το ένα ζευγάρι, η Charité κι ο Τλεπόλεμος, μιαν ανταπάντηση του άλλου, της Ψυχής και του Έρωτα. Θα είχαν αντιπροσωπεύσει μαζί την ψυχικήν ολότητα, δεν συνενώνονται όμως. Ο Λούκιος μένει έξω απ’ τον τετραγωνισμό, και το παιδί της Ψυχής δεν γεννιέται επίσης. Το Εγώ, ο Λούκιος, δεν έχει ακριβώς καταλάβει, τί συνέβαινε πραγματικά. Φτάνει έτσι το δράμα σε μιαν κρίσιμη κορύφωση, και μετά ξαναχλωμιάζουν όλα. Λείπει το τελευταίο βήμα. Είναι τόσο απομακρυσμένο στην ιστορία μας το συνειδητό Εγώ απ’ το να καταλάβη τί συμβαίνει εσωτερικά, ώστε βρίσκεται έξω απ’ τον τετραγωνισμό. Αν είχαν παντρευτή ο Λούκιος κι η Charité, θα είχε προκύψει ένα ανθρώπινο ζευγάρι απέναντι στο αρχετυπικό θεϊκό ζευγάρι και θα είχε πραγματοποιηθή η ολότητα. Το γεγονός όμως, ότι δεν έχει αφομοιώσει (εσωτερικεύσει) ο Λούκιος τον Τλεπόλεμο, την πρακτική ανθρώπινη πλευρά του, καθιστά αδύνατη τη συνέχιση του φαινομένου.

Βρισκόμαστε εδώ απέναντι σ’ ένα πρόβλημα, το οποίο παραβλέπεται συχνά απ’ τους ψυχολόγους, είτε πρόκειται για αναλυτές της γιουγκιανής είτε άλλης κατεύθυνσης. Παρ’ όλο που το αρχέτυπο του Ταυτού μπορεί να εμφανιστή μερικές φορές ήδη στο πρώτο όνειρο ενός ανθρώπου, πρέπει να επεξεργαστή κανείς ωστόσο, όπως τονίζει ο Γιουνγκ, την εσωτερίκευση κατ’ αρχάς της σκιάς. Αν δεν το κάνη κανείς αυτό, είναι μετά πολύ αδύναμο το Εγώ και δεν έχει αρκετήν ουσία, για να ανταπεξέλθη στην εσωτερική λειτουργία. Μπορούμε να το παρομοιώσουμε με τη σύλληψη ενός γιγαντιαίου ψαριού, που δεν το βγάζει κανείς στη στεριά και που εξαφανίζεται πάλι, μαζί με το αγκίστρι. Όσα περισσότερα μέρη της σκιάς μπορεί να αφομοιώση το Εγώ, τόσο ζωτικότερο, πλουσιώτερο σε ουσία και δυνατότερο γίνεται, έτσι ώστε να μπορή «να βγάλη» στην αποφασιστική στιγμή «το ψάρι στη στεριά». Οι ηθικές ποιότητες του Εγώ είναι αποφασιστικές, γιατί δεν μπορεί να φενακισθή κανείς έξω απ’ τον καθορισμένο δρόμο του. Πρόκειται για απλά γεγονότα, που δεν μπορούν ωστόσο να τα αποδεχθούν πολλοί άνθρωποι, έτσι ώστε να είναι αδύνατη η εξατομίκευσή τους. Μπορεί να βοηθήση η ίδια η ζωή, π.χ. ένα ατύχημα, να αφομοιωθή η σκιά και να δυναμωθή το Εγώ. Το να βασανίζεσαι από ανθρώπους του περιβάλλοντος, να δέχεσαι τις προσβολές τους, κάθε είδος πίεσης, όπως π.χ. η φτώχεια, βοηθούν στο να δυναμωθή το Εγώ. Και θα έλεγα, πως η κανονική εργασία είναι το βασικό φάρμακο.

Θυμάμαι έναν πολύ έξυπνο νεαρόν άντρα, που είχε ένα ισχυρό μητρικό σύμπλεγμα κι ερχόταν κυρίως από ενδιαφέρον στην ανάλυση, ήταν όμως οκνηρός – κατειλημμένος δηλαδή απ’ αυτό το μέγιστο πάθος της ανθρωπότητας. Στις εσωτερικές του συνομιλίες με την anima, που του εμφανιζόταν ως μια θεά, επιχειρούσε να αμύνεται ρεαλιστικά, δεν τα κατάφερνε όμως. Όταν τη ρωτούσε, γιατί τον βασάνιζε, εκείνη απαντούσε, ότι επιθυμούσε για κείνον να γίνη ένας άντρας. Της έλεγε τότε, ότι θά ’πρεπε να του δώση μιαν ευκαιρία. Οπότε εκείνη τού καταμαρτυρούσε, ότι ήταν πολύ αδύναμος. Τη ρωτούσε τότε, πώς θα μπορούσε να συμπεριφερθή πιο σωστά. Εκείνη απαντούσε, πως έπρεπε να κοιτάξη προς τα χωράφια με τα σιτηρά, που βρίσκονταν πίσω του, να τα αποθερίση και να συλλέξη τη συγκομιδή, και θα γίνονταν τότε κατ’ αρχάς ένας σωστός άντρας. Άνθρωποι που έχουν ένα αδύναμο Εγώ, δεν μπορούν να εργαστούν κανονικά. Κάθε άνθρωπος που ενθουσιάζεται για κάτι μπορεί βέβαια να εργαστή, όμως το πρόβλημα της τεμπελιάς παρουσιάζεται, όταν πρέπη να κάνη κανείς κάτι που δεν τον ευχαριστεί. Η τεμπελιά είναι το καπίστρι, με το οποίο μας επαναφέρη τότε η Μεγάλη Μητέρα κοντά της˙ είναι η πιο μεγάλη της γοητεία!

Ο Τλεπόλεμος είναι ο άντρας, που αντέχει στον πόλεμο και ξεπερνά τις δυσκολίες˙ ο Λούκιος έχει υποχρεωθή να μπη απ’ τη μοίρα σε συγκρούσεις, όμως ακούσια. Στη μυθολογία θεωρείται ο Άρης, σε κάποιες εκδοχές του μύθου, ως πατέρας του Έρωτα, και στο όνομα Τλεπόλεμος υπάρχει ένας κρυμμένος υπαινιγμός στον Άρη. Η Charité είναι μυστικά ένα με την Ψυχή, ενώ ο Τλεπόλεμος παριστάνει μιαν όψη του Αρη. Είναι μια εικόνα του ανδρικά επιθετικού θάρρους, της υπομονής (επιμονής) και της ικανότητας, να αντέξης και να ξεπεράσης μια σύγκρουση. Ο άντρας χρειάζεται αυτές τις ποιότητες απέναντι στη γυναίκα. Άντρες που δεν τις έχουν, φοβούνται τις γυναίκες, γιατί αισθάνονται, πως δεν θα μπορούσαν να αντιδράσουν με ανώτερο ενστικτωδώς τρόπο στην αποφασιστική στιγμή. ‘Όταν φοβάται όμως ένας άντρας τις γυναίκες, δεν μπορεί να τις αγαπήση, γιατί δεν μπορεί να αγαπά κανείς κάποιον, τον οποίον φοβάται, καθώς αναμιγνύεται τότε ένα ερώτημα υπεροχής ισχύος. Η πραγματική αγάπη περιέχει έναν μεγάλο βαθμό εμπιστοσύνης, όταν όμως φοβάται κανείς τον άλλον, αυτό σημαίνει πως δεν τον εμπιστεύεται. Γι’ αυτό είναι συχνά ένας γυιός της μαμάς του φοβισμένος όσον αφορά στις γυναίκες και τους παρέχει το ακαθόριστο αίσθημα, πως είναι ψυχρός και αποστασιοποιημένος, καθώς ξεύρει, πως δεν θα μείνη κύριος της κατάστασης, αν γινόταν κάποια φορά πραγματικά επιθετική η γυναίκα. Δεν θα ήταν ικανός να πάρη πίσω, σ’ αυτήν την περίπτωση, τα λουλούδια που έφερε μαζί του, να βροντήξη την πόρτα και να πη κάτι, που θα ήταν ενεργητικά αρκετό, για να κάνη τον animus της να σωπάση. Άντρες, που δεν έχουν αφομοιώσει τον ανδρισμό τους, γίνονται στον γάμο ήρωες με παντόφλες, ικανοί ακριβώς για να σέρνουν μόνον τις αποσκευές. Όταν κάνη μια βίαιη σκηνή η γυναίκα, πηγαίνουν κάποιοι άντρες σ’ έναν φίλο, για να τους συμβουλέψη. Ο φίλος τού λέει τότε, πως πρέπει να κρατήση την ψυχραιμία του και να κερδίση το πάνω χέρι˙ αυτό όμως δεν βοηθά καθόλου, γιατί η γυναίκα αντιλαμβάνεται, πως κάποιος άλλος τού το έχει συμβουλέψει, κι απλώς τον περιγελά. Η αμυντική αντίδραση πρέπει να συμβή εντελώς αυθόρμητα και μέσα απ’ το ενστικτώδες υπόβαθρο τη δεδομένη στιγμή, κι αυτό μπορεί να το καταφέρη μόνον όταν έχη αφομοιώσει τον «Τλεπόλεμό» του ένας άντρας. Μπορεί να αντιδρά τότε με αυθόρμητο τρόπο αμέσως, γιατί θα έχη την απαραίτητη φαντασία και θα βρη τα σωστά λόγια. Δεν χρειάζεται παρά να είναι μάλιστα μόνον ένα αστείο, όταν εκείνη μαίνεται με τον αποδεσμευμένο animus της ολόγυρά του

Βρίσκουμε μιαν παράξενη μικρή παρατήρηση μετά τον θάνατο του Τλεπόλεμου, ότι δηλαδή τιμούσε η Charité τον νεκρόν άντρα της όπως τον Λίμπερ – ένα επώνυμο του Διόνυσου. Αυτό υπαινίσσεται τα διονυσιακά μυστήρια, τα οποία είχαν γίνει στην εποχή του Απουλήιου ένα μέρος των μυστηρίων της Άττιδος και του Όσιρι. Είναι γι’ αυτό εντελώς δίκαιη η παρατήρηση του Μέρκελμπαχ, ότι σκεφτόταν πιθανώς αυτόν τον παραλληλισμό και παρέπεμπε διακριτικά εκεί ο Απουλήιος. Δεν φτάνουμε λοιπόν ξανά για τους αναφερθέντες λόγους στον ιερό γάμο και το γαμήλιο τετράγωνο. Βυθίζονται όλα στην περιοχή του θανάτου, έχοντας εξαλειφθή χωρίς συγκεκριμένο αποτέλεσμα, κατ’ αρχάς με τους ληστές, μετά με τον Τλεπόλεμο ως Αίμο κι αργότερα με τον Θράσυλλο. Όταν έχη χάσει κανείς έτσι τις ευκαιρίες του, γίνεται κατόπιν η κατάθλιψή του γενικά πολύ χειρότερη. Είναι γνωστό το μυθολογικό θέμα, ότι ανθίζει ένα πολύτιμο λουλούδι κάθε εννιά χρόνια σε μια μικρή λίμνη ή πάνω στη γη, κι όταν χάση κάποιος αυτήν τη στιγμή, πρέπει να περιμένη ξανά εννέα χρόνια μέχρι την επόμενη ευκαιρία. Πρόκειται για τις σημαντικές στιγμές μιας πιθανής πραγματοποίησης (συνειδητοποίησης), κι όταν τις χάνης, έχουν πια περάσει. Θυμάμαι έναν άντρα, που ερωτεύτηκε μια γυναίκα και δεν συναναστράφηκε για συμβατικούς ή ηθικούς λόγους σοβαρά μαζί της. Τα όνειρά του τον βασάνιζαν πάλι και πάλι μ’ αυτό, αλλά προφασίζονταν όλον τον καιρό ηθικούς λόγους, γιατί δεν εμβάθυνε τη σχέση, μέχρι που ξύπνησε τελικά μ’ ένα όνειρο, στο οποίο του έλεγε μια φωνή: «Όταν χάνη κανείς σε μια συγκεκριμένη στιγμή ορισμένα πράγματα, έχει αποτύχει σ’ ολόκληρη την ζωή του». Κι αυτό τον τρόμαξε αρκετά, ώστε να πράξη. Πίσω ωστόσο στο κείμενό μας:

Ο Τλεπόλεμος δίνει από ευγνωμοσύνη τον Λούκιο οικότροφο στον κάτοχο ενός ιπποφορβείου, όπου θα έπρεπε να έχη μιαν καλήν ζωή και να είναι ευτυχισμένος,. Καθώς όμως είναι ακετά απομακρυσμένος απ’ την κατοικία του Τλεπόλεμου, χρησιμοποιεί ο άνθρωπος αυτός τον γάιδαρο για να γυρίζη τον μύλο. Στην αρχαιότητα άλεθαν τα σιτηρά, κατατρίβοντάς τα ανάμεσα σε δυό πέτρες, τις οποίες γύριζε ένα ζώο – αγελάδα, άλογο ή γάιδαρος – ή κι ένας ή περισσότεροι σκλάβοι. Το ίδιο σύστημα χρησιμοποιείται ακόμα σήμερα στην Αίγυπτο για την άντληση του νερού. Το να γυρίζης όπως η ρόδα ενός μύλου σε κύκλο σημαίνει, να μη σ’ αφήνη να ησυχάσης μια συγκίνηση. Όταν είναι κάποιος καρφωμένος σ’ ένα νευρωτικό σύμπλεγμα, γυρίζει ξανά και ξανά το ίδιο πρόβλημα στο κεφάλι του. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να ξεφύγουν απ’ αυτό και διηγούνται σε κάποιον ξανά και ξανά το ίδιο πράγμα. Όπως έχουμε όμως δη, είναι κρυμμένο πάντα και κάτι το σημαντικό (Numinoses) στο σύμπλεγμα, και αναδύεται μάλιστα γενικά στο χειρότερο κέντρο της νεύρωσης ή ψύχωσης ένα σύμβολο του Ταυτού. Όταν ικανοποιείται κανείς με την απώθηση της ασθένειας, απωθείται γι’ αυτό ταυτόχρονα και το σύμβολο του Ταυτού, κι αυτός είναι ο λόγος, γιατί μάχονται συχνά – όπως ήδη αναφέρθηκε – κάποιοι άνθρωποι ενάντια στο να θεραπευτούν. Έχουν μιαν προαίσθηση, ότι το καλύτερό τους βρίσκεται μέσα στο βάσανό τους.

Στη βάση των νευρώσεων όπως και των ψυχώσεων βρίσκεται γενικά ένα σύμβολο του Ταυτού, είναι όμως εγκατεστημένο εκεί σε μια μορφή, που δεν είναι ακόμα αφομοιώσιμη. Είναι δεμένος έτσι ο Λούκιος στη ρόδα του μύλου, χωρίς να καταλαβαίνη το οτιδήποτε. Η εικόνα είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική, καθώς τα ζώα ή οι σκλάβοι έφεραν τις περισσότερες φορές έναν μαύρο επίδεσμο μπροστά στα μάτια, για να μην ζαλίζονται. Αυτή είναι μια εικόνα κάθε νευρωτικής κατάστασης: πρέπει να βασανίζεται κανείς με δεμένα μάτια σ’ έναν φθαρμένον κύκλο (circulus vitiosus), να γυρίζη γύρω απ’ το ψυχικό κέντρο, χωρίς να μπορή να «δη» κάτι και να κατανοήση το νόημα του βασάνου. Είναι ο κλασσικός circumambulatio (κυκλικός περίπατος) της αλχημείας, στην αρνητική του όμως μορφή.

Μετά απ’ αυτό το επεισόδιο πουλιέται ο Λούκιος σε μια γυναίκα κι ένα αγόρι στο μεγάλωμά του. Το αγόρι τον χρησιμοποιεί, για να φέρνη καυσόξυλα απ’ τα βουνά. Όταν βρίσκεται μόνο του μαζί του εκεί, βρίσκει ευχαρίστηση στο να τον βασανίζη σαδιστικά˙ διαδίδει επίσης στο χωριό άσχημες ιστορίες γι’ αυτόν, βεβαιώνει πως έχει δήθεν παρενοχλήσει ο Λούκιος γυναίκες με σοδομιστικό σκοπό, και κατορθώνει έτσι, ώστε να καταδικαστή ο γάιδαρος σε ευνουχισμό.

Το αγόρι αυτό παριστάνει την αρνητικώτερη απ’ όλες τις εκδοχές του συμβόλου του «puer aeternus», είναι η σκοτεινότερη σκιά μορφών όπως η Άττις κι ο Όσιρις κι επίσης του ίδιου του Λούκιου. Η σκιά ενός νεαρού άντρα, που τα αισθήματά του δεν έχουν αναπτυχθή, έχει συχνά τις παιδαριώδεις εμπνεύσεις της εφηβείας, όπως π.χ. εκείνοι οι νεαροί, που χύνουν πετρέλαιο πάνω σ’έναν αλήτη και τον πυρπολούν, για να ευχαριστηθούν με την αντίδρασή του. Υπάρχει ένα παραπλανεμένο ένστικτο πίσω απ’ αυτό! Νεαροί, που έχουν ευνουχιστή μέσα από μιαν ούτως ονομαζόμενη «καλήν ανατροφή», αυτά τα φίλτατα μικρά αγόρια μιας καλής μητέρας, έχουν συχνά μια μυστική επιθυμία γι’ αυτό, που θα μπορούσε να ονομάση κανείς η αιματηρή σκληρότητα της ζωής. Είναι φυσικό για νεαρούς άντρες στη διάρκεια της εφηβείας, να αναπτύσσουν μιαν ορισμένην περιέργεια απέναντι στις σκληρές και σκοτεινές πλευρές της ζωής, να πηγαίνουν στο ανατομείο, για να μάθουν, πώς φαίνονται τα πτώματα, ή να παρατηρούν στην πίσω αυλή του χασάπη του χωριού τη θανάτωση των ζώων. Τέτοια αγόρια ψάχνουν ενστικτωδώς να γνωρίσουν μια σοκαριστική δράση, για να ξυπνήσουν απ’ τη γλυκειά σαν μέλι σπιτική ατμόσφαιρα που τα νανουρίζει. Γι’ αυτό και αντιπροσωπεύει από μιαν ορισμένην άποψη ένας συγκεκριμένος βαθμός περιέργειας απέναντι στο κακό ένα υγιές ένστικτο. Σημαίνει, πως ο νεαρός άντρας ψάχνει την αλήθεια της ζωής και λαχταρά να μάθη, πώς είναι πράγματι τα πράγματα. Κάτι που γίνεται φυσικά παθολογικό, όταν δεν αναγνωρίζη κανένα σύνορο. Βρίσκουμε επεξεργασμένο αυτό το στοιχείο στον Απουλήιο. Ο Λούκιος δεν είναι σκληρός, δεν έχει μάλιστα αποφασίσει καν σταθερά πως αρκετά συναναστράφηκε με τη Charité. Αν είχε μονάχα πη πάνω στη φυγή: «Κράτα τώρα το στόμα σου, θα πάμε εκεί που θέλω εγώ, μπορούμε ν’ αγαπηθούμε αργότερα» ή «Μπορείς να ουρλιάξης αργότερα, τώρα όμως επιθυμώ να κάνουμε αυτό κι αυτό!». Αυτή θα ήταν η εργασία ενός άντρα, παρέλειψε όμως να είναι σκληρός την κατάλληλη στιγμή απέναντι στη συναισθηματική της ανοησία. Έγινε έτσι αυτόνομη και καταστροφική η σκιά του και τον βασανίζει τώρα. Γι’ αυτό μαστιγώνεται, τιμωρείται και βασανίζεται τώρα ο Λούκιος απ’ το σαδιστικό αγόρι, που σημαίνει, πως υποφέρει κάτω από μιαν παιδαριώδη αυτοκριτική, που δεν οδηγεί πουθενά. Τελικά φτάνει το πράγμα τόσο μακριά, ώστε αποφασίζουν να τον ευνουχίσουν οι κάτοικοι του χωριού, και μπορεί μόνον κατουρώντας πάνω στους εχθρούς του να τους ξεφύγη.


Αμέθυστος