Δέσμιες ιδεοληψιών, οι ετεροπροσδιορισμένες ηγεσίες των μνημονιακών κομμάτων σύρουν τη χώρα σε ευκαιριακές συμμαχίες. Και αυτό, όπως είχε πει ο Ταλεϋράνδος, «είναι κάτι χειρότερο από έγκλημα, είναι λάθος». Η αναζήτηση φίλων και συμμάχων, τώρα που γράφεται η «σύγχρονη Γιάλτα», είναι πολύ σπουδαία υπόθεση για την επιβίωση της έθνους. Η κορυφαία πρόκληση για τους διαμορφωτές(;) ενός νέου ελληνικού δόγματος εξωτερικής πολιτικής είναι να σκιαγραφήσουν το μέλλον της χώρας, καθώς τα μεγαλύτερα γεωπολιτικά και γεωοικονομικά ρήγματα είναι ενώπιόν μας.
Με πιάνει απελπισία όταν αναλογίζομαι ότι ήδη είναι αργά όταν η νίκη Τραμπ έχει ταράξει τη γεωπολιτική τάξη της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας. Και αν σκεφθεί κανείς ότι επανέρχεται κακήν-κακώς το δόγμα της «ανατρεπτικής» στρατηγικής των Aμερικανών νεοσυντηρητικών, δεν μπορεί να εφησυχάζει. Ενα δόγμα που βασίζεται στην επιστράτευση της πολιτικής βίας για τη ρύθμιση ακόμη και των παγκόσμιων οικονομικών προβλημάτων.
Μόνιμη επωδός εδώ και μία επταετία ότι η χρεοκοπία της Ελλάδος το 2010 και η έναρξη της εποχής των μνημονίων σήμαινε απώλεια της εθνικής κυριαρχίας. Δεν υπήρξε κόμμα της αντιπολίτευσης -με κορυφαίο τον ΣΥΡΙΖΑ- που δεν κατηγόρησε με τον οξύτερο τρόπο τις κυβερνήσεις των δύο πρώτων μνημονίων, διότι ενέδωσαν στις πιέσεις των δανειστών υποθηκεύοντας το μέλλον της Ελλάδος.
Και επειδή «ήρθαν ντυμένοι «φίλοι» αμέτρητες φορές οι εχθροί μας…». Αυτή η μεγαλειώδης φράση του Ελύτη από το «Αξιον Εστί» ταιριάζει στην τραγωδία του ελληνικού κράτους που δεν στάθηκε ικανό να προστατεύσει αποτελεσματικά τον ευρύτερο Eλληνισμό και να αναστείλει τη συρρίκνωση ή τον αφανισμό του. Kαι ήδη φανερώνεται ανήμπορο να προστατεύσει και το έθνος που βρίσκεται εντός των συνόρων του, καθώς στον διαρκή διπλωματικό πόλεμο θέσεων η απώλεια κύρους και διαπραγματευτικής ισχύος αντανακλάται στον τρόπο που μας αντιμετωπίζουν σύμμαχοι, γείτονες και δανειστές. Ενώ από την ένταξή μας στην ΕΟΚ και ειδικότερα μετά την υιοθέτηση του ευρώ, η ατέρμονη πορεία ενσωμάτωσης της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό σύστημα ήταν μια διαρκής εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στις Βρυξέλλες και στο οικονομικό διευθυντήριο, που ελέγχεται με τρόπο απόλυτο από το Βερολίνο.
Όμως, δεν αποκλείεται να αποδειχθεί ότι η Γερμανία υπερτιμά στις αρχές του 21ου αιώνα την οικονομική της ισχύ, όπως μοιραία υπερτίμησε στον 20ό αιώνα τη στρατιωτική της ισχύ. Είκοσι οκτώ χρόνια μετά την πτώση του Τείχους, η Ευρώπη γερμανοποιείται ωμά και ταχύτατα. Παλιά, υπήρχε η ευρωπαϊκή Γερμανία της Βόννης. Τώρα, δημιουργείται η γερμανική Ευρώπη του Βερολίνου, το οποίο υποκατέστησε πλήρως τις Βρυξέλλες στον ρόλο της κοινής «πρωτεύουσας». Ο Σόιμπλε -που δυστυχώς αγιοποιείται τώρα από γκεμπελίσκους δημοσιογράφους- έχει τιμωρήσει «παραδειγματικά» την Ελλάδα και μάλιστα αποφάσισε να την «αποβάλει» - όχι στους τύπους, αλλά, ασφαλώς, στην ουσία. Ισως και επειδή η Γερμανία ουδέποτε υπήρξε η κεντρική ξένη δύναμη επιρροής στην Ελλάδα, που κατά καιρούς άσκησαν η Γαλλία, η Αγγλία και, πιο πρόσφατα, οι ΗΠΑ.
Στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα τα επίσημα δόγματα των δύο ηγετικών προσωπικοτήτων του 20ού αιώνα είναι στην ουσία η Μεγάλη Ιδέα (Ελευθέριος Βενιζέλος), ο ελληνοτουρκικός συμβιβασμός μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (Βενιζέλος και πάλι), ο από βορρά κίνδυνος του Ψυχρού Πολέμου (Κωνσταντίνος Καραμανλής), η ευρωπαϊκή ένταξη στο τέλος της δεκαετίας του 1970 (Καραμανλής και πάλι) και η αποτροπή του τουρκικού κινδύνου στο Αιγαίο και στην Κύπρο από το 1974 έως τις μέρες μας (Καραμανλής και Παπανδρέου, καθώς και το σύνολο των πρωθυπουργών που τους ακολούθησαν). Ομως, κορυφαίος παραμένει ο τουρκικός κίνδυνος, ενώ έχει κλονιστεί η ισορροπία στη διατήρηση επαρκών αμυντικών δυνάμεων για την πειστική λειτουργία της αποτρεπτικής μας στρατηγικής. Παράλληλα, εξελίσσεται σε μείζονα παγίδα το δόγμα της στήριξης για ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Η μηχανιστική προσέγγιση της Τουρκίας είναι επιτρεπτή σε πολλές χώρες της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ, όχι όμως και στην Ελλάδα, που εδώ και περίπου 190 χρόνια αναλίσκει χρήμα, χρόνο και ένα δήθεν αξιόλογο -κατά συνθήκη- ανθρώπινο δυναμικό της για τη ραγιαδική διαχείριση των σχέσεών της με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και στη συνέχεια με την Τουρκική Δημοκρατία. Οικτρή αποτυχία. Αφόρητος ξεπεσμός.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο Αμερικανός πρόεδρος, κατά τη διάρκεια του πρώτου ταξιδιού του στο εξωτερικό μετά την ορκωμοσία του, υπέγραψε τη μεγαλύτερη συμφωνία όπλων στην ιστορία με τη Σαουδική Αραβία, παρά το γεγονός ότι έχει κατηγορήσει και ο ίδιος τη Σαουδική Αραβία για την παραγωγή των τρομοκρατών που ενορχήστρωσαν την 11η Σεπτεμβρίου. Η συμφωνία όπλων με τους Σαουδάραβες αξίας 109,7 δισ. δολαρίων αναμένεται να φτάσει σε μια επένδυση ύψους 380 δισ. δολαρίων μέσα σε 10 χρόνια. Δεν είναι τυχαίο ότι στον στρατηγικό πόλεμο που παίζεται στη Μέση Ανατολή -στη Συρία, στην Υεμένη, στο Ιράκ, ακόμη και στον Λίβανο- η Αμερική του Τραμπ άλλαξε στρατόπεδο: βρέθηκε στο πλευρό των σουνιτών Αράβων συμμάχων τους, χωρίς τον παραμικρό δισταγμό. Και έδειξε με το δάχτυλο το Ιράν ως εχθρό, ανατρέποντας τη συμφωνία του Μπαράκ Ομπάμα για το πυρηνικό πρόγραμμα με το Ιράν, που επήλθε τον Ιούλιο του 2015.

Από το «δόγμα» Μονρόε στο «δόγμα» υιού Μπους
Μια αναδρομή σε τέσσερα διάσημα δόγματα εξωτερικής πολιτικής Αμερικανών προέδρων είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα: Το δόγμα Μονρόε (1823) ουσιαστικά αποδεχόταν τις υπάρχουσες αποικίες ευρωπαϊκών κρατών στην αμερικανική ήπειρο, αλλά απαγόρευε την περαιτέρω ανάμειξη των Ευρωπαίων, ανακηρύσσοντας την όλη περιοχή ως σφαίρα επιρροής των Ηνωμένων Πολιτειών. Το δόγμα Τρούμαν (1947), που δέσποζε στη διαμόρφωση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, προέκρινε την ανάσχεση (περικύκλωση) της Σοβιετικής Ενωσης και των δορυφόρων της με μια αλυσίδα στρατιωτικών συμμαχιών κατά μήκος της περιμέτρου του κομμουνιστικού μπλοκ. Το δόγμα Νίξον (1969) άνοιξε τον δρόμο στον διαχωρισμό της Κίνας του Μάο από το σοβιετικό μπλοκ. Τέλος, το δόγμα του υιού Μπους (2001) ήταν προϊόν μιας αλληλουχίας αποφάσεων που πάρθηκαν μετά την επίθεση της Αλ Κάιντα στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης και στο Πεντάγωνο. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας, η προληπτική επίθεση για αλλαγή εχθρικών καθεστώτων στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, οι μονομερείς αποφάσεις και οι συμμαχίες των προθύμων ήταν τα κύρια συστατικά του δόγματος Μπους.
30 Οκτ 2017  | ΖΕΖΑ ΖΗΚΟΥ