Τό κεράκι εἶναι μία κεραία πού μᾶς φέρνει σέ ἐπαφή μέ τόν Θεό!

-Γέροντα, όταν ανάβουμε ένα κεράκι, λέμε ότι είναι γι᾿ αυτόν τον σκοπό;

–Το ανάβεις που το στέλνεις; Δεν το στέλνεις κάπου; Με το κεράκι ζητούμε κάτι από τον Θεό. Όταν το ανάβης και λές «γι᾿ αυτούς που πάσχουν σωματικά και ψυχικά και γι᾿ αυτούς που έχουν την πιο μεγάλη ανάγκη», μέσα σ᾿ αυτούς είναι και οι ζώντες και οι κεκοιμημένοι.

Ξέρεις πόση ανάπαυση νιώθουν οι κεκοιμημένοι, όταν ανάβουμε ένα κεράκι γι᾿ αυτούς; Έτσι έχει κανείς πνευματική επικοινωνία και με τους ζώντας και με τους κεκοιμημένους.

Το κεράκι με λίγα λόγια είναι μια κεραία που μας φέρνει σε επαφή με τον Θεό, με τους αρρώστους, με τους κεκοιμημένους κ.λπ.

–Το θυμίαμα, Γέροντα, γιατί το καίμε;

–Το ανάβουμε για δοξολογία στον Θεό. Τον δοξολογούμε και Τον ευγνωμονούμε για τις μεγάλες ευεργεσίες Του σε όλον τον κόσμο. Το θυμίαμα είναι και αυτό μια προσφορά.

Και αφού το προσφέρουμε στον Θεό και στους Αγίους θυμιάζοντας τις εικόνες, θυμιάζουμε μετά και τις ζωντανές εικόνες του Θεού, τους ανθρώπους. Να βάζετε καρδιά είτε πρόκειται για αίτημα είτε για ευχαριστία.

Με το κεράκι λέω: «Θεέ μου, Σού ζητάω με όλη μου την καρδιά να μου κάνης μια χάρη».

Και με το θυμίαμα λέω: «Σε ευχαριστώ, Θεέ μου, με όλη μου την καρδιά για όλες τις δωρεές Σου. Σ᾿ ευχαριστώ που συγχωρείς τις δικές μου τις πολλές αμαρτίες και την αχαριστία όλου του κόσμου και την δική μου την αχαριστία την πολλή».

Αγ. Παϊσίου Αγιορείτου ΛΟΓΟΙ Β’ «Πνευματική Αφύπνιση»

πηγή: oikohouse.wordpress.com

https://simeiakairwn.wordpress.com/

https://epanosifi.blogspot.com/2019/07/blog-post_94.html

hristospanagia3

Είμαι η Μαρίνα και οι δύο άλλες αδελφές μου, είναι η Παρασκευή και η Αικατερίνα που συγκατοικούν με εμένα στο Μοναστήρι. π. Κυπριανός Χειμώνας

Αγία Μαρίνα η Μεγαλομάρτυς († γ΄αι.)

Aγίας Μαρίνης της Σικελής, της δια Χριστόν Σαλής

Άγιος Τσάρος Νικόλαος Β’ Ρομανώφ της Ρωσίας και η οικογένεια του, η τσαρίνα Αλεξάνδρα, οι κόρες τους πριγκίπισσες Όλγα, Τατιάνα, Μαρία και Αναστασία και ο τσάρεβιτς Αλέξιος

Εορτάζουν στις 17 Ιουλίου

Ένα μεγάλο θαύμα της Αγίας Μαρίνας,

όπως το αναφέρει ο μακαριστός Δημήτριος Παναγόπουλος

17 Ιουλίου 1958.

Όταν ο κ. Παναγόπουλος επρόκειτο να βγάλει το φυλλάδιο Αγία Μαρίνα, μελέτησε τον βίο της Αγίας. Εκ της μελέτης αυτής, του ήρθαν λογισμοί ότι η αγία Μαρίνα δεν ήτο 15 ετών, όπως γράφουν τα συναξάρια, αλλά μάλλον θα ‘πρεπε να ήταν 17  ετών. Σκέφτηκε όμως, καλύτερα ήταν να παρακάμψη αυτόν τον σκόπελο, δηλαδή να γράψη τμηματικώς τον βίο, χωρίς ν’ αναφέρη ηλικία. Ενώ λοιπόν επί ένα μήνα εσκέπτετο το περί του πρακτέου, συνέβη το εξής:

Την εποχή εκείνη ο Παναγόπουλος εργαζόταν ως ταμίας στο ιπποδρόμιο. Κάθε Σάββατο που πληρωνόταν, έρχονταν κάτι φτωχές γυναικούλες και τους έβαζε χρήματα μέσα σε φάκελλο και τους τα έδινε. Μία από τις γυναίκες αυτές, ονόματι Δέσποινα ημέρα μεσημέρι, ενώ έπλενε τα ρούχα της στο φτωχικό της, στο πλυσταριό, βλέπει να έρχεται ένα κοριτσάκι με μπλε ποδιά και κοτσίδες και να της λέγη:

«Καλή ημέρα κυρία Δέσποινα, τι κάνεις;».

«Να παιδί μου, παιδεύομαι εδώ με το πλύσιμο.

Αλλά ποιανού παιδί είσαι εσύ; Δεν σε γνωρίζω».

«Πως, με γνωρίζεις», απαντά η μικρή «και έρχεσαι τακτικά εις το σπίτι μου, που είναι εδώ κοντά».

«Μα, παιδί μου, πρώτη φορά είναι που σε βλέπω».

«Πως, με ξέρεις, εγώ είμαι η Μαρίνα. Μη φοβάσαι, ο Θεός θα σε βοηθήση και είμαι 15 ετών».

Μόλις είπε αυτό η μικρή εξηφανίσθη. Όταν πήγε το Σάββατο να πάρη τα χρήματα από τον Παναγόπουλο, του λέγει: «Κυρ-Δημητρό μου συνέβη αυτό και αυτό», και του διηγήθη τι της συνέβη. Τότε ο Παναγόπουλος της είπε:

«Καλά κυρία Δέσποινα, πήγαινε, το τελευταίο που σου είπε “και είμαι 15 ετών”, δεν το είπε για εσένα, αλλά για κάποιον άλλον το είπε!»,

Το σπίτι της κ. Δέσποινας βρίσκεται πλησίον της εκκλησίας της Αγίας Μαρίνας, όπου πηγαίνει τακτικά και ανάβει κανένα κεράκι….

Ο Ιησούς δοξάζεται διά των Αγίων και Μαρτύρων και Αυτός αντιδοξάζει αυτούς.

Λόγοι Αληθείας με αιώνιο αντίκρυσμα, Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη.

https://iconandlight.wordpress.com/category/%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B1/

agiopneymatika

Ο πατήρ Γεώργιος Μεταλληνός για το τέλος του Ψευτορωμαίϊκου

ΛΟΓΟΣ ΡΩΜΑΙΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΣ: ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΠΛΑΝΟΣ


 Ο πατήρ Γεώργιος Μεταλληνός μιλά για το τέλος του Ψευτορωμαίϊκου και την αναγέννηση της Ρωμηοσύνης: Στην επιχειρούμενη σήμερα πολτοποίηση των εθνών και ισοπέδωση των πάντων, ποια πρέπει να είναι ή άμυνα μας και ή θωράκιση μας;
 Ή μόνιμη κιβωτός του πολιτισμού μας και όλων των συστατικών του πάντοτε ήταν το εκκλησιαστικό μας σώμα.
 Ή Εκκλησία έσωζε τον τρόπο υπάρξεως μας, τον πολιτισμό και το φρόνημα μας. Μέσα σε αυτήν την κιβωτό, θα σώσουμε και σήμερα την ταυτότητα μας.
Ο σημερινός Ελληνισμός πρέπει να επιζήσει όχι μόνο «για να μη χαθεί ο φυλετικός μας σπόρος», αλλά κυρίως διότι είναι η μόνη ακόμη ελεύθερη φωνή της Ορθοδοξίας και ο φορέας της οικουμενικής αποστολής της.
Για να συνεχίσει όμως αυτή την αποστολή και τον ιστορικό του ρόλο του ο Ελληνισμός, πρέπει να γνωρίζει και να ενσαρκώνει τις ελληνορθόδοξες ρίζες του. Η Εκκλησία μας, παρά την αναπόφευκτη ασυνέπεια κάποιων εκπροσώπων της, συντηρεί τα υγιή και γόνιμα στοιχεία της εθνικής μας ταυτότητας, διατηρώντας την έξω από κάθε τάση σωβινισμού και φυλετισμού. Στην προϊούσα πολτοποίηση της εποχής μας σώζει την ελληνικότητα στα στοιχεία εκείνα που προσλήφθηκαν από την Ορθοδοξία...

Είναι κατανοητό, λοιπόν, γιατί ο μακαριστός Στήβεν Ράνσιμαν κάλεσε τους Έλληνες να κρατήσουν την Ορθόδοξη ταυτότητά τους, για να έχουν μέλλον και πολιτισμική παρουσία και στον 21ο αιώνα.

http://orthodoxathemata.blogspot.com

yiorgosthalassis

ΕΙΣΒΟΛΗ, ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΔΙΧΟΤΟΜΗΣΗ!

                 

Τον ρόλο του... αφελούς Ιωαννίδη ανέλαβε ο πρόθυμος Αναστασιάδης, που ετοιμάζει το νέο Σχέδιο Ανάν, που βάζει τέλος σε μια ενιαία Κύπρο

Από τον
ΝΙΚΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟΓΛΟΥ*

Δυστυχώς, δύο πράγματα μας χαρακτηρίζουν ως λαό: η συλλογική εθνική αμνησία μας και το ότι, ως συνέπεια του παραπάνω, δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας.

Σε λίγες ημέρες θα συμπληρωθούν 45 ολόκληρα χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.

Μια εισβολή που όλοι καταδίκασαν, αλλά κανείς δεν αντέστρεψε τα δεδομένα που δημιούργησε.

Μια εισβολή που με το πέρασμα των χρόνων έγινε συνήθεια, μας έκανε συνομιλητές με τους εισβολείς και τις δυνάμεις κατοχής και, απ’ ό,τι φαίνεται, δεν μας δίδαξε τίποτα.

Μια εισβολή που δυστυχώς, απ’ ό,τι δείχνουν τα πράγματα, όχι μόνο δεν τελείωσε, αλλά συνεχίζεται μέχρι τελικής λύσης.

Και η τελική λύση δεν θα είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του διεθνούς δικαίου, αλλά του δικαίου των ισχυρών.

Οσα παρακολουθούμε να συμβαίνουν τον τελευταίο καιρό δεν είναι παρά τα νεότερα επεισόδια των σχεδιασμών των ΗΠΑ για την περιοχή.

Η Αμερική είναι αυτή που έπιασε κορόιδο τον δικτάτορα Ιωαννίδη, ο οποίος πίστεψε τον Κίσιντζερ και άνοιξε την πύλη της Κολάσεως για τη Μεγαλόνησο.

Η Αμερική είναι αυτή που άναψε μαζί με το υποπόδιό της στην περιοχή Βρετανία το πράσινο φως στον Αττίλα.

Και παρά τις... συγγνώμες Κλίντον, φαίνεται πως η στρατηγική αυτή των ΗΠΑ παραμένει διαχρονική. Το ρόλο του... αφελούς Ιωαννίδη ανέλαβε ο πρόθυμος Αναστασιάδης, που ετοιμάζει βήμα βήμα το νέο Σχέδιο Ανάν, που θα βάλει τέλος σε μια Κύπρο ενιαία.

Το μόνο που θα επιτύχει είναι να κάνει επίσημη τη διχοτόμηση του νησιού.

Οι γεωτρήσεις είναι το νέο... τυράκι που μας έδωσαν οι φίλοι και σύμμαχοι κι εμείς με ευκολία το τσιμπήσαμε.

Σε πρώτο επίπεδο, ανοίγει την κερκόπορτα σε ένα νέο Σχέδιο Ανάν και σε δεύτερο επίπεδο σε μοίρασμα του Αιγαίου.

Οι Τούρκοι το γνωρίζουν καλά αυτό το παιχνιδάκι. Γι’ αυτό και βάζουν στόχους, δημιουργούν δεδομένα και ύστερα, με λίγες υποχωρήσεις, έχουν κατοχυρώσει τις διεκδικήσεις τους.

Οποιος δει τη στρατηγική τους από απόσταση θα καταλάβει τις μεγάλες διαφορές που έχουμε ως κράτη.

Εμείς τρωγόμαστε κατηγορώντας ο ένας τον άλλον για προδοσία και οι Τούρκοι διαγωνίζονται ποιος θα γίνει πιο ακραίος εθνικιστής.

Φοβούμαι ότι το μήνυμα του Ιουλίου του 1974, 45 ολόκληρα χρόνια μετά, ούτε το διαβάσαμε ούτε και διδαχτήκαμε από αυτό.

Το ίδιο είχε συμβεί και στη Μικρασιατική Καταστροφή. Ο Ερντογάν μέσα στην αλαζονεία του μας το θύμισε, λέγοντας ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις μάς χρησιμοποίησαν τότε για τους δικούς τους σκοπούς και ύστερα μας «άδειασαν» μεγαλοπρεπώς.

Αυτήν την περίοδο βαδίζουμε σε τεντωμένο σχοινί. Χρειάζεται προσοχή και επαγρύπνηση. Τα δύσκολα είναι μπροστά μας, με έναν αντίπαλο που εξοπλίζεται σαν αστακός και κυρίως θεωρεί ότι έχει ασυλία και κανείς δεν θα τα βάλει μαζί του.

Η συμπεριφορά των συμμάχων μας και τα αστεία μέτρα σε βάρος της Αγκυρας θα έπρεπε ήδη να μας έχουν προβληματίσει. Οπως και ο διάλογος που σχεδιάζεται εκ νέου για το Κυπριακό.

Η 15η Ιουλίου, όπως και η 20ή του ίδιου μήνα, πρέπει να μας γίνει μάθημα. Επώδυνο μεν, αλλά μόνο έτσι θα αποφύγουμε ακόμη ένα λάθος που θα ακρωτηριάσει τον Ελληνισμό.

*Διευθυντής του site: www.newsbreak.gr

dimokratianews

Ο ΜΥΘΟΣ ΠΕΡΙ ΞΕΝΩΝ ΕΠΙΔΡΑΣΕΩΝ ΣΕ ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ - π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός

  π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός

Ὁ λόγος γιά τήν χρήση δυτικῶν πηγῶν ἀπό τόν ἃγιο Νικόδημο, παλαιότερα  τουλάχιστον, ἦταν εὐρύτατος. Συνεχίζεται δέ καί σήμερα ἀπό ἐκείνους, πού δέν παρακολουθοῦν τήν πορεία τῆς ἐπιστημονικῆς ἒρευνας καί ἀγνοοῦν τά νεώτερα πορίσματά της. Ὑπάρχουν ὃμως καί ἐκεῖνοι, πού παρασύρονται ἀπό τήν γλώσσα τοῦ Ἁγίου καί καταλήγουν σέ ἀνέρειστα συμπεράσματα. Δυτικές ἐπιδράσεις στόν ἃγιο Νικόδημο δέχθηκε καί ἓνας ἀπό τούς ἐγκυρότερους ἐρευνητές του, ὁ γερμανός ἰησουϊτης  Gerhard Podskalky¹, ἀπό τόν ὁποῖο ἒχουν ἐπηρεαστεῖ  καί Ἓλληνες συγγραφεῖς.

   1.  Γίνεται λόγος γιά ἒμμεσες ἐπιδράσεις στόν ἃγιο Νικόδημο, μέ ἀναφορά στά ἒργα του «Ἐξομολογητάριον»(1794)  καί «Χρηστοήθεια»(1803)². Στή διάρκεια τῆς δουλείας κυκλοφοροῦσαν διάφορα «Ἐξομολογητάρια» (Ὁδηγός Έξομολόγου καί Ἐξομολογουμένου), Ἑλληνικά καί Ξένα³. Στά δεύτερα ἀνῆκαν καί τά μεταφρασμένα ἀπό τά ἰταλικά ἒργα τοῦ Paolo Segneri «Ὁ Μετανοῶν διδασκόμενος»⁴ καί «Ὁ Πνευματικός διδασκόμενος»⁵, πού θεωρήθηκαν ὡς πηγή τοῦ Νικοδήμου. Ἀναδύεται ὃμως τό κρίσιμο ἐρώτημα: Τὀ «Ἐξομολογητάριον» συνετάχθη μετά τήν ἐνασχόληση τοῦ Νικοδήμου μέ τά συγγράμματα τοῦ ἁγίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου⁶, ἂρα σέ κλίμα καθαρά ἡσυχαστικό-φιλοκαλικό, στό ὁποῖο μόνιμα ἐκινεῖτο ὁ Ἃγιος. Γιατί, λοιπόν, νά  καταφύγει σέ παπικῆς προελεύσεως πηγές;

   2.  Γίνεται ὃμως λόγος καί γιά ἂμεσες ἐπιδρἀσεις, σχετικά με τά ἒργα τοῦ Νικοδήμου

«Ἀόρατος Πόλεμος»(1795)⁷ καί «Γυμνάσματα Πνευματικά»(1800)⁸, πού  θεωροῦνται ἀντιγραφή ὁμοτίτλων δυτικῶν προτύπων.  Ἡ περί ἰταλικῶν προτύπων ἐκδοχή, τά ὁποῖα μάλιστα ἐπέλεξε ὁ ἲδιος ὁ Νικόδημος, ὁδήγησε σέ τερατώδεις ὑποθέσεις στό παρελθόν. Ἡ θέση ὃμως αὐτή ἒχει πιά ξεπεραστεῖ. Αὐτό δέ ὀφείλεται στήν ὁριακή παρέμβαση τοῦ ἒγκριτου ἱστορικοῦ-φιλολόγου κ. Ἐμμανουήλ Φραγκίσκου⁹, ὁ ὁποῖος ἐξέτασε ἐκτενῶς τό πρόβλημα, καταλήγοντας στό συμπέρασμα, ὃτι «ἡ σχηματισμένη ὣς τώρα εἰκόνα γιά τή σχέση τοῦ Νικοδήμου Ἁγιορείτη  μέ κείμενα τῶν Scupoli καί Pinamonti καί πέρα ἀπό αὐτό, γιά τήν ἐπίδραση τοῦ καθολικισμοῦ στό ἒργο του, ἒρχεται νἀ ἀλλάξει ριζικά. Εἶναι φανερό, ὃτι ἡ σχέση αὐτή ὑπῆρξε τελικά ἒμμεση»¹⁰. Ἀλλά καί τό ἐπίθετο «ἒμμεση» ἒχει τήν ἐξήγησή του.

    Πρῶτο σημαντικό δεδομένο εἶναι ὃτι ὁ Ἃγιος δέν γνώριζε ἰταλικά. Τά δύο ἰταλικά ἒργα μεταφράστηκαν στά ἑλληνικά ἀπό τόν «καγκελλάριο»-Γραμματέα τῆς Κοινότητας τῆς Πάτμου, Ἐμμανουήλ ἢ Μανουήλ Ρωμανίτη, κριτικῆς καταγωγῆς, πού πέθανε μετά τό 1758 ἢ 1762. Ὁ Ἃγιος Μακάριος (1741-1805), ἐκ τῶν πρωταγωνιστῶν τῆς Κολλυβαδικῆς Ὁμάδος καί «ἐργοδιώκτης» τοῦ ἁγίου Νικοδήμου, βρίσκοντας ἐνδιαφέροντα, ἀπό πλευρᾶς θεμάτων, τά ἒργα αὐτά, θεώρησε καλό νά δώσει ἀντίγραφα τῶν μεταφράσεων τοῦ Ρωμανίτη στόν Νικόδημο, ὡς ταλαντοῦχο Θεολόγο τοῦ Κολλυβαδικοῦ Κινήματος¹¹, γιά νά ἐμπνευσθεῖ ἀνάλογες συγγραφές γιά τό Ὀρθόδοξο Πλήρωμα.

   Ὁ Νικόδημος,παίρνοντας ἀφορμή ἀπό τίς μεταφράσεις τοῦ Ρωμανίτη, συνέγραψε τά ὁμότιτλα ἒργα του, κατά πολύ ἐκτενέστερα τῶν μεταφράσεων, καί τό σημαντικότερο προσφέροντας στή θέση ἐκείνων ἒργα ὀρθόδοξα. Ὃ,τι προσλαμβάνει ἀπό τόν Ρωμανίτη ὀρθοδοξοποιεῖται, φέροντας  τήν σφραγίδα τῆς πατερικότητας, διότι  πάντα καταφεύγει σέ πατερικές πηγές¹². Τό «’Εξομολογητάριον» λ.χ. στηρίζεται ἰδιαίτερα στούς 38 Κανόνες τοῦ πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ἰωάννου Δ΄ τοῦ Νηστευτοῦ (+595)¹³ καί στά 17 Ἐπιτίμιά του, πού εἶχαν σωθεῖ  σέ ἁγιορείτικα χειρόγραφα. Τὀ πολυσχολιαζόμενο ὃμως σχολαστικό ὓφος  τοῦ ἒργου τοῦ Νικοδήμου δέν ὀφείλεται τόσο στή δυτική ἐπίδραση, γιατί ἦταν σύμπτωμα γενικότερο τῆς ἐποχῆς, ὃσο στό ἒργο τοῦ Ἰωάννου Νηστευτοῦ, πού ἐπηρέαζε τήν ὀρθόδοξη ποιμαντική πράξη, κυρίως δέ στή διάρκεια τῆς δουλείας.

   3.  Ἂς ἒλθουμε ὃμως εἰδικότερα στή γλώσσα τοῦ Νικοδήμου. Ἒχουν διατυπωθεῖ δύο θέσεις,ἡ μία τοῦ π. Θεοκλήτου Διονυσιάτη¹⁴ καί ἡ ἂλλη τοῦ Καθηγητῆ Χρήστου Γιανναρᾶ¹⁵, διαμετρικά ἀντίθετες μεταξύ τους. Γιά τόν ἁγιορείτη Μοναχό ὁ Νικόδημος εἶναι  «ἐξομολόγος, οὗτινος  τό τάλαντον σπανιώτατον», «δεινός ἑρμηνευτής Ἐπιτιμίων τῶν ἱερῶν  Κανόνων, πατρικώτατος κῆρυξ τῆς μετανοίας, γλυκύς καί κατανυκτικός ἐν τῇἀναπτύξει τοῦ περί μετανοίας, ἐξομολογήσεως καί συγγνώμης μυστηρίου».  Ὁ κ. Γιανναρᾶς, ἀντίθετα, ὑποστηρίζει ὃτι ὁ Ἃγιος συντελεῖ στό «νά διαρρηγνύει (πλῆθος ἀνθρώπων) τή σχέση του μέ τήν Ἐκκλησία, ὓστερα ἀπό μία καί μόνη ἒστω ἐμπειρία τραυματικῆς ἐξομολογήσεως μέτίς προδιαγραφές τῆς δικανικῆς συναλλαγῆς».Ὁ Θεός τοῦ Αὐγουστίνου –συνεχίζει- τοῦ Ἀνσέλμου  καί τοῦ Νικοδήμου, ὁ τρομοκράτης Θεός τῶν σαδιστικῶν ἀπαιτήσεων δικαιοσύνης δέν ἐνδιαφέρει τόν ἂνθρωπον»¹⁶.

Ἡ γλώσσα τοῦ ἁγίου Νικοδήμου χαρακτηρίζεται  σχολαστικήκαί εὐσεβιστική, κάτι πού σέ μεγάλο βαθμό  εἶναι  αἰσθητό.Ὁ ἱστορικός ἀναχρονισμός ὃμως, ἡ ἀντιμετώπιση δηλαδή μέ σημερινά κριτήρια θεμάτων τοῦ παρελθόντος, δέν ὁδηγεῖ σέὀρθά συμπεράσματα. Τά ἒργα τοῦ ἁγίου Νικοδήμου εἶναι  καί αὐτάτέκνα τῆς ἐποχῆς τους,γλωσσικά καί ὑφολογικά. Δέν παύουν ὃμως νά εἶναι πνευματικά καί ποιμαντικά. Ὁ Ἃγιος καταφεύγει στόν Ἰωάννη Νηστευτή, διότι ἒδωσε ἓνα νέο μέτρο στήν διαδικασία τῆς Μετανοίας, συντομεύοντας τήν διάρκεια τῆς ἀποχῆς ἀπό τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας καί τονίζοντας περισσότερο τόν ἀσκητικό κανόνα. Αὐτό προβάλλει καί ὁ Νικόδημος γιά νά βοηθήσει τούς πιστούς, ὣστε νά μή ἀπομακρυνθοῦν καί ἀποκοποῦν ἀπό τό Μυστήριο. Ἂλλες οἱ προϋποθέσεις τῆς χριστιανικῆς ἀρχαιότητας  μέ τίς τάξεις τῶν «μετανοούντων» καί «προσκλαιόντων», καί ἂλλες ἐκεῖνες τῆς ἐποχῆς τοῦ Νικοδήμου.Προσφέρει, συνεπῶς τήν ποιμαντική τῆς πατερικῆς παράδοσης μέ τά μέσα τῆς ἐποχῆς του. Ἂλλωστε, ἀπευθύνεται στό εὐρύ λαϊκό στρῶμα,λαμβάνοντας ὑπόψει τήν δεκτικότητά του. Κάτι ἀναλογο (πρέπει νά) γίνεταικαί σήμερα. Ἡ άποκρουστική γιά κάποιους «περιπτωσιολογία» τοῦ Νηστευτῆ καί τοῦ Νικοδήμου βοηθεῖ τόν ἐλάχιστα κατηχημένο πιστό  νά ἀντιληφθεῖ τίς διαστάσεις καί τήν δυναμική τῆς ἁμαρτίας. Αὐτό τό ἀντιμετωπίζουμε ὡς Κληρικοί  καί σήμερα. Ἡ πνευματική δέ κατάσταση τότε τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ ἦταν  πολύ χαμηλή, ὃπως ἀναπτύσσει ὁ Ἃγιος στήν «Χρηστοήθεια». Δέν χάνεται ὃμως ἡ πατερική προοπτική στήν ποιμαντική τοῦ Νικοδήμου. Καί συγκεκριμένα: Ὁ ὃρος «ἱκανοποίηση» (Satisfactio τοῦ  Ἀνσέλμου, +1109)¹⁷ ἀπαντᾶ συχνά στόν Νικόδημο καί γι’αὐτό παρασύρει σέ ἀκρισίες.Ἡ συστηματική  ὃμως μελέτη  τῶν κειμένων του ἀποδεικνύει, ὃτι ὁ ὃρος αὐτός δέν σημαίνει τήν «ἐκδικητική διάθεση κάποιου ἂτεγκτου Θεοῦ», ἀλλά συνδέεται μέ τόν «Κανόνα» τοῦ μετανοοῦντος  καί τήν ἐκπλήρωσή του. Ὁ ὃρος «ἱκανοποίηση» δέν ἀναφέρεται σέ κάποια «σαδιστική  αὐθεντία», ἀλλά δηλώνει τήν «εύαρέστηση» καί τήν «χαρά» τοῦ Θεοῦ ὡς «ἰατροῦ τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων ἡμῶν»¹⁸ γιά  τήν λήψη τῶν πνευματικῶν φαρμάκων ἀπό  τόν μετανοοῦντα. Τήν ἀποδοχή, δηλαδή, καί ἐκτέλεση τῆς συνταγῆς τοῦ θεράποντος ἰατροῦ του, τοῦ Πνευματικοῦ, καί στήν οὐσία τοῦ Θεοῦ.

   Ἡ δυτική «Satisfactio» δηλώνει τήν ἐκδικητική καί τιμωρητική στάση τοῦ Θεοῦ  ἀπέναντι στόν ἁμαρτωλό γιά τήν τρωθεῖσα ἀξιοπρέπειά του. Στόν Νικόδημο, ἀντίθετα, εἶναι ἡ φανέρωση  τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καί εὐαρέστησής του γιά τή θεραπεία τοῦ τέκνου του. Ταυτίζεται, ἒτσι, μέτούς ὃρους εὐαρεστεῖν καί εὐαρέστηση, κατά τό Ἑβρ. 11,5-6¹⁹: «χωρίς τῆς πίστεως (τῆς πλήρους δηλαδή παραδόσεως τοῦ ἀνθρώπου στόν  Θεό) ἀδύνατον εὐαρεστῆσαι». (Πρβλ. Ρωμ. 14, 18). Ἡ Ἱκανοποίηση» δέ κατά τόν Νικόδημο εἶναι διπλῆ, σωματική καί πνευματική. Σωματική εἶναι ἡ νηστεία, οἱ γονυκλισίες, ἡ ἐλεημοσύνη.Πνευματική δέ ἡ «κατανυκτική προσευχή»(ἡ «Εὐχή»).

   Ἡ σχέση, λοιπόν, τοῦ Νικοδήμου μέ τήν δυτική δικανική θεωρία εἶναι μόνο λεκτική καί αὐτό κατ’ ἀνάγκη, διότι οἱ ὃροι αὐτοί εἶχαν εἰσέλθει στό λεξιλόγιο τῶν Ἑλλήνων. Καί εἶναι γεγονός ὃτι στά κείμενά του ἀπαντοῦν φράσεις, ὃπως «ἂπειρος ὓβρις», «ἂπειρος πληρωμή», «ὀργή τοῦ Θεοῦ». Ἒχουν ὃμως ὀρθόδοξο νόημα. Ἂν ἀπομονωθοῦν, νοοῦνται δικανικά, ἀνατρέποντας τήν λειτουργία τῆς θείας ἀγάπης, κατά τά Ἰω. 3,16 καί Ρωμ. 5,8, τήν ὁποία ὃμως ὑπονοεῖ πάντοτε ὁ Νικόδημος. Ὁ Θεός τοῦ Νικοδήμου δέν εἶναι ἂτεγκτος κριτής, προβολή τῶν ἡγεμόνων τῆς φραγκικῆς φεουδαρχίας, ἀλλά Πατέρας πλήρης οἰκτιρμῶν καί φιλανθρωπίας. Ὁ στόχος τοῦ Νικοδήμου εἶναι νά μισήσει ὁ ἂνθρωπος καί νά σιχαθεῖ τήν ἁμαρτία, καί τό «μοτίβο» τῆς «προσβολῆς» τοῦ Θεοῦ εἶναι πολύ βοηθητικό σ’ αὐτή τήν κατεύθυνση. Ἡ χρήση, ἐξ ἂλλου, τῶν κανόνων τοῦ Νηστευτοῦ στοχεύει στό νά βοηθηθεῖ ὁ πιστός νά συλλάβει τήν ἒκταση καί πολυπλοκότητα τῆς ἁμαρτίας καί τήν βαρύτητά της ὡς ψυχικῆς ἀσθενείας. Ὁ Νηστευτής στάἐπιτίμιά του εἶναι ἐπιεικέστερος καί λέγει ὁ Νικόδημος: «Σέ ἐκανόνισα κατά τόν  συγκαταβατικόν Νηστευτήν», συμπληρώνοντας ὃμως: «Τόν ὁποῖον ἐδέχθη καί δέχεται ὃλη κοινῶς ἡ Ἐκκλησία τῶν Ὀρθοδόξων». Τά ἐπιτίμια κατά τόν Νικόδημο εἶναι «φάρμακα»γιά τήν θεραπεία τοῦ πιστοῦ. Καί, ὃπως γράφει, οἱ Πνευματικοί εἶναι «οἱ ἰατροί ἐκεῖνοι καί πανδοχεῖς, τούςὁποίους ἐκατάστησεν ὁ Θεός εἰς τό Πανδοχεῖον τῆς Ἐκκλησίας, διά νά ἐπιμελῶνται τούς ἀσθενεῖς, ἢτοι τούς ἁμαρτωλούς ἐκείνους, πού πληγώνονται ἀπό τούς νοητούς ληστάς, δαίμονας»²⁰.

   Τό ἲδιο πνεῦμα διέπει καί τή χρήση καί   τῶν ἂλλων σχολαστικῶν ὃρων.Ὁ ὃρος «ἐξιλέωσις»  σημαίνει ὃτι καλεῖται ὁ ἂνθρωπος νά γίνει δεκτικός τοῦ θείου ἐλέους καί ἒτσι δεκτός ἀπό τόν Θεό  μέ τόν πνευματικό του ἀγώνα. Τό πρόβλημα, συνεπῶς, βρίσκεται στόν ἂνθρωπο καί ὂχι στόν Θεό²¹. Ὁ Θεός τοῦ Νικοδήμου εἶναι πάντα ἳλεως, συγκαταβατικός καί σπλαγχνικός. Στόν δυτικό νομικισμό ὁ ἁμαρτωλός στέκεται «μόνος καί ἒνοχος ἀπέναντι σέ ἓναν ἀμείλικτο δικαιοκρίτη καί τιμωρό Θεό, πού διψάει ἀκόρεστα ἱκανοποίηση, τῆς προσβεβλημένης  ἀπό τήν ἀνθρώπινη ἁμαρτία δικαιοσύνης του»²². Ὁ Θεός ἐκεῖ ἀπαιτεῖ «τήν τιμωρία τοῦ ἁμαρτωλοῦ», κινούμενος ἀπό τή «σαδιστική ἀμετρία τοῦ πληγωμένου ἐγωϊσμοῦ του»²³. Τά έπιτίμια, ἒτσι, εἶναι στή Δύση ποινές, τό λύτρο πού «πρέπει νά πληρώσει ὁ ἁμαρτωλός»²⁴.

   Οὐδεμία σχέση  ἒχει μ’ αὐτά ἡ ποιμαντική τοῦ Νικοδήμου. Ἡ γλώσσατοῦ Ἐξομολογηταρίου εἶναι ἡ συνήθης γλώσσα τῆς ἐποχῆς, ἡ σημαντική της ὃμως εἶναι πατερική. Ὁ Νικόδημος, ὃπως πιστεύουμε, θέλει νά ἐντάξει στό ὀρθόδοξο πλαίσιο τίς ἐπικρατοῦσες στήν ἐποχή του ἀπόψεις, «συνδυάζοντας τίς ὑπάρχουσες τάσεις»²⁵. Μερικά παραδείγματα: Λέγει ὁ Νικόδημος, ὃτι ἡ ἁμαρτία «βεβηλώνει» τό αἷμα τοῦ Χριστοῦκαί «ὑβρίζει» τήν Χάρη Του.Ἀναπαράγει ὃμως τό Ἑβρ. 10,29: «Πόσῳ δοκεῖτε χείρονος ἀξιωθήσεται τιμωρίας ὁ τόν Υἱόν τοῦ Θεοῦ καταπατήσας καί τό αἷμα τῆς διαθήκης κοινόν ἡγησάμενος καί τό πνεῦμα τῆς χάριτος ἐνυβρίσας»; Γράφοντας γιάτήν ἁμαρτία, ὃτι συγχωρεῖται «μέ τήν ἂπειρον ἱκανοποίησιν» τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ, ἀποδίδει πιστά τό Τίτ. 3,5: «Οὐκ ἐξ ἒργων τῶν ἐν δικαιοσύνῃ, ἃ ἐποιήσαμεν ἡμεῖς,ἀλλά κατά τό αὐτοῦ ἒλεος ἒσωσεν ἡμᾶς διάλουτροῦ παλιγγενεσίας». (Πρβλ. Α΄ Ἰω. 1,7).

   Οἱ ὃροι ἐπίσης «τιμωρία», «ἐχθρός τοῦ Θεοῦ», «ὀργή τοῦ Θεοῦ», «ἒνοχος», εἶναι στόν Νικόδημο ἀπαλλαγμένοι ἀπό κάθε δικανική σημασία. Τό ὑπόβαθρό του εἶναι πάντα ἁγιογραφικό καί πατερικό. Παραπέμπει λ.χ. στόν ἃγιο Γρηγόριο Νύσσης: «Ὣσπερ τόν μισθόν λήψεται, καθώς φησίν ὁ Ἀπόστολος (πρβλ.Α΄Κορ. 3,3), κατά τόν ἲδιον κόπον ἓκαστος, οὓτω πάντως καί τήν τιμωρίαν ἐπί τῶν κατά δύναμιν πόνων ὀλιγωρίᾳ»²⁶. Ἀλλάκαί ὁ ἱ. Χρυσόστομος διδάσκει: «Τούτους καί ἡμεῖς μάθωμεν τῆς φιλανθρωπίας τούς νόμους... Καί γάρ ἳππον, ἂν ἰδῃς κατά κρημνόν φερόμενον, χαλινόν ἐμβάλλεις, καί ἀναχαιτίζεις μετά σφοδρότητος, καί μαστίζεις πολλάκις, καίτοι γε τοῦτο κόλασίς ἐστιν. Ἀλλ’ἡ κόλασις αὓτη σωτηρίας μήτηρ ἐστί. Οὓτω καίἐπί τῶν ἁμαρτανόντων ποίησον’ δῆσον τόν πλημμελήσαντα, ἓως ἂν ἐξιλεώσῃ τόν Θεόν, μή ἀφῆς  λελυμένον, ἳνα μή πλέον δεθῇ τῇ τοῦ Θεοῦ ὀργῇ... Μή ὠμότητος νόμιζε τό τοιοῦτο καί ἀπανθρωπίας, ἀλλά τῆς ἂκρας ἱμερότητος καί ἀρίστης ἰατρείας καί πολλῆς κηδεμονίας»²⁷. Αὐτή εἶναι ἡ ποιμαντική θεραπευτική τῆς αὐθεντικῆς χριστιανικότητας, καί αὐτῆς τῆς παράδοσης εἶναι φορέας καί ὁ Νικόδημος.

   Δύο λόγια μόνο καί γιά τήν «Χρηστοήθεια»²⁸. Ἀντιμετωπίσθηκε ὃπως τό Ἐξομολογητάριο, μέ βάση τά ἰσχύοντα στή σχολαστική Δύση. Καί στήν περίπτωση αὐτή πάλι συγκρούονται οἱ Φιλοσοφοῦντες καί Μεταφυσικοί μέ τούς ἐντεταγμένους στήν πατερική παράδοση τῆς ἂσκησης καί κάθαρσης.

 Π.χ.  ὁ Ἰησουΐτης Podskalsky²⁹δείχνει τοὐλάχιστον ἒκπληξη, ὃταν λέγει ὁ Νικόδημος, ὃτι ὁ Χριστός «δέν ἐγέλασε ποτέ»³⁰. Ὁ Νικόδημος ὃμως ἂλλα ἐννοεῖ. Ὁ Χριστός δέν ἐκάγχασε, διακωκωδώντας τόν συνάνθρωπο. Γράφει ὁ Νικόδημος: «Ἐντραπῆτε, ἀδελφοί, ἀπό τήν ζωήν καί τό παράδειγμα, ὃπου  μᾶς ἀφῆκεν ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, διότι αὐτός εἰς ὃλην τήν περίοδον τῆς ἐπί γῆς αὐτοῦ πολιτείας δέν  φαίνεται εἰς κανέν μέρος τῶν ἁγίων Εὐαγγελίων γεγραμμένον ὃτι ἐγέλασε». Παραπέμπει ὃμως εἰς τόν Μ. Βασίλειον: «Κατά τόν Μέγαν Βασίλειον λέγοντα καί ὁ Κύριος, τά μέν ἀναγκαῖα (=ἀδιάβλητα) πάθη τῆς σαρκός ὑπομείνας φαίνεται..., γέλωτα δέ μηδαμοῦ παραδεξάμενος, ὃσον ἐκ τῆς τῶν Εὐαγγελίων ἱστορίας»³¹. Συνεχίζει δέ ὁ Νικόδημος: «Τούς δέ γελῶντας, ἐξ ἐναντίας, ἐταλάνισε καί ἐθρήνησεν εἰπών΄ οὐαί ὑμῖν οἱ γελῶντες νῦν, ὃτι πενθήσετε καί κλαύσετε»(Λουκ. 6,25). Ὁ Χριστός, συμπληρώνει, μολονότι ἀναμάρτητος, ἒκλαυσε, ἐνῶ ἡμεῖς πού εἴμαστε ἁμαρτωλοί γελᾶμε».

«Εἰ δέ Χριστός, συνεχίζει, δέν ἐχοράτευεν, οὒτε ἐγέλασε ποτέ εἰς ὃλην του τήν ζωήν, πῶς ἐσεῖς ἀσύνετοι δέν ἐντρέπεσθε νά γελᾶτε καί νά χορατεύετε;». Πάλιν ὃμως παραπέμπει στόν Χρυσόστομο³². Οἱ γέλωτες πούκαυτηριάζει ὁ Νικόδημος πατερικά, εἶναι ἡ «εὐτραπελία», οἱ «χορατάδες», κ.τ.λ.^33.  Eἶναι οἱ γέλωτες, πού προέρχονται ἀπόμία μή καθαρμένη καρδία. Προτρέπει ὃμως νά γελᾶ ὁ χριστιανός, ἀλλά χωρίς νά εὐτελίζει τόν ἂλλο. Γράφει: «Καί τοῦτο  δέ τό χαμόγελο νάτό κάμνετε, γιά νά δείξετε μέ αὐτό τήν χαροποιάν διάθεσιν τῆς καρδίας σας καί νά πληρώσετε τό γεγραμμένον ἐκεῖνο, ὃτι ΄καρδίας εὐφραινομένης πρόσωπον θάλλει΄»(Παρ. 15,14)³⁴.

Ὁ Νικόδημος θέλει νά δείξει, ὃτι ὃποιος δέν συμπεριφέρεται φυσικά καί ἀβίαστα κατ’ αὐτόν τόν τρόπο, ἀποδεικνύει ὃτι δέν ἒχει  φθάσει ἀκόμη στό ἐν Χριστῷ  ἦθος καί συνεπῶς καλεῖται νά συνειδητοποιήσει τό ἒλλειμμά του. Ἡ πατερικὀτητα τοῦ Νικοδήμου φαίνεται καί ἀπότό ὃτι καταγράφει καί τήν πατερική ἑρμηνεία τῶν ὃρων «γέλως» καί «γελῶ», ἐπικαλούμενος τόν Μ.  Βασίλειο: «Τά ὀνόματα ταῦτα δηλοῦσιν ὂχι τόν καγχασμόν τοῦτον καί ἀπαίδευτον γέλωτα, ἀλλά τήν χαράν τῆς ψυχῆς καί φαιδράν διάθεσιν»³⁵.

Ὃλα αὐτάὃμως ἀποκαλύπτουν τό πόσο πρόχειρα καί ἐπιφανειακά ἀντιμετωπίζεται ὁ Ἃγιος Νικόδημος, ὁ ὁποῖος δέν προσφέρει ἠθικολογικές ἐντολές,ἀλλά προσπαθεῖ νά ὁδηγήσει στό ἐν Χριστῷ ἦθος, πού εἶναι ὁ καρπός τοῦ ἐνοικοῦντος στόν ἀληθινό  Χριστιανό ἁγίου Πνεύματος (Γαλ. 5,22).

Σημειώσεις

1. GerhardPodskalsky(μετ. π. Γ.Δ. Μεταλληνοῦ), Ἡ Ἑλληνική Θεολογία ἐπί Τουρκοκρατίας 1453-1821.Ἡ Ὀρθοδοξια στήσφαίρα ἐπιρροῆς τῶν δυτικῶν δογμάτων μετά τήν Μεταρρύθμιση, Ἀθήνα 2005, σ. 466 ἓπ.(470-471). Βέβαια καί ὁ Podskalsky, ἀναφερόμενος στά δυτικά ἒργα, πού «χρησιμοποίησε» ὁ Νικόδημος, παρατηρεῖ «προσαρμοσμένα στήν ὀρθόδοξη πνευματικότητα» καί προσδίδοντας (ὁ Νικόδημος) «ἐντονότερο βιβλικό καί πατερικό χαρακτήρα, ἀπ’ὃ,τι τό πρωτότυπο (470)

2.   Βλ. π. Γεωργίου Δ. Μεταλληνοῦ, Τό «Ἐξομολογητάριον» τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου, στήν Ἐπιστ.Ἐπετηρίδα τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπ. Ἀθηνῶν, τ. ΛΔ’(1999),  σ. 191-208.  Τοῦ Ἰδίου, Ἡ Χρηστοήθεια τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου καί τό κοινωνικό φιλοκαλικό ἦθος, ΕΕΘΣΠΑ, τ. ΛΘ(2004),σ.251-268.

3.  Ang. Amato, SDB, IlSacramentodellaPenitenzanellaTeologiaGrecoortodossa, Θεσσαλονίκη 1982, σ. 300-329.Πρβλ. π. Γ.Δ. Μεταλληνοῦ, Τό «Ἐξομολογητάριον», σ.194.

4.   PaoloSegneri, Ὁ Μετανοῶν Διδασκόμενος. Μιά μετάφραση τοῦ Ἐμμανουήλ Ρωμανίτου. Εἰσαγωγική μελέτη-έπιμέλεια κειμένου  Βασίλειος Τσακίρης, Ἒκδ. Θεσβίτης.

5.   PaoloSegneri, Ὁ Πνευματικός Διδασκόμενος. Μιά μετάφραση τοῦ Ἒμμανουήλ Ρωμανίτου. Εἰσαγωγική μελέτη-ἐπιμέλεια κειμένου Βασίλειος Τσακίρης, ἒκδ.  Θεσβίτης.

6.   Μοναχοῦ Θεοκλήτου Διονυσιάτου, Ἃγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης. Ὁ βίος καί τά ἒργα του (1749-1809), Ἀθῆναι 1959,σ. 181.

7.   Νικόδημος Ἁγιορείτης, Βίβλος τῳόντι ψυχωφελεστάτη καλουμένη Ἀόρατος Πόλεμος, Βενετία 1796 ( (Podskalsky, σ. 470).

8.  Νικόδημος Ἁγιορείτης, Βίβλος τῳόντι ψυχωφελεστάτη καλουμένη Γυμνάσματα  Πνευματικά, Βενετία 1800 (Podskalsky, σ. 470).

9.   Βλ.Ἐμμανουήλ Φραγκίσκος, Ἀόρατος Πόλεμος (1796) «Γυμνάσματα Πνευματικά» (1800). Πατρότητα τῶν «μεταφράσεων» τοῦ Νικόδημου Ἁγιορείτη, Ἀθήνα 1993. Ἀνάτυπο ἀπό τό περιοδ. Ὁ Ἐρανιστής, τ. 19(1993) σ. 102-135.

10.  Στό ἲδιο, σ. 127.

11.   Βλ. Ἀρχιμ. Ἀμφιλόχιος Ράντοβιτς, (σήμερα Μητροπολίτης Μαυροβουνίου), Ἡ φιλοκαλική Άναγέννηση τοῦ XVIIIκαί XIXαἰ.  καί οἱ Πνευματικοί Καρποί της, Ἀθῆναι 1984.

12.  Βέβαια ὁ Podskalsky, μέ τό ἑνωτικό πνεῦμά του, ἐπιμένει στό ὃτι ὁ Νικόδημος «μολονότι ἒδινε πολλές διαβεβαιώσεις γιά τήν ὀρθοδοξία του, κατόρθωσε νά ἐνσωματώσει ὀργανικά (sic)  στόν πολύχρωμο κόσμο  τῆς Ἀνατολῆς τή δυτική, ἀλλά καί κοινή ἐν τέλει – ὡς προγενέστερη τοῦ Σχίσματος- πνευματικότητα, μέ τήν ὁποία εἶχε ἐξοικειωθεῖ ἀπό τή νεότητά του στή Νάξο» (σ. 472/3). Βέβαια, τό ἐρώτημα εἶναι κατά πόσον ἡ πρό τοῦ σχίσματος πνευματικότητα σώθηκε τελικά στήν ἐκφραγκευμένη παπική Δύση.

13.  Βλ.  ΘΗΕ 6(1965) στ. 1210/11 (Γ. Μαντζαρίδης).

14.   Ὃπ. π., σ. 181 ἑπ.

15.  Χρῆστος Γιανναρᾶς, Ὀρθοδοξία καί Δύση στἠ νεώτερη Ἑλλάδα, Ἀθήνα 1992, σ. 181 (καί σημ. 2). Τή θέση αὐτή βέβαια, συμμερίζονται καί ἂλλοι λόγιοι, ὃπωςὁ καθηγητής Χρ. Πατρινέλης, [Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἒθνους, Ἐκδοτική Ἀθηνῶν, ΙΑ΄(1975) σ. 132]: «Εἶναι ἑπομένως δύσκολο νά θεωρηθῆ ἡ διδασκαλία τῶν Κολλυβάδων στό σύνολο της  ὡς ἀπαύγασμα τῆς ὀρθοδόξου πνευματικότητος, ὃπως συχνά λέγεται . Ἐξ ἂλλου ὁ εὐσεβιστικός καί καζουϊστικός χαρακτήρας τῶν ἐπίσης δημοφιλῶν ἒργων τοῦ Νικοδήμου, Έξομολογητάριον καί Πηδάλιον ἐλάχιστα συμβιβάζεται μέ τό μυστικιστικό πνεῦμα».

16.   Στό ἲδιο, σ. 206.  Βλ.  τήν «Ἁνακοίνωσιν Ἱερᾶς Κοινότητος Ἁγίου Ὂρους» μέ τόν τίτλο: Ἀναίρεσις τῶν πεπλανημένων θέσεων τοῦ κ. Χρ. Γιανναρᾶ περί τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου», (Ὀρθόδοξος Μαρτυρία, ἀρ. 40/1993,σ. 2-10). Οἱ Συντάκτες τοῦ σπουδαίου αὐτοῦκειμένου σημειώνουν: «’Εάν εἰς τό ἒργον του παρεισέφρησαν ἀνεπιγνώστως, δι’ εὐνοήτους ἱστορικούς λόγους, καί μερικαί ἐκφράσεις, ὑπενθυμίζουσαι τήν σχολαστικήν Θεολογίαν, αὗται οὐδόλως θίγουν τήν ἐν γένει ὀρθόδοξον προοπτικήν καί γραμμήν τοῦ ἒργου του».

17)   Γιά τήν ἱστορία τῆς χρήσεως τοῦ ὃρου στήν ἑλληνόφωνη Ἀνατολή βλ.  π. Β.Καλλιακμάνη, «Ἡ διδασκαλία περί ἱκανοποιήσεως τῆς θείας δικαιοσύνης στή νεοελληνική θεολογία», Γρηγόριος Παλαμᾶς 71(1988), σ. 529-537.  Πρβλ. π. Γ.Δ. Μεταλληνοῦ, «Ἡ περί ἱκανοποιήσεως τῆς θείας  δικαιοσύνης διδασκαλία καί ἡ νεοελληνική κατηχητική καί κηρυκτική πράξη», στό Λόγος ὡς Ἀντίλογος. Θεολογικά δοκίμια, Ἀθήνα 1992, σ. 85-98.

18.  Θεία Λειτουργία  Ἰω. Χρυσοστόμου.

19.  Εἶναι σημαντικό ὃτι ὁ Ἃγιος ἀντλεῖ ἐδῶἀπό τό «Περί Μυστηρίων»ἒργο τοῦ Φιλαδελφείας Γαβριήλ Σεβήρου, θεολογικῆς αὐθεντίας στή δουλεία (‘Εξομολογητάριον, σ. 199).  Στόν Σεβῆρο ὁ ὃρος «ἱκανοποίησις»ἒχει καθαρά ὀρθόδοξο χαρακτήρα. Amato, ὃπ. π.,σ.67 ἑξ.)

20.  Ἐξομολογητάριον, σ. 4.

21.Παρατηρεῖ ὁ ἱ. Χρυσόστομος: «Ὁ Θεός οὐδέποτε ἐχθραίνει, ἡμεῖς ἐσμέν οἱ ἐχθραίνοντες».

22.  Χρ.  Γιανναρᾶς, ὃπ.π., σ.201-202.

23.  Στό ἲδιο, σ. 202.

24.  Στόἲδιο,σ. 203.

25.  π. Βασ. Καλλιακμάνης, ὃπ. π., σ. 536.

26.  «Κατά Εὐνομίου, Λόγ. ΙΒ΄. PG. 45,884. Ἐξομολογητάριον, σ. 19. Ἂς θυμηθοῦμε τήν «Προσευχήν Μανασσῆ, βασιλέως τῆς Ἰουδαίας ,στό Μ. Ἀπόδειπνο, ποὐ  γλωσσικά βρίσκεται σέ ἀντίθεση μέ τήν «Εὐχήν τοῦ Μ.  Βασιλείου», ἀλλά διαβάζονται καί οἱ δύοστήν Ἀκολουθία.

27.  Ὁμιλία ιδ΄στή Β΄ Κορινθίους. PG 61,502.

28.  Βιβλίον καλούμενον Χρηστοήθεια τῶν Χριστιανῶν...Φιλοπονηθεῖσα παρά τοῦ ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου Νικοδήμου Ἁγιορείτου..., Ένετίησιν 1803.

29.  Ὃπ. π.,   σ. 471.

30.  Χρηστοήθεια..., σ. 165. Ἡ ἐπισήμανση αὐτή τοῦ Νικοδήμου ἀπαντᾶ πρῶτα στό «Συμβουλευτικόν Ἐγχειρίδιον».

31.   Ὃροι κατά πλάτος ιζ΄.PG31,361  ἑπ.

32.  Χρηστοἠθεια, σ. 134.  Βλ. ἱ. Χρυσοστόμου, Ὁμιλία ιζ΄ εἰς τήν πρός Ἐφεσίους. PG62, 119 ἑπ.

33.  Χρηστοήθεια, σ. 137.

34.  Στό ἲδιο, σ. 139.

35.  Ὃροι κατά πλάτος ιζ΄.P.G. 31, 961.

Πηγή: Απόσπασμα από το βιβλίο Ήθος ελευθερίας (σελ. 128-140), π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός, Εκδόσεις Αρμός.

ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΧΡΟΝΟ. 
ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΟΠΩΣ ΑΠΕΚΑΛΥΦΘΗ ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΟΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΟΙ ΤΟΥ ΗΣΥΧΑΣΜΟΥ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΩΣ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΗΜΩΝ ΑΠΟ ΠΡΩΤΟ ΧΕΡΙ ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΥΤΙΚΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΣΕ ΠΛΗΡΗ ΑΚΑΤΑΝΟΗΣΙΑ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΜΑΣ, ΠΟΤΙΣΜΕΝΟΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑ ΓΡΑΜΜΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑ, ΕΧΟΥΝ ΥΙΟΘΕΤΗΣΕΙ, ΣΥΜΠΑΡΑΣΥΡΟΝΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΦΤΩΧΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΕΣ, ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ ΣΑΝ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΗ ΣΥΝΘΕΣΗ. Η ΟΠΟΙΑ ΟΜΩΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ ΝΕΟ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΜΗΝΕΥΟΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΣΚΟΠΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΕΞΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ. 
Η ΔΥΣΗ ΜΙΣΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΔΙΟΤΙ ΑΠΑΙΤΕΙ ΜΑΘΗΤΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ, ΑΡΝΗΘΗΚΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΙΟΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΔΙΟΤΙ ΑΥΤΗ ΑΠΑΙΤΕΙ ΤΗΝ ΕΞΟΥΘΕΝΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ.

Αμέθυστος

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ - Hans Urs von Balthasar (1)

ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ

Hans Urs von Balthasar

ΠΩΣ ΕΡΧΕΤΑΙ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ;

είμαστε καλά ή τά παίξαμε εντελώς;

[Οι Δυτικοί κατήργησαν τον ΝΟΥ, χάριν του υποκειμένου, όπως γνωρίζουμε. Αναπτύσσοντας την εσωτερικότητα που επινόησε ο Αυγουστίνος. Ψυχολογικά ονομάζεται εσωστρέφεια και είναι και ο ορισμός της εσωστρέφειας από τον Αυγουστίνο. Δεν σχετίζεται με τον εντός της καρδίας άνθρωπο, είναι μια ιδιαίτερη επεξεργασία του έξω κόσμου όπως μας προσφέρεται από τα αισθητήρια, από την λογική της επιβιώσεως και την φαντασία. Σήμερα λέγεται πρόσωπο. Η θεωρητική προσπάθεια, που ξεκίνησε από τον Γαλιλαίο και αποκορυφώθηκε στον Χάιντεγκερ, ο οποίος προσπάθησε να εκτοπίσει τον Αριστοτέλη από την ανθρωπολογία, όπως μας το φανέρωσε ο Γκάνταμερ, κάτι που συνέχισε στην Ελλάδα ο Γιανναράς, επινοώντας κάποιον αποφατισμό του Αριστοτέλη, για να γίνει αποδεκτός από τον Χάιντεγκερ, τον Δάσκαλο. Τον Μεσσία της εποχής μας. Αυτός ο αποφατικός Αριστοτέλης, είναι της ίδιας μοίρας, με το νέο Ευαγγέλιο που βοήθησε στην σύνταξή του ο Αγουρίδης και προσέφερε στον Ψευδομεσσία, τον Μουν. Την ίδια απόδοση στο ψεύδος, τα Σά εκ των Σών, έκανε και ο Λουδοβίκος, ο οποίος προσέφερε στον Χάιντεγκερ τους λόγους των όντων του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού με το βιβλίο του, Ευχαριστιακή Οντολογία των Εκδόσεων Δόμος. Αυτή η προσπάθεια συμπυκνώνεται στον λόγο: ΤΟ ΟΛΟΝ ΣΤΟ ΜΕΡΟΣ. Είναι και η πηγή της Ιστορίας. Λέγεται και εξατομίκευση, το όπλο του Ράμφου εναντίον του Ελληνικού πνεύματος. Η καθολικότης του νοητού, των Αρχαίων, το ΟΛΟΝ αυτό, προϋπέθετε την εξαφάνιση  του ΜΕΡΟΥΣ, του ΕΓΩ. Σήμερα απαιτούμαι το όλον στο μέρος, στο ΕΓΩ. Βεβαίως εξαφανίζεται αυτομάτως το όλον. Χρησιμοποιείται λοιπόν το Άγιο πνεύμα, όπως διδάχθηκε κατά πρώτον από τον Αυγουστίνο και τον Ακινάτη, σαν βοηθός του πνεύματος του ανθρώπου, το οποίο είναι θεϊκό ή ο μόνος θεός, πάντως αθάνατο και άπειρο, για να μην χαθεί στην αφομοίωσή του από το Εγώ, εφόσον άπειρο και αιώνιο, και έτσι χαθεί και το κύρος του υποκειμένου, η λογική. Προς τούτο κατασκευάζεται μια νέα ενσάρκωση, του Αγίου πνεύματος, στην Λογική του ανθρώπου, με τα δεδομένα της Χριστολογίας. Δύο φύσεις στην υπόσταση του Κυρίου. Αναλόγως θα πρέπει να αποκτήσουμε δύο φύσεις στην υπόσταση του ανθρώπου, στην λογική. Ονομάζεται και ΠΡΟΣΩΠΟ αυτός ο νέος άνθρωπος. Ο ΝΕΟΣ ΣΑΝ-ΘΕΟΣ. Δεν ακούστηκε ακόμη η φωνή του Κυρίου: Ου ποιήσεις σεαυτόν είδωλο. Στην ψευδοθεολογία του Γιανναρά το άγιο πνεύμα της αιρέσεως αυτής ονομάζεται ΘΕΛΗΣΗ. Ο Μπαλτάσαρ είναι μεγάλος δάσκαλος της αναλογίας, τόσο αγαπημένης και στον Γιανναρά και στον Ζηζιούλα, και θα μας προσφέρει σιγά-σιγά, με την σειρά του, δίπλα στον Λόσκι, όλα τα μυστικά της Οικονομίας του Αγίου πνεύματος. Ο Ζηζιούλας ονομάζοντας πρόσωπο μόνον τον Άγιο, στην διάσημη εργασία του, "Από το προσωπείο στο πρόσωπο", άλλαξε όλα τα δεδομένα της Αγιότητος και έθεσε και ο ίδιος την δική του υποψηφιότητα, σύμφωνα με τα κριτήρια πάντοτε που επινόησε και επέβαλλε ο ίδιος].

«Όταν δε έλθη εκείνος, το πνεύμα της αληθείας, οδηγήσει υμάς εις πάσαν την αλήθειαν· διότι δεν θα μιλήσει από τον εαυτό του, αλλά θα πει όσα ακούσει και θα σας αναγγείλει εκείνα που μέλουν να συμβούν (τα ερχόμενα). Εκείνος εμέ θα δοξάσει, διότι θα πάρει από ό,τι είναι δικό μου και θα σας το αναγγείλει. Όλα όσα έχει ο Πατέρας μου, είναι δικά μου· γι' αυτό σας είπα ότι θα πάρει από ό,τι είναι δικό μου και θα σας το αναγγείλει» (Κατά Ιωάννην 16:13-15). Ο καθολικός προορισμός του πνεύματος είναι η εξήγηση που εισάγει σ' αυτή την έννοια, στην οποία μπορούμε να επαναφέρουμε όλη την πολλαπλότητα των λόγων που βρίσκονται στον Ιωάννη και στα κείμενα της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. [Όλα προετοίμαζαν και προφήτευαν το Άγιο πνεύμα. Ο Κύριος μας περισσεύει, είναι ψηλά στους Ουρανούς, δεν μπορεί να κάνει τίποτε πλέον, ο αντιπρόσωπος του είναι προβληματικός, ξαναγράφουμε τα πάντα λοιπόν πάνω στο Άγιο πνεύμα και οι πατέρες σαν τους προφήτες της Π.Δ. αποτελούν το γενεαλογικό δένδρο της ενσαρκώσεως του Αγίου πνεύματος στην λογική. Καλά παιδιά. Τακτοποιημένα μυαλά].

Ο Υιός καθότι ενσαρκωμένος ήταν η κατάλληλη φανέρωση του Πατρός, αλλά περέμενε ένας χώρος κλειστός για τους ανθρώπους μέχρις ότου καί διότι το πνεύμα «δεν είχε ακόμη έλθει»!

«Με ορατό τρόπο ήλθε την πεντηκοστή. Διότι πριν από εκείνη την ημέρα οι απόστολοι δεν διέθεταν ακόμη εκείνη την άπειρη σημασία του Χριστού. Δεν γνώριζαν ακόμη πως αυτή ήταν η άπειρη ιστορία του θεού. Είχαν πιστέψει σ' Αυτόν, αλλά όχι ακόμη σαν αυτή την άπειρη αλήθεια. Οι εχθροί του τον είχαν δει, τον είχαν ακούσει να τους διδάσκει, όλο αυτό το είχαν γνωρίσει, είχαν δει θαύματα και είχαν πιστέψει τελικά σ' αυτόν. Αλλά ο Χριστός ο ίδιος ελέγχει αυστηρά εκείνους που επιθυμούν από αυτόν θαύματα. Το πνεύμα, λέει, θα σας οδηγήσει σε κάθε αλήθεια»(Χέγκελ, Ιστορία της Φιλοσοφίας ΙΙΙ (1836), σελ. 134).

Και γι' αυτό, θα συμπεράνουν οι Πατέρες, το πνεύμα πρέπει να είναι αυτό το Ίδιο θεός. Διαφορετικά πως θα μπορούσε να εκθέσει την αλήθεια, καθότι πνεύμα της αληθείας, της αλήθειας που περιέχεται στην αποκάλυψη του πατρός μέσω του Υιού; Τότε όμως αυτό το Ίδιο θα έπρεπε να βρίσκεται στο εσωτερικό αυτού του γεγονότος της γλώσσας, των λέξεων του Υιού (και όλα σ' αυτόν ήταν λόγος) που ήταν ήδη Πνεύμα και Ζωή. Αυτή την αδιαχώριστη σχέση Λόγου και Πνεύματος στο γεγονός της αποκαλύψεως θα την αναλύσουμε στην συνέχεια. Όμως η ανθρώπινη μοίρα του Ιησού έπρεπε να ολοκληρωθεί πριν το Άγιο πνεύμα μπορέσει να εκπορευθεί και να ενφυσήσει στον κόσμο. Ακόμη και το χτύπημα της λόγχης ήταν απαραίτητο για να ανοίξει το δώμα της καρδιάς τού αποκαλύπτοντος σώματος, έτσι ώστε τώρα μόνον το Άγιο πνεύμα, μαζί με νερό και αίμα, να μπορεί να καταθέσει την μαρτυρία του περί της αλήθειας, πάνω στην αλήθεια της αγάπης τού πατρός που απεκαλύφθη από τον Υιό. [Και ο Μπαλτάσαρ είναι από τους κυριώτερους θεολόγους της Δύσεως. Και όμως δεν κατέχει παρά γλωσσολαγνεία].

Αλήθεια είναι στον Ιωάννη η θεία πραγματικότης, η οποία φανερώνεται στον Ιησού. Η αυτοταυτοποίηση του Ιησού με την αλήθεια στο 14,6 είναι κεντρική για την έννοια της αλήθειας τού Ιωάννη. Ενώ η αλήθεια στο 16,6 είναι αυτό που είναι ο Ιησούς, αυτό που ο Ιησούς έχει (16,13). Ο ΙΗΣΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΙ ΦΕΡΕΙ.

(Συνεχίζεται)

Αμέθυστος

SPIRITUS CREATOR (7)- Η νέα αίρεση

Συνέχεια από: Πέμπτη 11 Ιουλίου 2019

                          Θεολογικά δοκίμια ΙΙΙ, Πνεύμα.

          Αυτοσχεδιασμός περί του Αγίου Πνεύματος και του μέλλοντος.

                             Του Hans Urs Von Balthasar.

         
 4. Μέλλον γνωστό-άγνωστο (συνέχεια)

    

     
 Παρ'όλα αυτά είναι δυνατόν κάτι μελλοντικό να είναι πλήρως άγνωστο; Όλο αυτό που θα επιβιώσει στον ανοιχτό ορίζοντα, θα είναι πάντοτε ένα όν; Αλλά κάθε όν πρέπει να φέρει πάνω του την εικόνα και το ένδυμα τού αιωνίου Είναι, της Μονάδος εν Τριάδι; Στον Χριστό φανερώθηκε στον κόσμο κάτι περισσότερο απο την εικόνα και το ένδυμα της Τριάδος; Αυτός είναι η παρουσία Της στο αποκεκαλυμένο μυστήριο: Sacramentum Trinitatis. Σ'αυτή την ιδιότητά του, στο συμβάν του Χριστού ανήκουν δύο πράγματα: Είναι 1) αυτό πέραν του οποίου δέν μπορούμε να σκεφθούμε τίποτε ανώτερο, όσον αφορά στις αποδείξεις του εαυτού του, τις οποίες η αγάπη τού Θεού, ενδογενώς άπειρος, μπορεί να δώσει. 2) Επι πλέον είναι αυτό το οποίο μπορεί να εξηγηθεί πρός κάθε κατεύθυνση στο άπειρο.Ανάμεσα στην πρώτη και την δεύτερη πρόταση, μπορούμε να εισάγουμε την παρατήρηση ότι όσο είναι τέτοιας φύσεως ώστε πέραν αυτού δέν είναι κατανοητό τίποτε πιό μεγάλο, δέν είναι δυνατόν να κατανοηθεί απο τον άνθρωπο με πληρότητα, και έτσι οι άπειρες εξηγήσεις, τις οποίες προσφέρει το πνεύμα του Θεού μέσω της ιστορίας, δέν είναι επαναλήψεις του ήδη γνωστού, αλλά κάθε φορά είναι νέα εισαγωγή σ'αυτό που δέν είναι δυνατόν ποτέ να κατακτηθεί. Μάλιστα δέ η Θέα τού Θεού, η οποία έχει υποσχεθεί στους πιστούς για την αιώνιο ζωή και σαν αιώνιος ζωή, θα είναι ακριβώς αυτή μόνη της που θά αποδεικνύει το ανεξάντλητο περιεχόμενο το οποίο απεκαλύφθη στην μορφή τού Χριστού, καθώς η στοχαστική μετοχή στο γεγονός της Τριαδικής ζωής θα είναι η επλήρωση, η αιωνίως εμβαθυνόμενη και ανοιγόμενη στο νέο, πέραν κάθε επιθυμίας. "Καθότι αυτό συμφέρει: Αυτός πρέπει να είναι πάντοτε ο πιό μεγάλος πέρα απο όλα ....όχι μόνον σ'αυτόν τον κόσμο αλλά και στον μελλοντικό....Για πάντα παραμένει ακλόνητος η πίστη μας πρός τον Διδάσκαλο μας, ο οποίος μας δίνει την βεβαιότητα ότι Αυτός είναι ο μοναδικός αληθινός Θεός, και έτσι εμείς εν'αληθεία τον αγαπούμε για πάντα, καθότι Αυτός είναι ο μοναδικός ΠΑΤΗΡ, και την σιγουριά με την οποία εμείς μπορούμε ακόμη και να ελπίσουμε ότι θα δεχθούμε εκ νέου κάτι πιό χαριτωμένο απο Αυτόν, ένα μεγαλύτερο Δώρο και να διδαχθούμε απο Αυτόν, καθώς Αυτός είναι το αγαθό και κατέχει ατελεύτητο πλούτο και ένα βασίλειο χωρίς τέλος και μία απέραντη αλήθεια. (Ειρηναίος, Ενάντια στις αιρέσειςΙΙ, 28,3).

          Η αντίρρηση ότι λόγω τής αποκαλύψεως του Χριστού ελευθερώθηκε η προοπτική πρός το απολύτως νέο, είναι δυνατόν να εκφραστεί λοιπόν μόνον απο μία οπτική γωνία έξω απο την αποκάλυψη την ίδια, η οποία δέν διαισθάνθη ούτε κάν την εσωτερική πληρότητα τού γεγονότος, και δέν διακρίνει σ'αυτό τίποτε πέραν ενός συμβάντος στην ιστορία (που θεωρείται ότι μπορεί να προσφέρει μόνον πεπερασμένες και ξεπερασμένες πραγματικότητες) ή και ότι επικαλείται όλα όσα απογοητεύουν στις αναταράξεις και στα αποτελέσματα εκείνου του ιστορικού συμβάντος στην ιστορία. Η μαζική αποστασία απο τον Χριστιανισμό σήμερα συντελείται  ώς επί το πλείστον με ολοκληρωτική άγνοια όλου αυτού που εκπληρώθη πραγματικά εν Χριστώ, πόσο σχετικά μ'αυτό το συμβάν είναι εφικτό να αγκαλιάσουμε με το βλέμμα απ'έξω και πόσο μπορούμε κατηγορηματικά να εντάξουμε στην οργάνωση μίας εικόνος τού παλαιού κόσμου και μ'αυτό το μέτρο φαινεται ανεπίκαιρο πλέον, εκτός και αν το θέσουμε σαν αφορμή για να κατασκευάσουμε εμείς οι ίδιοι κάτι που να ισχύει ακόμη! Για το μέλλον όμως δέν μπορούμε πλέον να περιμένουμε κάποια αποφασιστική ώθηση!

          Αντιθέτως στον πιστό, ο οποίος βλέπει απο μέσα και στα μάτια τού οποίου εμφανίζονται τα απέραντα βάθη τής εσταυρωμένης αγάπης, προωθείται ένα αντίθετο αίσθημα! Μοιάζει σαν όλο αυτό που βιώθηκε και έγινε στοχασμός στην διάρκεια δύο χιλιάδων χρόνων Χριστιανισμού νά είναι ίσα-ίσα ένα μικρό ξεκίνημα και ότι στην Εκκλησία και στον Χριστιανισμό η αληθινή ζωή η οποία πηγάζει απο το μυστήριο είναι ακόμη μπροστά μας! Είναι αλήθεια ότι υπήρξαν οι άγιοι, μικροί και μεγάλοι, κρυμμένοι και αναγνωρισμένοι, δοξασμένοι, αλλά αυτοί υπήρξαν σαν απομονωμένα "αστέρια στο σύμπαν". Ως επί το πλείστον ο Χριστιανισμός τών πολλών έμεινε μία ομολογία των λέξεων, των χειλιών, ακατανόητη διότι αβίωτη, και ακριβώς επειδή έμεινε αβίωτη, παρέμεινε και ανεπαρκής. Η Χριστιανική πραγματικότης βρίσκεται ίσως ακόμη στις πρωταρχές της. Οπωσδήποτε, ο τύπος τής γνώσης την οποία οι άνθρωποι σήμερα εκτιμούν και την οποία επιθυμούν να αποκτήσουν σαν την μόνη χρήσιμη, είναι μία γνώση η οποία εξισούται με την πληροφορία, με την κυριαρχία, η οποία δέν θα ποθήσει ποτέ της να δεί τα βάθη και το άνοιγμα του Χριστιανικού μυστηρίου. Όποιος είναι ήδη πληροφορημένος δέν προσλαμβάνει πια καμμία πληροφορία απο το Άγιο Πνεύμα!

          
5. Τα δύο δημιουργικά πνεύματα!

         
 Εδώ όμως απαιτείται μία διαφοροποίηση γι'άλλη μία φορά. Μόνον στην πρόσφατη περίοδο, μέσω των συμπληρωματικών αποτελεσμάτων τής βιολογικής εξελίξεως και της τεχνολογίας, εισάγεται στην προοπτική τής ανθρωπότητος ένα μέλλον, στο οποίο είναι εις θέσιν να συνεργαστεί δημιουργικά ώστε να τυπώσει μία μορφή, μία σφραγίδα, του οποίου είναι ικανή ουσιαστικώς να αναλάβει την διοίκηση του!, την οργάνωσή του! Ο άνθρωπος σήμερα φανερώνεται σαν ένα υλικό καθ'όλα σχηματιζόμενο, απο το οποίο προσφέρεται η ανάδυση απρόσμενων δυνατοτήτων. Το στοιχείο τού γίγνεσθαι που διαθέτει σαν κοσμικό φαινόμενο, στην κορυφή τής ανάπτυξής του μπορεί να καθοδηγηθεί και να λάβει ένα ίχνος, μία σφραγίδα, με μία δημιουργική συνεργασία των ενεργειών οι οποίες έχουν ήδη μέχρι τώρα ενεργοποιηθεί μέσω της τεχνολογίας, και του πνεύματος των ανακαλύψεων και των σχεδιασμών μοντέλων του ανθρώπου, που τις χρησιμοποεί με δημουργικό τρόπο. Μπορούμε να ονομάσουμε και δικαίως, αυτή την κατάσταση αποκαλυπτική, καθότι σε μιά ανοικτή και αφύλαχτη συνθήκη μ'έναν τρόπο χωρίς προηγούμενα, το ανθρώπινο πνεύμα ωθείται πρός τα εμπρός όπως θα προχωρούσε στο κενό, υποστηριζόμενο μόνον απο δυνάμεις κάτω και πίσω απο αυτό και απο την δική του δημιουργική ιδιότητα μέσα του, η οποία κάθε φορά και μόνον για την επιτυχία μίας νέας επινοήσεως και ανακαλύψεως, διαμορφώνει το έδαφος, πάνω στο οποίο μπορεί να προχωρήσει το επόμενο βήμα του! Ποιός θα επιθυμούσε να σταματήσει αυτό το ταξείδι των εξερευνήσεων, ποιός θα ήθελε να το απαγορεύσει λόγω της επικινδυνότητος του; Ποιός όμως απο το άλλο μέρος, θα μπορούσε να είναι τόσο απλός και αγαθός ώστε να περιμένει ή να ελπίζει ότι η ηθική υπευθυνότης τής ανθρωπότητος στο σύνολό της μπορεί να ακολουθήσει τον βηματισμό αυτού του τιτάνειου ξεσπάσματος; Ο προμηθέας υπήρξε πάντοτε ένας κλέφτης τής φωτιάς και το παιχνίδι μ'αυτή την φωτιά, όπως την απέκτησε και την κατέκτησε η σημερινή τεχνολογία, σημαίνει να προετοιμάσουμε τον λογαριασμό απο τώρα, όλων των καταστροφών!

Συνεχίζεται

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 Το Άγιο Πνεύμα απο το ένα μέρος, είναι οπωσδήποτε το πνεύμα το οποίο ενεργεί, είναι ενεργό, ανάμεσα στον Χριστό και την Εκκλησία. Αλλά απο το άλλο μέρος Αυτό είναι το Άγιο Πνεύμα που

πέμπεται απο την ενότητα Χριστός Εκκλησία (όπως απο την αιώνια ενότητα τού Πατρός με τον Υιό) 

και επομένως είναι άνοιγμα, το οποίο, η ένωση αγάπης ανάμεσα στην Νύμφη και τον Νυμφίο, δοκιμάζει πρός το νέο, πρός τον Υιό, πρός τον κόσμο τής δημιουργίας, και σήμερα ακριβώς προς τον "εκκοσμικευμένο"  μή-Χριστιανικό κόσμο.

 Το Βατικανό ΙΙ κατεύθυνε με διακεκριμένο τρόπο τον στοχασμό του πρός αυτό το άνοιγμα, και παρότρυνε τους Χριστιανούς να πράξουν παρομοίως. Ακριβώς σ'αυτό τό σημείο η μετά-συνοδική περίοδος είναι ένας χρόνος που ανήκει στο σύμβολο τού Αγίου Πνεύματος.

          Ότι αυτό το άνοιγμα μπορεί να αποτελέσει έναν κίνδυνο επίσης για τους ανθρώπους οι οποίοι προφυλάσσονται στην σιγουριά τής Εκκλησίας, όταν, ωθούνται χωρίς την απαραίτητη προετοιμασία, να αντιμετωπίσουν όλη την εκκοσμίκευση τού κόσμου, η οποία εισβάλλει στην Εκκλησία σε μεγάλα κύματα, εμείς αποκτούμε την εμπειρία αυτή στην καθημερινή μας ζωή και μάλιστα μ'έναν αυξανόμενο βαθμό. Γι' αυτό μερικά κείμενα του αφιερώματος έχουν έναν νέο χαρακτήρα: προσπαθούν να επικεντρώσουν το Χριστιανικό μήνυμα, να το κατευθύνουν πρός το αναλλοτρίωτο κέντρο, να το σιγουρέψουν, να καλλιεργήσουν την μελέτη ξεκινώντας απο όλες τις πλευρές και απο όλες τις περιφέρειες, στην σχολή του πνεύματος, το οποίο πραγματοποιεί το έργο του στην Τριαδική οικονομία εξηγώντας το μήνυμα τού ενσαρκωθέντος Λόγου, του σταυρωθέντος και αναστάντος, με μία μορφή δημιουργικά νέα σε συνεχώς νέες γενιές, και τις εξασκεί σ'αυτό!

          Το Πνεύμα αναπτύσσει σε άπειρες ποικιλίες την αγάπη τού Υιού πρός τον Πατέρα, του Πατρός πρός τον Υιό και μέσω του Υιού πρός τον κόσμο. Φωτίζει, αλλά ποιός μπορεί να ακινητοποιήσει το βλέμμα του στο φώς του; Μία Θεολογία που δίνει προτεραιότητα στο θέμα του Αγίου Πνεύματος βρίσκεται ανάμεσα στα πιό δύσκολα και πιό σπάνια πράγματα που υπάρχουν, αυτομάτως. Στα κείμενα που ακολουθούν προσφέρονται μόνον αποσπάσματα. Γίνεται όμως προσπάθεια να ανακαλυφθεί κάποιο ίχνος του Αγίου Πνεύματος πάνω στην εργασία του, στο έργο του: στον τρόπο με τον οποίο οδηγεί τους ανθρώπους στον ζωντανό Θεό, με τον οποίο διακρίνει τα πνεύματα της εποχής μας, με τον οποίο δίνει την μύηση στο μυστήριο του Λόγου που έγινε άνθρωπος. Και όλα αυτά με λιγοστές αναφορές - με τον τρόπο με τον οποίο πνέει μέσα απο τις πεπερασμένες δομές της ανθρώπινης ζωής. [οι άκτιστες ενέργειες τις οποίες βαπτίζουν Άγιο Πνεύμα].

Αμέθυστος.